Το ραντεβού για εκείνη την Τετάρτη - ακριβώς πριν από 42 χρόνια - είχε δοθεί στον "Μέγα Αλέξανδρο", ένα καφενείο στο κέντρο της Αθήνας, όπου συνήθως σύχναζαν οι Κρητικοί. Στις 3 μ.μ., απ' την πλατεία Ομονοίας, θα ξεκινούσε η πορεία διαμαρτυρίας των Αθηναίων για την απόφαση του δημίου της Κύπρου Χάρτινγκ να εκτελέσει τους Κύπριους αγωνιστές Μιχάλη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου.Ο ελληνικός λαός ξεχείλιζε από αγανάκτηση. Ομως, ο 28χρονος Βαγγέλης Γεροντής δεν έφτασε ποτέ στο ραντεβού του. Μια σφαίρα αστυνομικού τον έριξε νεκρό λίγα μέτρα έξω απ' τη στοά Αρσάκη, μπροστά ακριβώς απ' τον κινηματογράφο "Ορφέα"...

Η αδελφή του, Κατερίνα Γεροντή,τόσα χρόνια μετά κι ακόμα μοιάζει σαν να περιμένει τον Βαγγέλη. Σαν ο χρόνος να 'χει κολλήσει σ' εκείνο το απόγευμα της 9ης Μάη του 1956,εκεί στο καφενεδάκι του "Μέγα Αλέξανδρου". Τότε που, αντί για τον Βαγγέλη, ήρθε καθυστερημένα ένας φίλος του για να της πει: "Κάνε κουράγιο, Κατερίνα. Ο Βαγγέλης είναι νεκρός"!

Η Κατερίνα ξεδιπλώνει σήμερα τις αναμνήσεις της και τις φθαρμένες εφημερίδες εκείνης της εποχής, που απ' την πρώτη σελίδα τους περιγράφουν τα ανατριχιαστικά γεγονότα και την εν ψυχρώ εκτέλεση των Β. Γεροντή,Φ. Νικολάου και Ι. Κωνσταντόπουλο,και ζητούν παράλληλα την παραίτηση του τότε πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Ανοίγει με ευλάβεια ένα γράμμα του απ' το κολαστήριο της Μακρονήσου, με ημερομηνία 16.9.1952. Διαβάζει τις πρώτες προτάσεις του και τα μάτια της γεμίζουν δάκρυα. "Πατέρα, καλημέρα. Είμαι καλά. Χτες το βράδυ πήρα το γράμμα σας που τόσο περίμενα να μου κάνει λίγο συντροφιά στο απομακρυσμένο νησάκι, που με κρατά τόσο καιρό μακριά απ' το αγαπημένο μου σπίτι...", έγραφε ο Βαγγέλης. Κι όμως, η μνήμη της - όσο κι αν προσπαθεί να ξεφύγει - ξαναγυρνά σ' εκείνο το απόγευμα της Τετάρτης.

"Η απόφαση για την εκτέλεση των δύο Κυπρίων πατριωτών ξεσήκωσε αληθινή θύελλα στην Αθήνα. Μόλις μαθεύτηκε, οργανώθηκε αμέσως συγκέντρωση από την Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου", ξεκινά την αφήγησή της. Η τότε κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή, μπροστά στη λαϊκή οργή, αναγκάστηκε να επιτρέψει τη συγκέντρωση, ορίζοντας όμως μια ώρα τελείως ακατάλληλη (3 μετά το μεσημέρι), με την ελπίδα ότι η λαϊκή συμμετοχή θα ήταν περιορισμένη. Ωστόσο, παρά τα πρωτοφανή μέτρα, απ' τη 1.30 μ.μ., η πλατεία της Ομόνοιας είχε γεμίσει κόσμο! Οι φοιτητές - που ήταν και ο κύριος όγκος της συγκέντρωσης - ήρθαν συγκεντρωμένοι απ' το Πανεπιστήμιο. Τα συνθήματα "Σιωπή στο Κυπριακό σημαίνει προδοσία", "Κάτω τα χέρια απ' τους αγωνιστές της Κύπρου", "Εξω οι Αμερικάνοι", "Εξω το ΝΑΤΟ" δόνησαν το κέντρο της πρωτεύουσας. Η γεμάτη παλμό και μαχητικότητα συγκέντρωση δεν άργησε να εξελιχθεί σε ορμητική διαδήλωση. Οι διαδηλωτές, αφού έκαψαν μια αγγλική σημαία, ξεχύθηκαν στη Σταδίου με κατεύθυνση το Σύνταγμα και την αγγλική πρεσβεία. Τότε ακριβώς άρχισε η επίθεση. Απ' όλες τις γωνιές ξεπρόβαλλαν οι αστυφύλακες, ορμώντας με τα περίστροφα ενάντια στο άοπλο πλήθος. Το κέντρο της Αθήνας έγινε πεδίο μάχης. Εξι νεκροί - τρεις απ' αυτούς εν ψυχρώ δολοφονημένοι, σύμφωνα με τους τότε αυτόπτες μάρτυρες - και 200 τραυματίες είναι ο θλιβερός απολογισμός εκείνης της μέρας... Η τότε κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή είχε αποδείξει στην πράξη πόσο αδίστακτα υπηρετούσε τα συμφέροντα των "προστατών" μας. Ταυτόχρονα, την ίδια μέρα στην Κύπρο οι 20χρονοι Καραολής και Δημητρίου εκτελέστηκαν δι' απαγχονισμού απ' τους Αγγλους "συμμάχους".

Η παλλαϊκή κατακραυγή που ακολούθησε, πάντως, δεν πτόησε τον Κ. Καραμανλή, ο οποίος με μια προκλητική δήλωσή του τότε υποστήριζε: "Αναρχικά στοιχεία (!) αμαύρωσαν την διαδήλωσιν και δημιούργησαν επεισόδια, με αποτέλεσμα να σημειωθούν θύματα. Η κυβέρνησις θα πατάξει κάθε αναρχικήν εκδήλωσιν, που, με το πρόσχημα του πατριωτισμού, αποβλέπει εις αντεθνικούς σκοπούς...".

Ακριβώς 42 χρόνια αργότερα και μόλις λίγες μέρες μετά το θάνατο του βασικού υπεύθυνου αυτής της τραγωδίας, του Κ. Καραμανλή, η Κ. Γεροντή αναρωτιέται: "Αυτό το έγκλημα του "εθνάρχη μας" γιατί αποσιωπήθηκε από όλα τα ΜΜΕ; Τα παλικάρια που έπεσαν άψυχα στη Σταδίου εκείνο το απόγευμα ζητούν ακόμα τη δικαίωσή τους. Το αίμα τους φωνάζει"...

Ο Βαγγέλης Γεροντής γεννήθηκε στην Κρούστα,ένα ορεινό χωριό του Λασιθίου Κρήτης, 16 χιλιόμετρα απ' τον Αγιο Νικόλαο.

Πρωτότοκος γιος του Γιώργου και της Ελένης Γεροντή,επέδειξε από πολύ νωρίς δύναμη ψυχής, τόλμη, θάρρος και λαχτάρα για λευτεριά. Ηταν - δεν ήταν 14 χρόνων, όπως θυμάται η αδελφή του, όταν έκλεψε τον πολεμικό χάρτη του νησιού απ' το φρουραρχείο των ναζί στον Αγιο Νικόλαο. Αμέσως μετά τον παρέδωσε σε σίγουρα χέρια, στα χέρια του θείου του Ρουκουνάκη,που ήταν καπετάνιος του ΕΛΑΣ. Μαζί με τον πατέρα του καθ' όλη τη διάρκεια της εφηβείας του κουβαλούσε στα βουνά ψωμί για τους αντάρτες, το ψωμί που ζύμωνε η κυρα - Ελένη.

Στην ίδια περίπου ηλικία το θάρρος και η εξυπνάδα του έσωσαν το χωριό του από βέβαιη λεηλασία. Οι Γερμανοί, ως αντίποινα για τη δράση του καπετάν Ρουκουνάκη, αποφάσισαν να λεηλατήσουν όλα τα σπίτια του χωριού απ' όπου καταγόταν. Χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και συνεννοήθηκαν μεταξύ τους πως έξω από κάθε σπίτι που θα λεηλατούσαν θα έβγαζαν μια καρέκλα, ώστε να μην μπερδευτούν και να τελειώσουν γρήγορα. Μέσα σε λίγα λεπτά ο Βαγγέλης έτρεξε σ' όλο το χωριό και έβγαλε έξω απ' τα σπίτια καρέκλες... Ο πατέρας του ανησυχώντας γι' αυτή την έντονη δράση του, πολλές φορές αναγκάστηκε να τον δέσει για να μη φεύγει απ' το σπίτι! Ο Β. Γεροντής απ' το 1942 οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ.

Η δράση του αυτή ήταν όμως και η αιτία για την καθολική αποβολή του απ' όλα τα Γυμνάσια της Κρήτης. Στη συνέχεια το κράτος της Δεξιάς τον καταδίωξε με χίλιους δυο τρόπους. Τη στρατιωτική του θητεία την πέρασε στη Μακρόνησο, όπου στάθηκε αλύγιστος μέχρι τέλος. Ηρθε στην Αθήνα, όπου και ασχολήθηκε - έως τη μέρα της δολοφονίας του - με εκδόσεις βιβλίων. "Ο γιος μου δεν πέθανε. Ζει και υπάρχει στα βλέμματα όλων των νέων, όλων των εποχών", έλεγε η μάνα του, η κυρα - Ελένη, που πέθανε πριν λίγα χρόνια. Η κυρα - Ελένη, που όταν έμαθε τον άδικο χαμό του γιου της, κάρφωσε με μεγάλα καρφιά από μέσα την πόρτα του σπιτιού της και τον μοιρολόγησε - σαν γνήσια Κρητικιά - 40 μέρες, χωρίς να "καταδεχτεί" ούτε για ένα λεπτό να δει τη λάμψη του ήλιου, να αναπνεύσει το οξυγόνο του νησιού...

• Το Παράρτημα ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑΣ της ΠΕΑΕΑ και ο δήμος,αύριο Κυριακή 10 - 5 - 98 στις 11 π.μ.,διοργανώνουν εκδήλωση για το γιορτασμό της επετείου των 56 χρόνων της έναρξης του ένοπλου αγώνα από τον Αρη Βελουχιώτη και τους συντρόφους του στην "Καλύβα Στεφανή".

- Το Παράρτημα ΛΑΜΙΑΣ καλεί τα μέλη του και το λαό της πόλης να πάρουν μέρος στην εκδήλωση. Πούλμαν αναχωρεί από την πλατεία Πάρκου στις 9.30 π.μ..Δηλώσεις συμμετοχής στα τηλέφωνα: 31.858, 37.989.

• Το ΚΣ της ΠΕΕΠΠ διοργανώνει εκδρομή αύριο Κυριακή 10 - 5 - 98 στη Σπερχειάδα. Μετά την εκδήλωση στην "Καλύβα Στεφανή", θα γίνει επίσκεψη στη Μονή Αγάθωνος και στο Κάστρο της Λαμίας. Αναχώρηση από την πλατεία Κάνιγγος στις 6.40 π.μ..

- Επίσης διοργανώνεται 10ήμερο ταξίδι στην Ευρώπη από την Πέμπτη 28 - 5 έως Σάββατο 6 - 6 - 98.Πόλεις που θα επισκεφθούν με τα τοπικά τους αξιοθέατα είναι: Ρώμη, Γενεύη, Παρίσι, Μπολόνια, Αγιος Μαρίνος. Δηλώσεις συμμετοχής έως 20 - 5 - 98. Περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα: 52.30.526 και 52.30.534.

• Το Παράρτημα Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ της ΠΕΑΕΑ πραγματοποιεί αύριο Κυριακή 10 - 5 - 98 στις 11 π.μ.,στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Ν. Ερυθραίας, την ετήσια Γενική του Συνέλευση, που είναι αφιερωμένη σε όλους τους πατριώτες που πιάστηκαν, εξορίστηκαν ή φυλακίστηκαν στο φασιστικό κάτεργο της Γιούρας από τη χούντα των συνταγματαρχών της 21ης Απρίλη. Θα μιλήσει ο επίτιμος πρόεδρος του Παραρτήματος, Νίκος Κοϊνης.Θα απονεμηθούν αναμνηστικοί τιμητικοί τίτλοι στους επιζώντες και αποβιώσαντες αγωνιστές.
• Το Παράρτημα Ν. ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ - Ν. ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ πραγματοποιεί αύριο Κυριακή 10 - 5 - 98 στις 10 π.μ.,τη χρονιάτικη Απολογιστική Γενική του Συνέλευση, στο Πνευματικό Κέντρο Ν. Φιλαδέλφειας (Τρυπιά 45).

• Ο Δήμος ΠΑΤΡΩΝ και το Παράρτημα της ΠΕΑΕΑ διοργανώνουν αύριο Κυριακή 10 Μάη στις 11 π.μ. εκδήλωση τιμής για τη Μέρα της Εθνικής Αντίστασης και της Αντιφασιστικής Νίκης. Επίσης, θα αποτιθεί φόρος τιμής στους 13 ΕΑΜίτες αγωνιστές που απαγχονίστηκαν από τους χιτλεροφασίστες κατακτητές στις 9 Μάη 1944, στα Ψηλά Αλώνια.

Καλούνται όλοι οι αγωνιστές της ΕΑ και φίλοι της Αντίστασης, οι αρχές, οι φορείς της πόλης, η νεολαία και όλος ο λαός να παραβρεθούν.

Διοργανώνεται από την Πανελλήνια Ενωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου(ΠΕΚΑΜ) η καθιερωμένη ετήσια επίσκεψη Τιμής και Μνήμης στο Μακρονήσι, τηνΚυριακή 24 - 5 - 98.Στην εκδήλωση ο θίασος του ηθοποιού και σκηνοθέτηΝικήτα Τσακίρογλου θα παρουσιάσει την τραγωδία του Αισχύλου "Προμηθέας Δεσμώτης".Δηλώσεις συμμετοχής από τις 11 έως 21 - 5 - 98 στα γραφεία της ΠΕΚΑΜ (Ακαδημίας 93).

• Ο Δήμος ΥΜΗΤΤΟΥ σε συνεργασία με το Τοπικό Παράρτημα ΠΕΑΕΑ διοργανώνουν εκδηλώσεις προς τιμήν των τριών ηρώων του "Κάστρου του Υμηττού", Δημήτρη Αυγέρη, Θάνου Κιοκμενίδη και Κώστα Φωλτόπουλου,το Σάββατο 16 - 5 και Κυριακή 17 - 5 - 98.Το πρόγραμμα ανοίγει το Σάββατο 16 - 5 στις 5.30 μμ με αγώνα δρόμου. Την Κυριακή 17 - 5 συγκέντρωση στις 10 πμ μπροστά στο Δημαρχείο και ξεκίνημα της πορείας προς το χώρο του "Κάστρου" όπου θα συνεχιστεί το υπόλοιπο πρόγραμμα.

Χτες Παρασκευή 8 του Μάη πέθανε ο σ. Γιώργης Βασιλάκης. Γεννήθηκε το 1916 στο χωριό Ανω Πέτρα της Αρτας. Από τα νεανικά του χρόνια εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα και πήρε μέρος σε όλους τους αγώνες, μικρούς και μεγάλους, του λαού μας. Για την αγωνιστική πορεία και συνέπεια, καταδικάστηκε σε θάνατο, φυλακίστηκε και εξορίστηκε επανειλημμένα. Εμεινε πιστός στα ιδανικά του Κόμματος και της εργατικής τάξης μέχρι την τελευταία του πνοή.

Τελευταία εργαζόταν στο περιοδικό "Εθνική Αντίσταση" της ΠΕΑΕΑ.

Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στο χωριό Ανω Πέτρα Αρτας.

Στη μνήμη του προσφέρουμε 20.000 δρχ. στο "Ρ" που τόσο αγάπησε.

Νίκος και Αγγελική Τσιούνη.