Οι σύντομες ομιλίες των επισήμων ήταν γενικόλογες, ωστόσο όχι χωρίς σημασία. Ο φιλοξενών πρωθυπουργός του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου σοσιαλδημοκράτης Ματίας Πλάτσεκ π.χ. χρειάστηκε να μιλήσει για την ανεργία, που και στο Βρανδεμβούργο έχει γίνει «μάστιγα». Ο πρόεδρος του Μπούντεσταγκ (Κάτω Βουλή), Βόλφγκανγκ Τίρζε, επίσης σοσιαλδημοκράτης, χαρακτήρισε την κατάσταση στην αγορά εργασίας «δραματική», ενώ ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Αριστερού Κόμματος, Γκρέγκορ Γκίζι, τόνισε ότι «στα 15 χρόνια οικοδομήθηκαν πολλά στην Ανατολή, αλλά δεν καταστράφηκαν λίγα». Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χορστ Κέλερ, ζήτησε από τους πολιτικούς να μη δίνουν υποσχέσεις, που δεν εκπληρώνονται, αλλά τόνισε επίσης ότι είναι εσφαλμένη η αντίληψη ότι μπορούν να υπάρξουν ίσες συνθήκες ζωής σε όλη τη Γερμανία.

Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να εξιστορήσει και αναλύσει την πολύχρονη και σκληρή πάλη ανάμεσα στα δύο γερμανικά κράτη με διαφορετικό κοινωνικό και πολιτικό σύστημα - την καπιταλιστική πρώην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Δυτική) και τη σοσιαλιστική Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία (ΓΛΔ, Ανατολική). Ούτε, επίσης, να αναφερθεί στις εξωτερικές και εσωτερικές αιτίες - «βομβαρδισμός» από τα έξω και πολιτική του Δούρειου Ιππου από τα μέσα - που οδήγησαν στην ανατροπή του σοσιαλιστικού καθεστώτος στη Γερμανία και γενικότερα στην Ευρώπη.

Θα περιοριστώ να υπομνήσω τι απέγινε από τις υποσχέσεις των κυρίαρχων κύκλων της Γερμανίας και των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ, ότι με την επανόρθωση του καπιταλισμού θα τερματιστεί «η δικτατορία των κομμουνιστών» και θα επικρατήσει «ελευθερία, δημοκρατία και ευημερία» των κατοίκων. Για χάρη της ιστορίας πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι δεν ήταν η ΓΛΔ που χώρισε τη Γερμανία, ούτε αυτή που από την αρχή ήταν κατά της ένωσης των δύο ανεξάρτητων και κυρίαρχων γερμανικών κρατών. Με επικεφαλής την ΕΣΣΔ, για αρκετό διάστημα αγωνίστηκε για την ένωση, φυσικά υπό ισότιμους όρους, για τη δημιουργία ενός κράτους δημοκρατικού, αποστρατιωτικοποιημένου, από το έδαφος του οποίου δε θα ξεκινούσε ποτέ πια πόλεμος ενάντια σε άλλους λαούς της Ευρώπης. Αντίθετα, ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της Δυτικής Γερμανίας, ο Κόνραντ Αντενάουερ, που σε υπόμνημά του, που έστειλε στο Παρίσι, συνιστούσε τη δημιουργία ενός κράτους της Ρηνανίας και του Ρουρ, και «από τα μέρη που θα απομείνουν από τη δημιουργία του κράτους του Ρήνου να σχηματιστούν άλλα δύο κράτη. Αυτά τα τρία κράτη θα μπορούσαν κατόπιν να ενωθούν σε ένα μόρφωμα ανάλογο με την Commonwealth» (την Κοινοπολιτεία).

Οσο για τη ΓΛΔ, έγραφε ότι «η κατεχόμενη από τη Ρωσία περιοχή πρέπει να αποκλειστεί από τους υπολογισμούς για ένα διάστημα που δεν μπορεί να εκτιμηθεί».

Ο κάθε χρόνο επίσημος εορτασμός της 3ης του Οκτώβρη φέρει στο νου και τις αυταπάτες που είχαν ως την τελευταία ώρα της ανατροπής οι ρεφορμιστικές δυνάμεις στην ίδια τη ΓΛΔ - και μέσα στις γραμμές του κομμουνιστικού Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας (ΕΣΚΓ), ότι με την ανατροπή του σοσιαλιστικού καθεστώτος πραγματοποιείται «επανάσταση στην επανάσταση» για την «ανανέωση» του σοσιαλισμού με «δημοκρατικό πρόσωπο». Δεν έβλεπαν ή δεν ήθελαν να δουν ότι γίνεται μια ανατροπή από τα θεμέλια για να ξανακυριαρχήσουν στη ΓΛΔ οι βαρόνοι της οικονομίας και οι εμπρηστές νέων πολέμων. Ο καθηγητής δρ Ούβε - Γενς Χόιερ γράφει σχετικά, σε άρθρο που δημοσιεύεται στη «Geschichts - Kovrespandenz» (τεύχος Οκτώβρη 2004): «Στους αριστερούς, τους προσκείμενους στο ΚΟΔΗΣΟ επιστήμονες υπερισχύει η γνώμη ότι το τελευταίο έτος της ΓΛΔ καθορίστηκε στην αρχή από μια δημοκρατικο-σοσιαλιστική επανάσταση, η οποία όμως μετά τις 9 Νοέμβρη περιήλθε υπό την επικράτηση της ΟΔΓ και διακόπηκε... Την αφετηρία για την πορεία των γεγονότων του 1989 την αποτέλεσε η αλλαγή της πολιτικής των ΗΠΑ για την Ευρώπη και τη Γερμανία, την άνοιξη του 1989». Ο ίδιος αναφέρει ένα τσιτάτο από την εισήγηση του Γκρέγκορ Γκίζι στην 4η Σύνοδο της Διεύθυνσης του ΚΟΔΗΣΟ στις 3-4 Φλεβάρη 1990: «Ολοι μιλάνε για το πώς θα συντρίψουν τις δομές του παλιού ΕΣΚΓ. Εμείς το κάναμε». Σε συνδυασμό μ' αυτό ο Χόιερ υπενθυμίζει από το βιβλίο του Πολωνού Μιέτσιολαβ Ρακόβσκι «Η Αρχή έγινε στην Πολωνία», στον οποίο ο Γκορμπατσόφ είχε εκμυστηρευτεί τον Οκτώβρη του 1988: «Πρέπει να συντρίψουμε τον κομματικό μηχανισμό. Αυτό όμως είναι δυνατό μόνο υπό την πίεση των μαζών».

Μεγάλες αυταπάτες είχαν και οι μη συνειδητοποιημένες μάζες του πληθυσμού. Οπως έχει γραφεί πολλές φορές, οι αφελέστεροι από τους διαδηλωτές κατά του σοσιαλιστικού καθεστώτος πίστευαν ότι με την ανατροπή ανοίγει η πόρτα του επίγειου παραδείσου: Ταξίδια στη Δύση (στην Ανατολία τα είχαν μπουχτίσει!), φτηνά αυτοκίνητα μερσεντές και πλούσια ανταμειβόμενη εργασία. Δεν πρέπει φυσικά να αποσιωπηθεί ότι υπήρχαν και δικαιολογημένα παράπονα κατά της ηγεσίας. Αλλά είναι εξίσου γεγονός ότι από την αρχή της ύπαρξης της ΓΛΔ το σοσιαλιστικό κράτος είχε γίνει ξέφραγο αμπέλι των ιμπεριαλιστικών κέντρων ιδεολογικής και υλικής προπαγάνδας, κατασκοπίας και αποκλεισμού, ενώ, στο τελευταίο διάστημα της ζωής της, και ξέφραγο αμπέλι για την ανάμειξη των κομματικών ηγεσιών της Δύσης.

Γίνεται συχνά λόγος για τα πακέτα των χρηματικών αποστολών βοήθειας από τη Δύση, που τα υπολογίζουν σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια μάρκα, όπως και για τους νέους αυτοκινητόδρομους και τη βελτίωση της υποδομής, για ωραία, πολυώροφα οικοδομήματα, για την υπερφόρτωση των σούπερ μάρκετ με παντός είδους τρόφιμα από πολλές χώρες του κόσμου.

Συνήθως όμως σκόπιμα αποκρύπτεται ότι τα δισεκατομμύρια της βοήθειας δεν ανταποκρίνονται στις τεράστιες ζημιές που προξενήθηκαν στην οικονομία της ΓΛΔ, όπως επίσης ότι τα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά δε διατέθηκαν για βελτίωση του οικονομικού και πολιτικού επιπέδου του λαού, αλλά αποτελούσαν επενδύσεις που προσφέρθηκαν σχεδόν δωρεάν σε μεγαλοκεφαλαιούχους, συνήθως από τη Δύση.

Ας μου επιτραπεί να αντιγράψω ορισμένα στοιχεία από άρθρο που δημοσιεύτηκε στη «Νόιες Ντόιτσλαντ» (1-3 Οκτώβρη), που δίνει μια μικρή εικόνα για την κατάσταση στην πρώην ΓΛΔ και έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Το Κέμνιτς και το Αλεντέγιο» και τον υπέρτιτλο: «Ανατολική Γερμανία - Μια καθυστερημένη ευρωπαϊκή περιοχή; Μάλιστα»...

...«Παίρνοντας σαν σημείο εκκίνησης το 1989 - γράφει ο συγγραφέας - το μεικτό εσωτερικό προϊόν ανέβηκε έως το 2004 στο 118%, που αντιστοιχεί σε ετήσια αύξηση 1,2%. Η προσέγγιση στο δυτικογερμανικό οικονομικό δυναμικό εμμένει στο 64% περίπου, και οι θετικές αλλαγές από έτος σε έτος στηρίζονται στο απλό στατιστικό γεγονός ότι με την εσωτερική μετανάστευση και τη μείωση των γεννήσεων ο αριθμός των κατοίκων της Ανατολικής Γερμανίας μειώνεται αδιάκοπα. Ο αριθμός των απασχολούμενων το 1982-2004 μειώθηκε κατά 3,2 εκατομμύρια πρόσωπα ή κατά 36%... Μέσα σε 15 χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες στην Ανατολική Γερμανία ειδικεύτηκαν για νέα πεδία δραστηριότητας, άλλαξαν επάγγελμα και τόπο κατοικίας, για να καταλήξουν στην ανεργία ή να πιεστούν σε τομείς χαμηλών ημερομισθίων... Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η ΓΛΔ ήταν η ισχυρότερη οικονομική δύναμη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες του Συμβουλίου Οικονομικής Αλληλοβοήθειας, με ένα σχετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο. Το 1995 η οικονομική άνοδος της Ανατολικής Γερμανίας καθυστερεί σε σύγκριση με την Πολωνία, τη Δημοκρατία της Τσεχίας, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία. Οικονομικά το ανατολικό τμήμα της Γερμανίας είναι ξένο σώμα στην Ομοσπονδιακή Γερμανία. Σύμφωνα με τη Στατιστική Αρχή της ΕΕ η Λιψία, σαν η καλύτερη ανατολικογερμανική περιοχή, κατέχει ανάμεσα σε 281 περιοχές της ΕΕ, που εξετάστηκαν, την 191η θέση. Και η περιοχή του Κέμνιτς (σ.σ. πρώην πόλη Καρλ Μαρξ) και του Ντεσάου φτάνουν το επίπεδο της ισπανικής Ανδαλουσίας και του πορτογαλικού Αλεντέγιο».

Στην «Geschichts Korrespondeng», που προανέφερα, ένας άλλος καθηγητής, ο δόκτορας Βόλφγκανγκ Ρίχτερ αναφέρει: «Ο Zoseph Stiglitz (Ζόζεφ Στίγκλιτζ), κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Οικονομίας και πολυετής επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, έγραψε ξεκάθαρα: «Με την πτώση του τείχους στα τέλη του 1989 άρχισε ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς μετασχηματισμούς όλων των εποχών. Ηταν το δεύτερο τολμηρό, οικονομικά και κοινωνικό πείραμα του 20ού αιώνα. Το πρώτο ήταν η κομμουνιστική αλλαγή του συστήματος πριν από εβδομήντα χρόνια... Η δεύτερη αλλαγή του οικονομικού συστήματος στη Ρωσία, καθώς και στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη δεν τελείωσε ακόμα, αλλά τόσο είναι ήδη βέβαιο: Καθυστερεί η Ρωσία κατά πολύ ως προς τις υποσχέσεις και ελπίδες των υπέρμαχων της οικονομίας της αγοράς. Για τους περισσότερους ανθρώπους που ζουν στα διάδοχα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, οι όροι ύπαρξης στον καπιταλισμό είναι ακόμα χειρότεροι από όσα προείπαν τα παλιά στελέχη του κομμουνισμού και οι μελλοντικές προοπτικές είναι σκοτεινές».

Ο Ρίχτερ προσθέτει: «Σ' αυτές τις χώρες ξεπετάχτηκε από το έδαφος μια αστική τάξη που ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμά της είναι ότι η Μόσχα σήμερα έχει μετά τη Νέα Υόρκη το μεγαλύτερο αριθμό δισεκατομμυριούχων στον κόσμο. Για γενιές η Ανατολική Γερμανία θα είναι μια χώρα μειωνόμενων θέσεων εργασίας, κοινωνικών παροχών, αποδοχών γήρατος, δυνατοτήτων επαγγελματικής μόρφωσης και παιδείας, μειωμένων οικογενειακών δυνατοτήτων και μειωμένης παροχής δικαιωμάτων και ανθρώπινων δικαιωμάτων».

Θα ήταν ωστόσο αδικαιολόγητο, τελειώνοντας, να μη ρίξουμε μια ματιά και στο βιβλίο τριών συγγραφέων - των Κλάους Μπλέσινγκ, Εκαλτ Νταμ, Ματίας Βέρνερ με τον τίτλο: «Πώς ληστεύεται το Ανατολικό τμήμα της Γερμανίας. Επιχειρήματα και Ντοκουμέντα», που μόλις έκανε την εμφάνισή του στη γερμανική βιβλιογραφία. Οι συγγραφείς, με βάση συγκεκριμένες πηγές, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Δυτική Γερμανία έχει προκαλέσει στην Ανατολική ζημιά 7 τρισεκατομμυρίων δυτικών μάρκων. Για να αποκατασταθεί αυτή η ζημιά, η Δυτική Γερμανία έπρεπε να συνεχίσει την καταβολή αποζημίωσης στην Ανατολική επί 140 χρόνια. Απαιτούν επίσης την καταβολή 20.000 ευρώ σε κάθε Ανατολικογερμανό που στις 2 Οκτώβρη 1990 κατοικούσε στο έδαφος της ΓΛΔ. Η αξίωση αυτή βασίζεται στη Συμφωνία Ενωσης μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, στην οποία αναφέρεται το δικαίωμα συμμετοχής των κατοίκων της ΓΛΔ στις επιχειρήσεις λαϊκής ιδιοκτησίας.

Δύσκολο δε θα ήταν να συγκεντρωθούν τα ποσά αυτά, τονίζουν οι συγγραφείς: Από τα τεράστια κέρδη του δυτικογερμανικού κράτους, των δυτικογερμανικών κοντσέρν και άλλων ιδιωτικών προσώπων.

Ισως και στην περίπτωση αυτή, όπως πολλών άλλων συγγραφέων, να πρόκειται για φωνή βοώντος στην έρημο. Αλλά ποιος μπορεί να προδικάσει τι θα γίνει στο μέλλον; «Τα πάντα ρει», δίδασκε ο αρχαίος μας φιλόσοφος Ηράκλειτος...