Ενδεικτικό για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι το παρακάτω παράδειγμα: Εστω ότι νιόπαντρο ζευγάρι θέλει να αγοράσει ένα μικρό καινούριο διαμέρισμα 50 τ.μ. στην περιοχή των Αμπελοκήπων. Ενα τέτοιο διαμέρισμα στοιχίζει σήμερα -σύμφωνα με μετριοπαθείς εκτιμήσεις κτηματομεσιτικών γραφείων - γύρω στα 23 εκατ. δρχ. (460.000 ανά τ.μ.) Αν θεωρήσουμε ότι και τα δύο μέλη του ζευγαριού είναι μισθωτοί στον ιδιωτικό τομέα και πληρώνονται με το βασικό μισθό (148.986 δρχ.), τότε το μηνιαίο τους εισόδημα ανέρχεται σήμερα σε 297.972 δρχ. περίπου. Δηλαδή, το ζευγάρι αυτό, για να αγοράσει το παραπάνω διαμέρισμα, πρέπει να καταβάλει περίπου 77 μισθούς.

Το 1997, ένα αντίστοιχο διαμέρισμα στην ίδια περιοχή, άξιζε περίπου 18 εκατ. δρχ. (360.000 δρχ. ανά τ.μ.). Το μηνιαίο εισόδημα ενός αντίστοιχου με το παράδειγμά μας ζευγαριού ανερχόταν σε 267.924 δρχ. (με βάση το βασικό μισθό των 133.962 δρχ. που ίσχυε τότε). Το 1997, δηλαδή, το ζευγάρι θα έπρεπε να καταβάλει για την αγορά του σπιτιού περίπου 67 μισθούς. Μέσα σε διάστημα τριών μόλις χρόνων χρειάζονται 10 μισθοί παραπάνω (!) για την αγορά ενός σπιτιού με τις ίδιες ακριβώς προδιαγραφές από ένα ζευγάρι που έχει τις ίδιες ακριβώς οικονομικές προϋποθέσεις.

Η παραπάνω εξέλιξη βέβαια οφείλεται στο γεγονός ότι οι τιμές των ακινήτων στις διάφορες περιοχές της Αθήνας - και όχι μόνο - αυξήθηκαν με πολύ πιο ταχείς ρυθμούς σε σχέση με τους ονομαστικούς μισθούς στον ιδιωτικό και στο δημόσιο (ως γνωστόν) τομέα. Ο βασικός μισθός στο διάστημα 1997-2000, με βάση τα επίσημα στοιχεία, αυξήθηκε σε επίπεδα της τάξης του 11,2%. Οι τιμές των ακινήτων, όμως, αυξήθηκαν με πολλαπλάσιους ρυθμούς. Οπως φαίνεται και στον διπλανό πίνακα, στο διάστημα 1997-2000, οι τιμές καινούριων διαμερισμάτων ανά τετραγωνικό μέτρο στις διάφορες συνοικίες της Αθήνας είχαν την ακόλουθη πορεία:

• Στην περιοχή του Ζωγράφου, ένα καινούριο διαμέρισμα στοιχίζει σήμερα κατά μέσο όρο περίπου 480.000 δρχ. ανά τ.μ., έχοντας σημειώσει αύξηση κατά 26,3% σε σχέση με το 1997 (380.000 δρχ. ανά τ.μ.).
• Στην Καλλιθέα, μία από τις κατεξοχήν λαϊκές συνοικίες, για να αγοράσει σήμερα κανείς διαμέρισμα πρέπει να καταβάλει το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 450.000 δρχ. ανά τ.μ. Δηλαδή, ένα τυπικό, για να στεγάσει μία τετραμελή οικογένεια, διαμέρισμα 100 τ.μ., στοιχίζει σήμερα περίπου 45 εκατ. δρχ. και μάλιστα στην Καλλιθέα. Το 1997 ένα αντίστοιχο διαμέρισμα στην ίδια περιοχή, άξιζε 36 εκατ. δρχ. Σε μία τριετία δηλαδή, αυξήθηκε κατά 25%.

Ανάλογη πορεία σημείωσαν οι τιμές των ακινήτων και σε διάφορες άλλες λαϊκές ως επί το πλείστον συνοικίες, στην τελευταία τριετία. Στο Γαλάτσι και στη Νέα Ιωνία οι τιμές κυμαίνονται σήμερα γύρω στις 410.000 δρχ. ανά τ.μ. (αύξηση 24,2% σε σχέση με το 1997), στο Παγκράτι και στη Ν. Σμύρνη οι τιμές κυμαίνονται στις 470.000 δρχ. ανά τ.μ. (αύξηση 23,7%), στο Χαϊδάρι γύρω στις 440.000 δρχ. ανά τ.μ. (αύξηση 25,7%). στο Περιστέρι γύρω στις 400.000 δρχ. ανά τ.μ. (αύξηση 21,2%), στο Αιγάλεω και στον Κορυδαλλό γύρω στις 360.000 δρχ. ανά τ.μ. (αύξηση 20%) κλπ.

Δεν μπορούμε βέβαια να παραβλέψουμε το γεγονός - όπως θα έσπευδαν πολλοί να διαπιστώσουν - ότι ένα μισθοσυντήρητο ζευγάρι, για την αγορά ενός σπιτιού θα προσέφευγε μάλλον στη «λύση» ενός στεγαστικού δανείου από μία εμπορική τράπεζα, παρά στην καταβολή μετρητών. Και όμως, παρά την έντονη προπαγάνδα στην οποία έχει επιδοθεί η κυβέρνηση περί σημαντικής διευκόλυνσης όλων όσοι θέλουν να αγοράσουν σπίτι, με τη μείωση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια από τις εμπορικές τράπεζες (ενόψει της προσαρμογής τους με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά επιτόκια), η αλήθεια είναι ότι χρόνο με το χρόνο γίνεται όλο και πιο απρόσιτη για τους περισσότερους ακόμη και η λύση του στεγαστικού δανείου. Κι αυτό γιατί σήμερα, για να αγοράσει κανείς ακίνητο με στεγαστικό δάνειο χρειάζεται αισθητά μεγαλύτερο «κομπόδεμα» σε σχέση με το παρελθόν, με όλες τις πρόσθετες δυσκολίες που περικλείει αυτή η υποχρέωση.

Ας επανέλθουμε στα δεδομένα του προηγούμενου παραδείγματός μας, με το ζευγάρι μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα, που θέλει να αγοράσει διαμέρισμα 50 τ.μ. στους Αμπελόκηπους, με δάνειο αυτή τη φορά, από την Εθνική Τράπεζα. Ως γνωστόν, όλες οι τράπεζες όταν εξετάζουν τη χορήγηση ενός δανείου, θέτουν, πέραν των άλλων, κάποια όρια που σχετίζονται με το εισόδημα των ενδιαφερομένων, σε ό,τι αφορά το ύψος του χορηγούμενου δανείου. Για την ακρίβεια, σε ό,τι αφορά την Εθνική (ως επί το πλείστον και τις υπόλοιπες τράπεζες), προϋπόθεση για το ύψος του δανείου που θα χορηγήσει είναι η μηνιαία δόση του προς αποπληρωμή δανείου να μην ξεπερνά το 40% του μηνιαίου εισοδήματος του ενδιαφερομένου. Ας θεωρήσουμε ότι το ζευγάρι του παραδείγματός μας επιθυμεί από την Εθνική δάνειο 15ετούς διάρκειας που έχει σήμερα σταθερό επιτόκιο 7,10% και μηνιαία δόση ανά εκατομμύριο 9.044 δρχ. Σύμφωνα με το πλαφόν που θέτει η τράπεζα (δόση ίση μέχρι το 40% του μηνιαίου εισοδήματος) η μηνιαία δόση του συγκεκριμένου ζευγαριού που έχει μηνιαίο εισόδημα σήμερα 297.972 δρχ., δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη των 119.190 δρχ. περίπου. Αυτό σημαίνει ότι το ζευγάρι μπορεί να λάβει από την τράπεζα δάνειο ύψους μέχρι 13.180.000 δρχ. περίπου. Οπως προαναφέρθηκε, το διαμέρισμα των 50 τ.μ. στους Αμπελόκηπους στοιχίζει σήμερα γύρω στα 23 εκατ. δρχ. Δηλαδή, το ζευγάρι για να το αγοράσει, θα πρέπει πάση θυσία να διαθέτει «κομπόδεμα» της τάξης των 10 εκατ. δρχ.!

Το 1997, με βάση τους ίδιους υπολογισμούς και τα αντίστοιχα δεδομένα (επιτόκια, εισόδημα) που ίσχυαν τότε, το ζευγάρι θα δικαιούνταν δάνειο μέχρι 11.850.000 δρχ., ενώ η εμπορική αξία του ακινήτου αντιστοιχούσε τότε σε 18 εκατ. δρχ. Δηλαδή, το 1997 το ζευγάρι θα έπρεπε να διαθέτει «κομπόδεμα» της τάξης των 6 εκατ. δρχ. για να αγοράσει με δάνειο το παραπάνω διαμέρισμα. Σήμερα δηλαδή, το μισθοσυντήρητο ζευγάρι θα έπρεπε πάση θυσία να διέθετε 4 εκατ. δρχ. περισσότερα σε σχέση με το 1997 από την «τσέπη του» για να καταστεί δυνατή η αγορά του δυαριού μέσω δανείου.

Και εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι από το 1997 μέχρι σήμερα, η αποταμίευση εισοδημάτων έχει καταστεί σαφώς δυσκολότερη (αν όχι αδύνατη), για δύο λόγους: Πρώτον, διότι δεν το επιτρέπει η εφαρμοζόμενη εισοδηματική πολιτική σκληρής λιτότητας, η οποία επιτρέπει ονομαστικές αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων της τάξης του 2%-5%. Και δεύτερον, διότι τα επιτόκια καταθέσεων (κυρίως τα καταθέσεων ταμιευτηρίου που συγκεντρώνουν ως επί το πλείστον τις λαϊκές αποταμιεύσεις) έχουν σημειώσει κατακόρυφη πτώση την τελευταία τριετία, σηκώνοντας ένα μεγάλο βάρος της «σύγκλισης» των ελληνικών επιτοκίων με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, προκειμένου η χώρα να ενταχθεί στην ΟΝΕ. Πρέπει δε να προστεθεί ότι η δυνατότητα αποταμίευσης θα καταστεί ακόμη πιο δύσκολη από δω και στο εξής, καθώς η εισοδηματική πολιτική θα συνεχίσει να κινείται στο ίδιο - και ακόμη πιο σφιχτό - μοντέλο τα επόμενα χρόνια, προκειμένου να διατηρούνται η ζήτηση και ο πληθωρισμός σε χαμηλά επίπεδα, ενώ παράλληλα θα συνεχίσουν να πέφτουν τα επιτόκια καταθέσεων.