Για πέμπτη φορά μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια οι 9,2 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι του Εκουαδόρ καλούνται στις κάλπες.

Εν αρχή ήταν οι δύο γύροι των προεδρικών εκλογών το Νοέμβρη και το Δεκέμβρη του 2006, από τις οποίες αναδείχτηκε θριαμβευτής ο σημερινός πρόεδρος, Ραφαέλ Κορέα. Κατόπιν το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 15 Απρίλη του 2007. Με συμμετοχή που ξεπέρασε το 70%, οι ψηφοφόροι με ποσοστό 81,72% ενέκριναν την πρόταση για τη σύσταση Συντακτικής Συνέλευσης με αποστολή τη συγγραφή νέου Συντάγματος.

Ακολούθησαν οι εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Συντακτικής Συνέλευσης στις 30 Σεπτέμβρη 2007. Το 70% των ψηφοφόρων απόθεσε την εμπιστοσύνη του στους υποψήφιους του κινήματος «Alianza Pais» που στηρίζει το πρόγραμμα του προέδρου Ραφαέλ Κορέα. Εχοντας την απόλυτη πλειοψηφία στη Συνταγματική Εθνοσυνέλευση, προωθείται με συμβιβασμούς ένα νέο Σύνταγμα, που στόχο έχει την «επανίδρυση της Δημοκρατίας», ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που έρχεται - όπως δηλώνει - σε «ανοιχτή ρήξη με το καπιταλιστικό μοντέλο, προωθώντας την ελεγχόμενη οικονομία, την ανακατανομή του πλούτου, τη συμμετοχική δημοκρατία, την περιφερειακή ενσωμάτωση και το "σοσιαλισμό του 21ου αιώνα"». Οκτώ μήνες μετά, το νέο Σύνταγμα ολοκληρώθηκε, στις 24 Ιουλίου με ψήφους 94 υπέρ και 32 κατά ψηφίστηκε από τη Συνταγματική Εθνοσυνέλευση και σήμερα το ερώτημα τίθεται στο λαό: «Ναι» ή «Οχι».

Το νέο Σύνταγμα θεωρείται κατά τους αναλυτές ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής ατζέντας του Ραφαέλ Κορέα - πρόκειται για το 20ό Σύνταγμα από το 1830, δηλαδή από την ημέρα που το Εκουαδόρ έγινε ανεξάρτητο κράτος - και αποτελείται από 444 άρθρα που έχουν συγκεντρώσει τα πυρά της ολιγαρχίας όσο και της Καθολικής Εκκλησίας καθώς απειλούν τον έλεγχό τους στην πολιτική, την οικονομική και κοινωνική σφαίρα. Στην πολιτική σφαίρα ο πρόεδρος έχει τη δυνατότητα να θέσει υποψηφιότητα για δεύτερη συνεχόμενη θητεία και έχει το δικαίωμα της διάλυσης του Κογκρέσου και της προκήρυξης νέων εκλογών μία μόνο φορά κατά τη διάρκεια της μίας θητείας του. Στον οικονομικό τομέα, εξασφαλίζεται ο έλεγχος του κράτους όσον αφορά τους τομείς της ενέργειας, των ορυχείων και της αναξιοποίητης γης, ακόμη και σε μεγάλα λατιφούντια που είναι ιδιοκτησία λίγων, που καθορίζεται ότι θα αναδιανεμηθεί. Εξάλλου, τα σχέδια ανάπτυξης της κυβέρνησης του Κορέα στηρίζονται στο πετρέλαιο ως άμεση πηγή χρηματοδότησής τους, καθώς το Εκουαδόρ είναι η πέμπτη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα στη Λατινική Αμερική.

Η ιστορία και των δυο - του Εκουαδόρ και του πετρελαίου - είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και ο πρόεδρος Κορέα από την ημέρα της εκλογής του αποτελεί έναν από τους βασικούς πρωταγωνιστές της συνεργασίας των χωρών της Λατινικής Αμερικής, κυρίως στην οικονομική σφαίρα, συντασσόμενος με τις προτάσεις του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες. Πάντως, αρκετές από τις προτάσεις όσον αφορά τα ορυχεία, αλλά και την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών αποτέλεσαν πηγή σύγκρουσης με δυνάμεις του λαϊκού κινήματος και ειδικά τη Συνομοσπονδία Ιθαγένικων Λαών του Εκουαδόρ (CONAIE), όσον αφορά τις άδειες λειτουργίας και χρήσης των ορυχείων και το δικαίωμα βέτο των ιθαγένικων λαών για την εξόρυξη του πετρελαίου και την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών στην «πατρογονική τους γη». Εξάλλου, το CONAIE χαρακτήρισε «ρατσιστή» τον Κορέα και για το λόγο ότι ενώ αναγνωρίζονται οι γλώσσες των ιθαγενών, Κέτσουα και Σουάρ που αποτελούν το 40% του πληθυσμού - «επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η ισπανική» όπως καθορίζεται στο νέο Σύνταγμα. Παρ' όλα αυτά με ανακοίνωσή του, με ημερομηνία 4 Σεπτέμβρη, το CONAIE, με όλες τις ενστάσεις και τις διαφωνίες που διατυπώνει όσον αφορά το τελικό κείμενο του νέου Συντάγματος, καλεί το λαό να ψηφίσει «Ναι» στο σημερινό δημοψήφισμα.

Επιπροσθέτως το Σύνταγμα, στην οικονομική σφαίρα, αναγνωρίζει πλήρως και χωρίς όρους τα δικαιώματα των μεταναστών, της απλήρωτης οικιακής εργασίας που νομιμοποιείται για ασφάλιση και περίθαλψη, ενώ συνάμα εξασφαλίζονται τα δικαιώματα των γυναικών και των «αναπαραγωγικών δικαιωμάτων τους», των ομοφυλόφιλων και άλλα ζητήματα που έχουν προκαλέσει την οργή της εκκλησίας που - και συνταγματικά - περιθωριοποιείται.

Σημαντικές είναι οι διατάξεις που εισάγονται όσον αφορά την κυριαρχία και την ανεξαρτησία καθώς απαγορεύεται ρητά η παρουσία ξένων στρατευμάτων και ξένων βάσεων. Ηδη η κυβέρνηση παρέδωσε στις ΗΠΑ επίσημη ειδοποίηση για τη μη ανανέωση της χρήσης της βάσης της Μάντα και την άμεση απομάκρυνση των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων που σταθμεύουν εκεί, με τη λήξη της συμφωνίας χρήσης, στις 12 του Νοέμβρη του 2009. Η σημερινή αποφασιστικότητα της κυβέρνησης του Εκουαδόρ εντάσσεται, από τη σκοπιά της Ουάσιγκτον, στην κατηγορία της ανυπακοής. «Ελπίζουμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ενωση ή οποιοδήποτε άλλο έθνος θα μας σεβαστούν και ότι κανένας δε θα επιχειρήσει να μας υπαγορεύσει τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθήσουμε, ούτε να πραγματοποιήσει κανενός είδους παρέμβαση», δηλώνει ο Ραφαέλ Κορέα. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ελλοχεύει από την πλευρά της Κολομβίας, που ενδεχομένως γίνει ο Δούρειος Ιππος και η επιχείρηση της 1ης Μάρτη των Ενόπλων Δυνάμεων της Κολομβίας στο έδαφος του Εκουαδόρ, όπου δολοφονήθηκαν το ηγετικό στέλεχος των Ενόπλων Επαναστατικών Δυνάμεων Κολομβίας (FARC) Ραούλ Ρέγιες, 19 ακόμη αντάρτες, 4 Μεξικανοί φοιτητές και 1 πολίτης του Εκουαδόρ, αποτέλεσε μία προειδοποίηση.

Πάντως, η συντριπτική πλειοψηφία των 444 άρθρων αντανακλούν σε μεγάλο ή μικρότερο βαθμό αιτήματα που έχουν τεθεί την τελευταία δεκαετία από το λαϊκό κίνημα. Ενα κίνημα που υπήρξε πρωταγωνιστής στις εξελίξεις, ανατρέποντας οκτώ προέδρους μέσα σε δέκα χρόνια, μεταξύ αυτών και τον άνθρωπο που είχε στηρίξει ως υποψήφιο πρόεδρο, τον Λούσιο Γκουτιέρες, έναν πρώην αξιωματικό του στρατού που συντάχθηκε το 2000 με τη λαϊκή εξέγερση που ανέτρεψε τον πρόεδρο Τζαμίλ Μαχουάντ. Εκλέχτηκε και τελικά όταν συντάχθηκε με τις ολιγαρχικές δυνάμεις ανατράπηκε. Τον Απρίλη του 2005...

Ο λαός του Εκουαδόρ έχει δείξει ουκ ολίγες φορές την πυγμή του έναντι των κέντρων της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, των κομμάτων, φέουδων και ομάδων στα χέρια ηγετών που κυριαρχούσαν μέχρι πρότινος στην πολιτική σκηνή. Είναι χαρακτηριστικό ότι το «Alianza Pais» και όλες οι κοινωνικές, λαϊκές και ιθαγένικες οργανώσεις (το ΚΚ Εκουαδόρ στηρίζει κριτικά την κυβέρνηση) που το συνιστούν δεν κατέβασαν κανέναν υποψήφιο στις βουλευτικές εκλογές, αφήνοντας έτσι το Κογκρέσο στα χέρια της αντιπολίτευσης και παίζοντας μέχρι τέλους το χαρτί της Συνταγματικής Εθνοσυνέλευσης που θα μπορούσε να το αντικαταστήσει. Οταν έφτασε η κρίσιμη ώρα, ο πρόεδρος Κορέα δε δίστασε να συγκρουστεί και δε συμβιβάστηκε με τις δυνάμεις της ολιγαρχίας στο Κογκρέσο, ακόμη και όταν αυτό μετατράπηκε σε ρινγκ. Στηριζόμενος πάντα στις λαϊκές δυνάμεις που κινητοποιήθηκαν, έδωσε τη μάχη στα πλαίσια που όριζε το Σύνταγμα, καθόρισε τους όρους των εκλογών για τη Συνταγματική Εθνοσυνέλευση με προεδρικό διάταγμα και τη σύννομη γνώμη του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου και όταν το Κογκρέσο προσπάθησε να ανατρέψει προεδρικά διατάγματα και να καθαιρέσει τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου, έδωσε το τελικό χτύπημα. Τελικά, μετά την εκλογή των 130 μελών της Εθνοσυνέλευσης προχώρησε στη διάλυση του Κογκρέσου - νέο Κογκρέσο θα αναδειχτεί μετά τις εκλογές που θα γίνουν βάσει του νέου Συντάγματος, εάν εγκριθεί σήμερα.

Κατά τις δημοσκοπήσεις, η έγκρισή του μάλλον θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη καθώς πάνω από το 60% δήλωνε ότι θα το εγκρίνει.

Εντούτοις, η εικόνα είναι μάλλον πιο σύνθετη από την ανέφελη της «άνετης επικράτησης». Σύμφωνα με συνέντευξη που ο Κορέα παραχώρησε σε τηλεοπτικά δίκτυα, «εάν η διοικητική περιφέρεια του Γκουαγιακίλ δεν εγκρίνει με πάνω από 50% το νέο Σύνταγμα, τότε ζητήματα αυτονομίας θα εγερθούν και θα προωθηθούν κινήσεις αποσταθεροποίησης και ανατροπής όπως ενάντια στον πρόεδρο της Βολιβίας, Εβο Μοράλες». Εξάλλου, μετά την τελευταία πρωτοβουλία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ περί «θετικής ατζέντας», όπως αποκάλυψε η νομικός Εύα Γκόλινγκερ, προβλέπεται για το Εκουαδόρ υποδαύλιση αυτονομιστικών τάσεων στην πλούσια επαρχία Γουάγιακιλ, αλλά και στη Μαναχί, εκεί όπου εδρεύει η αμερικανική βάση της Μάντα. Στο Εκουαδόρ, όπως και στη Βολιβία και τη Βενεζουέλα, ο στόχος είναι απλός: Παράκαμψη των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων που «αρνούνται να συνεργαστούν» και αναγνώριση των πλούσιων αυτονομημένων επαρχιών που θα εξασφαλίσουν προνομιακή μεταχείριση των αμερικανικών πολυεθνικών με στόχο την αποσταθεροποίηση.