Το πολιτικό «θερμόμετρο» στην Ουκρανία για άλλη μια φορά «άναψε»! Αυτή τη φορά αφορμή για την πολιτική κρίση ήταν η «αποστασία» μιας ομάδας 11 βουλευτών από τον «πορτοκαλί» συνασπισμό, που αποτελείται από δύο ενώσεις κομμάτων (της «Ουκρανίας μας», μ' επικεφαλής τον νυν Πρόεδρο Β. Γιούστσενκο και το «Μπιούτ», της πρώην πρωθυπουργού Γ. Τιμοσένκο). Η ομάδα των «αποστατών», υπό τον πρόεδρο του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ουκρανίας, Ανατόλι Κίναχ, με αντάλλαγμα το υπουργείο Οικονομικών, αποφάσισε να προσχωρήσει στον κυβερνητικό συνασπισμό «διεξόδου από την κρίση», που στηρίζεται στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία των βουλευτών του «Κόμματος των περιοχών» (με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, Β. Γιανουκόβιτς), του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ουκρανίας (μ' επικεφαλής τον Πρόεδρο της Βουλής, Αλ. Μορόζ) και του ΚΚ Ουκρανίας (μ' επικεφαλής τον Π. Σιμονιένκο).

Η «αλλαγή στρατοπέδου» στα έδρανα του κοινοβουλίου οδήγησε στην ενίσχυση της κυβερνητικής στήριξης από 238, που ήταν αρχικά (την επομένη των εκλογών του 2006) στο να ξεπεράσει τον Απρίλη του 2007 τους 260 βουλευτές (στους 450, που υπάρχουν συνολικά). Και το χειρότερο για τους «πορτοκαλί» ήταν ο ορατός κίνδυνος να χάσουν και άλλους βουλευτές. Ο Πρόεδρος Β. Γιούστσενκο και οι πολιτικές δυνάμεις που τον στηρίζουν θεώρησαν πιθανό το ενδεχόμενο η κυβερνητική πλειοψηφία να φτάσει τους 300 βουλευτές, που είναι αναγκαίοι για να προχωρήσει η συνταγματική μεταρρύθμιση. Να σημειωθεί εδώ ότι το ΚΚ Ουκρανίας έχει προτείνει την κατάργηση του αξιώματος του Προέδρου, ενώ και το «Κόμμα των περιοχών» θέλει τη μείωση των αρμοδιοτήτων του. Για να αποτρέψει αυτές τις εξελίξεις ο Β. Γιούστσενκο επικαλέστηκε την «αποστασία», με το επιχείρημα της «αλλοίωσης» της θέλησης του εκλογικού σώματος και με Προεδρικό Διάταγμα διέλυσε τη Βουλή, προκηρύσσοντας βουλευτικές εκλογές για τις 27/5/2007.

Αντιδρώντας στις ενέργειες του Προέδρου η πλειοψηφία της Βουλής και η κυβέρνηση αρνήθηκαν να συναινέσουν στην εξέλιξη αυτή και κατηγόρησαν τον Β. Γιούστσενκο για αντισυνταγματικό «πραξικόπημα». Κι αυτό γιατί τυπικά έχει το δικαίωμα της διάλυσης της Βουλής και της προκήρυξης νέων εκλογών μόνον σ' εκείνην την περίπτωση που δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση ή αυτή δεν μπορεί να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης. Για το λόγο αυτό προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο (ΣΔ). Το ΣΔ δε βιάζεται να βγάλει απόφαση. Επικαλείται πιέσεις και έλλειψη προστασίας. Επί της ουσίας δε θέλει να αναλάβει εξ ολοκλήρου την ευθύνη, ξαναρίχνει το «μπαλάκι» στις δύο πλευρές και τους ζητά να βρουν μια συμβιβαστική λύση. Την ίδια ώρα μια σειρά τοπικών δικαστηρίων έχουν κηρύξει «παράνομο» το Προεδρικό Διάταγμα κι έχουν καλέσει τις αρχές να μην προχωρήσουν σε καμία προετοιμασία για νέες εκλογές.

Να σημειωθεί ότι ο Πρόεδρος διορίζει κατά αποκλειστικότητα τους υπουργούς Αμυνας, Εσωτερικών και Εξωτερικών. Ελέγχει επίσης τους διορισμένους εκπροσώπους (κάτι σαν τους νομάρχες) στις 25 περιοχές της χώρας. Ελέγχει επίσης τα αυτοδιοικητικά όργανα στη δυτική και κεντρική Ουκρανία. Η κυβερνητική πλειοψηφία ελέγχει τα υπόλοιπα υπουργεία και τα αυτοδιοικητικά όργανα στις ανατολικές και νότιες περιοχές.

Μπροστά στην αδυναμία των ντόπιων αστικών θεσμών να επιλύσουν την πολιτική κρίση, διεξάγονται πολλές και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο «στρατοπέδων», ενώ όλο και ενεργότερα δείχνουν να εμπλέκονται στην εσωτερική αντιπαράθεση διάφορες δυνάμεις από το εξωτερικό, πρώτα απ' όλα το Συμβούλιο της Ευρώπης, στο οποίο προσέφυγαν και οι δύο αντιμαχόμενες «πλευρές», αλλά και το Αμερικανικό Κογκρέσο κι η Ρωσική Δούμα.

Το ποιες είναι οι βαθύτερες αιτίες της κρίσης δεν είναι δύσκολο να μαντέψει κανείς, αφού αυτές είναι γνωστές και από τις πρόσφατες αντιπαραθέσεις του παρελθόντος και σχετίζονται α) με τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ - ΕΕ - Ρωσίας, για τον έλεγχο στην Ουκρανία και των δρόμων περάσματος των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη και β) τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στις 2 βασικές «κλίκες» της ντόπιας άρχουσας τάξης, όπου μια έχει άμεσο συμφέρον από την εμβάθυνση των σχέσεων με τη Ρωσία κι η άλλη από την πρόσδεση της χώρας στους «ευρω-ατλαντικούς οργανισμούς».

Να σημειωθεί ότι οι πολιτικές αυτές εξελίξεις διεξάγονται την ώρα που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους (στις 10/4/2007) υπέγραψε νομοθετικό διάταγμα, με το οποίο το Κογκρέσο εκφράζει τη στήριξή του στην περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ, στην έγκαιρη ένταξη της Κροατίας, της ΠΓΔΜ, της Αλβανίας, της Ουκρανίας και της Γεωργίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και την παροχή οικονομικής βοήθειας κατά το οικονομικό έτος 2008, «για την εδραίωση της ασφάλειας» στις χώρες αυτές. Επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως στις αρχές Μάρτη η Γιούλια Τιμοσένκο επισκέφθηκε τις ΗΠΑ και έγινε δεκτή από τους Τσένι και Ράις. Μάλιστα η τελευταία σε δηλώσεις της υποστήριξε το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών.

Το ΚΚ Ουκρανίας είναι ενεργά μεταξύ των δυνάμεων που τάσσονται ενάντια στο Προεδρικό Διάταγμα του Β. Γιούστσενκο, τόσο με τους 21 βουλευτές που έχει στο κοινοβούλιο, όσο και στις μαζικές κινητοποιήσεις.

Κατηγορεί τον Γιούστσενκο και την Τιμοσένκο ότι υλοποιούν τα σχέδια των ΗΠΑ για διαμελισμό της Ουκρανίας, κατά το παράδειγμα της διάλυσης της Ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Ταυτόχρονα πιέζει την κυβερνητική συμμαχία να πάρει πιο σαφή στάση ενάντια στην ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και τάσσεται υπέρ της ένταξης στον Ενιαίο Οικονομικό Χώρο (με τη Ρωσία). Με πρωτοβουλία του πριν λίγες μέρες η Βουλή απέρριψε το νομοσχέδιο του Προέδρου Β. Γιούστσενκο, που επεδίωκε να δημιουργήσει τη νομοθετική βάση για την είσοδο στη χώρα ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και τη διεξαγωγή στρατιωτικών γυμνασίων του ΝΑΤΟ.

Πάνω σε δύο κατευθύνσεις κινούνται τα διάφορα σενάρια των εξελίξεων, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας:

1) Του συμβιβασμού: Οι ΗΠΑ βλέπουν πως τα σχέδιά τους για ένταξη της Ουκρανίας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ δεν μπορούν να «περάσουν», αν δε δώσουν ένα μεγαλύτερο «κομμάτι» της «πίτας» στον Β. Γιανουκόβιτς. Ο τελευταίος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ένταξης στην ΕΕ, αλλά το βλέπει στο απώτερο μέλλον, ενώ είναι και υπέρ των σχέσεων με το ΝΑΤΟ, αλλά όχι υπέρ της άμεσης ένταξης. Η ρωσική εφημερίδα «Νεζαβισίμαγια γκαζέτα» δημοσίευσε δηλώσεις του στις 16 Απρίλη όπου ο Γιανουκόβιτς λέει: «με τον Πρόεδρο έχουμε συμφωνία απόψεων κατά 100% σχετικά με τα ζητήματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Κι είμαστε έτοιμοι από κοινού να δουλέψουμε για την υπογραφή μιας νέας συμφωνίας με την ΕΕ, που θα καλύπτει την επόμενη δεκαετία» και συμπληρώνει σχετικά με το ΝΑΤΟ: «θεωρώ πως το ζήτημα αυτό πρέπει να το βγάλουμε από την ημερήσια διάταξη. Μπορούμε να μιλήσουμε για τη διεύρυνση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ, για την εμβάθυνση της συνεργασίας μας, για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνουμε, όμως το ΝΑΤΟ δεν είναι μόνον η στρατιωτική μεταρρύθμιση, αν και έχουμε προχωρήσει και σ' αυτήν».

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο οι ΗΠΑ θεωρούν πως χωρίς την υποστήριξη του Β. Γιούστσενκο δε θα καταφέρουν να υλοποιήσουν τους σχεδιασμούς τους, που αφορούν την ενσωμάτωση της Ουκρανίας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ. Βεβαίως, για να το πετύχουν θα προβούν σε υποχωρήσεις, τόσο σ' ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα αυτής της ενσωμάτωσης (που θα είναι πιο αργό, απ' ό,τι σχεδίαζαν), όσο και σε υποχωρήσεις προς τους βιομηχάνους της Ανατολικής Ουκρανίας. Ταυτόχρονα θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν την ένταξη της Ουκρανίας στον «Ενιαίο οικονομικό χώρο» με τη Ρωσία.

2) Του διαμελισμού: Υπάρχει πάντα και το σενάριο του διαμελισμού της χώρας σε δύο (τουλάχιστον) κομμάτια. Στη Νοτιο-ανατολική (πιο βιομηχανικά αναπτυγμένη) Ουκρανία και στη Δυτικο-κεντρική (πιο αγροτική). Σύμφωνα με αυτές τις εκτιμήσεις η όξυνση και αντιπαράθεση θα οξυνθεί και θα οδηγήσει στην αιματοχυσία και διάσπαση της χώρας, ως αποτέλεσμα από τη μια των ΗΠΑ να διαταράξουν τις σχέσεις Ρωσίας - ΕΕ και τους δρόμους φυσικού αερίου και πετρελαίου, κι από την άλλη της Ρωσίας, να ελέγξει τις βιομηχανικές περιοχές (αφού δεν μπορεί ολόκληρη τη χώρα) και τις ναυτικές βάσεις, που 'χουν σημαντική σημασία, γι' αυτήν στη Μαύρη Θάλασσα. Ως πολιτική δύναμη που επιδιώκει την όξυνση παρουσιάζεται το «Μπιούτ». Να σημειωθεί εδώ ότι η Τιμοσένκο έγραψε στο αμερικάνικο περιοδικό «Foreign Affairs» ένα άρθρο με τον τίτλο «Η συγκράτηση της Ρωσίας», που θα δημοσιευτεί στα τέλη Απρίλη, αλλά σημεία του έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Εκεί επαναφέρει όλα τα γνωστά, περί «αυτοκρατορικών επιδιώξεων της Ρωσίας» και της ανάγκης η Δύση να δημιουργήσει «αναχώματα» για να εμποδίσει τη ρωσική επεκτατική πολιτική, όπως π.χ. να αναγνωρίσει την «ανεξαρτησία» της Τσετσενίας!!!