Η πολυτοξικομανία αναγνωρίζεται πλέον και επίσημα ως το κύριο χαρακτηριστικό της μάστιγας των ναρκωτικών στην Ευρώπη, η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες, τα συνθετικά και παραισθησιογόνα ναρκωτικά κάνουν θραύση, διαρκώς αυξάνονται τόσο η χρήση κάνναβης, όσο και οι αιτήσεις για θεραπεία από αυτήν, ενώ όλο και πιο συχνά αναφέρονται θάνατοι από την πολυδιαφημισμένη μεθαδόνη.

Αυτά είναι μερικά από τα ανησυχητικά στοιχεία της Ετήσιας Εκθεσης 2006 του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, που παρουσιάστηκαν χθες σε συνέντευξη Τύπου που συνδιοργάνωσαν ο Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) και το Εθνικό Κέντρο REITOX.

Οπως αναφέρεται στην Εκθεση, «όλοι σχεδόν οι χρήστες μπορούν να θεωρηθούν χρήστες πολλαπλών ναρκωτικών. Η Ευρώπη να αντιμετωπίσει την πρόκληση της καλύτερης κατανόησης των αναγκών του αυξανόμενου αριθμού ατόμων με προβλήματα που πηγάζουν από τη χρήση μιας σειράς ναρκωτικών ουσιών και όχι από την εξάρτησή τους από μια συγκεκριμένη ουσία». Γεγονός που θέτει για άλλη μια φορά το ερώτημα της υποκατάστασης από οπιούχα, τη στιγμή που το πρόβλημα της τοξικοεξάρτησης αφορά πάνω από μια ουσίες.

Την ίδια στιγμή, η κοκαΐνη είναι η ουσία που διακινείται σε μεγαλύτερο βαθμό στον κόσμο με 1,5 εκατομμύριο ενήλικες (15 - 64 ετών) να έχουν κάνει χρήση της κατά τον τελευταίο μήνα, 900.000 έκαναν το ίδιο διάστημα χρήση αμφεταμίνης και 1 εκατομμύριο χρήση της ουσίας «έκσταση», ενώ στους 15χρονους μαθητές τα ποσοστά χρήσης «μαγικών μανιταριών» είναι υψηλότερα από εκείνα της «έκστασης» στο Βέλγιο, στη Γερμανία και τη Γαλλία.

Σε ό,τι αφορά την παραγωγή οπίου, ενδεικτικά είναι τα αποτελέσματα της αμερικάνικης ...«ανθρωπιστικής» επέμβασης στο Αφγανιστάν, το οποίο τα τελευταία χρόνια εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια προμηθεύτρια χώρα. Για το 2005, το 89% της παγκόσμιας παραγωγής (4.100 τόνοι) προήλθε από αυτήν τη χώρα, ενώ, σύμφωνα με πρόσφατες αναλύσεις, «η παγκόσμια παραγωγή υπερβαίνει την παγκόσμια ζήτηση»...

«Τα τελευταία χρόνια αυξήθηκαν κατακόρυφα οι ανησυχίες για τα δυνητικά αποτελέσματα της χρήσης κάνναβης τόσο στην υγεία, όσο και από κοινωνική άποψη», επισημαίνει η Εκθεση. Ομως, απάντηση σε όσους επιμένουν στην «αθωότητα» έρχεται να δώσει και το αυξημένο αίτημα για θεραπεία απεξάρτησης από αυτήν, καθώς αναφέρεται ως κύρια ουσία κατάχρησης από το 15% περίπου των ατόμων που ζητούν θεραπεία απεξάρτησης στην Ευρώπη και από το 27% των ατόμων που ζητούν για πρώτη φορά θεραπεία, αποτελώντας τη δεύτερη πιο συχνά αναφερόμενη ουσία μετά την ηρωίνη.

Στις χώρες της ΕΕ, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία και τη Νορβηγία υπολογίζεται ότι 65 εκατομμύρια ενήλικες (15 - 34), δηλαδή το 20%, έχουν δοκιμάσει κάνναβη τουλάχιστον μια φορά, 22,5 εκατομμύρια (7%) έκαναν χρήση το περασμένο έτος, 12 εκατομμύρια (4%) έκαναν χρήση τον τελευταίο μήνα και 3 εκατομμύρια (1%) κάνουν καθημερινή χρήση κάνναβης.

Ολο και πιο συχνά εμφανίζονται θάνατοι από μεθαδόνη, καθώς «αρκετές χώρες ανέφεραν την παρουσία μεθαδόνης σε σημαντικό ποσοστό των θανάτων που συνδέονταν με τα ναρκωτικά».

Η Δανία ανέφερε τη μεθαδόνη ως αιτία τοξίκωσης στο 44% των θανάτων (95 από 214 το 2004). Η Γερμανία ανέφερε ότι 345 περιπτώσεις θανάτων οφείλονται σε «ουσίες υποκατάστασης» (46 μεμονωμένες και 299 σε συνδυασμό με άλλες ναρκωτικές ουσίες το 2004). Το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε 216 περιπτώσεις με «αναφορά» μεθαδόνης. Στη Φινλανδία εντοπίστηκε βουπρενορφίνη σε 73 συνδεόμενους με τα ναρκωτικά θανάτους το 2004 (73 ήταν και οι θάνατοι το 2003). Να σημειωθεί ότι στην Εκθεση του 2005 υπογραμμιζόταν η διαπίστωση ότι «υψηλότερος κίνδυνος παρατηρείται κατά τα αρχικά στάδια της θεραπείας συντήρησης με μεθαδόνη», ενώ φέτος γίνεται λόγος για ανάγκη «διασφάλισης της ποιότητας των προγραμμάτων υποκατάστασης».

Τα στοιχεία που προκύπτουν από την Ετήσια Εκθεση έρχονται να ενισχύσουν την ανησυχία για το χαρακτήρα της αντιναρκωτικής πολιτικής που σχεδιάζεται στη χώρα μας, όπως διατυπώθηκε και προχθές κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που συνδιοργανώθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών, την Επιτροπή Εργαζομένων 18 ΑΝΩ, το Σύλλογο Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, τους Συλλόγους Γονέων Θεραπευτικών Κοινοτήτων και την Πανελλήνια Ενωση Νοσοκομειακών Ψυχολόγων.

Εκτιμώντας την κατάσταση που επιχειρεί να διαμορφώσει η κυβέρνηση με τη διάλυση των δομών πρωτογενούς πρόληψης, την απαξίωση των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων, την υποβάθμιση των δομών Κοινωνικής Επανένταξης, την ιδιωτικοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών απεξάρτησης, την ιατρικοποίηση του προβλήματος, οι παραπάνω φορείς επισημαίνουν «την πρόθεση να περιθωριοποιηθούν οι εξαρτημένοι και να αποκλειστούν κοινωνικά». Και, παράλληλα, αναδεικνύουν την ανάγκη ανάπτυξης και συντονισμού της δράσης ενός ευρύτατου κοινωνικού κινήματος, που θα παλεύει ενάντια στις αιτίες που παράγουν και αναπαράγουν την τοξικοεξάρτηση.