- Από το "Εντός" κυκλοφόρησαν: Η εξαίρετη μελέτη του καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και δρ της Ιστορίας στην Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, ασιανολόγου και αλεξανδρολόγου Δημήτρη Ι. Τσιμπουκίδη, "ΠΟΛΥΒΙΟΣ ο μεγαλύτερος ιστορικός της ελληνιστικής εποχής" (β έκδοση). Το βιβλίο του Δημήτρη Νικορέτζου "Αξονική τομογραφία του ποιητικού λόγου (Διάλογος για την ποίηση στη "Νέα Εστία"). Στο λογοτεχνικό αυτό δοκίμιο, συμμετέχουν οι Εφη Αιλιανού, Τάκης Βαρβιτσιώτης, Μαντώ Ζολώτα, Δημήτρης Νικορέτζος, Ευαγγελία Παπαχρήστου - Πάνου, Λένα Παππά, Θ. Δ. Φραγκόπουλος, Ιφιγένεια Χρυσοχόου.Το ποιητικό βιβλίο του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, ποιητή και συγγραφέα Βασίλη Καπετανέα (Ροδανόν) "Μνήμες μου - μετερίζια μου".Το δεύτερο μυθιστόρημα του μουσικού και διευθυντή ορχήστρας και καθηγητή Μουσικής Δημήτρη Τάντηρα (Νίρα) "Το χαμόγελο του καλοκαιριού". Η μελέτη του επίτιμου δικηγόρου και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Κυριάκου Αναστ. Κυριακού "Η ελληνική εξωτερική πολιτική".

- Από το "Ινστιτούτο του Βιβλίου" - Α. Καρδαμίτσα κυκλοφόρησαν: Η ιστορικο-φιλοσοφική μελέτη του Ζαν - Μπατίστ Γκουρινά "Οι Στωικοί για την ψυχή", η οποία περιέχει και εκτενές λεξιλόγιο φιλοσοφικών όρων των Στωικών(296 σελίδες) σε μετάφραση Κωνσταντίνου Πετρόπουλου. Η τρίτη κατά σειρά μελέτη του Τζον Μπόρντμαν για την αρχαία ελληνική γλυπτική. Τίτλος της,"Ελληνική Πλαστική (Υστερη Κλασική Περίοδος και Γλυπτική στις υπερπόντιες αποικίες)". Η πλούσια εικονογραφημένη, εύληπτα γραμμένη μελέτη, μεταφράστηκε από τον Θόδωρο Ξένο.

- Από τον "Καστανιώτη" κυκλοφόρησαν: Το εκλαϊκευμένα γραμμένο πολιτικό βιβλίο του Γάλλου φιλοσόφου και μαρξολόγου Ρεζίς Ντεμπρέ "Εξηγώντας τη Δημοκρατία στην κόρη μου" (μετάφραση Θεόφιλος Ξ. Τραμπούλης). Η ψυχολογική μελέτη του Ζαν Βαν Ντεν Μπρουκ "Εγχειρίδιο για παιδιά με δύσκολους γονείς" (μετάφραση Δροσούλα Τσαρμακλή (Το βιβλίο απευθύνεται κυρίως στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες). Το μυθιστόρημα του βραβευμένου Ισπανού Εντουάρντο Μεντόθα "Μια ανάλαφρη κωμωδία" (μετάφραση Κατερίνα Τζωρίδου. Το μυθιστόρημα του Ναπολιτάνου καθηγητή Φυσικής Λεονάρντο Σάσα "Η εξαφάνιση του Μαγιοράνα" (μετάφραση (Αμπι Ράικου - Σταύρου.

- Από τον "Κέδρο" κυκλοφόρησαν: Το μυθιστόρημα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου - Πόθου "Η έκτη σφραγίδα". Το μυθιστόρημα του εκλεκτού βραβευμένου Κρητικού συγγραφέα Ανδρέα Νενεδάκη "Αδεια Ηνιοχείας (Βουκέφαλος 2)" (σημειώνουμε ότι το μυθιστόρημά του "Βουκέφαλος 1" πήρε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1992. Το "Αδεια Ηνιοχείας" αναφέρεται στην πριν τον πόλεμο του '40 "μαύρη" εποχή). Το πρώτο σαρκαστικά γραμμένο πεζογράφημα του Χάρη Λύτα "Χωρίς ανάγκες σώμα", με θέμα τον εφιάλτη της ηρωίνης και την απεξάρτηση απ' αυτήν. Το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μιχαηλίδη "Η πισίνα των αναμνήσεων". Το περί Γενετικής και Υγείας πεζογράφημα του Μπίργκιτ Ράμπις "Ο κλώνος Ιωνάς 7"(μετάφραση Μαρία Λάμπρου).

- Ο δικηγόρος και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Ζήσης Τιμ. Κουτσαύτης, παρά το σοβαρό πρόβλημα της όρασής του, έγραψε τρία νέα, επίκαιρης θεματολογίας βιβλία και τα κυκλοφόρησε σε δική του έκδοση. Το πρώτο, με τίτλο "Αντιπολεμικό Μανιφέστο", αφιερώνεται στους αγωνιστές της ειρήνης. Το δεύτερο τιτλοφορείται "Διάλογος θεών και ανθρώπων, Χριστός Βούδας - Κομφούκιος και Λένιν" και υποτιτλίζεται "Οι ισχυροί της Γης μεθούν!". Το τρίτο έχει τίτλο "Ο ρόλος της επιστήμης και της τεχνολογίας" και υπότιτλο "Κλωνοποίηση "Σωτήρας ή Εφιάλτης". (Διεύθυνση του συγγραφέα: Αντισθένους 24, Ν. Κόσμος ΤΚ 11743 Αθήνα, τηλ. 9220.398).

- Από τις εκδόσεις "Ενάλιος" κυκλοφόρησαν: Το νέο μυθιστόρημα του βραβευμένου Κώστα Ασημακόπουλου. "Στο ρέμα των κορυδαλλών (αφήγημα για αλλοτινούς καιρούς και για μελλούμενους)", που αναφέρεται σε μνήμες και καημούς των Βαλκανίων. Το βραβευμένο τρεις φορές, ιστορικό μυθιστόρημα του σύγχρονου Πορτογάλου Μάριο ντε Καρβάλιο "Ενας θεός ακροβατεί στη δροσιά του δειλινού" (μετάφραση Ελένη Κεκροπούλου).

- Το μυθιστόρημα του Ζαν Βοτρέν "Ενα βήμα προς τον καλό θεό" (βραβείο "Γκονκούρ", μετάφραση Ελένη Κεκροπούλου - Δέσποινα Ψάλλη).

- Από τις εκδόσεις Μ. Τουμπής Α.Ε. κυκλοφόρησε το, εξαίρετα εικονογραφημένο, με έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες αρχαίων κειμηλίων μας, βιβλίο "ΟΛΥΜΠΙΑ και Ολυμπιακοί Αγώνες (Μύθος και ιστορία - Ο αρχαιολογικός χώρος - Το Μουσείο - Σύγχρονες Ολυμπιάδες - Αφίσες και σήματα)". (Η έκδοση, 276 σελ., κυκλοφορεί στα ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά).

- Οι εκδόσεις "Ιάμβλυχος" κυκλοφόρησαν ένα ενδιαφέρον βιβλίο, με τίτλο "Η σοφία του ονειροχρόνου. Μύθοι και θρύλοι των ιθαγενών της Αυστραλίας".(Η επιλογή μύθων και θρύλων έγινε από τον Κ. Καλογερόπουλο).

- Από τις εκδόσεις "Οδός Πανός" κυκλοφόρησαν: Το μυθιστόρημα του Τσέζαρε Παβέζε "Το σπίτι στο λόφο" (Μετάφραση Θανάση Κουτλή). Η μελέτη της Κατερίνας Γιαννίκη "Ο κινηματογραφικός Ντίνος Ηλιόπουλος" (το βιβλίο περιέχει και φωτογραφίες από ταινίες του δημοφιλούς κωμικού). Τις τραγωδίες του Σοφοκλή "Φιλοκτήτης" και "Αντιγόνη", σε μετάφραση του ηθοποιού Χρίστου Τσάγκα. Το βιβλίο του Δημήτρη Μαγέρη "Ο διάσημος Νικόλας Ασιμος" - βιογραφία και εργογραφία του ταλαντούχου, ανατρεπτικού και τραγικού αυτόχειρα τραγουδοποιού Νικόλα Ασιμου, με σχέδια του Χρήστου Μήτσικα. Το ποιητικό βιβλίο του Νίκου Τομαρά "Παρήλιον".Το ποιητικό βιβλίο του Γιώργου Λίλλη "Το δέρμα της νύχτας".

- Από τις εκδόσεις "Βασιλείου" κυκλοφόρησε η μελέτη του Σταύρου Ν. Μαγγιώρη "Στα μονοπάτια της Φύσης και της Βιολογίας (Μια στοχαστική περιπλάνηση στο παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον, στο επιμέρους και το όλον)".

Η ευαισθησία του αγωνιστή και ποιητή Νίκανδρου Κεπέση, μας δίνει ένα ακόμα βιβλίο με τίτλο: "Στον αδελφό μου τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν". Πρόκειται για δύο ποιήματα, πλαισιωμένα από άρθρα, κατατοπιστικά προλογικά και επιλογικά σημειώματα του ίδιου. Ο ηγέτης των Κούρδων βρέθηκε προδομένος απ' την ντόπια υποτέλεια στα χέρια των βάρβαρων διωκτών του, όπως άλλοτε, απ' τον Μέτερνιχ, ο Φεραίος.

Απ' τους στίχους του Ν. Κ. στον Οτσαλάν, αναδύεται ο λαός μας με την ιστορία του, συμπαραστάτης στον αδελφό κουρδικό λαό με τη δική του αρχαϊκή αφετηρία στο χρόνο. Δύο λαοί με ήρωες, αλλά και προδότες που γέννησαν, για να φαίνεται περισσότερο φωτεινή η δόξα των πρώτων.

Σύμβολο προδοσίας ο Ιούδας. Ομως, αυτός μετά την επαίσχυντη πράξη του "απελθών απήνξατο". Αντίθετα, ο Γκορμπατσόφ, προδίνοντας τη μεγάλη πατρίδα του και ολόκληρη την ανθρωπότητα, απολαμβάνει το τίμημα της προδοσίας του, ανίκανος να μιμηθεί τον Ιούδα, όντας δειλός. Αυτόν που πρόδωσε το μέλλον του ανθρώπου, ο Ν. Κ. τον στιγματίζει βαθύτερα. Η φρίκη του άνανδρου πολέμου στα Βαλκάνια ριζώνει στην προδοσία του Γκορμπατσόφ, όπως βεβαιώνει ο ποιητής για να υπογραμμίσει: "Και το Κουρδιστάν / η πολυβασανισμένη / πατρίδα σας αδερφέ μου (...) θα 'ταν λεύτερη (...) και συ λεύτερος". Μα, δεν είναι πια. Κι ο ποιητής, που τον βλέπει ναρκωμένο με φασιστικές μεθόδους, σαν θηρίο στο κλουβί του, αναθεματίζει τους προδότες του: "Ντροπή και καταισχύνη / γι' αυτούς που σε προδώσανε / μπαμπέσικα και άνανδρα. / Ντροπή στους υπευθυνο-ανεύθυνους / στους Πόντιους Πιλάτους / και στους Ιούδες όπου Γης. / Στους δολοφόνους των λαών".

Ομως, ακόμα και νεκρός, θριαμβευτής θα βγει ο Οτσαλάν. Πίστη βαθιά του ποιητή; "Ο,τι κι αν γίνει Αμπντουλάχ / τον πόλεμο θα τον κερδίσουν / οι λαοί" (Εκδ. Ν. Κ.).

Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

ΝΕΑΡΧΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ "

Ο Ακρίτας που έγινε ρεμπέτης"

("Σύγχρονη Εποχή" 1999)

Με το ρεμπέτικο, το λαϊκό αυτό δημιούργημα, έχουν ασχοληθεί πολλοί μελετητές. Ο Νέαρχος Γεωργιάδης, με αρκετές συλλογές διηγημάτων στο ενεργητικό του, γοητεύεται με το ρεμπέτικο τραγούδι και γράφει την αξιόλογη μελέτη του: "Ρεμπέτικο και πολιτική" "Σύγχρονη Εποχή", 1993). Σκύβει σ' ένα μεγάλο δημιουργό του ρεμπέτικου, με τη δεύτερη μελέτη του: "Από το Βυζάντιο στον Μάρκο Βαμβακάρη" ("Σύγχρονη Εποχή" 1996). Το θέμα όμως αυτό δεν εξαντλείται. Ετσι, ο Νέαρχος Γεωργιάδης, εξειδικεύοντας περισσότερο το αντικείμενό του, γράφει και τρίτη μελέτη. "Ο Ακρίτας που έγινε ρεμπέτης". Ενα ακριτικό τραγούδι - προσφέρει τον τίτλο του στο βιβλίο - από τα βυζαντινά χρόνια φτάνει ως την εποχή μας με τις αλλαγές χρόνου, τόπων και προσώπων. Κι εμείς, άφωνοι, παρακολουθούμε τον ακρίτα να καταλήγει σε ρεμπέτη: "Ο ακρίτας, που, χορεύοντας μεταμορφώνεται σε κλέφτη, αρματολό, κοινωνικό ληστή και, τελικά, σε μάγκα και ρεμπέτη, είναι η εικόνα του Νεοέλληνα λεβέντη. Μέσα απ' τα στροβιλιζόμενα κοστούμια που αλλάζουν συνεχώς και μέσα στα εναλλασσόμενα σκηνικά της ιστορίας, παραμένει βασικά ο ίδιος, και με δική του "ταυτότητα". Είναι μια εικόνα χιλιόχρονη, αλλά ανθεκτική στο χρόνο.

Είναι πολύ γοητευτική η περιπλάνηση, η "ρέμβη" στη μελέτη του Νέαρχου Γεωργιάδη. Ενα παιχνίδι πνευματικό, που με την αναλυτική μέθοδο δίνει το στίγμα της λέξης "ρεμπέτης", τα νοήματα και τις σημασίες που πήρε για να καταλήξει στη σημερινή έννοια. "Οι ρεμπέτες ήταν τα φιντάνια των νταήδων, τα νεαρά βλαστάρια τους, οι μαθητευόμενοι, οι αδόκιμοι νταήδες... Από τους νταήδες, άλλοι ήταν περισσότερο ρεμπέτηδες στο ντύσιμο, δηλαδή άτακτοι, ατημέλητοι κι άλλοι λιγότερο. Οι νταήδες ή κουτσαβάκηδες του Ψυρρή είχαν τα σακάκια τους ριγμένα ρεμπέτικα, δηλ. ανέμελα, ατημέλητα στους ώμους... Οι κουτσαβάκηδες του Ψυρρή λέγονταν και βλάμηδες και το σχετικό μ' αυτούς τραγούδι του Μιχαηλίδη χαρακτηρίζεται "ρεμπέτικο". Ολα αυτά δείχνουν τη σχέση συνωνυμίας ανάμεσα στις λέξεις νταής, κουτσαβάκης, βλάμης και ρεμπέτης".

Οι υποσημειώσεις στο τέλος κάθε κεφαλαίου, τα σχέδια κι οι φωτογραφίες συμπληρώνουν του "λόγου το αληθές".

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Ο ποιητής και πεζογράφος Τάσος Ζαρβός, νεότατος, μας "άφησε" για την άπιαστη χώρα της φαντασίας, της φιλοσοφίας και της ποίησης.

Η τελευταία συλλογή του "Προσωπογραφίες", γραμμένη το 1995, εκδόθηκε με τη στοργική φροντίδα της αγαπημένης συντρόφου του Ιουλίας Καρυωτάκη - Ζερβού, ένα χρόνο μετά το θάνατό του (1996).

Επηρεασμένος ο ποιητής από τη μελέτη των αρχαίων Ελλήνων, μας χαρίζει στίχους αρχαιοπρεπείς, καλοδουλεμένους σε καβαφικό στιλ, γεμάτους λυρισμό. Συχνά απαλλάσσει τα ποιήματά του από καθετί περιττό, ενώ κάποιες φορές εκτείνεται σε περιγραφές λεπτομερείς, χωρίς όμως να φλυαρεί ή να επαναλαμβάνεται.

Ο Τ. Ζ. δε θα διαβάσει ποτέ αυτό το σημείωμα. Αλλά όταν ένας ποιητής χάνεται στα ώριμα χρόνια της δημιουργίας, τότε ένα αστέρι γεννιέται στον ουρανό και μας χαμογελάει. Αυτό το γνώριζε καλά ο ποιητής "Ενθάδε κείται ο ποιητής Ζερβός / γρήγορος, που του άρεσε να φαίνεται αργός / στίχων γυμνών, θυτών και πελταστών αρχός/"... θα πει σ' ένα του ποίημα. Σε πολλούς στίχους του, προέβλεπε τη φυγή του, μάτι ξεκάθαρο, χωρίς μικροφοβίες. Κι αυτό αποδεικνύει τη δύναμη ενός γνήσιου ποιητή, που είχε να δώσει πολλά. (Εκδόσεις"Το Ροδακιό", 1996.

Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

Οι εκδόσεις "Εσοπτρο" παρουσιάζουν σήμερα (7 μμ) στο βιβλιοπωλείο "Πολύπλευρο" (Ελ. Βενιζέλου 159, Ν. Ερυθραία) το βιβλίο του Ι. Γιαννόπουλου "Μυστική Αθηνά και Αττική".Θα μιλήσει ο ίδιος ο συγγραφέας.