Η παρουσία του Ρώσου Προέδρου, Βλ. Πούτιν, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, στα πλαίσια του Συμβουλίου ΝΑΤΟ - Ρωσίας, όπως και η επίσκεψη του Αμερικανού Προέδρου, Τζ. Μπους, στο εξοχικό του Ρώσου ομολόγου του και η υπογραφή της «Διακήρυξης για τα στρατηγικά πλαίσια συνεργασίας» ΗΠΑ και Ρωσίας ανακάτεψαν, για άλλη μια φορά, τα οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά συμφέροντα των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, που να μοιάζουν με πραγματική ...«ρώσικη σαλάτα». Αξίζει, όμως, να προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε τα βασικά «υλικά», τη «γεύση» και την «οσμή» τους, χωρίς να ακολουθήσουμε τους μεγεθυντικούς φακούς που χρησιμοποίησε ο αστικός Τύπος της χώρας μας, ανάλογα πάντα με τα οικονομικο-πολιτικά συμφέροντα που στηρίζει.

Διαβάσαμε τις τελευταίες μέρες αρκετά για τη «ρωσική αρκούδα», που, επιτέλους, «σηκώθηκε στα πόδια της» και έδειξε τα «δόντια» της στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Για τον «δύσμοιρο» Μπους, που τώρα στο τέλος της θητείας του, τα βρήκε «μπαστούνια» από τους Ευρωπαίους, αλλά κι από τη Ρωσία.

Από τη μεριά μας, θα συνιστούσαμε στον ψύχραιμο αναγνώστη να μη βιαστεί να «πετάξει τη σκούφια του». Καταρχήν, γιατί τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως τα περιγράφουν. Για παράδειγμα, κάθε άλλο παρά αποτυχία των ΗΠΑ και καθόλου αμελητέα δεν ήταν η απόφαση του ΝΑΤΟ να εγκατασταθεί στην Ευρώπη η αμερικανική «αντιπυραυλική ασπίδα»! Ούτε η απόφαση της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ με νέες χώρες και οι δεσμεύσεις να φτάσει αυτό έως τα ρωσικά σύνορα, δίπλα στο Βόλγα και στον Καύκασο.

Ασφαλώς και υπάρχουν αντιθέσεις των ΗΠΑ με τους Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές που εκφράστηκαν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, ασφαλώς και υπάρχουν ζητήματα έντονης αντιπαράθεσης των ΗΠΑ σε πάρα πολλά ζητήματα με τη Ρωσία, όμως απατάται όποιος πιστεύει πως τέτοιες δυνάμεις, όπως η ΕΕ και η καπιταλιστική Ρωσία, μπορούν να αποτελέσουν το «αντίπαλο δέος» απέναντι στις ΗΠΑ. Πρόκειται για δυνάμεις το ίδιο «αιμοβόρες», από τη φύση τους, που διαπραγματεύονται μια καλύτερη θέση στα πλαίσια του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Για να γίνει αυτό κατανοητότερο, ας πάρουμε τη Ρωσία.

«Με όπλο την κρατική εξουσία και με προίκα την άνοδο των τιμών της Ενέργειας, ο Πρόεδρος Πούτιν "επανεθνικοποίησε" και την πολιτική και την οικονομία, που είχε αλωθεί από τους ολιγάρχες», γράφει η «Καθημερινή». Κι όμως, είναι γνωστό πως όταν ο Πούτιν ανέλαβε την Προεδρία στη Ρωσία υπήρχαν μόλις 3 άτομα με περιουσία πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια και σήμερα είναι 53! Καμία φιλολαϊκή ή «επαναστατική» αλλαγή δεν έκανε ο Πούτιν, αντίθετα συνέχισε την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων σε κάθε σφαίρα της κοινωνικής ζωής, ενώ από κοινού με την «Ενωση των βιομηχάνων και επιχειρηματιών» χάραξε τις στρατηγικές κατευθύνσεις για την ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου και την εκμετάλλευση των Ρώσων εργαζομένων, αφαιρώντας πολλές κοινωνικές κατακτήσεις. Από τους «διωκόμενους» δισεκατομμυριούχους γνωρίζουμε μόνο δύο (Χοντορκόφσκι και Μπερεζόφσκι), με σαφή στόχο να περάσει το μήνυμα ότι η δικτατορία του κεφαλαίου εξασφαλίζεται από το αστικό κράτος, που καθορίζει και διασφαλίζει την κοινωνία της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και θα πρέπει και οι μεγαλο-επιχειρηματίες να λαμβάνουν υπόψη τους καθοριζόμενους κανόνες.

Σήμερα, στη Ρωσία, το 70% του πλούτου βρίσκεται στα χέρια μόλις του 10% των πολιτών! Επί διακυβέρνησης Πούτιν, η κοινωνική διαφοροποίηση και το χάσμα ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους μεγάλωσαν ακόμη περισσότερο.

Η αύξηση των τιμών στα καύσιμα βοήθησε τη Ρωσία. Ομως, δεν ήταν μόνο αυτό, αλλά και άλλα στοιχεία, όπως οι οικονομικές υποδομές και το σημαντικότατο οπλοστάσιο, η υψηλή τεχνολογία και τεχνογνωσία σε μια σειρά τομείς (π.χ., αεροναυπηγική, πολεμική βιομηχανία), που «κληρονόμησε» από την ΕΣΣΔ, καθώς και η ύπαρξη φτηνού και καταρτισμένου εργατικού δυναμικού, κ.ά.

Η ουσία αυτής της ανάκαμψης της σημερινής καπιταλιστικής Ρωσίας περιγράφεται πολύ χαρακτηριστικά από τον Λένιν στα 1916 με το παράδειγμα ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της εποχής του. Εγραφε ο Λένιν: «Πριν από μισό αιώνα η Γερμανία ήταν ένα αξιοθρήνητο μηδενικό, αν συγκρίνουμε την καπιταλιστική της δύναμη με τη δύναμη της τότε Αγγλίας. Το ίδιο και η Ιαπωνία σε σύγκριση με τη Ρωσία. Είναι λοιπόν "νοητό" να προϋποθέτει κανείς ότι ύστερα από καμιά δεκαριά χρόνια θα έμενε αμετάβλητος ο συσχετισμός των δυνάμεων ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις; Είναι εντελώς αδιανόητο»¹.

Το απόσπασμα αυτό μας δείχνει με τον πιο εύγλωττο τρόπο τη σκέψη που είχε συλλάβει ο Λένιν, ότι, δηλαδή, «η δύναμη δεν αλλάζει ομοιόμορφα στις χώρες που συμμετέχουν στο μοίρασμα, γιατί στις συνθήκες του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρχει ισόμετρη ανάπτυξη των χωριστών επιχειρήσεων, τραστ, κλάδων της βιομηχανίας και χωρών»².

Να λοιπόν πώς έγινε ο «λαγός με τα κέρατα», όπως είχε χαρακτηριστεί από τον Ρώσο φιλόσοφο Αλ. Ζινόβιεφ η Ρωσία επί Γιέλτσιν (εξαιτίας των συνεχών υποχωρήσεών της προς τις ΗΠΑ, παρά το πυρηνικό οπλοστάσιο που είχε «κληρονομήσει» από την ΕΣΣΔ), να δώσει τη θέση του στην «αρκούδα που στέκει στα πόδια της».

Η ουσία αυτής της αλλαγής δε βρίσκεται, όπως απλοϊκά κάποιοι παρουσιάζουν, στις προσωπικές ικανότητες του Βλ. Πούτιν και στην προϋπηρεσία του στην ΚΑ-ΓΚΕ-ΜΠΕ, αλλά στις βαθύτερες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες στην καπιταλιστική Ρωσία, στην προσπάθεια της αστικής τάξης από τη μια να ενσωματωθεί στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική «πυραμίδα» και, από την άλλη, να διεκδικήσει έναν τέτοιο ρόλο σ' αυτήν, που να αντιστοιχεί στην αυξανόμενη οικονομική και στρατιωτική ισχύ της.

Η καπιταλιστική ανάπτυξη των οικονομιών προϋποθέτει ότι τα μονοπώλια, που διαθέτουν και την πραγματική εξουσία, θα εξασφαλίζουν, από τη μια, πρώτες ύλες και καύσιμα, και, από την άλλη, νέες αγορές, για την επένδυση των κεφαλαίων τους και τη διάθεση των προϊόντων τους. Εδώ προκύπτουν οι σκληροί ανταγωνισμοί τους και η δημιουργία διακρατικών ενώσεων για την προώθηση των συμφερόντων εκείνων ή των άλλων δυνάμεων της ολιγαρχίας! Από την άλλη, οι αστικές τάξεις (και της Ρωσίας) επιδιώκουν τις σχέσεις αλληλεξάρτησης στο πλαίσιο του ιμπεριαλιστικού συστήματος, που αποτελούν και ένα είδος «εγγύησης» απέναντι στον «εσωτερικό εχθρό», το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα.

• Να γιατί η ηγεσία της σημερινής Ρωσίας, ενώ από τη μια κατηγορεί το ΝΑΤΟ για τη διεύρυνση κι απειλεί εμμέσως την εδαφική ακεραιότητα Ουκρανίας και Γεωργίας, την ίδια ώρα προσφέρει απλόχερα το ρωσικό έδαφος και τον εναέριο χώρο για τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στο κατεχόμενο Αφγανιστάν.
• Να γιατί το Κρεμλίνο, ενώ αντιστέκεται στη χωρίς ανταλλάγματα διείσδυση του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, στη λεγόμενη ενεργειακή χάρτα της ΕΕ, την ίδια ώρα επιδιώκει συμμαχίες με το «γερμανο-γαλλικό άξονα» ή και με την ΕΕ στο σύνολό της.
• Ετσι εξηγείται το πώς γίνεται, από τη μια, οι Ρώσοι αξιωματούχοι να τα βάζουν με τις ΗΠΑ στο ζήτημα της «αντιπυραυλικής ασπίδας», της εφαρμογής από τις ΗΠΑ «δύο μέτρων και σταθμών» στο διεθνές δίκαιο, στα ζητήματα των αγωγών ενέργειας και, από την άλλη, να υπογράφουν με τις ΗΠΑ «στρατηγικές συμφωνίες συνεργασίας», ως να μην τρέχει τίποτα και να ετοιμάζονται να κατασκευάσουν ακόμη και υπόγειο τούνελ 103 χιλιομέτρων (κάτω από το Βερίγγειο πορθμό), για την καλύτερη οικονομική σύνδεση Ρωσίας και ΗΠΑ.

Δε σηκώθηκε, λοιπόν, η «ρωσική αρκούδα» για να γίνει σύμμαχος των λαών στην πάλη τους ενάντια στον ιμπεριαλισμό, αλλά μόνο για να διεκδικήσει ένα καλύτερο μερίδιο των παγκόσμιων αγορών, προς όφελος των ντόπιων καπιταλιστών. Είναι μαζί με τις ΗΠΑ και την ΕΕ όταν μηχανεύονται τρόπους για να αυξήσουν την εκμετάλλευση των εργαζομένων!

Οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στον αμερικανικό «αετό», τον ευρω-ενωσιακό «λύκο» και τη ρώσικη «αρκούδα» πρέπει να είναι αντικείμενο προσοχής από τους εργαζόμενους, αφού επηρεάζουν τη ζωή τους εκεί που αυτοί εκτυλίσσονται, όπως, π.χ., στα Βαλκάνια. Το όποιο αδυνάτισμα αυτών των «θεριών», στα πλαίσια της «φαγωμάρας» τους, πρέπει να το εκμεταλλευτούν οι λαοί, δυναμώνοντας την αντιιμπεριαλιστική πάλη τους, όμως την ίδια ώρα πρέπει να προσέξουν και να μην πάρουν το μέρος κανενός «αρπακτικού», ούτε να γίνουν «κλοτσοσκούφι» στους ανταγωνισμούς τους.

Παραπομπές

1. Β. Ι. ΛΕΝΙΝ, τόμ. 27, σελ 424.

2. Στο ίδιο.