Στο «ναδίρ» έφτασαν οι σχέσεις του Ιράν με το Βρετανικό Μουσείο, κατ' επέκταση και με την ίδια τη βρετανική κυβέρνηση, λόγω της διαμάχης που έχει ξεσπάσει μεταξύ των δύο πλευρών με αφορμή την άρνηση των Βρετανών να επιστρέψουν στην Τεχεράνη τον περίφημο «κύλινδρο» του αρχαίου Πέρση βασιλιά Κύρου (μέσα του 6ου αι. π.Χ.), ο οποίος φέρει σφηνοειδή βαβυλωνιακή γραφή και θεωρείται η πιο παλιά «χάρτα» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Προχθές, το Ιράν ανακοίνωσε τη διακοπή των σχέσεών του με το Βρετανικό Μουσείο και την εμπλοκή της ΟΥΝΕΣΚΟ στην υπόθεση, δεδομένου, ότι η τελευταία ημερομηνία που είχαν υποσχεθεί οι Βρετανοί για την επιστροφή του σημαντικού αυτού αντικειμένου, ήταν προχτές. Είχαν προηγηθεί ανάλογες υποσχέσεις για τον περασμένο Σεπτέμβρη, Νοέμβρη και το φετινό Γενάρη. Στο μεταξύ, οι Ιρανοί έχουν ξοδέψει, ήδη, 200 χιλιάδες δολάρια για την ενίσχυση των μέτρων ασφαλούς φύλαξης του κυλίνδρου.

Φυσικά, οι λόγοι της διαμάχης είναι περισσότερο πολιτικοί παρά πολιτιστικοί. Μάλιστα, το Βρετανικό Μουσείο, με το γνωστό βρετανικό θράσος, έχει θέσει ήδη από τον περασμένο Οχτώβρη πολιτικό ζήτημα και πιο συγκεκριμένα, λόγους «πολιτικής αστάθειας» στο Ιράν! «Οπως πάντα με οποιοδήποτε είδος δανείου, θα θέλαμε να βεβαιωθούμε ότι η κατάσταση στη χώρα είναι κατάλληλη», είχε δηλώσει τότε η επικεφαλής του γραφείου Τύπου του μουσείου. Τον περασμένο Γενάρη προέβαλαν και επιστημονικούς λόγους, δηλαδή κάποιες συμπληρωματικές, συγκριτικές, μελέτες, μεταξύ κάποιων βαβυλωνιακών πινακίδων από τις αποθήκες του μουσείου και του κυλίνδρου...

Την... «εντύπωση» ότι είχαν καταστραφεί όλα τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα είχαν οι Τούρκοι, σύμφωνα με την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Μαρμαρά της Κωνσταντινούπολης, Νεβάλ Κονούκ.

Χωρίς να διαγράφεται η αδιαφορία που επέδειξε το ελληνικό κράτος για τα οθωμανικά μνημεία, η παραπάνω... «εντύπωση» ουσιαστικά είναι πολιτική και όχι επιστημονική . Αλλωστε, η χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς για πολιτικούς λόγους είναι ευνόητη και οι αστικές τάξεις και των δύο χωρών επέδειξαν ανάλογη συμπεριφορά έναντι των μνημείων του «άλλου», παρότι πρόκειται για την πολιτιστική κληρονομιά και των δύο λαών.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι η Ν. Κονούκ στάλθηκε από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών το 2007 προκειμένου να καταγράψει τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα. Μέχρι τώρα κατέγραψε περίπου 600 και η έρευνα θα συνεχιστεί μέχρι το 2015! Μάλιστα, προβλέπεται και πολύτομη σχετική έκδοση. Προς το παρόν, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα «Ακσάμ», η καθηγήτρια διαπίστωσε ότι έχουν σωθεί πολλά οθωμανικά έργα, τα οποία θεωρούνταν κατεστραμμένα: «Δεν είναι και τόσο άσχημη η κατάσταση. Είναι σωστό ότι υπάρχει μεγάλη φθορά. Αλλά πέρα από τους Ελληνες, υπάρχουν οι φθορές που προκάλεσαν οι Βούλγαροι κατά το Β' Βαλκανικό Πόλεμο. Υπάρχουν πολύ μεγάλες φθορές που προκάλεσαν στα νησιά οι Ιταλοί (...) Εχει σωθεί το ένα δέκατο από τα έργα που βρίσκονται στην Ελλάδα και αναφέρονται στα οθωμανικά έργα, δηλαδή 600 έργα». Η καθηγήτρια αναφέρει επίσης ότι «οι δύο τόμοι που έχουν ετοιμαστεί περιλαμβάνουν μόνο το 20% των έργων στην Ελλάδα. Οταν θα ολοκληρωθεί η εργασία, θα έχει βγει μια σειρά 8 τόμων. Τα κείμενα θα είναι στην τουρκική, αγγλική και ελληνική γλώσσα».

Να σημειωθεί ότι σχεδόν πριν ένα χρόνο, η Διεύθυνση Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ-Τ εξέδωσε έναν καλαίσθητο τόμο (500 σελίδων) με τίτλο «Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα». Για πρώτη φορά το ελληνικό κράτος επιχείρησε μια παρουσίαση αυτού του μνημειακού πλούτου, με 191 περιγραφικά λήμματα «των πλέον αντιπροσωπευτικών» από αυτά.

Στην έκδοση σημειώνεται ότι «μέχρι πριν μερικές δεκαετίες οι γνώσεις μας για τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα ήταν αποσπασματικές, δε βοηθούσαν στην κατανόησή τους και επομένως στη δημιουργία μιας σφαιρικής εικόνας. Κτίρια διάσπαρτα σε ολόκληρο τον ηπειρωτικό και νησιωτικό ελλαδικό χώρο, συχνά ήταν άγνωστα. Η κατάσταση αυτή άλλαξε βαθμιαία (...) Οι αντιλήψεις μεταβλήθηκαν σημαντικά, χάρη στις συστηματικές έρευνες (...) Η αποκατάσταση οθωμανικών μνημείων (...) συνέβαλε καθοριστικά στη μεταβολή των μέχρι τότε αντιλήψεων».

Οπως σημείωνε ο «Ρ», αυτή είναι μάλλον η «αθώα» εκδοχή. Η ελληνική αστική τάξη διεκδικεί πολιτικό ρόλο και αγορά στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και του Εύξεινου Πόντου, στο πλαίσιο της προώθησης των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ όπου συμμετέχει. Η πολιτιστική κληρονομιά χρησιμοποιείται ως ένα από τα μέσα γι' αυτό το σκοπό. Σε αυτή τη συγκυρία προστατεύονται οθωμανικά μνημεία. Ωστόσο, κανένα μνημείο δεν έχει «εξασφαλισμένο» μέλλον (και τα ελληνικά μνημεία στη σημερινή Τουρκία), όσο αυτό οριοθετείται από τις εκάστοτε ανάγκες του ιμπεριαλισμού και του εγχώριου κεφαλαίου.

Απεργούν σήμερα και οι αρχαιολόγοι δηλώνοντας την αντίθεσή τους «στην οικονομική ασφυξία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας» και απαιτώντας «αύξηση των κονδυλίων για τον πολιτισμό».

Ζητούν επίσης να μην παγώσουν οι προσλήψεις, αντίθετα, να στελεχωθεί η υπηρεσία με μόνιμο προσωπικό που να καλύπτει όλες τις ανάγκες της. Επίσης: Μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων, καταβολή των χρωστούμενων από τα οδοιπορικά, αύξηση των εκτός έδρας αμοιβών (εξομοίωση με τα εκτός έδρας των μηχανικών) και έγκαιρη καταβολή τους. Εξορθολογισμό της λειτουργίας του υπουργείου Πολιτισμού - Τουρισμού με κατάργηση των οργανισμών που σπαταλούν το δημόσιο χρήμα (ΟΠΕΠ κλπ).

Ο παραδοσιακός τραγουδιστής Χρήστος Τζιτζιμίκας φιλοξενείται και τις Παρασκευές του Φλεβάρη (12, 19, 26) στην «Κληματαριά» (πλατεία Θεάτρου 2, 210.3216.629). Παρουσιάζει ένα πρόγραμμα με μουσικές και τραγούδια από τη Στεριανή Ελλάδα, καθώς και από τις δύο δισκογραφικές δουλειές του «Ζαγορίσια και Γιαννιώτικα» και «Πατήματα». Μαζί του οι Χρήστος Κιτσόπουλος (κλαρίνο), Κώστας Παπαδημητρίου (λαούτο), Δημήτρης Ντάκας (κρουστά).