Οταν μεσοβδόμαδα βγαίνει ρεπορτάζ στα αστικά ΜΜΕ, όπου σύμφωνα με το πολιτικό περιοδικό «Politico» ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζ. Κ. Γιούνκερ, ετοιμάζεται να εξαγγείλει σχέδιο για πολιτική χαλάρωσης στους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες κατά το ετήσιο διάγγελμά του την ερχόμενη βδομάδα, φαίνεται ότι οξύνονται στο έπακρο οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί στην ΕΕ, με επίκεντρο την αδύναμη καπιταλιστική ανάπτυξη, με δεδομένο ότι σ' αυτό αντιδρά σφόδρα η γερμανική κυβέρνηση.

Αλλωστε, μόλις προχτές στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζα (ΕΚΤ), αναθεώρησαν προς τα κάτω το ρυθμό ανάκαμψης στην Ευρωζώνη για το 2017 στο 1,6% (από 1,7%). Σύμφωνα με τον Μ. Ντράγκι, η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρωζώνη αναμένεται να μετριαστεί από την υποτονική εξωτερική ζήτηση, από τις αβεβαιότητες μετά το Brexit και από το «βραδύ ρυθμό υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ», θέτοντας ζητήματα όπως τόνωση της παραγωγικότητας, βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, αλλά και οι δημόσιες υποδομές, ζητήματα τα οποία, όπως είπε, είναι «ζωτικής σημασίας για την αύξηση των επενδύσεων και την τόνωση της δημιουργίας θέσεων εργασίας».

Ο πρόεδρος της Κομισιόν, λοιπόν, σύμφωνα με το δημοσίευμα του «Politico», ετοιμάζεται να προτείνει περισσότερη ευελιξία στην «αξιολόγηση» και τον υπολογισμό των ελλειμμάτων και του χρέους των κρατών - μελών της ΕΕ, δηλαδή χαλάρωση στην τήρηση των δεικτών του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης. Εξετάζει το ενδεχόμενο να προτείνει την εξαίρεση των δαπανών για την εκπαίδευση και τις επενδύσεις από τον υπολογισμό του ελλείμματος και του χρέους στους προϋπολογισμούς των χωρών της ΕΕ.

Αναφέρει, επίσης, ότι η ευελιξία που προτείνει ο Ζ. Κ. Γιούνκερ αντιμετώπισε τη σφοδρή αντίδραση του Βάλντις Ντομπρόβσκις, του αντιπροέδρου της Κομισιόν, που είναι αρμόδιος για το κοινό νόμισμα, το ευρώ, και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Αντίθετα, την πρόταση του Γιούνκερ είδαν θετικά ο επίτροπος Οικονομικών, Π. Μοσκοβισί, και η επίτροπος για θέματα απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων, Μαριάν Τίσεν, που είπε ότι είναι καιρός οι κανόνες αυτοί να επαναξιολογηθούν.

Είναι γεγονός ότι οι κόντρες γύρω από τους δείκτες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΟΝΕ - η ασπίδα του ευρώ, όπως καθορίστηκε στη Συνθήκη του Αμστερνταμ το 1997 - δεν είναι καινούργιες.

Η γερμανική κυβέρνηση επιμένει στην τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, γεγονός που προκαλεί πρόσθετες δυσκολίες, αφού δεν αφήνει πολλά περιθώρια να δίνεται κρατικό χρήμα για επενδύσεις. Γαλλία και Ιταλία, όμως, έχουν μεγάλα ελλείμματα και τεράστια κρατικά χρέη πάνω από 2 τρισ. ευρώ κάθε μια και ασθενική ανάκαμψη, ουσιαστικά στασιμότητα με κίνδυνο να ξανακυλήσουν σε κρίση.

Λένε, λοιπόν, ότι η εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, δηλαδή η τήρηση των ορίων 3% στα ελλείμματα του προϋπολογισμού και 60% του ΑΕΠ στο κρατικό χρέος, δηλαδή η προσπάθεια να πιαστούν οι δείκτες με δεδομένη την κατάσταση των οικονομιών τους, εμποδίζει τις επενδύσεις, δηλαδή τη βάση για την καπιταλιστική οικονομική ανάκαμψη. Γιατί; Μα επειδή η καπιταλιστική ανάκαμψη για να συντελεστεί απαιτεί και γενναία κρατική χρηματοδότηση για επενδύσεις, και εμποδίζεται από την εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Γαλλία και Ιταλία, αν δώσουν κι άλλο κρατικό χρήμα για επενδύσεις, δεν τηρούν τα χρονοδιαγράμματα για τη μείωση του χρέους, ενώ αυξάνουν τα ελλείμματα.

Επομένως, γύρω απ' αυτό το ζήτημα των δεικτών του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης έχουν ήδη εκφραστεί με μεγάλη οξύτητα ανταγωνισμοί σε Ευρωζώνη και ΕΕ.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν, βεβαίως, δεν είναι πρώτη φορά που προϊδεάζει για τις σκέψεις του γύρω απ' αυτό.

Τον Ιούνη 2016, σε άρθρο του «Spiegel» για τον Ζ. Κ. Γιούνκερ γραφόταν: «Για το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ο κ. Γιούνκερ φαίνεται να πιστεύει ότι δεν ισχύει πλέον. Γιατί; Ο Ζ. Κ. Γιούνκερ, όταν ρωτήθηκε γιατί η Γαλλία παίρνει συνεχώς εξαιρέσεις από το Σύμφωνο Σταθερότητας, απάντησε: "Επειδή είναι η Γαλλία"».

Βεβαίως, δεν είναι το μοναδικό ζήτημα το οποίο γίνεται παράγοντας έκφρασης οξύτατων ανταγωνισμών. Πρόσφατα, είδε το φως της δημοσιότητας άλλο θέμα γύρω από την υπόθεση κρατικό χρέος, αντιμετώπισή του μέσω αμοιβαιοποίησής του, πρόταση επίσης της Γαλλίας στην αναζήτηση πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωζώνης, με την οποία συμφωνούν Ιταλία, Ελλάδα και άλλα κράτη. Τι έλεγε; Οτι ετοιμάζεται η δημιουργία ενός ταμείου της Ευρωζώνης, για την αντιμετώπιση φαινομένων «χρηματοπιστωτικής κρίσης» στα κράτη - μέλη, από τη σλοβακική προεδρία της ΕΕ, σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερς». Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι η πρόσβαση στο ταμείο θα μπορούσε να συνδέεται με την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συστήνονται κάθε χρόνο σε όλες τις χώρες από την Κομισιόν, ενώ θα μπορούσε να βοηθήσει «στην αποτροπή πανικού στις αγορές και ντόμινο σε περιόδους κρίσης». Επίσης, η ύπαρξη ενός δημοσιονομικού ταμείου «θα μείωνε την πίεση στην κεντρική τράπεζα να προχωρήσει σε μη συμβατική νομισματική πολιτική», αναφέρει το έγγραφο της σλοβακικής προεδρίας, σύμφωνα με το «Ρόιτερς».

Βεβαίως, αυτό διαψεύστηκε. Αλλά απάντηση έδωσε άμεσα ο επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, Γ. Ντάισελμπουμ, στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του γερμανικού ινστιτούτου «Bruegel». Κατά τη διάρκεια δείπνου στο οποίο η πρόσβαση ήταν κλειστή, φέρεται να δήλωσε ότι «η χειρότερη απάντηση σε πραγματικά προβλήματα είναι να επαναλάβει κανείς απλώς την παλιά απάντηση τής όλο και βαθύτερης ολοκλήρωσης. Αυτό θα ήταν μια φυγή προς τα εμπρός, με τον κίνδυνο να αφήσουμε τους πάντες πίσω». Σύμφωνα με τον ίδιο, «η απάντησή μου στο λαϊκισμό δεν είναι μια διάλεξη για το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε το διοικητικό πλαίσιο της ΕΕ».

Αλλο ένα δείγμα της οξύτητας των αντιθέσεων στην ΕΕ. Αλλά φαίνεται ότι δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. Γιατί στη συνέχεια, ο διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, σε άρθρο του με τίτλο «Λόγοι αισιοδοξίας για την αντοχή και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ενωσης» για το Eurofi Financial Forum που διεξάγεται στην Μπρατισλάβα, μίλησε για τη δημιουργία ενός περιορισμένου προϋπολογισμού της Ευρωζώνης για την περίπτωση ασύμμετρων οικονομικών σοκ σε ορισμένες χώρες. «Μία δημοσιονομική δυνατότητα που δεν οδηγεί σε μόνιμες μεταβιβάσεις ή σε μία αμοιβαιοποίηση του χρέους, θα βελτίωνε τη λειτουργία της νομισματικής ένωσης» τονίζει, προσθέτοντας: «Αντίστοιχα εργαλεία υπάρχουν στις ΗΠΑ, όπου οι πολιτείες μπορούν να προσφεύγουν στα λεγόμενα ταμεία για τις δύσκολες ημέρες. Η κοινή ανάληψη κινδύνων μπορεί να γίνει μέσω των κεφαλαιαγορών και μέσω του δημοσιονομικού καναλιού» (ΑΠΕ, ιστοσελίδα «Κάπιταλ»). Φαίνεται ότι έχει ανοίξει και τέτοια συζήτηση.

Ανάλογα ζητήματα συζητήθηκαν και στη λεγόμενη Μεσογειακή Διάσκεψη στην Αθήνα των κρατών - μελών του επονομαζόμενου και Νότου, στο πλαίσιο αναζήτησης χαλαρού μείγματος πολιτικής διαχείρισης για την ανάκαμψη.

Την ίδια ώρα, βεβαίως, έχουν δει το φως της δημοσιότητας ρεπορτάζ του στυλ: «Το τέλος της πολιτικής της λιτότητας - Ολο και πιο μόνη η Γερμανία. Σημαντικοί εταίροι απομακρύνονται από την Μέρκελ σε θέματα οικονομικής πολιτικής. Η λιτότητα θεωρείται από την Ουάσιγκτον μέχρι το Παρίσι, τη Ρώμη και την Αθήνα ως λανθασμένος δρόμος. Γερμανοί οικονομολόγοι και πολιτικοί επικρίνουν με δριμύτατα ως μοιραία τα σχέδια των αντιπάλων της λιτότητας, όμως η Γερμανία απομονώνεται» («Die Welt»).

Στην ίδια εφημερίδα, επίσης, γράφτηκε ρεπορτάζ για τη Σύνοδο της Αθήνας, όπου αναφέρονται και τα εξής: «Οι χώρες του "Club Med" φαίνεται πως έχουν απάντηση στα προβλήματα της Ευρώπης: λιγότερη λιτότητα, περισσότερη αλληλεγγύη, περισσότερη συνευθύνη. Θέλουν περισσότερη Ευρώπη. Θέλουν μια Ευρώπη στην οποία ισχυρότερες χώρες όπως η Γερμανία να έλκουν τις πιο αδύναμες. Θέλουν μιαν άλλη Ευρώπη (...) Οι ισορροπίες στην Ευρώπη μετατοπίζονται. Ο άξονας Παρισιού - Βερολίνου είναι εύθραυστος, εκείνοι οι οποίοι έδιναν τον τόνο παλαιότερα απειλούνται να βγουν από την πορεία τους. Διαμορφώνονται νέες συμμαχίες. Η Γαλλία αναζητά άλλους εταίρους. Η Σύνοδος Κορυφής της Αθήνας είναι μόνο μια πρόγευση».

Πού τραβά η κατάσταση στην ΕΕ; Ο Γάλλος Πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, είχε πει σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Bild» ότι όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα για το δημοψήφισμα στη Βρετανία, πρέπει να ξεκινήσουν διαδικασίες για ένα πιο ευέλικτο μοντέλο ευρωπαϊκής ενοποίησης, όπου αυτοί που θέλουν λιγότερη ΕΕ δεν θα μπορούν να κρατούν πίσω όσους θέλουν βαθύτερη συνεργασία. Επίσης, σε πολωνική δεξαμενή σκέψης εκφράστηκε η άποψη, συμφωνώντας με τη Βρετανία, πριν όμως το δημοψήφισμα, ότι «η ΕΕ χρειάζεται να αποδεχθεί ότι διαφορετικά επίπεδα ενοποίησης για διαφορετικά κράτη - μέλη είναι ένα γεγονός. Χρειάζεται να μάθουμε πώς να ζούμε με αυτές τις διαφορές και πώς θα τις διαχειριζόμαστε και όχι να προσπαθούμε να τις εξαλείψουμε (...) Η εμφάνιση μιας ευέλικτης, "πολυμορφικής" ΕΕ είναι η καλύτερη ελπίδα».

Ευρωπαϊκή Ενωση πολλών ταχυτήτων; Θα υπάρξει αλλαγή μείγματος πολιτικής και «χαλάρωση της λιτότητας»; Αυτό καμιά σχέση δεν έχει με τα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα. Είναι αναζητήσεις για την καπιταλιστική ανάκαμψη. Που είτε επιτευχθεί είτε όχι, η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, θα ζουν στην ίδια κόλαση. Ακόμη κι αν έρθει κάποια ανάκαμψη, που στη συνέχεια θα φέρει νέα κρίση, θα συνεχίζουν τα αντεργατικά - αντιλαϊκά μέτρα στο όνομα να μην πισωγυρίσει η οικονομία σε κρίση, πράγμα αναπόφευκτο. Ολα τα παραπάνω σχετίζονται με τις αναζητήσεις του κεφαλαίου για την πιο πρόσφορη πολιτική ανάπτυξης σε όφελός του, άρα σε βάρος των εργαζομένων.

Είναι κρίσιμο ζήτημα σε αυτές τις συνθήκες ο λαός όχι μόνο να μην παραδοθεί, αλλά, αντίθετα, να οξύνει την αντιπαράθεσή του, να οργανώσει την αντεπίθεσή του. Να μεγαλώσει τις δυσκολίες της κυβέρνησης στην εφαρμογή και αυτών και των επόμενων μέτρων, συνολικότερα του αστικού πολιτικού συστήματος. Ο δρόμος της εργατικής τάξης, των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, είναι η οργάνωση της συμμαχίας τους και της αντικαπιταλιστικής - αντιμονοπωλιακής πάλης τους, διεκδικώντας κάλυψη των αναγκών τους. Πάλη που συνδέεται με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, την αποδέσμευση από την ΕΕ, την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, για να βάλουν την οικονομία στην υπηρεσία ικανοποίησης των αναγκών τους.