Η διαμάχη μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου καλά κρατεί. Και μπορεί τη βδομάδα που πέρασε κάποιες πρωτοβουλίες εξομάλυνσης της κόντρας να έδειξαν ότι η κρίση οδηγείται προς εκτόνωση, ωστόσο η υπόθεση δε θα κλείσει, όπως όλα δείχνουν, τόσο εύκολα. Εν αναμονή της ιεραρχίας, λοιπόν, που διεξάγεται στις 4, 5 και 6 Νοέμβρη και που γι' αυτήν προετοιμάζονται αμφότερες οι πλευρές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, με επιστολή του προς τους 36 μητροπολίτες των λεγόμενων «νέων χωρών» (σ.σ. μητροπόλεις της Βόρειας Ελλάδας) ουσιαστικά τους καλεί να τοποθετηθούν υπέρ του Πατριαρχείου.

Ενδεικτικές του κλίματος είναι οι τοποθετήσεις του Βαρθολομαίου περί άρνησης της «εκχώρησης από το Πατριαρχείο των μητροπόλεών του στην αυτοκέφαλη εκκλησία της Ελλάδας», αλλά και η προειδοποίησή του ότι «εάν προκληθώ εις πόλεμον, η φαρέτρα μου είναι γεμάτη».

Η περασμένη βδομάδα είχε και πολιτικές δηλώσεις για το θέμα. Μετά και τη δήλωση του Μ. Εβερτ, περί λόγων «εθνικού συμφέροντος που επιβάλλουν κυρίως ευαίσθητες εθνικά περιοχές να υπάγονται απευθείας στην Εκκλησία της Ελλάδας», ακολούθησε η συνέντευξη του επίτιμου Προέδρου της ΝΔ. Ο Κ. Μητσοτάκης πήρε «το μέρος» του αρχιεπισκόπου, χαρακτήρισε το ζήτημα που έχει προκύψει μεταξύ Εκκλησίας και Πατριαρχείου «πολιτικό και εθνικό» και ζήτησε την «άμεση παρέμβαση του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας». Και η συνέντευξη του υπουργού Παιδείας σε κυριακάτικη εφημερίδα έδειξε μια «διακριτική θέση» που κρατά ο Π. Ευθυμίου για το θέμα. Οπως τόνισε «υπάρχει ένα status νομικό και λειτουργικό τα τελευταία 75 χρόνια, που στο πλαίσιό του μπορεί να βρεθεί λύση ειρήνευσης, καταλλαγής και συνεννόησης των δύο κορυφαίων θεσμών της Ορθοδοξίας». Τα παραπάνω άφησαν «ελεύθερα τα πνεύματα των πολιτικών» και ακολούθησαν νέες τοποθετήσεις.

Ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Ν. Κωνσταντόπουλος, τάχτηκε υπέρ του Πατριάρχη, επισημαίνοντας τις «διαστάσεις κρίσιμου εθνικού θέματος» που προσλαμβάνει η διαμάχη μεταξύ Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησίας της Ελλάδας. Ενώ υπογράμμισε ότι «ορισμένοι ιεράρχες της Ελλαδικής Εκκλησίας θα πρέπει να κατανοήσουν ότι σε μια περίοδο με πολλά και μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, με νοσηρό δημόσιο βίο και άγρια προεκλογική πόλωση δεν υπάρχουν περιθώρια για εκκλησιαστικούς αγώνες εξουσίας που θέλουν το Αυτοκέφαλο της Ελληνικής Εκκλησίας να είναι πάνω από το Οικουμενικό της Ορθοδοξίας».

Ακολούθησαν δηλώσεις του Ε. Βενιζέλου περί «πρώιμης εκλογικής αντιπαράθεσης» του εκκλησιαστικού ζητήματος από μεγάλο κύκλο στελεχών της ΝΔ. Επίσης, σειρά δηλώσεων έκαναν και στελέχη της ΝΔ.

Σε διαφορετικό «μήκος κύματος» από την επαναλαμβανόμενη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου, κινήθηκε ο Θ. Πάγκαλος που συμβούλευσε «ψυχραιμία» στον Οικουμενικό Πατριάρχη. Αντίθετα, ο υπουργός Τύπου Χρ. Πρωτόπαππας σημείωνε ότι «η Πολιτεία δεν παρεμβαίνει σ' ένα σημαντικό θέμα της Ορθοδοξίας» και υπογράμμιζε ότι πρέπει να διευθετηθεί «εντός της Εκκλησίας».

Στην αντίπερα... όχθη των πολιτικών στάθηκαν αυτή τη βδομάδα οι αρχιερείς που τήρησαν σιωπή και «εντός» και «εκτός» των ΜΜΕ. Λίγο πριν την ονομαστική εορτή του Αρχιεπισκόπου, μια «αλλαγή»... κλίματος μετά τη συνέντευξη του, φαίνεται στα λόγια του Οικουμενικού Πατριάρχη σε προσκυνητές, που τον επισκέφτηκαν από την Ελλάδα «με καλή διάθεση και με τη χάρη του Θεού θα υπερπηδηθούν τα γνωστά προβλήματα, ώστε να υπάρχει ειρήνη και αγάπη». Αλλά και ο αρχιεπίσκοπος σε ομιλία του στη Μητρόπολη, «δείχνει» «τον Ιησού Χριστό ως τον μόνο Κυβερνήτη της εκκλησίας, δεν υπάρχει άνθρωπος που μπορεί να υποκαταστήσει αυτή την αόρατη αρχή».

Το τέλος της βδομάδας επιφυλάσσει «ρευστές» εκπλήξεις και κλείνει... εκκλησιαστικά. Αυτό με πρωτοβουλία δύο ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδας του μητροπολίτη Πειραιώς Καλλίνικου και του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνάτιου και δύο λαϊκών, του πρώην διοικητή του Αγίου όρους Σ. Ψυχάρη (σ.σ. διευθύνων σύμβουλος του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη) και του αναπληρωτή διοικητή Αρ. Κασμίρογλου. Και οι δύο πρωτοβουλίες έχουν την «έγκριση» του αρχιεπισκόπου, σύμφωνα με δηλώσεις του στους δημοσιογράφους. Στις συζητήσεις με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, σημαντική θέση έχει η εξεύρεση «συνισταμένης λύσης» ανάμεσα στο έγκριση ή ενημέρωση.

Πάντως, ανεξάρτητα από τις αιτίες του ξεσπάσματος και αυτής της διαμάχης, η οποία βρίσκεται με ένταση στην επικαιρότητα για αρκετό καιρό τώρα, και τις διάφορες εκτιμήσεις και τοποθετήσεις πολιτικών κομμάτων και πολιτικών προσώπων, αυτή η εξελισσόμενη πραγματικότητα φέρνει ξανά στο προσκήνιο ότι είναι υπερώριμη η ανάγκη του πλήρους διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος.