Γρηγοριάδης Κώστας

Εκπρόσωποι από 190 χώρες μέλη του ΟΗΕ (ξανα)συζητούν από την Τρίτη στο Μπαλί της Ινδονησίας το πρόβλημα με τις κλιματικές αλλαγές και τις επιπτώσεις τους στον πλανήτη. Στο μακρινό και εξωτικό Μπαλί που αποτελεί τουριστικό προορισμό για Ευρωπαίους και Αμερικανούς τουρίστες, μέχρι τις 14 του μήνα, πρωθυπουργοί, υπουργοί, υφυπουργοί, ειδικοί επιστήμονες κ.ά. θα προσπαθήσουν να πάρουν (;) αποφάσεις για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων - δολοφόνων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Η επιστημονική κοινότητα έχει αποφανθεί με σαφήνεια εδώ και μια δεκαπενταετία τουλάχιστον για το τι ακριβώς συμβαίνει και έχουν κατατεθεί σενάρια: Από τα πλέον αισιόδοξα έως τα πιο απαισιόδοξα για το τι μέλλει γενέσθαι. Ολα συμφωνούν σε ένα σημείο. Η ζωή στον πλανήτη Γη με τη μοιραία άνοδο της θερμοκρασίας δε θα είναι ίδια και μάλιστα πολύ σύντομα. Το εάν αυτό θα συμβεί σε είκοσι ή τριάντα χρόνια ελάχιστη σημασία έχει. Το αναπτυξιακό μοντέλο που ακολουθείται διεθνώς καταστρέφει το περιβάλλον και οι επιπτώσεις στους κατοίκους του πλανήτη θα είναι ασύλληπτες. Το ζήτημα που τίθεται είναι αν υπάρξουν γενναίες και ριζοσπαστικές αποφάσεις εκ μέρους του συνόλου των κρατών του πλανήτη με στόχο τη δραματική μείωση των εκπομπών, κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα, ή όχι.

Οι εκπομπές, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, έχουν φτάσει στην υψηλότερη τιμή στην ιστορική διαδρομή του πλανήτη. Αυτό ούτε τυχαία γίνεται, ούτε οφείλεται σε κάποια παράλειψη. Τα κουκιά είναι μετρημένα, όπως έλεγαν οι σοφοί γέροντες της περασμένης γενιάς. Η οικονομική μεγέθυνση, που εξακολουθεί να σημειώνεται στις αναπτυγμένες χώρες, βασίζεται σε συγκεκριμένες «συνταγές». Τα πάντα στρέφονται γύρω από τα κέρδη του κεφαλαίου. Αρα, οι όποιες επιλογές γίνονται στο πλαίσιο της αγοράς μόνο την περιβαλλοντική διάσταση δεν περιέχουν. Ακόμα κι αν πρόκειται για το μέλλον των επόμενων γενιών. Με δεδομένο ότι το πλαίσιο είναι απαγορευτικό για παρεμβάσεις στον οικονομικό τομέα, πώς ακριβώς θα επιβληθούν μέτρα και θα γίνουν απαγορεύσεις στο ενεργειακό πρότυπο;

Μιλούν για την αξιοποίηση των φιλικών μορφών ενέργειας. Ποιος έχει αντίρρηση; Μα οι εταιρείες πετρελαίου! Που δεν ελέγχουν μόνο την αγορά, αλλά κυβερνήσεις και εν πολλοίς την έρευνα στα πανεπιστήμια που μπλοκάρουν οτιδήποτε μπορεί να δώσει ουσιαστική ώθηση στην παραπέρα ανάπτυξη, βελτίωση και εφαρμογή τους. Αν τώρα συνυπολογίσουμε το πυρηνικό λόμπι το πώς θα υιοθετηθεί και θα αξιοποιηθεί πλήρως η διάσταση αυτή παραμένει ως ερώτημα εδώ και δεκαετίες. Αν λοιπόν οι 10.000 σύνεδροι μπορέσουν να βρουν άκρη στη μείωση των εκπομπών και να συμφωνήσουν όλοι, πρόκειται για «θαύμα» και θα δοθεί ερμηνεία όχι επιστημονική, αλλά θεολογική. Αν τώρα λάβουμε υπ' όψη μας τα διάφορα θρησκευτικά δόγματα, θα κολλήσουμε και κει...

Αυτό που απαιτείται άμεσα είναι η μείωση των σημερινών εκπομπών στο μισό. Το 80% αυτής της μείωσης αφοράς τις βιομηχανικές χώρες. Πόσο διατεθειμένες είναι για κάτι τέτοιο που θα συνοδευτεί με ένα εντελώς διαφορετικό καταναλωτικό μοντέλο και μια μείωση των κερδών του δευτερογενούς τομέα τους; Οι πολυεθνικές, δηλαδή, θα αποκτήσουν με μεταφυσικό τρόπο οικολογική συνείδηση ή μήπως οι νεοφιλελεύθερες και οι σοσιαλφιλελεύθερες κυβερνήσεις θα θέσουν ζήτημα οικονομικού προγραμματισμού και σχεδιασμού; Αν και νωρίς για μια καλύτερη εικόνα του συνεδρίου, τα παπαγαλάκια της «παγκοσμιοποίησης» ξεκίνησαν την προπαγάνδα τους για να «καλοπιάσουν» τους ενδιαφερόμενους και ανήσυχους πολίτες. Είναι δήθεν αισιόδοξοι, γιατί ο πλανητάρχης Μπους δήλωσε ότι η χώρα του, βασική υπεύθυνος για το 27% των αέριων ρύπων, θα συμμετάσχει στην προσπάθεια πέραν του 2012.

Την ίδια στιγμή δεν έχει υπογράψει ούτε το ξεπερασμένο πλέον από την πραγματικότητα Πρωτόκολλο του Κιότο. Τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτό το ενδιαφέρον; Δυστυχώς, δεν μπήκαν στον κόπο να μας εξηγήσουν οι διάφοροι «έγκυροι» αναλυτές. Πολλοί πιέζουν για τη συνθήκη που θα αντικαταστήσει το Κιότο. Μα η πρώτη απέτυχε παταγωδώς. Ολα τα στοιχεία αυτό δείχνουν. Η αθλιότητα με το εμπόριο ρύπων δεν μπορεί να είναι απάντηση, αν κάποιος θέλει να δει με σοβαρότητα την κατάσταση. ΗΠΑ, Ινδία και Κίνα ήδη έχουν δηλώσει ότι δε θα συμφωνήσουν σε καμία μείωση - δέσμευση. Αρα γιατί συζητάμε; Μήπως η ΕΕ ή κάποιο άλλο μπλοκ κρατών θα επιβάλει στις ΗΠΑ κυρώσεις, αν δε συμφωνήσουν; Αστεία πράγματα. Για άλλη μια φορά, χωρίς να είμαστε αρνητικοί και απαισιόδοξοι, η τελική κατάληξη θα είναι μία από τα ίδια. Πολλά ευχολόγια και αποτελέσματα πολύ χαμηλότερα των περιστάσεων. Το μόνο θετικό είναι ότι θα ακουστούν διεθνώς εκ νέου τα προβλήματα παγκοσμίως. Η διέξοδος είναι η αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών, παγκοσμίως, και η υιοθέτηση ενός εντελώς διαφορετικού οικονομικού προτύπου που θα σέβεται το περιβάλλον. Καπιταλισμός και περιβάλλον είναι έννοιες ασύμβατες...