Η κυβέρνηση, μέσα από το σχετικό δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟΑ, ανάγει το όλο θέμα σε πρόβλημα διαφάνειας, το οποίο θα σπεύσει να λύσει μέσα από το νομικό πλαίσιο της Οδηγίας 2014/26 της ΕΕ για τα πνευματικά δικαιώματα και ορισμένα συμπληρωματικά σε αυτήν μέτρα, τα οποία προβλέπονται στο επικείμενο νομοσχέδιο που την ενσωματώνει. Ομως το «θερμοκήπιο» των σκανδάλων και της διαφθοράς είναι η ίδια η καπιταλιστική ιδιοκτησία, η οποία από τα μέσα παραγωγής και διανομής της τέχνης επεκτείνεται στα πνευματικά δικαιώματα, που δεν είναι απλά κάποια έσοδα για τους καλλιτέχνες - πενιχρά ή και ανύπαρκτα άλλωστε για τους περισσότερους - όπως ίσως θεωρείται, αλλά προπαντός το δικαίωμά τους να ορίζουν το πώς και πού θα αξιοποιηθεί το έργο τους ώστε να μην κακοποιηθεί το περιεχόμενό του.

Η συγκεκριμένη Οδηγία της ΕΕ δεν εκδόθηκε, με άλλα λόγια, για να προστατεύσει τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα των δημιουργών - καλλιτεχνών. Ο κεντρικός στόχος της είναι να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων παραγωγής μουσικού κυρίως έργου και να συγκεντρώσει τον τομέα των πνευματικών δικαιωμάτων σε μονοπωλιακές επιχειρήσεις, με αφορμή διαφυγόντα κέρδη που προκύπτουν από τη χρήση των μουσικών έργων στο διαδίκτυο. Για το σκοπό αυτό διαμορφώνει ενιαία νομοθεσία σε όλες τις χώρες της ΕΕ, στην κατεύθυνση δημιουργίας μιας ανταγωνιστικής αγοράς πνευματικών δικαιωμάτων, δίνοντας τη δυνατότητα να λειτουργούν πολλοί οργανισμοί και οντότητες κατά κλάδο. Επιτρέπει επίσης την εγκατάσταση οποιουδήποτε ΟΣΔ ή ΑΟΔ σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ, ανεξάρτητα από τη χώρα που βρίσκεται η έδρα της και τη δυνατότητα ενός καλλιτέχνη να ενταχθεί σε οποιονδήποτε ΟΣΔ ή ΑΟΔ θέλει, ακόμη κι αν αυτοί δραστηριοποιούνται σε άλλη χώρα από αυτή του καλλιτέχνη. Δίνει τη δυνατότητα οι ΟΣΔ να επενδύουν χωρίς όρια τόσο τα παρακρατούμενα ποσά όσο και έσοδα από δικαιώματα. Εξωθεί τελικά τους ήδη υπάρχοντες ΟΣΔ για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό να μετατραπούν σε καπιταλιστικές επιχειρήσεις ή να διαλυθούν.

Παράλληλα, ανοίγει τον ανταγωνισμό και στο εσωτερικό των ΟΣΔ, δίνοντας τη δυνατότητα να γίνονται μέλη νομικές οντότητες (εταιρείες ή ΑΟΔ) και τα μέλη να μπορούν να εκπροσωπούνται στις ΓΣ με πληρεξούσιο. Ετσι οι καλλιτέχνες αποξενώνονται από τις λειτουργίες των ΟΣΔ και υπονομεύεται η όποια συλλογικότητα. Το ίδιο θα συμβεί και στην περίπτωση εκχώρησης αρμοδιοτήτων Γενικής Συνέλευσης στο εποπτικό συμβούλιο, αλλά και η πρόβλεψη το εποπτικό συμβούλιο να λειτουργεί ως Γενική Συνέλευση στις περιπτώσεις που η νομική μορφή δεν επιτρέπει την ύπαρξη Γενικής Συνέλευσης.

Ταυτόχρονα, όμως, οι ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι που θα διαχειρίζονται τα πνευματικά δικαιώματα ακόμη πιο ασφυκτικά, θα μπορούν πια να καθορίζουν το τι θα ακούμε και θα βλέπουμε μέσα από το διαδίκτυο. Εργα που αμφισβητούν την αστική ιδεολογία και πολιτική ακόμη περισσότερο, θα περιθωριοποιούνται ή θα εμποδίζονται, όπως συμβαίνει στον κυριαρχούμενο από τα μονοπώλια διανομής κινηματογράφο, όπου οι ανεξάρτητες παραγωγές σπάνια βρίσκουν ανοιχτό το δρόμο για τις αίθουσες, ενώ οι αίθουσες που προσπαθούν να στηρίξουν αυτές τις παραγωγές περνούν δύσκολες ώρες.

Η χρονική στιγμή αποκάλυψης του σκανδάλου ΑΕΠΙ δεν είναι λοιπόν τυχαία. Αποσκοπεί, καθώς φαίνεται, στον αποπροσανατολισμό της όλης συζήτησης, με την επικέντρωσή της στο ζήτημα ΑΕΠΙ, για να περάσουν χωρίς τριβές και προσκόμματα από την πλευρά των ΟΣΔ τα επίμαχα σημεία της Οδηγίας σε βάρος τους, που είναι πολύ περισσότερα απ' αυτά που μέχρις εδώ έχουν αναφερθεί και θα παρουσιαστούν σε επόμενο δημοσίευμα. Ωστόσο, ούτε τα μέτρα καθιέρωσης εποπτικού συμβουλίου και Γενικής Συνέλευσης των μελών στην ΑΕΠΙ (και κάθε ΑΟΔ με δεσπόζουσα θέση στην αγορά), που το νομοσχέδιο προβλέπει και η κυβέρνηση διαφημίζει στο δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟΑ, εξασφαλίζουν την επαγγελλόμενη διαφάνεια. Κι αυτό γιατί η Γενική Συνέλευση των δημιουργών στην περίπτωση της ΑΕΠΙ δεν έχει αποφασιστικό χαρακτήρα, αφού το αποφασιστικό όργανο είναι η συνέλευση των μετόχων, η οποία ορίζει και το ΔΣ της εταιρείας και καθορίζει την επιχειρηματική δραστηριότητά της έξω, στην ουσία, από τον έλεγχο των δημιουργών.

Αν και ο σημερινός πολυπλόκαμος και δαιδαλώδης μηχανισμός διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων αποτελεί για το πλήθος των καλλιτεχνών μια πηγή εισοδήματος και προστασίας του έργου τους, δεν αποτελεί απάντηση η διατήρηση της προβληματικής αυτής κατάστασης των μεσαζόντων και διαμεσολαβητών. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, που το σύστημα αυτό δυναμιτίζει την ενότητα των φτωχότερων καλλιτεχνών με τους μικροεπαγγελματίες άλλων κλάδων - χρήστες των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.