Associated Press

Οι Βέλγοι κατέβηκαν στους δρόμους των Βρυξελλών κατά τη διάρκεια συνάντησης του Αμερικανού Προέδρου, Τζ. Μπους με αξιωματούχους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ το Φλεβάρη του 2005

Ετσι, οι ολλανδόφωνοι της Φλάνδρας (η άρχουσα τάξη), στο βόρειο τμήμα του Βελγίου, μιας από τις πλουσιότερες περιοχές της Ευρώπης, εμφανίζει το ομοσπονδιακό κράτος να απομυζά μεγάλο μέρος του πλούτου προς όφελος της πολύ φτωχότερης, γαλλόφωνης Βαλονίας, στο νότιο τμήμα της χώρας. Διεκδικούν, λοιπόν, μια νέα συνταγματική αναθεώρηση - την τέταρτη από το 1970 - ώστε να έχουν δική τους φορολογική πολιτική, εργασιακή νομοθεσία, δικαστικό σύστημα, ασφάλιση και άλλα.

Και όλα αυτά συντελούνται, τη στιγμή που η πρωτεύουσα του Βελγίου, οι Βρυξέλλες, αποτελούν έδρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ. Ουσιαστικά καταρρίπτεται έτσι η άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση ενώνει τις χώρες - μέλη της, αφού ακόμα και στην έδρα της διαιρεί και διασπά.

«Λάδι στη φωτιά» ήρθε να ρίξει και μια πρόσφατη δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε πριν δύο βδομάδες από την ολλανδόφωνη εφημερίδα «Het Laatste Nieuws», όπου το 46,1% των ολλανδόφωνων Φλαμανδών τάχτηκε υπέρ της διάσπασης του Βελγίου και συνεπώς την ανεξαρτητοποίησή του από τη γαλλόφωνη κοινότητα της Βαλονίας. Στην ίδια δημοσκόπηση τα δύο τρίτα των έξι εκατομμυρίων Φλαμανδών που ζουν στο βόρειο τμήμα του Βελγίου υποστήριξαν ότι αργά ή γρήγορα η χώρα θα διασπαστεί.

Αυτή η σοβαρή πολιτική κρίση ενισχύθηκε, όταν τον Αύγουστο ο ηγέτης του ολλανδόφωνου φλαμανδικού κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών, Υβ Λετερμέ εγκατέλειψε τις προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού, καθώς δε σημειωνόταν πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Ο ίδιος πιστεύει ότι τα μόνα πράγματα που ενώνουν τις δύο κοινότητες είναι «ο βασιλιάς, η ποδοσφαιρική ομάδα και μερικές μπίρες», ενώ έχει χαρακτηρίσει ως «ατύχημα της ιστορίας» την ίδια τη χώρα.

Ωστόσο, τα σενάρια περί διχοτόμησης δεν είναι κάτι καινούργιο. Το αίτημα για ανεξαρτησία είναι πολύ παλιό σε αυτό το βασίλειο που ίδρυσαν οι Μεγάλες Δυνάμεις το 1830, δημιουργώντας μια «ουδέτερη σφήνα ασφαλείας» ανάμεσα στη Γαλλία και στη Γερμανία. Η πλούσια τότε Βαλονία υιοθέτησε αμέσως τα γαλλικά ως επίσημη γλώσσα του κράτους, θεωρώντας τους ολλανδόφωνους φλαμανδούς του βορρά ως «άξεστους επαρχιώτες», ενώ οι Φλαμανδοί υιοθέτησαν τα ολλανδικά, και στην προσπάθειά τους για ανεξαρτησία, συνεργάστηκαν ακόμα και με τους Γερμανούς το 1940.

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι από τις πρώτες μέρες της ίδρυσης του κράτους του Βελγίου η βιωσιμότητά του έχει αμφισβητηθεί πολλές φορές. Αλλά αναπτύχθηκαν μηχανισμοί συμβιβασμών ικανών να διατηρήσουν μια ισορροπία ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Οπως και έγινε το 1978 - 79, όταν χρειάστηκαν έξι μήνες διαπραγματεύσεων για να σχηματιστεί κυβέρνηση.

Το Εργατικό Κόμμα Βελγίου τάσσεται κατά μιας οποιασδήποτε διχοτόμησης του Βελγίου, ενώ τάσσεται υπέρ της ενότητας της εργατικής τάξης και του λαού της χώρας. Σε αντίθεση με την υπάρχουσα κατάσταση, όπου όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα είναι διαχωρισμένα με βάση τη γλωσσική αφετηρία (φλαμανδικά, γαλλικά και γερμανικά), το Εργατικό Κόμμα αποτελεί το μοναδικό κόμμα που λειτουργεί σε πανεθνικό επίπεδο. Θεωρεί ότι όλα τα ουσιαστικά ζητήματα όπως είναι η Κοινωνική Ασφάλιση, η εργασία, η υγειονομική περίθαλψη, η πολιτική μισθών και άλλα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε εθνικό επίπεδο, όπως επίσης και ο εργατικός νόμος και οι διαβουλεύσεις για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Επίσης, τονίζει ότι για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, χρειάζονται δυνατές και ενωμένες συνδικαλιστικές ενώσεις και μια συνειδητοποιημένη εργατική τάξη.

Σημειώνει ότι η άρχουσα τάξη της Φλάνδρας επιδιώκει να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας όπως αυτή επιτάσσεται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας της ΕΕ, και παρ' όλο που στόχος της είναι συνολικά το Βέλγιο, θεωρεί ότι στη Φλάνδρα θα εφαρμοστεί το σχέδιό της πιο εύκολα, ιδιαίτερα αν καταφέρει να απαλλαγεί από τα ισχυρά συνδικαλιστικά σωματεία και την παραδοσιακή πάλη των τάξεων της Βαλονίας.

Το ζήτημα της αυτονομίας της Φλάνδρας δε διαφέρει από παρόμοιες τάσεις που υπάρχουν στις περισσότερες πλούσιες περιοχές της Ευρώπης. Αποτελεί μια έκφραση της κρίσης του ιμπεριαλισμού, όπου ο ανταγωνισμός γίνεται ολοένα και πιο σκληρός και οι καπιταλιστικές ομάδες επιδιώκουν να απαλλαγούν από τις κοινωνικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης όσο γίνεται γρηγορότερα.

Το Εργατικό Κόμμα Βελγίου θεωρεί ότι το όλο ζήτημα της αυτονομίας κρύβει μια πρωτοφανή επίθεση στις κοινωνικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης της χώρας. Αποτελεί ένα σχέδιο να διασπαστούν οι οργανώσεις της εργατικής τάξης σε διαφορετικές περιοχές. Με διαφορετικούς μισθούς, διαφορετικά συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης, διαφορετική φορολόγηση, οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να εκβιάζουν τους εργαζομένους με μια ...μετάθεση σε άλλη περιοχή, με άλλες εργασιακές ρυθμίσεις.

Ωστόσο, οι ηγεσίες των συνδικαλιστικών οργανώσεων τονίζουν ότι οι εργοδότες της Φλάνδρας δε θα υποτάσσονται πια στην εφαρμογή των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, αλλά θα προχωρούν τις διαβουλεύσεις τους σε επίπεδο εργοστασίου.

Οποιαδήποτε κίνηση προς την κατεύθυνση μιας αυτονομίας στρέφεται ενάντια στα συμφέροντα των εργαζομένων του Βελγίου, αφού από τη μια, οι κάτοικοι της Βαλονίας θα δουν τις κατακτήσεις τους να περικόπτονται και να εξαναγκάζονται να πληρώνουν υψηλότερες εισφορές και φορολογία, και από την άλλη, οι κάτοικοι του βορρά δε θα δουν μια βελτίωση στην καθημερινή τους ζωή. Ιδιαίτερα τη στιγμή που οι εργοδότες και τα πολιτικά κόμματα ετοιμάζουν αυστηρότερες ρυθμίσεις σε ό,τι αφορά τα επιδόματα ανεργίας, περισσότερες ώρες εργασίας, περισσότερη ελαστικότητα της εργασίας και περισσότερα χρόνια εργασίας.

Πάντως, μια κινητικότητα έχει ήδη ξεκινήσει, σηματοδοτώντας την έναρξη της αντεπίθεσης. Αυτή τη βδομάδα, ξεκίνησε μια ευρεία καμπάνια με τον τίτλο «Σώστε την αλληλεγγύη», πρωτοβουλία που πήραν εκατοντάδες συνδικαλιστές που δέχτηκαν τη στήριξη καλλιτεχνών, ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων και συγγραφέων. Μέσα σε δύο μόλις μέρες συγκεντρώθηκαν 15.000 υπογραφές, ενώ δύο μεγάλες συνδικαλιστικές ενώσεις έχουν δηλώσει την πλήρη στήριξή τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η πρωτοβουλία μπορεί να συνεισφέρει σε μια ριζοσπαστική αλλαγή στο κλίμα και να δημιουργήσει ένα κύμα αλληλεγγύης που ακόμα και οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να πάρουν υπόψη τους.

• Τα παραπάνω στοιχεία προέρχονται από άρθρο του Ερίγκ Λερούς, εκδότη του περιοδικού «Μαρξιστικές Μελέτες» και μέλος της ΚΕ του Εργατικού Κόμματος Βελγίου.