Νέα ένταση στις πολιτικές διεργασίες και αντιπαραθέσεις στην Τουρκία μεταξύ των δύο βασικών μπλοκ αστικών δυνάμεων που διαγκωνίζονται ώστε να αναλάβουν την «επόμενη μέρα» των παζαριών για την παραπέρα γεωπολιτική αναβάθμιση του τουρκικού κεφαλαίου, σε αλληλεπίδραση με την ευρύτερη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στη «γειτονιά» μας, φέρνουν τα αποτελέσματα των εκλογών που έγιναν την περασμένη Κυριακή στην Τουρκία, καθώς ακολουθεί ο β' γύρος των προεδρικών εκλογών στις 28 Μάη.

Από την πρώτη φάση της αναμέτρησης, που διεξήχθη σε συνθήκες έντονης πόλωσης, κερδισμένο βγαίνει για την ώρα το στρατόπεδο του Ρ. Τ. Ερντογάν, αφού ο νυν Πρόεδρος της χώρας, που έχει το «τιμόνι» της αστικής διακυβέρνησης την τελευταία 20ετία, «άγγιξε» τη νίκη από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, λαμβάνοντας το 49,5% των ψήφων. Παράλληλα, η «Λαϊκή Συμμαχία» (με βασικές δυνάμεις το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν και το «σύμμαχο» εθνικιστικό MHP) εξασφάλισε τον έλεγχο του κοινοβουλίου, με 320 από τις 600 έδρες.

Στην άλλη πλευρά, οι δυνάμεις του ετερόκλητου εξακομματικού συνασπισμού της αντιπολίτευσης, που στήριξαν για υποψήφιο Πρόεδρο τον ηγέτη του σοσιαλδημοκρατικού CHP Κ. Κιλιτσντάρογλου (έλαβε το 44,89% των ψήφων), υποχρέωσαν μεν τον Ερντογάν να πάει για πρώτη φορά σε δεύτερο γύρο, ωστόσο έχουν πλέον να καλύψουν μια μεγάλη απόσταση για να ανατρέψουν το πλεονέκτημά του.

Στο επίκεντρο των παζαριών για τον β' γύρο βρίσκεται ο Σινάν Ογάν (εθνικιστής, προερχόμενος από το MHP, από το οποίο έχει αποχωρήσει), που συγκέντρωσε 5,17% στον α' γύρο.

Μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο (DPA), ο Ογάν έκανε αναφορά σε ένα «διαφανές πρωτόκολλο» που θα επιδιώξει να δοθεί στη δημοσιότητα ώστε οι δύο υποψήφιοι Πρόεδροι να τοποθετηθούν πάνω στους όρους που θέτει για συνεργασία.

«Αν δεν ήμουν υποψήφιος, ο Ερντογάν θα μιλούσε χτες από το μπαλκόνι της νίκης», πρόσθεσε, δηλώνοντας «πολύ άνετος» που μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα των εκλογών. Πρόσθεσε δε ότι η πλευρά του Κιλιτσντάρογλου έκανε «λάθος», αγνοώντας τη «δυναμική της δεξιάς» στην Τουρκία, και ότι η εξακομματική συμμαχία του απέτυχε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του τουρκικού λαού.

Σε δηλώσεις του στο πρακτορείο «Reuters» ο Ογάν είπε επίσης ότι «έχουμε ήδη κάνει σαφές πως η μάχη εναντίον της τρομοκρατίας και το να στείλουμε πίσω τους πρόσφυγες είναι οι "κόκκινες γραμμές" μας».

«Τρομοκρατία» χαρακτηρίζεται το κουρδικό PKK και οι οργανώσεις που θεωρείται ότι συνδέονται με αυτό, όπως το φιλοκουρδικό σοσιαλδημοκρατικό HDP, το οποίο στηρίζει Κιλτσντάρογλου, ενώ όλες οι βασικές αστικές δυνάμεις παρουσίασαν διαφορετικά σχέδια για την απομάκρυνση των Σύρων προσφύγων από την Τουρκία.

Ενδιαφέρον για τις διεργασίες παρουσιάζουν ορισμένες βασικές πτυχές από τον «χάρτη» των εκλογικών αποτελεσμάτων.

Ο Κιλιτσντάρογλου επικράτησε στα μεγάλα αστικά κέντρα, στα δυτικά και νότια παράλια της Μικράς Ασίας και στις ανατολικές επαρχίες, όπου κυριαρχεί ο κουρδικός πληθυσμός, ωστόσο αυτό αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αρκετό.

Σχετικά μικρότερο ήταν το προβάδισμα του Κιλιτσντάρογλου σε Κωνσταντινούπολη (48,5%, έναντι 46,69% του Ερντογάν) και Αγκυρα (47,31% έναντι 46%) και μεγαλύτερο στην Αττάλεια (53,12% έναντι 39,85%), ενώ στη Σμύρνη, που αποτελεί προπύργιο του CHP, πήρε 63,29% έναντι 31,48% του Ερντογάν.

Αντίθετα, ο Ερντογάν επικράτησε με μεγάλες διαφορές στην τουρκική ενδοχώρα, ενώ έλαβε σημαντικά ποσοστά και σε πολλές από τις σεισμόπληκτες περιοχές: Στην επαρχία Αντιγιαμάν 66,2%, έναντι 31,24% του Κιλιτσντάρογλου, στην Οσμανίγιε τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 62,31% και 30,74%, ενώ στο Καχραμανμάρας 71,88% και 22,2%.

Ρόλο στα παραπάνω φαίνεται ότι έπαιξαν ο εκτεταμένος έλεγχος του αστικού κρατικού μηχανισμού από τις δυνάμεις του Ερντογάν, η αξιοποίηση του θρησκευτικού στοιχείου, η ενίσχυση της επιδοματικής πολιτικής, από την οποία εξαρτώνται πολλά εκατομμύρια, ιδιαίτερα τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού, κ.ά.

Παράλληλα ο Ερντογάν αξιοποίησε προς όφελός του τις πιο «φιλοδυτικές» αποχρώσεις στις τοποθετήσεις του Κιλιτσντάρογλου και τη διακριτή «προτίμηση» πολλών κυβερνήσεων και ΜΜΕ του ευρωατλαντικού μπλοκ προς τον αντίπαλό του, για να προβάλει ένα πιο «πατριωτικό» και «ανεξάρτητο» προφίλ, ενώ αξιοποίησε και το επιχείρημα της «σταθερότητας», απέναντι σε μια συμμαχία «ετερόκλητων» δυνάμεων με αβέβαιο μέλλον. Το ίδιο «χαρτί» αναμένεται να αξιοποιήσει ακόμα πιο έντονα στον β' γύρο, μετά και την εξασφάλιση της πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο.

Αργά προχτές το βράδυ ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν «προσβλέπει να συνεργαστεί με τον νικητή» των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία, «όποιος κι αν είναι», και συνεχάρη «τον τουρκικό λαό, γιατί εξέφρασε τις επιθυμίες του στην κάλπη με ειρηνικό τρόπο».

Στον διεθνή Τύπο αφθονούν οι εκτιμήσεις για τον β' γύρο. Στη Ρωσία, ΜΜΕ όπως η «Izvestia» φιλοξένησαν εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες ο Ερντογάν θα επικρατήσει άνετα στον β' γύρο, αλλά και ότι «θα υπάρξουν διαμαρτυρίες, αλλά δεν θα είναι ουσιαστικές και δεν θα καταφέρουν να προκαλέσουν μια "έγχρωμη επανάσταση"».

Στο μεταξύ, παρατηρητές του ΟΑΣΕ υποστήριξαν ότι το Ανώτερο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK) της Τουρκίας επέδειξε έλλειψη διαφάνειας στη διαχείριση των εκλογών, μιλώντας και για μεροληπτική κάλυψη από τα κρατικά ΜΜΕ. Ο δε επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζ. Μπορέλ κάλεσε την Τουρκία «να αντιμετωπίσει ελαττώματα στην εκλογική διαδικασία της, τα οποία εντοπίστηκαν από Ευρωπαίους παρατηρητές».

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, καταγράφηκαν χθες και ορισμένες - μεμονωμένες για την ώρα - καταγγελίες για την εκλογική διαδικασία σε ορισμένα εκλογικά τμήματα του Ντιγιάρμπακιρ και της Σμύρνης, όπου ψήφοι του φιλοκουρδικού YSP προσμετρήθηκαν στο κεντρικό σύστημα αρχικά ως ψήφοι του εθνικιστικού ΜΗΡ. Αντίστοιχα, καταγγέλθηκε ότι σε εκλογικό τμήμα της Κωνσταντινούπολης ψήφοι υπέρ του Κιλιτσντάρογλου προσμετρήθηκαν υπέρ του Ερντογάν.