Οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις που αφορούν στα εργασιακά και τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας από τη μια, και η καλοκαιρινή περίοδος που φέρνει στην επιφάνεια πιο έντονα τα προβλήματα αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων και της νεολαίας από την άλλη, καθιστούν ιδιαίτερα επίκαιρη τη συζήτηση που ανοίγει το ΚΚΕ για τη νέα γενιά και τα προβλήματά της, μπροστά στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη που θα πραγματοποιήσει το Φθινόπωρο.

Από τη δεκαετία του 1880 - '90 οι Αμερικανοί εργάτες που πάλευαν για το οκτάωρο, τραγουδούσαν: «Οκτώ ώρες για εργασία, οκτώ ώρες για ανάπαυση/ Κι οκτώ ώρες για ό,τι θέλουμε». Η πάλη για σταθερό εργάσιμο χρόνο, το αίτημα για μείωση του εργάσιμου χρόνου συνδέθηκε στους αγώνες της εργατικής τάξης με το αίτημα για «ελεύθερο χρόνο», χρόνο «για να κάνουμε ό,τι θέλουμε».

Σήμερα, το αίτημα για την ύπαρξη καταρχήν του ελεύθερου χρόνου συναντιέται στους αγώνες της νεολαίας. Συναντιέται στα αγωνιστικά πλαίσια των μαθητών που απαιτούν «σχολείο που να μορφώνει κι όχι να εξοντώνει», που απαιτούν χρόνο «για να μάθουν, να ζήσουν, να ερωτευτούν». Συναντιέται ως ανάγκη στους νέους που σπουδάζουν και εργάζονται ταυτόχρονα, στους νέους εργαζόμενους με τα ωράρια - «λάστιχο».

Οπως σωστά επισημαίνουν οι Θέσεις όμως, το θέμα του ελεύθερου χρόνου, δεν έχει να κάνει μόνο με την ύπαρξη και τη διάρκειά του, αλλά συνδέεται και με άλλα μέτωπα πάλης (για τον πολιτισμό, τον αθλητισμό κ.ά.) που έχουν να κάνουν με το πώς αξιοποιείται ο ελεύθερος χρόνος, την ποιότητά του. Οπως επισημαίνεται στο κείμενο των Θέσεων: «Το σύστημα επιδιώκει, βέβαια, με σύγχρονα μέσα, τη μέγιστη παθητικοποίηση των νέων ανθρώπων, σε σημείο που να γίνονται θεατές της ίδιας τους της ζωής, να βολεύονται με τα προκατασκευασμένα υποκατάστατα των αναγκών τους και να προσαρμόζονται στα κυρίαρχα πρότυπα που προβάλλονται από τα πάνω, από το κράτος και τα μονοπώλια θεάματος - ακροάματος - νέων τεχνολογιών, να καταναλώνουν τα διεθνή προϊόντα ιμπεριαλιστικής υποκουλτούρας. Ετσι, από τη μια, οι καπιταλιστές - ιδιοκτήτες μέσων παραγωγής εκμεταλλεύονται την ανάπτυξη της τεχνολογίας για το συμφέρον τους, για την αύξηση του εργάσιμου χρόνου και της κερδοσκοπίας τους, αποξενώνοντας τον δημιουργό από την εργασία του και μειώνοντας τον υπόλοιπο χρόνο και τις δυνατότητες που διαθέτει ο άνθρωπος να επιλέξει πώς και τι θα δημιουργήσει. Από την άλλη, οι ίδιοι γίνονται ιδιοκτήτες μέσων παραπληροφόρησης και πολύμορφης χειραγώγησης, συγκεντρώνοντας στα χέρια τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, μουσικές εταιρίες και αθλητικές ομάδες, υπαγορεύοντας γούστα και ιδεώδη. Είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος...».

Εχει στηθεί η λεγόμενη «βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου», που επιδρά στη διαμόρφωση της συνείδησης του νέου ανθρώπου από πολύ μικρές ηλικίες, προωθεί συγκεκριμένα πρότυπα προς κατανάλωση, μετατρέπει την ψυχαγωγία σε εκτόνωση, τα μέσα για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου σε εμπόρευμα. Παράλληλα, οι σπουδές δομούνται με τέτοιον τρόπο που πνίγουν τα ταλέντα του νέου ανθρώπου. Ο καπιταλισμός μετατρέπει ακόμα και τις διακοπές σε πολυτέλεια.

Κι επειδή αυτά τα στοιχεία επιδρούν πολύ βαθιά, υιοθετούνται ως τρόπος ζωής πρώτα από την οικογένεια και αναπαράγονται από τα παιδιά. Ο νέος άνθρωπος βλέπει, στις τωρινές συνθήκες ζωής, τους γονείς του γυρνώντας από τη δουλιά, να ασχολούνται με τις ανάγκες της οικογένειας και τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο τους να τον καταναλώνουν μπροστά στην τηλεόραση. Τα πρότυπα κοινωνικών, φιλικών ακόμα και ερωτικών σχέσεων, τα αντλεί από την τηλεόραση, το σταρ - σύστεμ και τα ιλουστρασιόν περιοδικά.

Γίνεται π.χ. κύριο θέμα συζήτησης η μεταγραφή ενός ποδοσφαιριστή και οι επιλογές ενός προπονητή, στις παρέες, ανάμεσα σε ανθρώπους που μπορεί να μην έχουν κλοτσήσει ποτέ την μπάλα. Η λογοτεχνία είναι υποχρεωτικό μάθημα στο σχολείο, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών δεν έχει διαβάσει ούτε ένα λογοτεχνικό βιβλίο. Η μουσική γίνεται είδος προς κατανάλωση, γίνεται μόδα ή εκτόνωση, αλλά για να μάθει ένας νέος άνθρωπος μουσική πρέπει να πληρώσει πολλά. Το θέατρο, ο χορός, οι εικαστικές τέχνες είναι συνήθως «άγνωστες λέξεις» για τη διαπαιδαγώγηση των νέων.

Οι νέοι, όλο και πιο συχνά, συνειδητοποιούν μέσα από την ίδια τους αυτή την εμπειρία, τα αδιέξοδα, την εμπορευματοποίηση και τη βιομηχανία διαστρέβλωσης και χειραγώγησης του ελεύθερου χρόνου τους. Αυτά τα συμπεράσματα που μπορεί να βγάλει η ίδια η νέα γενιά από τη δική της πείρα, οι κομμουνιστές οφείλουν να τα αξιοποιήσουν, να ενθαρρύνουν την αγωνιστική συλλογική διεκδίκηση για γνήσιο λαϊκό πολιτισμό, μαζικό αθλητισμό, δημοκρατική πληροφόρηση, δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Είναι υπόθεση των κομμουνιστών να προσανατολίσουν την πάλη τους, ώστε οι ίδιοι οι νέοι να διεκδικήσουν αγωνιστικά όλα αυτά που τους ανήκουν.

Οπως όμως επισημαίνεται στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ: «Τα προβλήματα της νεολαίας δεν μπορούν ν' αντιμετωπιστούν στενά μόνο από τους δικούς της αγώνες, ακόμα κι αν αυτοί αποκτήσουν δυναμισμό και σωστό προσανατολισμό. Το παρόν και το μέλλον της νεολαίας συνδέεται με τις γενικότερες κοινωνικές εξελίξεις στο πλαίσιο της ταξικής πάλης». Γι' αυτό και στις Θέσεις προτείνεται ένα αρκετά αναλυτικό πλαίσιο δράσης «για ένα πολύμορφο κίνημα για τα δικαιώματα της νεολαίας στον ελεύθερο χρόνο, στον πολιτισμό, στον αθλητισμό, ενάντια στα ναρκωτικά και τα υποκατάστατα της ζωής, για ανθρώπινη ζωή σε ανθρώπινο περιβάλλον». Πρόκειται για ένα πλαίσιο πάλης που μπορεί και πρέπει να εμπλουτιστεί, που μπορεί και πρέπει να μπει άμεσα στη ζωή, στην καθημερινή δράση, στον κοινό αγώνα εργατικής τάξης και νεολαίας.