Η πρόληψη αποτελεί την αφετηρία μιας σωστής αντιναρκωτικής πολιτικής (στιγμιότυπο, από το Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, που διοργάνωσε το ΚΕΘΕΑ σε σχολεία της χώρας φέτος)

Είναι γνωστό ότι το ΚΚΕ τοποθετείται κριτικά στην ασκούμενη, αλλά και στη σχεδιαζόμενη αντιναρκωτική πολιτική. Η κριτική του αυτή προσέγγιση δεν εκπορεύεται από μία μικροπολιτική - αντιπολιτευτική διάθεση, αλλά έχει να κάνει με τον τρόπο, τον μεθοδολογικό εκείνο τρόπο, με τον οποίο το κόμμα μας αντιλαμβάνεται το φαινόμενο της εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες.

Για μας, λοιπόν, η τοξικομανία είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, πολυαιτιακό, πολυπαραγοντικό. Η στροφή των νέων προς τα ναρκωτικά είναι αποκύημα των αντιθέσεων, των αδιεξόδων (μορφωτικών - εργασιακών - πολιτιστικών), που γεννά ο σημερινός κοινωνικοπολιτικός σχηματισμός, ο ίδιος ο καπιταλισμός.

Μπροστά στα αδιέξοδα και τα προβλήματα, ο νέος άνθρωπος γαλουχείται στο να υιοθετήσει, όχι μία στάση ζωής που θα τον έφερνε αντιμέτωπο με τα αίτια, τις πηγές και τα ίδια αυτά καθ' αυτά τα προβλήματα, αλλά, αντιθέτως, γαλουχείται μέσα από τη μόδα - τα ΜΜΕ - τα πρότυπα στην υιοθέτηση της φυγής ως τρόπου αντίδρασης σε μία κοινωνική πραγματικότητα που τον συνθλίβει. Ετσι λοιπόν, τα εξωτικά ταξίδια, το ΙΝΤΕΡΝΕΤ, το clubbing, οι ρόλοι του επιτυχημένου επιχειρηματία - χρηματιστή ή του ανορεξικού μοντέλου μετατρέπονται σε «μαγικά» μέσα απόδρασης από την πραγματικότητα, μέσα στην οποία ασφυκτιά. Τα ναρκωτικά δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία ακραία μορφή φυγής από το κοινωνικό γίγνεσθαι, μια ακραία μορφή φυγής από την πραγματικότητα.

Γι' αυτό, το κόμμα μας θεωρεί ότι η τοξικομανία ως κοινωνικό φαινόμενο, έκφραση της ίδιας της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας, θα εκλείψει στο βαθμό που θα ανατραπούν οι κοινωνικές - οικονομικές αιτίες που το παράγουν και οι μηχανισμοί που το αναπαράγουν. Σε τελευταία ανάλυση, η τοξικομανία θα αντιμετωπιστεί ριζικά μόνο με την ανατροπή του καπιταλισμού. Με μία, όμως, διαφορά, ο τοξικομανής, ως μεμονωμένη περίπτωση, ως άνθρωπος που υποφέρει, μπορεί να θεραπευτεί εφόσον φυσικά συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Εφόσον, δηλαδή, ο ίδιος το επιθυμεί, εφόσον υπάρχουν όλα τα αναγκαία - διαφορετικά εκείνα θεραπευτικά προγράμματα, με δυνατότητα επιλογής από τον ίδιο τον εξαρτημένο του τρόπου, της μεθόδου απεξάρτησής του, εφόσον συντρέχουν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις οι αναγκαίες για την κοινωνική επανένταξή του.

Η επίσημη πολιτεία, το παραδέχεται, άλλωστε, και η ίδια, δηλώνει αδύναμη να αντιμετωπίσει το κοινωνικό φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης, ένα φαινόμενο, το οποίο ενδημεί στο κοινωνικό - οικονομικό περιβάλλον, του οποίου τα χαρακτηριστικά υπερασπίζει, προωθεί η ίδια η ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Το πρόβλημα, όμως, καθίσταται εκρηκτικό, όταν η επίσημη πολιτεία, μέσω των ασκούμενων πολιτικών κατά των εξαρτήσεων, ναρκοθετεί και εκείνες τις προϋποθέσεις, όπως τις περιγράψαμε πριν, τις αναγκαίες για την απεξάρτηση των εξαρτημένων ατόμων. Η πόλη της Θεσσαλονίκης δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στην παραπάνω διαπίστωση, στην παραπάνω ακολουθούμενη πρακτική.

Διαπίστωση πρώτη: Η επίσημη πολιτεία αποποιείται των ευθυνών της, σε ό,τι αφορά την πρόληψη και την κοινωνική επανένταξη. Και για να γίνουμε σαφείς, πρόληψη εννοούμε όλες εκείνες τις παραμέτρους που υπεισέρχονται στη ζωή του ανθρώπου και που δεν είναι άλλες από την εργασία, την Παιδεία, Υγεία, Ασφάλιση, τον πολιτισμό, την άθληση, το περιβάλλον. Η επίσημη πολιτεία, αντιθέτως, μέσω της ασκούμενης πολιτικής, πολλαπλασιάζει τα αδιέξοδα, μορφωτικά - πολιτιστικά - εργασιακά, που βιώνει ο σημερινός νέος.

Στη Θεσσαλονίκη λοιπόν, στη «μητρόπολη» της ανεργίας, στην πόλη με την «αποψιλωμένη» παραγωγική βάση, στην πόλη των χιλιάδων «εξόριστων» στα ΤΕΕ μαθητών (σε ποσοστά 35 έως 40% ανέρχονται τα ποσοστά απόρριψης σε περιοχές, όπως οι δυτικές συνοικίες και η δυτική ύπαιθρος), στην πόλη όπου ο τρόμος του πολέμου, ντυμένος με ΝΑΤΟική παραλλαγή, περιφέρεται στους δρόμους, στα λιμάνια, στο αεροδρόμιό της, σ' αυτήν την πόλη, ως μόνη προληπτική δράση ενάντια στα ναρκωτικά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προβλέπει τη δημιουργία και νέων κέντρων πρόληψης (πρόκειται για τα γνωστά, χωρίς εξειδικευμένο προσωπικό και αβέβαιη, πέραν της τριετίας, χρηματοδότηση, κέντρα), μιας μονάδας παροχής ιατρικής βοήθειας σε «χρήστες του δρόμου» και καμία απολύτως πρόβλεψη για μονάδες κοινωνικής επανένταξης!

Διαπίστωση δεύτερη: Οι όποιες δράσεις της πολιτείας επικεντρώνονται αποκλειστικά στο θεραπευτικό σκέλος της τοξικοεξάρτησης, παρεμβαίνοντας στο εσωτερικό της επιστημονικής κοινότητας, ιατρικοποιώντας το ζήτημα, υιοθετώντας αμφιλεγόμενες επιστημονικές αντιλήψεις, απορρίπτοντας συγχρόνως ετσιθελικά άλλες, χρηματοδοτώντας επιλεκτικά και ασυντόνιστα θεραπευτικές δράσεις, υποχρηματοδοτώντας - απαξιώνοντας άλλες.

- Σε μέτρα, τα οποία δεν περιλαμβάνουν καμία απολύτως πρόβλεψη για επέκταση των δομών της Θ.Κ. «ΑΡΓΩ». Τα ανυπέρβλητα γραφειοκρατικά εμπόδια στην πρόσληψη προσωπικού δυναμιτίζουν κάθε προσπάθεια για αύξηση των θέσεων αποθεραπείας του μοναδικού, σημειωτέον, σ' όλη τη Βόρεια Ελλάδα ανοιχτού αυτού προγράμματος.

- Σε πρόβλεψη για επέκταση κατά 20, των θέσεων αποθεραπείας της Θ.Κ. «ΚΑΡΤΕΡΩΝ». Η συγκεκριμένη πρόβλεψη δεν περιλαμβάνει αντίστοιχη πρόβλεψη για αύξηση του προσωπικού, καθιστώντας γράμμα κενό τον όποιο σχεδιασμό.

Δεν είναι τυχαία, άλλωστε, η εκτίμηση που κάνουν οι ίδιες οι κοινότητες για προοδευτική απαξίωση, ίσως και κλείσιμο, των θεραπευτικών προγραμμάτων του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης την επόμενη δεκαετία!

- Οι δομές του ΚΕΘΕΑ, οι μόνες οι οποίες θα πετύχουν την ίδρυση και νέων θεραπευτικών προγραμμάτων σε Καβάλα και Αλεξανδρούπολη, «πετάχτηκαν εν μια νυκτί» εκτός ΔΣ του ΟΚΑΝΑ, σε μία προκλητική κίνηση απαξίωσης από τον, ούτως ή άλλως, κολοβό και παραπαίοντα σχεδιασμό της κυβέρνησης. Η εκτίμηση ότι οι αντιδράσεις, για την εγκατάσταση μιας εκ των δομών του προγράμματος «ΙΘΑΚΗ» στα Λαδάδικα Θεσσαλονίκης, σχετίζονται με ένα συνολικότερο πλάνο εκποίησης νεοκλασικών κτιρίων του εμπορικού κέντρου της πόλης σε ξενοδοχειακές αλυσίδες, ενόψει της Συνόδου Κορυφής του 2003, δίνει μία πολύ πιο επικίνδυνη διάσταση στο όλο θέμα.

- Στην ανισόβαρη χρηματοδότηση και ανάπτυξη των προγραμμάτων υποκατάστασης έναντι των «στεγνών» προγραμμάτων (250 θέσεις, έναντι 117 θέσεων), η κυβέρνηση έρχεται να προσθέσει ακόμη 550 θέσεις στα προγράμματα μεθαδόνης, γέρνοντας ακόμη περισσότερο την πλάστιγγα προς την κατεύθυνση συντήρησης - διαχείρισης της εξάρτησης.

Συνάγει λοιπόν κανείς, με βάση τα παραπάνω, ότι η απουσία πολιτικής πρόληψης και στήριξης δομών κοινωνικής επανένταξης, από τη μία, και η εξόφθαλμη επιλεκτική στήριξη των υποδομών «περιορισμού της βλάβης», από την άλλη, καθιστά τον αντιναρκωτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, σχεδιασμό υποκατάστασης, παρά σχεδιασμό αντιμετώπισης του προβλήματος.