Μπήκαμε ήδη στην προεκλογική περίοδο. Και, ως είθισται, τα κόμματα εξουσίας βγάλανε τα δοκιμασμένα τους όπλα από τη φαρέτρα. Υποσχέσεις, ταξίματα, παροχές προς τους πληβείους ψηφοφόρους. Σε ένα τέτοιο προεκλογικό φόντο δε θα μπορούσαν φυσικά να λείψουν τα μεγάλα έργα, τα οποία ...αλλάζουν τη μορφή της χώρας. Τα έργα της ΠΑΘΕ, της Εγνατίας, ο νέος οδικός άξονας 65 που θα συνδέει τη Στερεά Ελλάδα με την Ηπειρο, οι οδικοί άξονες της Πελοποννήσου. Εργα παντού. Ολη η Ελλάδα ένα απέραντο εργοτάξιο. Είναι το γνωστό και αγαπημένο σλόγκαν των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, το οποίο επαναλαμβάνει σήμερα και η κυβέρνηση της ΝΔ. Και σ' αυτό ίδιοι είναι. Η καταθλιπτική ομοιομορφία τους αγγίζει πλέον και το πεδίο των συνθημάτων. Τόσο κοινότοποι και τόσο προβλέψιμοι έχουν καταντήσει.

Εργα λοιπόν παντού. Και φυσικά τα έργα από κάπου χρηματοδοτούνται. Προπαγανδίζουν λοιπόν πως χρηματοδότης των έργων είναι τα περιβόητα Κοινοτικά Πλαίσια, για να εκθειάζουν και την «καλή» ΕΕ, την οποία έχουν αγιοποιήσει και η οποία φροντίζει για την ανάπτυξη. Οπως τη δεκαετία του '80 με τα Μεσογειακά Προγράμματα, που μπήκαν στη ζωή μας και έκαναν πολλούς επιχειρηματίες πλουσιότερους και κάποιους μεσαίους να τα κονομήσουν. Ετσι έκανε τότε το ΠΑΣΟΚ συμμαχίες. Μόνο που οι περισσότεροι μεσαίοι στην πορεία φτώχυναν και αυτοί... Ακολούθησαν στη συνέχεια τα τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (1990 - 2006) και αισίως βρισκόμαστε στο 4ο Κοινοτικό Πλαίσιο των 20,1 δισ. ευρώ (τιμές 2004) που εξασφάλισε... με την προσωπική του παρέμβαση ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Ετσι λέει τουλάχιστον η κυβερνητική προπαγάνδα. Γιατί οι κακές γλώσσες άλλα λένε. Οτι η Ελλάδα - ως προς την ποσοτική πλευρά της υπόθεσης - διασώθηκε χάρη στην Πορτογαλία. Επειδή ο σημερινός πρόεδρος της ΕΕ, Μ. Μπαρόζο, μερίμνησε ώστε η χώρα του να πάρει ένα αξιοσέβαστο ποσό, οι κοινοτικοί αξιωματούχοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση να περικόψουν ποσά από την Ελλάδα, χώρα γεωγραφικά και πληθυσμιακά μεγαλύτερη από την Πορτογαλία. Ετσι η χώρα μας διασφάλισε - λένε - τα 20,1 δισ. ευρώ.

Στην προκειμένη περίπτωση, το λιγότερο που μας ενδιαφέρει είναι πόσα και με ποιο τρόπο η Ελλάδα διασφάλισε από τα κοινοτικά ταμεία. Αυτό που πρωτίστως μας ενδιαφέρει να αναδείξουμε, και μάλιστα ενόψει εκλογών, είναι: α) Οτι τα περιβόητα Κοινοτικά Πλαίσια, τα οποία καρπώνονται οι μονοπωλιακοί όμιλοι, αποτελούν και μηχανισμούς ιδεολογικής και πολιτικής χειραγώγησης των λαϊκών στρωμάτων, από την πλευρά της αστικής τάξης και του πολιτικού της συστήματος. β) Οτι τα Κοινοτικά Πλαίσια λειτουργούν ως μοχλός ενίσχυσης των ταξικών ανισοτήτων. Οτι η χρησιμοποίησή τους γίνεται κατά τέτοιο τρόπο και όρους, ώστε η αστική τάξη να συσσωρεύει πλούτο και ισχύ, ενώ την ίδια στιγμή τα λαϊκά στρώματα περιδιαβαίνουν τις ατραπούς της ατέρμονης λιτότητας. Οτι τα Κοινοτικά Πλαίσια αποτελούν μια δύναμη απολύτως εχθρική για τα λαϊκά συμφέροντα.

Επί μια 20ετία και πλέον, προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα μεγάλα έργα είναι εθνικής σημασίας και ότι από την πρόοδο και υλοποίησή τους θα ωφεληθούν όλοι, και οι φτωχοί και οι πλούσιοι. Απογυμνωμένα από το κοινωνικό και ταξικό τους περιεχόμενο, τα μεγάλα έργα, και τα κονδύλια που τα συνοδεύουν, μετατρέπονται σε σύγχρονα τοτέμ που θα πρέπει να λατρεύουμε, όπως οι άγριες φυλές στην εποχή τους λάτρευαν και προσκυνούσαν τα δικά τους τοτέμ. Οι πολιτικοί εκπρόσωποι της αστικής τάξης συγκαλύπτουν την ουσία της υπόθεσης. Δεν προβάλλουν και δεν αναλύουν τις οικονομικές και κοινωνικές πτυχές του όλου θέματος (γιατί χρειάζονται τα μεγάλα έργα, τι δεσμεύσεις έχουν αναληφθεί για την πραγματοποίησή τους, αν υπάρχουν ωφελημένοι και ζημιωμένοι και ποιοι είναι αυτοί). Και η μεν κυβέρνηση, όποια και αν είναι αυτή, πανηγυρίζει επειδή διασφάλισε τόσα κονδύλια, η δε αξιωματική αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι με τις αστοχίες της και με την κακοδιαχείριση χάθηκαν τόσα κονδύλια. Από κοντά και ο ΣΥΝ, ο οποίος αγωνιά και αυτός για τα κονδύλια που χάθηκαν ή θα χαθούν στο μέλλον. Γι' αυτό και πρότεινε τη σύσταση διακομματικής επιτροπής για τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων. Για τον ΣΥΝ τα Κοινοτικά Πλαίσια είναι επίσης άκρως εθνική υπόθεση, όπου σε καμιά περίπτωση δεν εμφιλοχωρούν ιδιοτελείς ταξικές επιδιώξεις. Τους ωφελούν όλους, και επιχειρηματίες και εργαζόμενους.

Μια σύντομη προσέγγιση του συγκεκριμένου θέματος θα πρέπει να δώσει απάντηση σε τρία καίρια ερωτήματα: α) Γιατί η Ευρωπαϊκή Ενωση χρηματοδοτεί τα μεγάλα έργα; β) Ποιες στρατηγικές επιλογές προωθεί η αστική τάξη μέσω των μεγάλων έργων; γ) Μεγάλα έργα και λαϊκά στρώματα.

Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί την υλοποίηση μεγάλων έργων - έργων υποδομής κατά κύριο λόγο και όχι μόνο στην Ελλάδα - επειδή αυτά κρίνονται αναγκαία για τη βελτίωση της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων γιατί απαιτείται γοργή κυκλοφορία των εμπορευμάτων των μονοπωλίων. Είναι γνωστό ότι τα επίπεδα κερδοφορίας των επιχειρήσεων καθορίζονται και διαμορφώνονται τόσο από το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων (παραγωγικότητα της εργασίας) όσο και από το χρόνο κυκλοφορίας τους, δηλαδή το πόσο γρήγορα αυτά θα φτάσουν στην αγορά, στους καταναλωτές, για να πουληθούν επίσης γρήγορα. Ο χρόνος παραγωγής είναι υπόθεση των επιχειρήσεων, ο χρόνος κυκλοφορίας είναι υπόθεση των κρατών και των διακρατικών οργανισμών (ΕΕ). Η δημιουργία σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων, αεροδρομίων, λιμανιών, σιδηροδρόμων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την απρόσκοπτη κερδοφορία των επιχειρήσεων. Το ευρωπαϊκό κεφάλαιο απαιτεί να κυκλοφορούν τα εμπορεύματά του μέσα από σύγχρονα έργα υποδομής και όχι σε σιδηροδρόμους από την εποχή του Τρικούπη. Να επισημανθεί, τέλος, ότι κανείς δεν μπορεί να έχει αντίρρηση στη δημιουργία σύγχρονων έργων υποδομής, στοιχείο αναγκαίο για την πρόοδο των κοινωνιών. Αλλωστε, αυτά στην Ελλάδα έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Η μόνη ένστασή μας είναι η κεφαλαιοκρατική τους αξιοποίηση, η οποία διαστρέφει και διαστρεβλώνει τον κοινωνικό τους ρόλο.

Η γενική αυτή τοποθέτηση στο πρώτο ερώτημα καλύπτει και τη μερική περίπτωση της Ελλάδας. Δημιουργούνται σύγχρονα έργα υποδομής, επειδή με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η κερδοφορία και των ελληνικών επιχειρήσεων. Υπάρχει όμως και μια πλευρά εξίσου σημαντική για την ελληνική αστική τάξη. Η τελευταία, αξιοποιώντας τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ, ήταν άλλωστε επιλογή της, είδε σαν μάννα εξ ουρανού τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες και ειδικά στο χώρο της Βαλκανικής και παρευξείνιας ζώνης, για την εξαγωγή των ελληνικών εμπορευμάτων σ' αυτές τις καπιταλιστικές αγορές αφού η ευρωενωσιακή αγορά είναι στενή για ανάλογες εξαγωγές, οι οποίες είναι μηδαμινές σ' αυτήν. Η οικονομική ηγεμονία στις νέες καπιταλιστικές χώρες τέθηκε σε ημερήσια διάταξη. Εκτός βέβαια από τις εξαγωγές προς τις χώρες αυτές, που έχουν φτάσει σε υψηλά επίπεδα, τίθεται ως στόχος η μετεξέλιξη της Ελλάδας σε χρηματοοικονομικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής των 140 εκατ. κατοίκων, αν περιλάβουμε και την Τουρκία. Διαμετακομιστικό κέντρο για την ακρίβεια, το οποίο θα χρησιμοποιούν οι εκπρόσωποι των πολυεθνικών για να κλείνουν τις δουλιές τους με τις νέες καπιταλιστικές χώρες, οι οποίες κάνουν τα πρώτα βήματά τους στα ναρκοπέδια της (αν)ελεύθερης αγοράς. Η αναβάθμιση όμως της Ελλάδας σε σύγχρονο χρηματοοικονομικό κέντρο χρειάζεται και το ανάλογο συμμάζεμα. Το ότι η επιδίωξη της αστικής τάξης για οικονομική ηγεμονία στην ευρύτερη περιοχή αποτελεί τον υπ' αριθμόν 1 παράγοντα σύγκρουσης με την αστική τάξη της Τουρκίας, η οποία έχει τους ίδιους στόχους, αυτή είναι μια άλλη παράμετρος την οποία δεν εξετάζουμε.

Η απάντηση, τέλος, στο τρίτο ερώτημα είναι πολύ απλή. Η εισροή κοινοτικών κεφαλαίων συνδέθηκε και με σοβαρότατες διαφοροποιήσεις μέσα στην ίδια την αστική τάξη, με ειδική αναφορά στον κατασκευαστικό κλάδο και στις τράπεζες. Το άνοιγμα των κοινοτικών κρουνών συνδέθηκε άμεσα με την άσκηση των αντιλαϊκών πολιτικών, με το ευρύτατο κύμα ιδιωτικοποιήσεων, τις ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις και στην Κοινωνική Ασφάλιση. Αλλά και τα ίδια τα έργα, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν και από τον ελληνικό λαό, δεν είχαν καλύτερη τύχη, καθώς στο σύνολό τους ιδιωτικοποιήθηκαν, και η όποια χρήση τους από τα λαϊκά στρώματα ακριβοπληρώνεται. Σήμερα το αεροδρόμιο των Σπάτων είναι ιδιωτικό, όπως και η γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, όπως και η Αττική Οδός, όπως και η ΠΑΘΕ, η Εγνατία, οι παραλίες, οι ορεινοί όγκοι, όπως και όλα τα έργα. Τέλη των αεροπορικών εταιρειών στο αεροδρόμιο μετακυλίονται στα εισιτήρια, ενώ οι δρόμοι και οι γέφυρες έχουν τσουχτερά διόδια. Είπαμε: Η δημιουργία σύγχρονων έργων υποδομής υπό καπιταλιστικό κέλυφος εξελίσσεται σε δύναμη, απόλυτα εχθρική για τα λαϊκά συμφέροντα.