Μια ώρα «χρυσάφι» από τον πολύτιμο χρόνο τους, μέσα στον «πυρετό των εξετάσεων», μας χάρισαν τρεις μαθητές του Λυκείου. Ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στο κάλεσμα του «Ριζοσπάστη» να συζητήσουν μαζί μας για τις πανελλήνιες, τα ασφυκτικά τους ωράρια και το καθημερινό τρέξιμο, τους συμμαθητές και τους καθηγητές τους, τις μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, αλλά και για το μαθητικό κίνημα και τον πόλεμο. Η Ξένια Παφίλη και η Κική Παλάζη, μαθήτριες της Β΄ Λυκείου και ο Τάσος Πετρίδης, τελειόφοιτος του Λυκείου, είναι τρεις από τους «πιο σκληρά εργαζόμενους Ελληνες», που εδώ και μερικές μέρες, μάλιστα, κάνουν τις δικές τους «υπερωρίες», στα θρανία, για μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

«Κάθε μέρα στις 8 πρέπει να είμαστε στο σχολείο» μας λέει η Κική, περιγράφοντας το πρόγραμμα των εξετάσεων. «Κατά τις 9 έρχονται τα θέματα, γράφουμε τρεις ώρες και μετά ξανά διάβασμα ή και φροντιστήριο για το επόμενο μάθημα. Το ίδιο βιολί για τρεις εβδομάδες. Δίνουμε σύνολο 16 μαθήματα, με ελάχιστο ελεύθερο χρόνο για ξεκούραση». «Χαλαρώνουμε μόνο στον ύπνο κι αυτός είναι λίγος» συμπληρώνει η Ξένια. Και όλη την υπόλοιπη χρονιά τι γίνεται; «Διάβασμα, σχολείο, διάβασμα, φροντιστήριο. Τις παρέες μας, τα δυο τελευταία χρόνια, τις βλέπουμε μόνο στο διάλειμμα και κανένα Σάββατο βράδυ. Ασε που αν γράφεις την Κυριακή στο φροντιστήριο, χάνεις και το Σαββατόβραδο!», παρατηρεί ο Τάσος.

Η Ξένια μας μιλάει για το άγχος των εξετάσεων. «Την πρώτη μέρα κόντεψα να λιποθυμήσω. Πολύ άγχος. Και την προηγούμενη μέρα και το βράδυ και κάθε βράδυ σε πνίγει το άγχος».

Το φροντιστήριο έχει γίνει το δεύτερο σπίτι τους. Κι ας τους έλεγαν πριν μερικά χρόνια πως το νέο εκπαιδευτικό σύστημα θα ξερίζωνε την παραπαιδεία... «Δυστυχώς, είναι απαραίτητο», λέει η Κική. «Ελάχιστοι συμμαθητές μας δεν πάνε. Υπάρχει και η ενισχυτική, αλλά έτσι όπως είναι οργανωμένη, πας μόνο για να προετοιμαστείς για την επόμενη μέρα». «Να σκεφτείς ότι το σχολείο διδάσκει με βάση τα όσα έχεις κάνει στο φροντιστήριο», συνεχίζει ο Τάσος, «έχει ουσιαστικά προσαρμοστεί στη δουλιά του φροντιστηρίου». Η Ξένια υπολογίζει το κόστος για την οικογένειά της. «Είναι πάνω από ένα εκατομμύριο το χρόνο, αν βάλεις μέσα και τα τετράδια και τα βοηθήματα. Και να φανταστείς ότι υπάρχουν παιδιά που ξεκινάνε το φροντιστήριο από την Πρώτη Λυκείου, ακόμα κι από το Γυμνάσιο!».

«Το Λύκειο υπάρχει μόνο για τις εξετάσεις», παίρνει το λόγο η Κική. «Πολλοί καθηγητές θέλουν να μας βοηθήσουν, να κάνουνε κι άλλα πράγματα, αλλά μας το λένε καθαρά: "Συγνώμη, παιδιά, αλλά με πιέζει το υπουργείο να βγάλω την ύλη"». «Γράφεις και την άλλη μέρα δε θυμάσαι τίποτα. Ολοι οι μαθητές στο Λύκειο έχουν μνήμη εξετάσεων!», σχολιάζει ο Τάσος. «Μας λέγανε πως ο λόγος που πας στο σχολείο είναι για να πάρεις ολόπλευρη μόρφωση. Πώς να γίνει αυτό, όταν από την Πρώτη Λυκείου δίνουν βαρύτητα μόνο στα μαθήματα των εξετάσεων; Το ίδιο γινόταν και με τις δέσμες», λέει η Ξένια.

Τα παιδιά θυμούνται τις παρέες τους από το Γυμνάσιο. Μας μιλάνε για τους συμμαθητές τους. που «οι γονείς τους δε σήκωναν οικονομικά τα φροντιστήρια και έτσι κατέληξαν στα ΤΕΕ». Η Κική θυμάται για το σχολείο της πως «η Τρίτη Γυμνασίου είχε σύνολο οχτώ τμήματα και στην Πρώτη Λυκείου μετά βιας φτιάξανε τρία». Οι φίλοι του Τάσου, που πήγαν στο ΤΕΕ της Σταυρούπολης, κάνουν μάθημα σ' ένα παλιό καπνομάγαζο, στα υπόγεια, «χωρίς βιβλία, οργάνωση και υποδομή, όπως όλα τα ΤΕΕ», συμπληρώνει η Ξένια. «Από το Γυμνάσιο ξεκινάει η αποψίλωση. Αν έχεις χρήματα, συνεχίζεις, αν όχι πηγαίνεις στα ΤΕΕ, είτε το θέλεις είτε όχι, ή σταματάς το σχολείο».

Ολα τα προηγούμενα χρόνια, τα σχολεία τους «ήταν στο πόδι». «Είχαμε δίκιο όταν αντιδρούσαμε στην αντιμεταρρύθμιση», μας λέει ο Τάσος, «και τώρα φαίνεται πιο καθαρά». «Μην νομίζεις πως τα πράγματα ηρέμησαν», τον προλαβαίνει η Ξένια. «Με τον πόλεμο ξανά όλοι οι μαθητές κατέβηκαν στο δρόμο. Κι ας μας απειλούσαν με απουσίες. Το ίδιο και στις αρχές της χρονιάς, με το νέο σχολικό κανονισμό. Δουλέψανε τα τοπικά συντονιστικά και τα σχολεία ξεσηκώθηκαν». «Μετράνε αντιδράσεις», συμπληρώνει η Κική. «Μας απειλούν με απουσίες και περιμένουν. Αν ένα ολόκληρο σχολείο κατέβει στο δρόμο, δεν μπορούν ύστερα κι αυτοί να κάνουν τίποτα». Παρατηρεί πως το σχολείο τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο αυταρχικό. «Με το σχολικό κανονισμό έλεγαν ότι προσπαθούν να βάλουν μια τάξη. Ομως αν το κοιτάξεις καλύτερα, αυτό που θέλουν είναι να μας κάνουν όλους ίδιους. Παρεμβαίνουν στα δεκαπενταμελή, θέλουν να μην παίρνουμε καμιά πρωτοβουλία. Μάλλον φοβούνται να έχουμε γνώμη και να διεκδικούμε». «Δεν τους νοιάζει τόσο πολύ η εμφάνιση», λέει η Ξένια. «Τους ενδιαφέρει πιο πολύ το αργότερα, που θα είσαι στη δουλιά και θα διεκδικείς, να σου λένε "αυτό" κι εσύ να λες πάντα "ναι"!».

Ο χρόνος πιέζει και η Ξένια αναλαμβάνει τον επίλογο της κουβέντας. «Από το '90 γίνονται μαθητικές κινητοποιήσεις. Τελικά, ίδρωσε το αυτί τους. Ηταν τόσο έντονες που τρόμαξαν. Και το ξέρουν καλά πως μπορεί να περνάνε διάφοροι υπουργοί και να λένε ότι θα κάνουν "ετούτο κι εκείνο", αλλά λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο. Τους μαθητές θα τους βρίσκουν πάντα μπροστά τους!».