Γρηγοριάδης Κώστας

Η κινδυνολογική φιλολογία για τα ελλείμματα του δημοσίου, τα οποία υποτίθεται πως είναι ιδιαίτερα υψηλά, δεν είναι άλλο από την πρόφαση που χρησιμοποιούν οι κυβερνώντες - οι νυν και οι προηγούμενοι - για να δικαιολογήσουν τη διαιώνιση της πολιτικής λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων και να προετοιμάσουν το έδαφος για τα ακόμα πιο σκληρά χτυπήματα που έχουν σχεδιαστεί. Παράλληλα, είναι ένας εκβιασμός στα λαϊκά στρώματα και μια απειλή για τα χειρότερα που υποτίθεται πως θα προκύψουν, αν δεν υπάρξει συμφωνία στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή τους. Δε λένε ότι τα επερχόμενα μέτρα, ας πούμε στον τομέα των εργασιακών σχέσεων ή του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος, έχουν ήδη τεθεί, από κυβέρνηση και ΕΕ, στην ημερήσια διάταξη και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για την εφαρμογή τους, αλλά επικαλούνται, ως μπαμπούλα, τα περιβόητα δημοσιονομικά ελλείμματα για να θολώσουν τα νερά. Αλλά, τι είναι αυτά τα ελλείμματα, για τα οποία γίνεται τόσος ντόρος και γιατί πρέπει να είναι - όπως μας λένε ΕΕ και κυβέρνηση - οπωσδήποτε κάτω από το 3% του ΑΕΠ;

Με μια κουβέντα, δημοσιονομικό έλλειμμα είναι η διαφορά ανάμεσα στα έσοδα και τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ όταν μιλάμε για τα δημόσια έσοδα και τις δαπάνες πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία αναδιανομής εισοδημάτων που διαθέτει η άρχουσα τάξη, μέσω των κυβερνήσεών της. Κάθε συζήτηση για τα ελλείμματα του δημοσίου, που στην πραγματικότητα είναι συζήτηση για τα κρατικά έσοδα και δαπάνες, έχει σχέση με τη φορολογική πολιτική, την πολιτική των αναπτυξιακών νόμων και των ιδιωτικοποιήσεων, τις πολιτικές μισθών και συντάξεων, όλο σχεδόν το φάσμα των παρεμβάσεων του κράτους, από την ανάλυση των οποίων αποκαλύπτονται το ταξικό περιεχόμενο και οι προσανατολισμοί των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Ποιο ήταν το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των παρεμβάσεων όλα τα τελευταία χρόνια και ποιο το αποτέλεσμα; Ηταν κατ' αρχάς το αντιλαϊκό φορολογικό σύστημα με τους αυξανόμενους φόρους για τους πολλούς και τις συνεχώς διευρυνόμενες φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις και από την άλλη η σκανδαλώδης σταδιακή μετατόπιση όλο και περισσότερων πόρων από τα έσοδα του κράτους προς το κεφάλαιο, που σε ένα βαθμό επιδιώχτηκε - και επιδιώκεται - να αντισταθμιστεί με το συνεχές ψαλίδισμα των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα. Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν εδώ και δεκαετίες να εμφανίζονται ελλείμματα στους προϋπολογισμούς, δηλαδή οι δαπάνες να είναι μεγαλύτερες από τα έσοδα.

Πριν από ό,τι άλλο, ας σκεφτούμε μια πιο κοντινή μας ...αναλογία. Ας κάνουμε κάποιους παραλληλισμούς με τα δικά μας ελλείμματα. Δηλαδή, την αδυναμία που έχουν τα λαϊκά νοικοκυριά να καλύψουν όλο και περισσότερες από τις βασικές, σύγχρονες, καθημερινές τους ανάγκες. Ας μείνουμε στη φανερή «μαύρη τρύπα» που προκαλούν τα δάνεια τα οποία αναγκάζονται να παίρνουν από τις τράπεζες. Οι τράπεζες, λοιπόν, σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν, χορηγούν σχεδόν στον οποιονδήποτε δάνειο, που είναι πολλαπλάσιο των ετήσιων εισοδημάτων του, ακόμα και όταν η τοκοχρεολυτική δόση εξόφλησης του δανείου αυτού φτάνει το 50% του εισοδήματος του υποψήφιου πελάτη τους. Υποθηκεύουν, κοντολογίς, για μια μακρόχρονη περίοδο το 50% του οικογενειακού προϋπολογισμού, επειδή ποντάρουν ότι ακόμα και στα πλαίσια των ασφυκτικών οικονομικών δυνατοτήτων των εργαζομένων ο ενδιαφερόμενος θα καταφέρει να μειώσει κάποιες άλλες αναγκαίες δαπάνες, για να εξασφαλίσει την πληρωμή της μηνιαίας δόσης. Ετσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας:

• Το 33,6% όσων έχουν πάρει τραπεζικό δάνειο, έχει ετήσια εισοδήματα μέχρι 15.000 ευρώ
• Ακόμα 34,5% των δανειζομένων έχουν ετήσιο εισόδημα από 15.000 μέχρι και 25.000 ευρώ

Ο καθένας καταλαβαίνει ότι όταν νοικοκυριά με παρόμοια εισοδήματα αναγκάζονται να πάρουν δάνειο που φτάνει ή και ξεπερνά τις 100.000 ευρώ(π.χ., στεγαστικό), τότε στην οικογένεια το έλλειμμα δεν είναι της τάξης του 5% ή 10% ή και 20%-30%, αλλά πολύ παραπάνω.

Αλλά στην περίπτωση των ταμείων του δημοσίου ο κανόνας λέει ότι δεν μπορούν να ξεπερνούν το 3%. Αν υπολογίσουμε το δημοσιονομικό έλλειμμα σε ποσά, με δεδομένο ότι το έλλειμμα πέρσι κινήθηκε στο 2,6% του ΑΕΠ (190 δισεκατομμύρια ευρώ), μιλάμε για κονδύλια που φτάνουν τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Τεράστιο, αστρονομικό ποσό, θα πει κανείς, αλλά πριν βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα, ας επιχειρήσουμε μερικές παρατηρήσεις:

Πρώτο: Το ...ταμείο της κοινωνίας που ζούμε, έχει και άλλα ταμεία, εκτός από αυτό του δημοσίου. Ταμείο της κοινωνίας είναι ο παραγόμενος πλούτος. Για παράδειγμα, ταμείο της κοινωνίας είναι ο κύκλος εργασιών των 30 δισεκατομμυρίων ευρώ που παρουσίασαν το 2005 οι 100 μεγαλύτερες βιομηχανικές επιχειρήσεις. Ταμείο της κοινωνίας είναι και τα 20 δισ. ευρώ τζίρου, που είχαν την ίδια χρονιά οι 30 πρώτες εμπορικές εταιρείες. Ετσι, σε σύγκριση με τον τζίρο των 50 δισ. ευρώ που καρπώθηκαν μόλις 120 μεγάλες επιχειρήσεις, το δημόσιο έλλειμμα των 5 δισεκατομμυρίων που καλούμαστε να επωμιστούμε, χάνει τις αρχικές τεράστιες διαστάσεις του.

Δεύτερο: Η ύπαρξη ελλείμματος στο ταμείο του δημοσίου εξαρτάται από το πού πηγαίνουν τα ποσά που, θεωρητικά, λείπουν. Αν προορίζονται για να ενισχύσουν τα λαϊκά στρώματα, να εξασφαλιστούν ανθρώπινοι όροι ζωής στις πόλεις και αξιοπρεπείς συνθήκες δουλιάς για τους εργαζόμενους, να φτιαχτούν σχολεία, να ενισχυθούν με προσωπικό τα νοσοκομεία, να ενισχυθούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τότε καλά κάνουν και λείπουν. Αν πάλι πρόκειται για κονδύλια που με συνθήματα την «ανταγωνιστικότητα της οικονομίας» και τη «στήριξη της επιχειρηματικότητας» μεταφέρθηκαν μέσα από διάφορους διαύλους στους εκπροσώπους του κεφαλαίου, τότε στην ουσία πρόκειται για κλεμμένα από τον κοινωνικό πλούτο και κάποιοι τα οφείλουν προς όλους εμάς.

Τρίτο: Είναι κάτι παραπάνω από πρόκληση σε μια οικονομία, την οποία οι εξουσιάζοντες εδώ και χρόνια παρουσιάζουν ως «ανθούσα», να εκδηλώνεται η γνωστή καταστροφολογία για κάποια 5 δισεκατομμύρια ευρώ. Και η πρόκληση είναι διπλή. Οχι μόνο επειδή στο όνομα αυτού του ελλείμματος ξεσπούν αλλεπάλληλα κύματα επιθέσεων ενάντια στις λαϊκές κατακτήσεις, αλλά και επειδή η σύγκριση και μόνο αυτού του ποσού με τα κέρδη που παρουσιάζουν μερικές από τις πρώην κρατικές επιχειρήσεις δίνει αυτόματα απάντηση για έναν από τους τρόπους με τον οποίο θα μπορούσαν να καλυφθούν τα ελλείμματα, αν μοναδικός στόχος των επιλογών της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν η τυφλή εξυπηρέτηση των εκπροσώπων του κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το 2006, τα επίσημα καθαρά κέρδη έξι πρώην κρατικών επιχειρηματικών ομίλων ξεπέρασαν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% του δημοσιονομικού ελλείμματος. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι πέρσι τα επίσημα καθαρά κέρδη που παρουσίασαν οι εταιρείες αυτές ήταν:

• Εθνική Τράπεζα: 990 εκατ. ευρώ
• ΟΤΕ-ΚΟΣΜΟΤΕ: 950 εκατ. ευρώ
• ΟΠΑΠ: 510 εκατ. ευρώ
• Τράπεζα Πειραιώς: 435 εκατ. ευρώ
• «Ελληνικά Πετρέλαια»: 260 εκατ. ευρώ

Τέταρτο: Κέρδη δεν έχουν μόνο οι πρώην ΔΕΚΟ. Μια ματιά στους επίσημους ισολογισμούς των πολύ μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και τραπεζών αποδεικνύει ότι οι συζητήσεις για την ανάγκη κάλυψης των ελλειμμάτων είναι προσχηματική και αποβλέπει αποκλειστικά στη διατήρηση των δεδομένων που υπάρχουν σήμερα στην καπιταλιστική κοινωνία. Στην προστασία, πρώτα και κύρια, της αρχής της εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης και του συνόλου των λαϊκών στρωμάτων, στο όνομα της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Ετσι, το κεφάλαιο και οι εκπρόσωποί του εξαιρούνται στην ουσία από κάθε μέτρο που αποβλέπει στην κάλυψη των ελλειμμάτων, τα οποία πρέπει να καλύπτονται μέσα από συνεχείς αφαιμάξεις που γίνονται στο λαϊκό εισόδημα. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι εργαζόμενοι γίνονται στόχος εκμετάλλευσης και απευθείας από το κεφάλαιο αφού ως φορείς της εργατικής δύναμης παράγουν υπεραξία, αλλά και από το κράτος του κεφαλαίου, αφού σημαντικό μέρος από την αμοιβή της εργασίας τους το καταβάλλουν για τη συντήρηση του κρατικού μηχανισμού και την κάλυψη των ελλειμμάτων. Το αν θα μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικό το ...ομολογούν από μόνα τους τα επίσημα στοιχεία για τα επιχειρηματικά κέρδη. Ετσι, την ώρα που εκατομμύρια εργαζομένων και συνταξιούχων με μηνιαίο εισόδημα που ξεκινά από τα 400 ευρώ και φτάνει δε φτάνει τα 1.000 ευρώ καλούνται να υποκύψουν στους κυβερνητικούς εκβιασμούς και να δεχτούν νέα υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου για να καλυφθεί το έλλειμμα των 5 δισ. ευρώ, το 2005:

• Οι τράπεζες παρουσίασαν επίσημα κέρδη 3,4 δισ. ευρώ
• Οι 50 πιο κερδοφόρες βιομηχανικές επιχειρήσεις είχαν κέρδη 2,3 δισ. ευρώ
• Οι 50 πιο κερδοφόρες εμπορικές εταιρείες εμφάνισαν κέρδη 1,1 δισ. ευρώ

Επιπλέον, τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν για τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων κατά το 2006 δείχνουν ότι, με βάση τα λεγόμενα διεθνή λογιστικά πρότυπα, οι 50 πιο κερδοφόρες εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις από τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Αθήνας πέρσι απέσπασαν κέρδη που φτάνουν τα 10,4 δισεκατομμύρια ευρώ, έναντι 8,4 δισ. ευρώ το 2005. Σε μια περίοδο, δηλαδή, που η κυβέρνηση ζητά συναίνεση για συγκράτηση των μισθών και των συντάξεων πείνας, 50 επιχειρηματικοί όμιλοι αύξησαν τα κέρδη τους σε μια χρονιά κατά 2 δισεκατομμύρια ευρώ ή κατά 23,8%.

Τι δείχνουν τα παραπάνω στοιχεία; Δείχνουν ότι κεφάλαια υπάρχουν και με το παραπάνω, έτσι ώστε αν το ζήτημα «ελλείμματα» είναι πράγματι σημαντικό και υπάρχει αδήριτη ανάγκη να αντιμετωπιστεί, υπάρχουν και τα μέσα και οι τρόποι. Αλλωστε, ένας από τους κοινωνικά δικαιότερους κανόνες που θα μπορούσε να ισχύσει και να έχει την καθολική στήριξη του λαού, είναι ο καθένας να συνεισφέρει στην κάλυψη των ελλειμμάτων αυτών σύμφωνα με τις δυνατότητες που έχει. Στο ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα θα καταλήγαμε, να πληρώσει δηλαδή το κεφάλαιο και οι εκπρόσωποί του, ακόμα και αν εξετάζαμε το ζήτημα όχι από τη σκοπιά του ποιος μπορεί, αλλά με κριτήριο ποιος ευθύνεται και ποιος έχει καρπωθεί τα κονδύλια που λείπουν από το ταμείο του δημοσίου. Μόνο που για να γίνει κάτι τέτοιο είναι απαραίτητες κάποιες προϋποθέσεις. Εκείνο που κυρίως χρειάζεται είναι να καταλάβουν οι εργαζόμενοι πως αυτοί είναι οι παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου και πως στο χέρι τους είναι να θέσουν τέλος στη λεηλασία που υφίστανται. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη ολόπλευρης αντίστασης και οργάνωσης στο Μέτωπο που προτείνουν οι κομμουνιστές με στόχο την πλήρη ανατροπή των σημερινών κοινωνικοπολιτικών συσχετισμών και δεδομένων.

Την είδηση, στη συνέντευξη που παραχώρησε ο υπουργός Οικονομίας την προηγούμενη Τρίτη για τα αποτελέσματα του άτυπου συμβουλίου ΕΚΟΦΙΝ που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο, την κράτησε για το τέλος. Αφού αναφέρθηκε επισταμένως στα θέματα που απασχόλησαν τη σύνοδο και αφορούσαν στην πορεία των δημόσιων οικονομικών, στις προτάσεις της γερμανικής προεδρίας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αλλά και στις συζητήσεις για τις «κοινωνικές γέφυρες» που πρέπει να δημιουργηθούν, ώστε να αντιμετωπιστούν οι αβεβαιότητες (!) των εργαζομένων από την «παγκοσμιοποίηση», στο τέλος και με απόλυτα φυσικό ύφος, ανέφερε ότι η ελληνική πλευρά συμφώνησε να προβεί σε περικοπές κρατικών δαπανών, ύψους 430 εκατ. ευρώ, από τον προϋπολογισμό του 2007, «ώστε να είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα για το τρέχον έτος θα παραμείνει κάτω από το 3% του ΑΕΠ»! Παράλληλα, ο υπουργός ανακοίνωσε ότι τα 16 κράτη- μέλη του ΕΚΟΦΙΝ - και η Ελλάδα δηλαδή - συμφώνησαν με την εισήγηση του αρμόδιου επιτρόπου επί των οικονομικών, Χ. Αλμούνια, να εκμεταλλευτούν την ευνοϊκή οικονομική συγκυρία και να επισπεύσουν το στόχο της επίτευξης ισοσκελισμένων προϋπολογισμών κατά 2 χρόνια. Αντί για το 2012 που προβλέπανε αρχικά, ο στόχος μεταφέρεται τώρα στο 2010.

Τι σημαίνει αυτό απλά: Οτι τα κρατικά έσοδα το 2010 θα είναι ίσα με το άθροισμα των δαπανών. Αν, π.χ., για το 2007 προβλέπεται ότι τα έσοδα θα ανέλθουν στα 49,2 δισ. ευρώ και οι δαπάνες στα 53,4 δισ. ευρώ, και έτσι προκύπτει ένα έλλειμμα 4,2 δισ. ευρώ, η διαφορά αυτή το 2010 θα πρέπει να έχει εξαλειφθεί. Επομένως, η κυβέρνηση θα πρέπει ή να αυξήσει τα έσοδα ή να περικόψει τις δαπάνες ή να επιμερίσει το βάρος και στα δύο. Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε την εφαρμογή - επί το αυστηρότερον βέβαια - του περιβόητου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που εισηγήθηκε το 1997 ο γαλλογερμανικός άξονας - στην πρώτη του εφαρμογή όριζε ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα δε θα μπορούν να υπερβούν το 3% του ΑΕΠ - με στόχο, όπως ισχυρίζονταν, τη δημιουργία ισχυρών θεμελίων για το ευρώ.

Ισχυρίζονταν τότε ότι αν δε δημιουργούσαν μηχανισμούς τιθάσευσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, τότε τα τελευταία θα λειτουργούσαν αποσταθεροποιητικά για το ευρώ. Επομένως, προς χάριν του ισχυρού ευρώ, οι λαοί της Ευρώπης καταδικάστηκαν να διαβιούν σε συνθήκες μόνιμης λιτότητας. Στα αξιοπερίεργα της ιστορίας θα καταγραφεί ασφαλώς και το γεγονός ότι οι εισηγητές του Συμφώνου Σταθερότητας - ο γαλλογερμανικός άξονας - ήταν και οι πρώτοι που το παραβίασαν, αυξάνοντας τις κρατικές δαπάνες και κατά συνέπεια τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα στο 5% του ΑΕΠ. Και όχι μόνο αυτό. Απαίτησαν από τα κοινοτικά όργανα να μην τους επιβληθούν οι ποινές (ένταξη των οικονομιών τους στο καθεστώς της δημοσιονομικής επιτήρησης, όπως συνέβη με την Ελλάδα και την Πορτογαλία) που οι ίδιοι είχαν εισηγηθεί! Κάτι βέβαια που έγινε.

Οι περικοπές δαπανών, ύψους 430 εκατ. ευρώ, που ανακοίνωσε ο Γ. Αλογοσκούφης, αντιστοιχούν στο 1% των πρωτογενών δαπανών του φετινού προϋπολογισμού. Ο υπουργός, βέβαια, αρνήθηκε να απαντήσει από ποιους τομείς θα περικοπούν οι δαπάνες αυτές, υποστηρίζοντας ότι στην πορεία θα φανεί πώς θα γίνει αυτό. Ωστόσο, σε όλη αυτή την ιστορία υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα. Γιατί μία μέρα πριν (Δευτέρα 23/4) η ΕΕ είχε δημοσιοποιήσει στοιχεία για τη δημοσιονομική κατάσταση των 27 κρατών-μελών. Σύμφωνα με αυτά, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας το 2006 διαμορφώθηκε στο 2,6% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος στο 104,5% του ΑΕΠ. Με βάση την κοινή λογική, θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει οι διαδικασίες εξόδου της Ελλάδας από το καθεστώς της δημοσιονομικής επιτήρησης λόγω υπερβολικών ελλειμμάτων. Αντ' αυτού μας προέκυψαν νέες περικοπές δαπανών. Τι να υποθέσει κανείς; Οτι μετά τη δέσμη μέτρων που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση την 1η του Απρίλη του 2005 (αυξήσεις ΦΠΑ, έμμεσων φόρων), έρχεται δύο χρόνια μετά και ανακοινώνει νέο πακέτο μέτρων, αυτή τη φορά στο πεδίο των δαπανών; Ο υπουργός Οικονομίας δικαιολόγησε την πράξη αυτή, ισχυριζόμενος ότι οι περικοπές αποφασίστηκαν επειδή θα πρέπει να διασφαλιστεί: α) Το κριτήριο της διατηρησιμότητας (ότι η μείωση των ελλειμμάτων δεν έχει παροδικό, αλλά μόνιμο χαρακτήρα). β) Εκτός από τη μείωση του «δημοσιονομικού ελλείμματος», και η μείωση του «διαρθρωτικού ελλείμματος». Το τελευταίο υπολογίζεται επί υποθετικής βάσης. Εκτιμούν, δηλαδή, πόσο θα ήταν το έλλειμμα της Ελλάδας, ή άλλης χώρας, αν ο οικονομικός κύκλος δε βρισκόταν σε φάση ανόδου, αλλά σε ύφεση... Το σίγουρο είναι ότι η ανακοίνωση της ημερομηνίας εξόδου της Ελλάδας από το καθεστώς της δημοσιονομικής επιτήρησης θα παραταθεί. Οχι ότι οι εργαζόμενοι της χώρας έχουν κάποια πρεμούρα για την ημερομηνία εξόδου, δεδομένου ότι είτε με καθεστώς επιτήρησης, είτε χωρίς αυτό, με τη σημερινή πολιτική, η κατάσταση για τα λαϊκά στρώματα όχι μόνο δεν πρόκειται να βελτιωθεί, αλλά θα επιδεινωθεί περαιτέρω. Είτε με καθεστώς «επιτήρησης», είτε χωρίς αυτό, τα σχέδια παραπέρα προσαρμογών της ελληνικής οικονομίας στις σημερινές ανάγκες του κεφαλαίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους, είναι δεδομένα για τους κυβερνώντες. Βρίσκονται πάντα στην ημερήσια διάταξη και ανεξάρτητα από το πρόσχημα που θα χρησιμοποιήσουν, θα προσπαθήσουν να τα υλοποιήσουν. Αλλωστε, το είπε και ο βασικός συνομιλητής της - σημερινής και χτεσινής - κυβέρνησης, ο επίτροπος Χ. Αλμούνια, ο οποίος την προηγούμενη Τετάρτη, ευρισκόμενος στην Ελλάδα, υπενθύμισε ότι στην ελληνική οικονομία υπάρχουν ανοιχτά μέτωπα, στην κατεύθυνση αντιμετώπισης των ...διαρθρωτικών της αδυναμιών... Μέτωπα, τα οποία αφορούν: α) Στο κοινωνικο-ασφαλιστικό σύστημα, στην κατεύθυνση της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωσης των συντάξεων. β) Στη λήψη μέτρων στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, στο όνομα της χαμηλής ανταγωνιστικότητας. γ) Στο υψηλό δημόσιο χρέος. δ) Στα υψηλά ελλείμματα του ισοζυγίου πληρωμών. Τηλεγραφικά και κωδικοποιημένα ο κοινοτικός επίτροπος προσδιόρισε την κυβερνητική ατζέντα της επόμενης τετραετίας. Τόσο απλά...

Ισως για ορισμένους οι ορισμοί «δημοσιονομικό, διαρθρωτικό έλλειμμα», «δημοσιονομική επιτήρηση» να είναι ψιλά γράμματα. Αν παρακάμψουμε όμως τους τεχνοκρατικούς όρους, αυτό που θα πρέπει να μείνει είναι ότι για όλα αυτά λογαριασμό θα ζητήσουν στο τέλος από τους εργαζόμενους. Τη σκλήρυνση των πολιτικών λιτότητας που αποφάσισαν στο Βερολίνο, τις περικοπές των 430 εκατ. ευρώ οι εργαζόμενοι τελικά θα πληρώσουν και, από αυτή την άποψη, όλα όσα διαδραματίζονται τους αφορούν άμεσα. Για να αποδειχθεί και πάλι ότι μέσα στα πλαίσια των σημερινών πολιτικών επιλογών, που ακολουθεί ο δικομματισμός, άσπρη μέρα δε θα δουν. Χρειάζεται επομένως ανατροπή και ρήξη με τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων.