Κινηματογραφική βδομάδα με καλές ταινίες, αν και λόγω χώρου παραλείψαμε κάποιες. Για τις εκδηλώσεις των ημερών θα αναφερθούμε σε επόμενο φύλλο.

H συγκινητική ιστορία ενός παιδιού μιας οικογένειας προσφύγων του Πόντου, που κατάφερε να επιβιώσει και να μεγαλουργήσει χάρη στο τεράστιο ταλέντο του και κόντρα σε κάθε κοινωνική και προσωπική δυσκολία. Μουσική, έρωτες, οικογένεια, φίλοι, ψάρεμα, δημιουργία, μπράβοι της νύχτας, φανατικοί θαυμαστές, μεγάλες διαμάχες, δημιουργούν το ψηφιδωτό της ζωής του.

Σκηνή πρώτη: Οι Χίτες σκοτώνουν τον κομμουνιστή πατέρα του μικρού Στέλιου. Από εκεί καταλαβαίνει κανείς ότι πρόκειται να δει πτυχές της ζωής του σπουδαίου Στέλιου Καζαντζίδη με το όνομά τους. Σπάνιο για την εποχή μας να λέγονται τα πράγματα με το όνομά τους, έστω κι αν είναι σε μικρές σκηνές. Η ταινία τον προσεγγίζει με σεβασμό, βγάζει τη λεβεντιά του, βγάζει την απαξίωσή του για τα πλούτη και τη δόξα, βγάζει ότι ο Καζαντζίδης έζησε με το κεφάλι ψηλά, με αξιοπρέπεια και πάλεψε όχι μόνο για αυτόν αλλά και το σινάφι του. Ο Στέλιος από παιδί περνάει από πολλές δουλειές, όταν ξεκινάει το τραγούδι και γίνεται διάσημος, τα βάζει με τις δισκογραφικές και διεκδικεί τα ποσοστά των καλλιτεχνών, τα βάζει με τον υπόκοσμο που τον εκβιάζει. Ομως εκείνος δεν υποκύπτει. Θέλει να τραγουδάει για τους λαϊκούς ανθρώπους, θέλει να μιλάει για τον πόνο τους, τον ξεριζωμό τους, θέλει εκείνοι να τον έχουν στα χείλη τους. Γιατί, ποιος ήταν ο υπόκοσμος εκείνες τις εποχές, ποιος είχε λεφτά, οι απλοί άνθρωποι; Αυτό τον ακούμε να αναρωτιέται. Ο Στέλιος δεν τους κάνει το χατίρι, αποσύρεται από τη νύχτα και συνεχίζει μόνο με τη δισκογραφία του. Στην ταινία δίνεται έμφαση στις σημαντικές ερωτικές σχέσεις του με την Καίτη Γκρέυ, την Μαρινέλλα και την Βάσω Καζαντζίδη, τη γυναίκα που έμεινε μαζί της έως το τέλος. Ισως να δίνεται έμφαση στα αισθηματικά του για εμπορικούς λόγους, όμως για να πούμε τα πράγματα όπως είναι, μπορεί να είναι περισσότερο ιλουστρασιόν απ' όσο θα θέλαμε η περιγραφή της εποχής, η σκηνοθετική προσέγγιση και όλη η ατμόσφαιρα πλουμιστή με καταπληκτική δουλειά στα σκηνικά, στα κοστούμια, στη φωτογραφία, αλλά τον άνθρωπο Στέλιο τον βγάζει... Ο Χρήστος Μάστορας είναι πολύ καλός, τραγουδάει υπέροχα, όπως και η Κλέλια Ρένεση στον ρόλο της Γκρέυ. Μα μεταξύ μας, κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να φτάσει τον Καζαντζίδη, ούτε να τον αντιγράψει, δεν έχει τα βιώματα. Είναι όμως το όχημα να τον γνωρίσουν οι γενιές που δεν τον ξέρουν και να τον θυμηθούν οι γενιές που μεγάλωσαν μαζί του. Δεν είναι απλό στοίχημα αυτό που έβαλε ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, γιατί προσπάθησε να ισορροπήσει την εμπορικότητα με την αναπαράσταση της πραγματικότητας μιας πολύ μουντής και σκληρής εποχής. Κέρδισε η εμπορικότητα αλλά με πολύ καλές προδιαγραφές. Αξίζει τον κόπο αυτή η διαδρομή, αρκεί να αποτελέσει την αρχή για να μάθει κανείς για τον σπουδαίο Καζαντζίδη και να μη μείνει μόνο εκεί.

Η Μαρία, ήδη χωρισμένη με παιδιά από τον πρώτο της γάμο, βλέπει στη γνωριμία της με τον αντισυμβατικό Σίγκμουντ μια δεύτερη ευκαιρία. Λίγα χρόνια αργότερα και με τέσσερα πλέον παιδιά, πρέπει να συμβιβαστεί με τον εαυτό της και τις επιλογές της, όταν και αυτός ο γάμος οδηγείται σε αδιέξοδο.

Μια ταινία που, αν και μιλάει «επί προσωπικού», αναφέρεται σε κάτι που μας αφορά όλους. Το κατά πόσο τα βιώματά μας ως παιδιά και η αποδοχή ή όχι από την οικογένειά μας, μας κάνουν ανθρώπους ικανούς να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Κατά πόσο πρέπει να φτάσουμε σε πολύ κρίσιμα σημεία της ζωής μας, έχοντας κάνει πολλά λάθη, για να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να ψάξουμε μέσα μας να βρούμε τις αιτίες, να συμφιλιωθούμε με τις αδυναμίες μας και να βγάλουμε νέο «φύλλο πορείας»... Πραγματικά η Χέλγκα Γκούρεν, πρωταγωνίστρια της ταινίας, είναι εκπληκτική.

O Ιμάν διορίζεται ανακριτής στο επαναστατικό δικαστήριο της Τεχεράνης, όμως αντιμετωπίζει την παράνοια εν μέσω πολιτικής αναταραχής στην Τεχεράνη. Οταν το όπλο του εξαφανίζεται, υποπτεύεται τη γυναίκα και τις κόρες του, επιβάλλοντας δρακόντεια μέτρα που τεντώνουν τους οικογενειακούς δεσμούς καθώς καταρρέουν οι κοινωνικοί κανόνες.

Ο Ρασούλοφ φτιάχνει μια από τις πιο δυνατές ταινίες του, προσανατολισμένη στον θρησκευτικό φανατισμό, όχι μόνο για τη θέση της γυναίκας στο σύγχρονο Ιράν, αλλά και για την αστική δικαιοσύνη ως λειτουργία του κράτους, και πώς ουσιαστικά διαβρώνει τον άνθρωπο μέχρι το μεδούλι. Μας δείχνει με τα πιο μελανά χρώματα ότι ακόμα κι αν πριν εμπλακεί κανείς στο «σύστημα» είχε μια στοιχειώδη ανθρωπιά, όταν πλέον γίνει γρανάζι του τη χάνει εντελώς. Επιτίθεται ακόμα και στην ίδια την οικογένειά του, μετατρέπεται σε τέρας, χάνει κάθε ευαισθησία προκειμένου να επιβιώσει πατώντας κυριολεκτικά επί πτωμάτων, αφού υπογράφει θανατικές καταδίκες χωρίς συνείδηση. Ο Ρασούλοφ δείχνει συμβολικά ότι οι γυναίκες είναι εκείνες που πρέπει να θάψουν αυτή τη σαπίλα, όμως στην ουσία δεν είναι μόνο οι γυναίκες που πρέπει να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους... Εκείνες υφίστανται τη διπλή καταπίεση, αλλά το γκρέμισμα του παλιού κόσμου είναι δουλειά όλων μας...

Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια ταινία για το Ιράν δεν θα μπορούμε να τη δούμε έξω από το πλαίσιο που διαμορφώνει η ένταση των ανταγωνισμών στην περιοχή. Το ευρωατλαντικό στρατόπεδο και το Ισραήλ αξιοποιούν κάθε δικαιολογημένη αντίδραση σε ζητήματα καταπίεσης και διακρίσεων από το θεοκρατικό καθεστώς για να ξεπλένουν την ιμπεριαλιστική πολιτική τους και να κρύβεται το πραγματικό υπόβαθρο της σύγκρουσης με το Ιράν, την ίδια ώρα που σκοταδιστικά καθεστώτα, όπως αυτό της Σαουδικής Αραβίας, ή ακόμα και οι τζιχαντιστές που κατέλαβαν τη Συρία, είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.

Γι' αυτό άλλωστε, εκτός από την ίδια την ταινία, η οποία περιέχει και αληθινά πλάνα από τις διαδηλώσεις για τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί, προβάλλονται εξίσου οι ασφυκτικές συνθήκες κάτω από τις οποίες γυρίστηκε και μονταρίστηκε, με τον Ρασούλοφ και κάποιους συνεργάτες του να βρίσκουν τελικά άσυλο στη Γερμάνια. Η ταινία αν και θα μπορούσε να έχει μικρότερη διάρκεια, έχουμε πια ως δεδομένο ότι εξαντλεί τις αντοχές μας έως το τέλος.

Μέσα από αναδρομές στο παρελθόν, συναντάμε τον θρυλικό Μουφάσα όταν ήταν ένα ορφανό λιονταράκι, χαμένο και μόνο, μέχρι που συνάντησε ένα καλόκαρδο λιοντάρι με το όνομα Τάκα, τον διάδοχο μιας βασιλικής οικογένειας. Αυτή η τυχαία συνάντηση είναι η αφορμή για να ξεκινήσει ένα μεγάλο ταξίδι με συνοδοιπόρους μία παρέα απόκληρων που αναζητούν το πεπρωμένο τους. Οι δεσμοί τους θα δοκιμαστούν, καθώς προσπαθούν να συνεργαστούν για να ξεφύγουν από έναν επικίνδυνο και θανάσιμο εχθρό.

Πολύ ωραία εικονογράφηση, εντυπωσιακή ατμόσφαιρα που προσπαθεί να είναι όσο το δυνατόν πιο πιστή στην πραγματικότητα, η οποία όμως πραγματικά στερείται της μαγείας του κλασικού animation της Disney, με το οποίο έχουμε μεγαλώσει και μεγαλώνουν και τα παιδιά μας... Οσο πιο τεχνικά άρτιο γίνεται το live action ή φωτορεαλισμός (έτσι ονομάζεται το στυλ των επανεκδόσεων των τελευταίων ετών), τόσο πιο πολύ θέλουμε να γυρίσουμε πίσω στο χειροποίητο και κατά πολύ πιο «αθώο» στυλ των κλασικών ταινιών. Η ιστορία του Μουφάσα είναι υπέροχη και μας τεκμηριώνει γιατί το «Lion King» έγινε το αγαπημένο animation πολλών γενιών, αλλά ώρες ώρες νομίζει κανείς ότι βλέπει ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση. Θα πει κανείς, κακό είναι αυτό; Οχι αλλά δεν είναι αρκετό για να αναστήσει τον μύθο από την αρχή. Οι κριτικοί όπως πάντα βλέπουν τις ταινίες στην αρχική τους μορφή με υπότιτλους, οπότε δεν μπορούμε να κρίνουμε τη μεταγλώττιση...

Οι νέες τεχνολογίες εισβάλλουν στην ωρολογοποιία του 19ου αιώνα στην Ελβετία. Η Ζοζεφίν, μια νεαρή εργάτρια το 1870, έρχεται αντιμέτωπη με τις νέες μεθόδους διαχείρισης χρημάτων, χρόνου και εργασίας στην ωρολογοποιία που εργάζεται. Στην πορεία, εμπλέκεται στο τοπικό κίνημα των αναρχικών ωρολογοποιών και γνωρίζει τον Ρώσο ταξιδιώτη και χαρτογράφο Πιοτρ Κροπότκιν.

Ο σκηνοθέτης προέρχεται από τη γενιά των ωρολογοποιών εκείνου του καιρού και χρησιμοποιεί την ιστορία τους, για να μας δείξει πόσο αναπτυγμένο ήταν το αναρχικό κίνημα, λίγα χρόνια μετά την Παρισινή Κομμούνα, σε εκείνες τις περιοχές της Ελβετίας και συγκεκριμένα στην Ιούρα. Εστιάζει αρκετά στην αλληλεγγύη που αναπτύσσεται μεταξύ των αναρχικών εργατών στον κόσμο, δίνοντας μια διεθνιστική διάσταση και μας δείχνει ακροθιγώς το πέρασμα του Κροπότκιν από εκείνα τα μέρη. Επιμένει συντριπτικά στην τέχνη της ωρολογοποιίας και όλα τα στάδιά της και δείχνει με βάση τον χρόνο και την ακρίβεια τις ασφυκτικές συνθήκες εργασίας εκείνη την εποχή. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελείται κυρίως από θραύσματα στιγμών, χρησιμοποιώντας μπροσούρες της εποχής και τα απομνημονεύματα του Κροπότκιν, ωστόσο είναι περισσότερο μια ταινία δοκιμιακού χαρακτήρα για τον χρόνο και τον ρόλο που παίζει στην εργασία παρά μια ταινία για το πέρασμα του θεωρητικού του αναρχισμού από εκεί. Ουσιαστικά μας δίνει συμβολικά την έννοια του χρόνου αναφερόμενος στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, αλλά εστιάζοντας επαναληπτικά, συμβολικά, σε πολύ κοντινά πλανά μηχανισμών του ρολογιού, χάνεται η μεγάλη εικόνα. Ο θεατής κουράζεται από την επανάληψη και την έλλειψη σεναριακής συνοχής.