ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 26 Γενάρη 2014
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Πάθη και ήθη λαϊκών ανθρώπων
«Ηλιος στην πέτρα» στο «Σημείο»

«Αλεπούδες»
«Αλεπούδες»
«Ηλιος στην πέτρα», τιτλοφορείται το βαθιά συγκινητικό έργο της δημοσιογράφου του «Ριζοσπάστη», Σοφίας Αδαμίδου, που παρουσιάζεται στο θέατρο «Σημείο». «Ποιητικός» ο τίτλος, αντλείται από τους ήλιους που - αντιπαλεύοντας τα μετεμφυλιακά «κολαστήρια» όπου κλείστηκαν χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες του λαού μας, κυρίως κομμουνιστές - ζωγράφιζε σε πέτρες, στη Μακρόνησο και άλλα ξερονήσια, η κορυφαία ζωγράφος - χαράκτρια, αγωνίστρια της ΕΑΜικής Αντίστασης Βάσω Κατράκη. Το ποιητικού αισθήματος κείμενο, με θαυμασμό για την ηρωισμό και την αυτοθυσία πολλών χιλιάδων αγωνιστών (ανδρών και γυναικών), που πόθησαν μια λεύτερη, ανεξάρτητη, σοσιαλιστική Ελλάδα, τιμά τις μεγάλες διδαχές των αγώνων τους για το σήμερα και αύριο του λαού μας. Με δραματουργικό «πυρήνα» μια αγωνίστρια, «υφαίνει» μια μονολογική αφηγηματική «τοιχογραφία» αγώνων και αγωνιστών του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του ΔΣΕ, αλλά και στις δεκαετίες του '50, '60 και '70. Η «τοιχογραφία» κοσμείται με έξοχα αντάρτικα, παραδοσιακά και έντεχνα τραγούδια, που επί σκηνής ερμηνεύει η φωνητικά υπεραισθαντική Καλλιόπη Βέττα, συνοδεία του γλυκόηχου κυμβάλου που παίζει ο Κλέαρχος Κορκόβολος. Μια «τοιχογραφία» διάστικτη από πολλές «ψηφίδες». Για νεκρούς αγωνιστές από βόλια των κατακτητών, ντόπιων συνεργατών τους, του αγγλοαμερικανοκίνητου κρατικού στρατού και παρακρατικών. Για ήρωες - μάρτυρες σε εμφυλιακά και μετεμφυλιακά άντρα βασανιστηρίων. Για πολύμορφες «μάχες» αγωνιστών και αγωνιστριών στις εμφυλιακές και μετεμφυλιακές φυλακές και εξορίες. Για «μάχες» που ξαναδόθηκαν στα χρόνια της απριλιανής φασιστικής χούντας. Επίκεντρο της «τοιχογραφίας» είναι μια ηλικιωμένη πια αγωνίστρια, η «Μυρτιά», στη μορφή της οποίας ενοποιούνται όλες οι αγωνίστριες εκείνης της ηρωικής γενιάς. Το έργο διαπλέκει την ιστορική πραγματικότητα με τη μυθοπλαστική φαντασία, με πρώτη «ύλη» του το αυτοβιογραφικό βιβλιαράκι «Η Μυρτιά του Βουνού» της Ελένης Τραγγανίδα - Μακρυνιώτη, η οποία έφηβη, με το ψευδώνυμο «Μυρτιά» εντάχθηκε στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, συνελήφθη, κρατήθηκε στις Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ, αλλά λόγω ηλικίας αποφυλακίστηκε σύντομα. Μετά την απελευθέρωσή της παντρεύτηκε, απέκτησε παιδιά και συνέχισε να αγωνίζεται για τα οράματά της. Αυτή η μαρτυρία, συνυφασμένη με μαρτυρίες άλλων αγωνιστριών που -μετεμφυλιακά και στη διάρκεια της χούντας- βίωσαν το μακρόχρονο εγκλεισμό σε φυλακές και εξορίες, συνθέτει τη συνταρακτικά δραματική, ακατάβλητα μαχητική, γεμάτη ανθρωπιά, τρυφερότητα, αλλά και χιούμορ αφήγηση - μονόλογο της «Μυρτιάς». Η σκηνοθεσία και οι φωτισμοί του Κοραή Δαμάτη, όπως και το συμβολικό σκηνικό και τα κοστούμια του Γιάννη Μετζικώφ, υπηρετούν τον «ποιητικό» ρεαλισμό του κειμένου. Η Ελένη Γερασιμίδου, με το πηγαία λαϊκό αίσθημά της, την απλότητα, αμεσότητα, τη δραματικότητα αλλά και το έμφυτο χιούμορ της, «φιλοτεχνεί» εξαιρετικά τη Μυρτιά, ως «πορτρέτο» όλων των ακατάβλητων αγωνιστριών, τότε, σήμερα και αύριο.

«Αλεπούδες» στο «Επί Κολωνώ»

«Ηλιος στην πέτρα»
«Ηλιος στην πέτρα»
Ο θίασος «Νάμα» έχει δημιουργήσει μια δική του αξιέπαινη ρεπερτοριακή, σκηνοθετική και ερμηνευτική πορεία, «ανακαλύπτοντας» και ανεβάζοντας ενδιαφέρουσας δραματουργικής «γραφής» και επίκαιρου πολιτικοκοινωνικού περιεχομένου σύγχρονα έργα. «Αλεπούδες» τιτλοφορείται το έργο της Αγγλίδας δραματουργού Ντον Κινγκ, που παρουσιάζει αυτόν το χειμώνα. Μια άκρως επίκαιρη αλληγορία, που ενώ μυθοπλαστικά μιλά για τη φτωχή αγροτιά της Αγγλίας, χωρίς χρονικό προσδιορισμό, αφορά στην απανταχού φτωχή αγροτιά της εποχής μας και ουσιαστικά καταγγέλλει την «παγκοσμιοποιημένη» αγροτική πολιτική, τους οικονομικούς και ελεγκτικούς μηχανισμούς επιβολής της και κατ' επέκταση τους μηχανισμούς τρομοκράτησης, ποδηγέτησης και υποταγής των απανταχού λαϊκών μαζών στις σκοπιμότητες κρατών και κυβερνήσεων. Η «καταγγελία» της Κινγκ συμπυκνώνεται εξαιρετικά με την αφαιρετικά ρεαλιστική μυθοπλασία, τους εύγλωττα υπαινικτικούς διαλόγους και τους καλογραμμένους χαρακτήρες. Πρόσωπα του έργου είναι ένα αντρόγυνο βασανισμένο από τον αιφνίδιο θάνατο του μικρού μοναχοπαιδιού του και από μόνιμη φτώχεια, που βλέπει τη σοδειά των λιγοστών χωραφιών του να καταστρέφεται - οι καιρικές συνθήκες μετατρέπουν συνήθως την περιοχή σε βαλτότοπο. Μια τρίτεκνη, επίσης φτωχή γειτόνισσά τους. Κι ένας άνδρας. Ενας απεσταλμένος του κρατικού μηχανισμού ελέγχου της παραγωγής, της κοινωνικής και οικογενειακής κατάστασης των αγροτών. Ενας κρατικός υπάλληλος, μεγαλωμένος σε κρατικό ίδρυμα, καταπιεσμένος και διεστραμμένος, έτσι ώστε να υπηρετεί πιστά τις ελεγκτικές και τρομοκρατικές μεθόδους του για την υποταγή των λαϊκών μαζών. Αυτός επισείει το κυβερνητικό ιδεολόγημα ότι όλα τα βάσανά τους οφείλονται σε έναν ανύπαρκτο «εχθρό» - μεγάλο κίνδυνο για τη χώρα, που αποκαλείται «αλεπούδες» και προσπαθεί να πείσει τους τρεις αγρότες να εγκαταλείψουν το σπιτικό και τη γη τους. Με τον προσδιορισμό «κόκκινες αλεπούδες», η συγγραφέας υπονοεί το φόβητρο περί κομμουνιστικού κινδύνου, στο «δόκανο» του οποίου «ρίχνει» μυθοπλαστικά μόνον τον ψυχικά απελπισμένο σύζυγο. Αντίθετα, η γυναίκα του με τη λογική, την υπομονή, την αγάπη για εκείνον και τη γη τους, αντιστέκεται, διαφωτισμένη από την τολμηρή γειτόνισσά της, που αντιδρώντας στον επιχειρούμενο ξεριζωμό της αγροτιάς και διακινδυνεύοντας να διωχθεί, διακινεί κείμενο καταγγελίας του τρομοκρατικού κυβερνητικού φοβήτρου. Το έργο, σε γλωσσικά άμεση και ευθύβολη μετάφραση του Γιώργου Χατζηνικολάου (του ίδιου είναι το καλαίσθητα αφαιρετικό σκηνικό και τα κοστούμια), σκιερούς φωτισμούς του Αντώνη Παναγιωτόπουλου, υποβλητική μουσική του Στέλιου Γιαννουλάκη, σε υποδειγματικής λιτότητας αλλά και δύναμης ρεαλιστική σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη, υπηρετείται και από εξαιρετικές ερμηνείες. Η Ιωάννα Παππά (Ιουδήθ), με απλότητα, συναισθηματική αλήθεια, τρυφερότητα και καρτερικότητα υποδύεται τη σύζυγο. Δυνατή νατουραλιστική αλήθεια αναδύεται με την ερμηνεία του Δημήτρη Λάλου (ο σύζυγος Σαμουήλ). Λαϊκά άμεση και φυσική είναι η δυνατών εκφραστικών μέσων ερμηνεία της Ιωάννας Κολλιοπούλου (γειτόνισσα Σάρα). Γόνιμη η υποκριτική προσπάθεια του Χάρη Χιώτη (Ουίλιαμ, κρατικός ελεγκτής).

«Πνιγμονή» στο «Vault»

Μέγας ποιητής - δραματουργός του ισπανικού λαού, ο Λόρκα, αρχές του 1936 (πριν τη δολοφονία του από φασίστες του Φράνκο), παρουσιάζει με την περιοδεύουσα λαϊκή σκηνή του, το «κύκνειο άσμα» του, «Το σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα». Μια αριστουργηματική τραγωδία, αποκλειστικά με γυναικεία πρόσωπα, για τα πάθη των γυναικών του λαού στον τόπο του, και όπου αλλού. Το πιο καταπιεσμένο τμήμα του λαού είναι η γυναίκα. Η Μπερνάρντα Αλμπα, «σημαδεμένη» από την ταξική εκμετάλλευση και βία, την παραδοσιακά μονόπλευρη ανδροκρατική «λογική» και «ηθική», μοχθώντας σαν άντρας στα χωράφια της, με μια κόρη από τον πρώτο άντρα της και άλλες τέσσερις από τον δεύτερο άντρα της, μετά το θάνατο του δεύτερου άντρα της αποφασίζει να παντρέψει την πρώτη κόρη της, χάρη στην πατρική της προίκα, με έναν όμορφο χωριανό, και σε ένδειξη πένθους να κλείσει τις άλλες τέσσερις, για χρόνια, μέσα στο σπίτι, απαγορεύοντας κάθε επαφή με τον έξω κόσμο, ιδιαίτερα με άντρες, για να μην κακοποιηθούν σεξουαλικά και κακολογηθούν. Αυτή τη σκληρή, αβάσταχτη παράδοση της ανδροκρατικής ισπανικής κοινωνίας, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, επιβάλλει ως μητέρα - αφέντης η Μπερνάρντα, καταπιέζοντας τα «σπλάχνα» της, αλλά και «τιμωρείται» τραγικά από αυτήν. Η όμορφη μικρή κόρη της, κρυφά αγαπιέται, συναντιέται και σχεδιάζει να κλεφτεί με τον «αρραβωνιαστικό» της μεγαλύτερης κόρης. Η ζήλια μιας αδελφής προδίδει τον έρωτα της μικρής στη μάνα. Η μητριαρχική Μπερνάρντα «φυλακίζει» τη μικρή σε ένα δωμάτιο, όπου θα τη βρει κρεμασμένη. Η αυτοχειρία της μικρής θα βυθίσει, μάνα και αδελφές, σε απερίγραπτο, εφόρου ζωής πένθος. Στο θέατρο «Vault» παρουσιάζεται μια δραματικότατα ατμοσφαιρική, καθόλα λεπτοδουλεμένη (κειμενικά, σκηνοθετικά, υποκριτικά, σκηνογραφικά, ενδυματολογικά), νατουραλιστικά λαϊκού ήθους παράσταση, με τίτλο «Πνιγμονή». Πρόκειται για, βασιζόμενη απόλυτα στη μυθοπλασία και τα υπέροχα «ζωγραφισμένα» από τον Λόρκα πρόσωπα, «μεταγραφή» του λορκικού έργου, που τοποθετείται στα ορεινά χωριά της Ανατολικής Τουρκίας και παραπέμποντας και σε άλλες ασιατικές χώρες, διεκτραγωδεί τη σκληρή ζωή, τον καθημερινό μόχθο, αλλά και τα πάθη των γυναικών, εξαιτίας των καταπιεστικών και εκμεταλλευτικών ανδροκρατικών προλήψεων και «ηθικών» κανόνων. Προλήψεις και «ηθική», με συνέπεια και τη μητριαρχική καταπίεση. Η «μεταγραφή» του λορκικού πρωτοτύπου και η σκηνοθεσία είναι του Δημήτρη Καρατζιά. Η μουσική του Μάνου Αντωνιάδη. Το λιτά ρεαλιστικό σκηνικό και τα ισλαμικής ενδυματολογικής παράδοσης κοστούμια του Σίμου Παπαναστασόπουλου. Οι φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα. Η κινησιολογία της Βιβής Ρωμανά. Με κυρίαρχες, συναισθηματικής αλήθειας και φυσικότητας στο λόγο, στην έκφραση του προσώπου, στην κίνηση, στις ερμηνείες των Αθηνάς Τσιλύρα (Μπερνάρντα/ Χαντισέ) και Θεοδώρας Σιάρκου (υπηρέτρια Πόνθια /Ουλβιγιέ), άξιες επαίνου είναι και οι ερμηνείες των άλλων ηθοποιών που είναι οι: Γιάννα Σταυράκη, Κική Μαυρίδου, Αλεξάνδρα Ούστα, Νίκη Αναστασίου, Ειρήνη Σταματίου, Μελισάνθη Μαχούτ.


ΘΥΜΕΛΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ