ΤΖΑΚΑΡΤΑ - ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ - ΝΤΙΛΙ.-

Το "ρήγμα" στις σχέσεις του Ινδονήσιου Προέδρου Χαμπίμπι με την ηγεσία των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας, πράγμα που αντανακλάται καθαρά και στο κυβερνών κόμμα "Γκολκάρ", έγινε χτες εκδηλότερο, παρά την κοινή συμφωνία των δύο πλευρών πως στο Ανατολικό Τιμόρ θα πρέπει εν ευθέτω χρόνω να σταλούν ξένες στρατιωτικές δυνάμεις.

Χτες, λίγο πριν φθάσει στη Ν. Υόρκη, ο Ινδονήσιος υπουργός Εξωτερικών Αλί Αλατάς, ανώτεροι αξιωματούχοι των ινδονησιακών δυνάμεων εξέφραζαν έντονες αντιρρήσεις σε κρίσιμα σημεία της αποστολής ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στο Α. Τιμόρ, με ζήτημα αιχμής την εξαίρεση χωρών "που έχουν εκφράσει μη φιλικές απόψεις έναντι της Τζακάρτα", όπως η Αυστραλία, η Ν. Ζηλανδία, η Πορτογαλία. Δεν είναι άσχετα, άλλωστε, και τα μάλλον σοβαρά επεισόδια που προκλήθηκαν χτες έξω από το προξενείο της Αυστραλίας στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ινδονησίας, τη Σουραμπάγια, όπου εκατοντάδες άτομα αντιτίθονταν στην αποστολή Αυστραλών στρατιωτών στο νησί με συνθήματα: "Αυστραλία - Ινδονησία: Πόλεμος"!

Κάτω από το βάρος αυτών των εξελίξεων, αρκετά ζητήματα μέλλει να καθοριστούν, τόσο στη διάρκεια παραμονής του υπουργού Εξωτερικών στο στρατηγείο του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη, όσο και από τις πιέσεις, που ενδεχομένως θα καταβάλουν εκ νέου μεγάλες δυνάμεις και χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας στο πλαίσιο του ΑΠΕΚ... Επίσης, αρκετά θα κριθούν από την παρασκηνιακή και φανερή στάση που θα κρατήσουν ηγετικά στελέχη των ενόπλων δυνάμεων της Ινδονησίας, έναντι όχι μόνον των δραματικών εξελίξεων στο Ανατολικό Τιμόρ, αλλά και έναντι της σοβαρής οικονομικο-πολιτικής κρίσης που κλυδωνίζει το ινδονησιακό αρχιπέλαγος.

Μεταξύ των ζεόντων ζητημάτων που παραμένουν επί του παρόντος ανεπίλυτα είναι η μορφή που θα έχει η ξένη δύναμη που θα φθάσει στο Ανατολικό Τιμόρ μέσα στις επόμενες μέρες ή βδομάδες...

Θα είναι μία επίσημη δύναμη κυανόκρανων που θα συγκροτηθεί και θα δρα υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών; Σ' αυτή την περίπτωση είναι ευνόητο ότι για λόγους διαδικασίας η εγκατάσταση των ξένων δυνάμεων στο αιματοβαμμένο Α. Τιμόρ δε θα μπορούσε να γίνει παρά μετά από αρκετές βδομάδες.

Μήπως, όμως, σταλεί μία ξένη επεμβατική δύναμη που θα συγκροτηθεί από διάφορες γειτονικές ή μη χώρες και θα δρα υπό την απλή έγκριση και συναίνεση του Συμβουλίου Ασφαλείας; Σ' αυτή την περίπτωση, η απόβαση τέτοιων στρατιωτικών δυνάμεων θα μπορούσε να πάρει μόνον λίγες μέρες (μία βδομάδα έως δέκα μέρες), καθώς η Αυστραλία, που δηλώνει έτοιμη να ηγηθεί μίας τέτοιας αποστολής, έχει ήδη θέσει σε ετοιμότητα τουλάχιστον 4.500 στρατιώτες, οι οποίοι και θα μπορούσαν να μεταβούν στο Ντίλι μέσα σε μία ώρα από τη στρατιωτική βάση του Ντάργουιν.

Ομως, πέρα απ' όλα αυτά, υπάρχει ένα ακόμη κρίσιμο ερώτημα; Θα εισακουστούν οι αντιδράσεις της ηγεσίας των ινδονησιακών ενόπλων δυνάμεων, έναντι της συμμετοχής χωρών, όπως η Αυστραλία, η Ν. Ζηλανδία, η Πορτογαλία ή και ο Καναδάς; Εάν ο Πρόεδρος Χαμπίμπι δεν εξαναγκαστεί σε "παραίτηση", και ο κραταιότερος (όπως διαφαίνεται...) υπουργός Αμυνας στρατηγός Γουιράντο δεν αναλάβει - μετά από κάποιες μάλλον σύντομες διαδικασίες - νομιμότυπα την εξουσία, τότε ίσως η Αυστραλία να πραγματοποιήσει τον πόθο της και να αναλάβει έναν - ενδεχομένως και ευρύτερα... - ηγετικό ρόλο στην ξένη επεμβατική δύναμη που θα σταλεί στο Α. Τιμόρ. Εάν όχι, τότε θα πρέπει να αναμένονται διάφορες εξελίξεις τύπου "ντόμινο" σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο...

Πάντως, όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, το εάν δηλαδή η Ινδονησία θα έχει την "πολυτέλεια" να αποκλείσει ορισμένες δυνάμεις από τα ξένα στρατεύματα που θα σταλούν στο Ντίλι, ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Ρόμπιν Κουκ, έδωσε μία αρκετά "ενδεικτική" απάντηση, καθώς ούτε λίγο - ούτε πολύ υποστήριξε ότι "δεν εξαρτάται" από την Ινδονησία να αποφασίσει ποιες χώρες θα μετέχουν στην πολυεθνική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στο Ανατολικό Τιμόρ. Προβλέποντας πως "όποιες και εάν είναι οι αντιδράσεις της Τζακάρτα, οι ειρηνευτικές δυνάμεις θα μπορούσαν να βρίσκονται στο Α. Τιμόρ εντός μίας βδομάδας", ο Κουκ κατέληξε, σημειώνοντας: "Εάν η Ινδονησία αντιμετωπίζει σοβαρά την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων και τα Ηνωμένα Εθνη μπορούν να μεταβούν στην περιοχή γρήγορα, τότε η Αυστραλία οφείλει να παίξει κυρίαρχο ρόλο"!

Η κοινοβουλευτική επιτροπή, αρμόδια επί αμυντικών και στρατιωτικών θεμάτων, ζήτησε χτες από τον Πρόεδρο Χαμπίμπι να αποκλείσει τη συμμετοχή της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Πορτογαλίας από την αποστολή ξένων στρατευμάτων στο Ντίλι.

Ο αντιστράτηγος Σουντραντζάτ (ανώτατος εκπρόσωπος στις ένοπλες δυνάμεις της Ινδονησίας) σε τηλεοπτικό διάγγελμα χτες βράδυ εξέφρασε τις έντονες αντιρρήσεις του στρατού για τη συμμετοχή των Αυστραλών, λέγοντας: "Οι ένοπλες δυνάμεις πολύ απλά δε θα αποδεχτούν την εμπλοκή της Αυστραλίας, κυρίως γιατί υπήρξαν σημαντικές συγκρούσεις απόψεων μεταξύ ομάδων και στις δύο χώρες", είπε ο Σουντραντζάτ, ενώ κυκλοφορούσαν έντονες φήμες πως οι δηλώσεις του είχαν την πλήρη "κάλυψη" του πολιτικού προϊσταμένου του, υπουργού Αμυνας στρατηγού Γουιράντο...

Επιπλέον, ο Ακμπάρ Τανγιούνγκ, πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος Γκολκάρ, πρόσθεσε και άλλες δύο χώρες στη "μαύρη λίστα": Τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Ακαμπάρ Τανγιούνγ, "δεν υπάρχουν άλλα προβλήματα πέρα από τη συμμετοχή αυτών των χωρών. Απλώς απορρίψτε αυτούς τους στρατιώτες απ' αυτές τις πέντε χώρες".

Στο Ντάργουιν της Αυστραλίας οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ που εγκατέλειψαν προ ημερών το κτίριο στο Ντίλι του Α. Τιμόρ έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για την τύχη όσων έχουν απομείνει στο σπαρασσόμενο από τη βία νησί. Οπως είπαν, ο εφιάλτης της πείνας παραμονεύει για τους περίπου 560.000 που έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές του Α. Τιμόρ, αλλά και για το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού των 880.000, που βρίσκονται στα προσφυγικά στρατόπεδα του Δυτικού Τιμόρ, του Μπαλί, της Βόρνεο.

Ετσι, οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ έκαναν έκκληση για την αποστολή εναέριας ανθρωπιστικής βοήθειας στο νησί, λέγοντας πως τα προβλήματα για τους εναπομείναντες κατοίκους του νησιού θα πληθύνουν σύντομα, καθώς πλησιάζει η εποχή των βροχών.

Την ίδια ώρα, η Μέρι Ρόμπινσον, απεσταλμένη της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, διαπραγματεύεται στην Τζακάρτα τις παροχές εχέγγυων για μία νέα αποστολή της οργάνωσης αρωγής του ΟΗΕ στο νησί. Επιπλέον, μετά και από τις προχτεσινές επαφές που είχε με τον Ινδονήσιο Πρόεδρο Χαμπίμπι, η Ρόμπινσον είπε πως υπήρξε κοινή συμφωνία για την παραπομπή των υπευθύνων της αιματοχυσίας στο Α. Τιμόρ στη Δικαιοσύνη.

Κατά τη διάρκεια χτεσινής συνέντευξης Τύπου, η Ρόμπινσον ανέφερε ότι με όσους συνομίλησε υποστήριξαν ότι οι ένοπλες δυνάμεις είχαν ανάμειξη στη σφαγή την οποία και οργάνωσαν. Πρόσθεσε ότι ακόμη και αξιωματούχοι του ΟΗΕ, με τους οποίους μίλησε, της έκαναν λόγο για βιασμούς και συστηματικές εκδιώξεις κατοίκων. Ετσι, κατόπιν αυτών, ανακοίνωσε πως εισηγήθηκε τη συγκρότηση ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα κάνει έρευνες για να διαπιστωθεί εάν συντρέχει ανάγκη για δημιουργία κάποιου διεθνούς δικαστηρίου.

"Δεν μπορώ να αποκλείσω το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός δικαστηρίου, αλλά είναι πολύ νωρίς να γνωρίζω τι θα εισηγηθεί η επιτροπή των ειδικών", είπε η Ρόμπινσον.

Αργότερα, μετά την απόφαση υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ να υποστηρίξουν την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στο Α. Τιμόρ, ο Δανός υπουργός Εξωτερικών, Νιλς Χέλβεγκ, εξέφρασε την πεποίθηση ότι είναι πιθανό "σήμερα ή στο εγγύς μέλλον" να αναγνωρίσει η ΕΕ την ανεξαρτησία του Ανατολικού Τιμόρ.

Η Αυστραλία θέλει να είναι η "ραχοκοκαλιά" της αποστολής ξένων δυνάμεων στο Α. Τιμόρ. Οι ΗΠΑ προτίθενται να παίξουν δευτερεύοντα ρόλο παρέχοντας επιμελητειακή υποστήριξη σε τηλεπικοινωνίες και μεταφορές. Η Ν. Ζηλανδία, ο Καναδάς, αλλά και χώρες, όπως η Πορτογαλία, οι Φιλιππίνες, ακόμη και η Ταϊλάνδη, φέρονται έτοιμες και πρόθυμες να ανταποκριθούν σε μία τέτοια αποστολή...

"Μιλάμε για την αποστολή εκατοντάδων και όχι χιλιάδων Αμερικανών, οι οποίοι δε θα σταθμεύουν αναγκαστικά όλοι στο Ανατολικό Τιμόρ", είπε ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Σάντι Μπέργκερ, αναφερόμενος στην ταυτότητα της αμερικανικής "συμμετοχής" σε μία τέτοια αποστολή. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Κλίντον σημείωσε ιδιαίτερα τις επιφυλάξεις του Κογκρέσου για τις σχετικές αντιδράσεις του αμερικανικού Κογκρέσου για μία νέα - μετά το Κοσσυφοπέδιο - εμπλοκή των Αμερικανών, τονίζοντας ότι "κανείς δε συζητά" για την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στο Ανατολικό Τιμόρ για την αποκατάσταση της τάξης και της ηρεμίας. Ο Κλίντον, μιλώντας στο Οκλαντ της Ν. Ζηλανδίας, όπου βρέθηκε στο πλαίσιο εργασιών συνόδου του ΑΠΕΚ, πρόσθεσε πως η αμερικανική συμμετοχή θα περιοριστεί "με τις μεταφορές, τις επικοινωνίες, τις μυστικές υπηρεσίες και πιθανότατα με τις εργασίες μηχανικών"...

Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας, Τζον Μουρ, υποστήριξε πως η ανάπτυξη ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στο Ντίλι θα μπορούσε να διαρκέσει έως και μία βδομάδα, υπογραμμίζοντας πως η χώρα του αναμένει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον να πληροφορηθεί "εάν οι δυνάμεις της Ινδονησίας θα αποχωρήσουν από το Τιμόρ κατά την ανάπτυξη της διεθνούς δυνάμεως".

Διαδηλωτές καίνε αμερικάνικες σημαίες