ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

1963: Ανοίγει πάλι ο κύκλος της βίας στην Κύπρο

Λευκωσία, 21 Δεκέμβρη 1963. Αρχίζουν οι συγκρούσεις μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων

Η κρίση που ξεσπά στην Κύπρο στις 21 Δεκέμβρη του 1963 έχει τις απαρχές της στις 30 Νοέμβρη. Τη μέρα εκείνη ο πρόεδρος Μακάριος διαβιβάζει στον αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Φαζίλ Κιουτσούκ μνημόνιο, στο οποίο περιέχονται 13 σημεία για την αναθεώρηση του συνταγματικού καθεστώτος. Συνισταμένη των 13 σημείων είναι η κατάργηση της χωριστής πλειοψηφίας (ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής) για την ψήφιση των νόμων, καθώς και η θέσπιση ενιαίων Δημοτικών Συμβουλίων στους δήμους. Επίσης, το πρώτο από τα 13 σημεία αποβλέπει στην κατάργηση του δικαιώματος αρνησικυρίας τόσο του προέδρου, όσο και του αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.

Παρά το ότι ο στόχος του Μακάριου είναι η διαμόρφωση ενιαίας εξουσίας στην Κύπρο, ωστόσο η κρίση που ακολουθεί είναι η αρχή του εκ των πραγμάτων διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων.

Στις προτάσεις Μακάριου απαντά ο Κιουτσούκ αρνητικά, δηλώνοντας στις 3 Δεκέμβρη ότι το ισχύον Σύνταγμα θα πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό του. Στις 16 Δεκέμβρη ο Τούρκος πρεσβευτής στη Λευκωσία επιδίδει απορριπτική απάντηση στις προτάσεις Μακάριου, ενώ ο πρόεδρος της Κύπρου απορρίπτει με τη σειρά του την τουρκική απάντηση ως παρέμβαση στα εσωτερικά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Τα ξημερώματα της 21ης Δεκέμβρη του 1963 αρχίζουν επεισόδια στη Λευκωσία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, τα οποία κορυφώνονται με εκατέρωθεν νεκρούς την ημέρα των Χριστουγέννων. Οι Τουρκοκύπριοι δημιουργούν «γραμμή άμυνας» γύρω από την παλιά πόλη και παράλληλα προσβάλλουν ελληνοκυπριακά προάστια στη βόρεια περιφέρεια της πόλης, απομονωμένα από την κυρίως ελληνοκυπριακή πλευρά. Οι Ελληνοκύπριοι αντιπαρατίθενται ένοπλα με τους Τουρκοκύπριους, ενώ άλλοι υπό τον Ν. Σαμψών σπεύδουν σε βοήθεια των Ελληνοκυπρίων, που κατοικούν στο βόρειο προάστιο Ομορφίτσα. Κατά τις συγκρούσεις διαπράττονται αγιότητες και από τις δυο πλευρές, οι οποίες δηλητηρίασαν ανεπανόρθωτα τις σχέσεις μεταξύ των δυο κοινοτήτων. Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων τουρκικά πολεμικά σκάφη εμφανίζονται προ της Κύπρου. Την ίδια μέρα βρετανικά τεθωρακισμένα παρεμβαίνουν μεταξύ των αντιμαχομένων στη Λευκωσία. Η απειλή τουρκικής εισβολής αίρεται έπειτα από παρέμβαση του Προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον και προειδοποίηση της Σοβιετικής Ενωσης προς την Αγκυρα. Στις 29 Δεκέμβρη υπογράφεται συμφωνία κατάπαυσης των εχθροπραξιών και η Λευκωσία χωρίζεται σε ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή από την «πράσινη γραμμή»...

1982 Πεθαίνει ο Λίνος Πολίτης. Μια μεγάλη φυσιογνωμία των Ελληνικών Γραμμάτων, που διακρινόταν για την υψηλή ποιότητα, το δημοκρατικό ήθος, τη γενναιοδωρία, τη φυσική ευγένεια, αλλά και το θερμό ενδιαφέρον του για τους μαθητές του. Ο Λίνος Πολίτης ήταν νεοελληνιστής, παλαιογράφος και αρχαιολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου και ακαδημαϊκός. Γεννημένος στην Αθήνα το 1906, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, αλλά και στα Πανεπιστήμια Βερολίνου και Παρισιού. Δίδαξε στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης (έδρα Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας) από το 1948 έως το 1969, οπότε παραιτήθηκε, αρνούμενος την επιβολή κυβερνητικού επιτρόπου στα Πανεπιστήμια. Το 1971 μαζί με τον Γιώργο Σεφέρη ίδρυσε τη Βυζαντινή και Νεοελληνική Βιβλιοθήκη. Εκτός από το ογκώδες έργο που άφησε πίσω του, ο Λίνος Πολίτης ήταν αυτός που προήγαγε τη νεοελληνική φιλολογία σε αυτόνομη επιστήμη, ενώ με την ακάματη προσπάθειά του πρόσφερε στις κατοπινές γενιές τα αναγκαία εργαλεία για τη γόνιμη συνέχειά της.

1972 Οι δυο Γερμανίες υπογράφουν στο Ανατολικό Βερολίνο τη βασική συνθήκη συμφιλίωσης και καλής γειτονίας. Αμέσως μετά 7 δυτικές χώρες σπεύδουν στη διπλωματική αναγνώριση της ΛΔ Γερμανίας.

1978 Με δακρυγόνα διαλύει η Χωροφυλακή πορεία αγροτών με 2.000 τρακτέρ στο Αιτωλικό. Οι αγρότες αντιδρούν με πετροπόλεμο. Πρόκειται για ελαιοπαραγωγούς που επιχειρούν να φτάσουν στο Αγρίνιο, ώστε να διαμαρτυρηθούν επειδή οι έμποροι αγοράζουν τις ελιές τους πιο κάτω από τις τιμές ασφαλείας.

1979 Παράταση του ενοικιοστασίου, με «πάγωμα» των ενοικίων μέχρι την 31η Μάρτη 1980, επιβάλλει η κυβέρνηση ως αντίβαρο για τις έντονες αντιδράσεις που έχει προκαλέσει η αύξηση των τιμών βασικών ειδών διατροφής.

1979 Συμφωνία τερματισμού του επταετούς εμφυλίου πολέμου στη Ροδεσία υπογράφουν στο Λονδίνο ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Λόρδος Κάρινγκτον και εκπρόσωποι των αντιμαχομένων στρατοπέδων της χώρας. Διά της συμφωνίας ακυρώνεται και η μονομερής κήρυξη ανεξαρτησίας της Ροδεσίας, που γίνεται εκ νέου αποικία της Βρετανίας.

Στη βόρεια Ελλάδα προβλέπονται νεφώσεις με ασθενείς χιονοπτώσεις στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές και χιονόνερο στις πεδινές, που από το μεσημέρι θα ενταθούν. Στην υπόλοιπη χώρα προβλέπονται λίγες νεφώσεις αυξημένες στα δυτικά με τοπικές βροχές και στα ορεινά ασθενείς χιονοπτώσεις. Βαθμιαία τα φαινόμενα θα ενταθούν, θα εκδηλωθούν τοπικές καταιγίδες και έως το τέλος της ημέρας σταδιακά θα επεκταθούν και στις υπόλοιπες περιοχές. Τα φαινόμενα κατά τόπους θα είναι έντονα. Οι άνεμοι θα πνέουν νότιοι, νοτιοδυτικοί, μέτριοι έως ισχυροί και στα νότια πελάγη πολύ ισχυροί, αλλά το βράδυ στα δυτικά και βόρεια θα στραφούν σε βόρειους, μέτριους και στο Ιόνιο πρόσκαιρα ισχυρούς. Η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο, κυρίως ως προς τις ελάχιστες τιμές της. Στην Αττική θα έχουμε βροχή. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί στους 11 βαθμούς Κελσίου, ενώ το βράδυ θα πέσει στους 6.