Με καθυστέρηση σχεδόν δέκα τριών χρόνων από την προσάρτηση της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (ΓΛΔ) στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) - «ενότητα των δύο γερμανικών κρατών» - οι λαφυραγωγοί της πρώτης βρίσκονται σε αδιέξοδο. Αναγκάζονται τώρα να ομολογήσουν: ο απολογισμός της λαφυραγώγησης είναι συμφορά που έπληξε τους πολίτες της ΓΛΔ, αλλά συμπαρασύρει στον καταστροφικό κατήφορό της ολόκληρη τη Γερμανία.

Ομολογημένα όλα αυτά στην έκθεση της κυβερνητικής επιτροπής, που πριν από μήνες στα σιωπηλά - με γνώση της κυβέρνησης και του καγκελαρίου - διόρισαν οι υπουργοί Βόλφγκανγκ Κλέμεντ, υπουργός Εργασίας και Εθνικής Οικονομίας και ο Μάνφρεντ Στόλπε, αρμόδιος υπουργός Συγκοινωνίας και ειδικός παρά τον καγκελάριο για την «Ανατολική Υποστήριξη» (της πρώην ΓΛΔ).

Προϊστάμενος της επιτροπής είναι ο Κλάους φον Ντονάνιι, πρώην δήμαρχος του Αμβούργου (σοσιαλδημοκράτης) και πρώην μάνατζερ της λεγόμενης «Τρόιχαντ» (Διαχείρισης εμπιστοσύνης) - αυτής που με υψηλή καθοδήγηση οργάνωσε το πλιάτσικο της ΓΛΔ - και μέλη της είναι «Ειδικοί για την Ανατολή» από την πολιτική, την οικονομία, την επιστήμη.

Σχεδόν όλο τον Απρίλη και σχεδόν καθημερινά δημοσιεύονται σε γερμανικές εφημερίδες και περιοδικά λεπτομέρειες από τον (προσωρινό;) απολογισμό αυτής της επιτροπής και σκέψεις και προθέσεις της κυβέρνησης για λήψη μέτρων - για να «σωθεί» η κατάσταση - συνοδευόμενα με κροκοδείλιες κριτικές των κομμάτων της αστικής αντιπολίτευσης.

Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, ποιος δε θυμάται τις μεγαλόστομες υποσχέσεις των καγκελαρίων!

Ο «καγκελάριος της γερμανικής ένωσης» - ο χριστιανοδημοκράτης Χέλμουτ Κολ - είχε - εν γνώσει του αντιθέτου - υποσχεθεί σε όλους τους Γερμανούς, ιδιαίτερα όμως σε εκείνους του γερμανικού σοσιαλιστικού κράτους - ότι στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας θα υπάρξουν μελλοντικά μόνο «ανθούντα τοπία» - στην οικονομία, στην κοινωνική διαβίωση, στην κουλτούρα!

Και ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ - για να μην υστερήσει - έσπευσε στις πρώτες κιόλας κυβερνητικές δηλώσεις του, το 1998, να εκφράσει το θερμό ενδιαφέρον του για τους ανατολικούς συμπατριώτες του. «Σαν καγκελάριος δήλωσα» - είπε - «ότι την οικοδόμηση της Ανατολής θα την κάνω υπόθεση του σεφ» (του καγκελαρίου).

Τα χρόνια κύλησαν και οι πρώην πολίτες της ΓΛΔ μάταια περίμεναν. Εβλεπαν ότι αντί για ανθούντα τοπία, περονόσπορος κατάτρωγε ό,τι είχε απομείνει πράσινο και όρθιο στις επαρχίες τους. Αν και οι συνειδητότεροι απ' αυτούς από την πρώτη στιγμή προέβλεπαν τις καταστροφικές συνέπειες του ληστρικού τρόπου που πραγματοποιήθηκε η ένωση. Και στηρίζονταν στις προβλέψεις τους, όχι βέβαια σε προφητείες, αλλά στα γεγονότα: Οτι από την πρώτη στιγμή αυτή η «Τρόιχαντ» σχεδίαζε - και πραγματοποίησε - την οικονομική κατάρρευση της ΓΛΔ, με επακόλουθο τη συμφορά για τους κατοίκους της.

Πόσα αξιόλογα βιβλία και πόσες μελέτες δεν έχουν γραφεί γι' αυτό το θέμα; Αυτά ταυτόχρονα αποδείχνουν ότι παρά τις όποιες τεχνικές καθυστερήσεις, η ΓΛΔ δεν ήταν - όπως την παριστάνουν ανεύθυνοι καπιταλιστικοί κονδυλοφόροι και αναθεωρητές «ιδεολόγοι» - στα «πρόθυρα της καταστροφής». Χρειάστηκε για να φτάσει εκεί το «Δούρειο ίππο» από τα μέσα και τη βόμβα από τα έξω, που μπήκε μαεστρικά στα θεμέλια της ΓΛΔ. Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια ματιά δεκατρία χρόνια πίσω. Στο ενδιαφέρον βιβλίο του «Οι Λικβινταριστές» (δηλαδή αυτοί που διέλυσαν) ο Ραλφ Χάρτμαν έγραφε το 1997 (2η έκδοση) γι' αυτούς που έκαναν τις ιδιωτικοποιήσεις: «Μέσα σε τέσσερα χρόνια πούλησαν 6.546 επιχειρήσεις και 22.340 εστιατόρια, ξενοδοχεία, παντοπωλεία, 1.734 φαρμακεία, 481 κινηματογράφους και 475 βιβλιοπωλεία. Οι εισπράξεις ανήλθαν σε 73 δισεκατομμύρια μάρκα Δυτικής Γερμανίας, από τα οποία ως τη διάλυση της «Τρόιχαντ» εισπράχθηκαν πραγματικά 37 δισ. μάρκα... Η ενεργειακή οικονομία και οι επιχειρήσεις μεταλλουργίας πουλήθηκαν για 1.946 μάρκα, η χημική βιομηχανία για 4.752 εκατ. μάρκα, η χαλυβουργία και οι μηχανοκατασκευές για 2.659 εκατ. μάρκα, και η ηλεκτροτεχνική και η λεπτομηχανική για 1.872 εκατ. μάρκα, σ' αυτά συμπεριλαμβάνονται πάντα και τα οικόπεδα. Αν ληφθεί υπόψη ότι οι δαπάνες της «Τρόιχαντ» ανήλθαν σε 332.000 εκατ. μάρκα, τότε αυτή τερμάτισε με παθητικό 256.000 εκατ. μάρκων. Πραγματικά, ένα μοναδικό αποτέλεσμα πώλησης, που παρουσιάστηκε επιπλέον στον ανατολικογερμανικό πληθυσμό και στους φορολογούμενους σε Ανατολή και Δύση σαν μεγαλειώδης επιτυχία».

Θα χρειαστεί να διαβάσει κανείς το «Spiegel» (αρ. 15 της 5/4/04) δηλαδή χρόνια αργότερα, για να δει ομολογημένη αυτή και άλλες αλήθειες, ότι δηλαδή αυτή η πολιτική οδήγησε στο αδιέξοδο, στη χρεοκοπία. Βέβαια, όλα αυτά δεν είναι φαντασίες του περιοδικού, αλλά διαπιστώσεις της επιτροπής:

• «Από τα 15 εκατομμύρια στην Ανατολή (σ.σ. τη ΓΛΔ) εργάζονται μόνο γύρω στο 40%. Η ανεργία φθάνει στα νέα κρατίδια (τη ΓΛΔ) το καταστροφικό μέγεθος του 20%.
• Λόγω της οικονομικής κρίσης φεύγουν πολλοί, προπάντων νέοι άνθρωποι. Ετσι η κρίση οξύνει την κρίση. Απειλείται μια δραματική υπεργήραση της κοινωνίας στην Ανατολική Γερμανία και μια επικίνδυνη απώλεια καλά εκπαιδευμένων ανθρώπων και δημιουργικών κεφαλιών... Οσες επιχειρήσεις επιβίωσαν στην Ανατολή είναι πολύ μικρές και κατά κανόνα με λίγο κεφάλαιο. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι με τον οξύτερο ανταγωνισμό μετά τη διεύρυνση της ΕΕ θα κερδίσει προπάντων η υψηλά παραγωγική δυτικογερμανική βιομηχανία αγαθών επένδυσης.
• Υψηλή ανεργία, μειωμένο επίπεδο συντάξεων, συνεχιζόμενη μετανάστευση - η μέχρι τώρα πολιτική υποστήριξης δε δείχνει από καιρό πια κανένα αποτέλεσμα.
• Ποτέ προηγούμενα στην ιστορία των βιομηχανικών εθνών δεν υπήρξε περιοχή με τέτοια εξάρτηση από το ρεύμα πρώτων υλών μιας άλλης περιοχής.

Δεν είναι σκοπός αυτού του άρθρου να αναφέρει τα ακριβή στοιχεία για το πόσα έδωσε ο Δυτικογερμανός φορολογούμενος στον Ανατολικογερμανό συνάδελφό του σαν «βοήθεια», ούτε αντίστροφα πόσα υπήρξαν τα λάφυρα των Δυτικογερμανών και άλλων - διεθνών - οικονομικών μεγιστάνων από τη λεηλασία της Ανατολής. Κύρια σημασία έχει εδώ το αποτέλεσμα - αυτό που ήδη αναφέραμε - και το τι πρόκειται να γίνει στο μέλλον.

Οταν διαβάζει κανείς όσα γράφονται και λέγονται και για τη μελλοντική πολιτική, μπορεί από τώρα να διαπιστώσει ότι τίποτα δε θα πάει καλύτερα και όλα χειρότερα. Γιατί αυτή η δυσοίωνη προοπτική; Απλούστατα, γιατί δε γίνεται λόγος για ριζική αλλαγή αυτής της πολιτικής, αλλά για αλλαγή προσώπων.

Διαβάζουμε στο «Spiegel»: Οι σύμβουλοι για την Ανατολή έχουν κιόλας συγκεκριμένες αντιλήψεις. Απαιτούν έναν υφυπουργό για ανατολικογερμανικές υποθέσεις... Προσεχτικά βολιδοσκοπούν οι ειδικοί σε εμπιστευτικές συνομιλίες προσωπικές προτάσεις για ένα νέο ισχυρό άνδρα... Ο Ντονάνιι και Σία ψάχνουν για ένα «Βέσι» (σ.σ. δυτικό) με ανατολική εμπειρία. Γνώστες θέλουν μάλιστα να γνωρίζουν κιόλας, ποιος μπορεί να είναι αυτός: Ο Χάινριχ Λέμαν - Γκρίμπε, 71 ετών, πρώτα δήμαρχος στο δυτικογερμανικό Ανόβερο, μετά επιτυχής κυβερνών στην πόλη των ηρώων, τη Λιψία.

Πρέπει να είναι κανείς βέβαιος ότι τέτοιες εξαγγελίες μόνο πικρά σχόλια των λίγων εργαζομένων και πολλών ανέργων στην πρώην ΓΛΔ μπορούν να προκαλέσουν. Γιατί μοιάζουν με τις κραυγές των αστών, που όταν το καράβι τους πάει να βουλιάξει, φωνάζουν για «ισχυρό άνδρα» για να τους σώσει (προσωρινά) από τον καταποντισμό.

Υπάρχουν όμως μερικοί άλλοι, με επίσης αψαλίδιστη φαντασία που βρίσκουν τη λύση στη δημιουργία είτε ιδιαίτερων οικονομικών ζωνών μέσα σε μια (ανατολική) περιφέρεια, είτε μέσα σε μια και την ίδια (ανατολική) πόλη. 'Η ακόμα και στη δημιουργία ζωνών φθηνών ημερομισθίων στην Ανατολική Γερμανία. Με άλλα λόγια, χώρισμα των κατοίκων σε «ανθούσες» και μη ανθούσες γειτονιές. Αμερικανικά γκέτο στη Γερμανία!

Θα ρωτήσει κανείς, πού βρίσκεται λοιπόν η λύση; Η απάντηση δεν είναι απλή. Αλλά υπάρχει διέξοδος. Αυτό υποστηρίζουν οι αριστερές δυνάμεις. Σύμφωνα με το ΚΟΔΗΣΟ, είναι δυνατή - υπό ορισμένες προϋποθέσεις - και στα πλαίσια του σημερινού καπιταλιστικού καθεστώτος.

Την υποστηρίζει, ανάμεσα σε άλλους, η κυρία Χρίστα Λουφτ, τώρα ειδική για οικονομικά θέματα του ΚΟΔΗΣΟ, πρώην βουλευτίνα και πρώην καθηγήτρια της ανωτάτης Οικονομικής Σχολής της ΓΛΔ. Σε άρθρο της στη «Νόιες Ντόιτσλαντ» (16 Απρίλη) γράφει: Δεν είναι αλήθεια ότι το κρατικό χρέος της Γερμανίας ύψους 1.366 δισεκατομμυρίων ευρώ (στα τέλη του 2003) οφείλεται στις μεγάλες κοινωνικές παροχές και στη «βοήθεια» στην Ανατολική Γερμανία. Αυτό το χρέος ήταν το 1950 20 δισ. και το 1990 είχε φθάσει τα 1.053 δισ. μάρκα, δηλαδή πριν ακόμα την ένωση. Η κυβέρνηση Σρέντερ συνέχισε την πολιτική των φορολογικών απαλλαγών και δωρεών. «Τα κοντσέρν πληρώνουν τόσο λίγους φόρους, όσο ποτέ προηγούμενα. Αυτά τα νομικά και φυσικά πρόσωπα, που με αύξηση του τζίρου, την ανάληψη καλά ανταμειβόμενων εργασιών, επανάκτηση των περιουσιών τους (από τη ΓΛΔ) ή από την πώληση της λαϊκής περιουσίας της ΓΛΔ κέρδισαν τα περισσότερα με τη γερμανική ενότητα, αυτοί πήραν και δώρα από πάνω... Η ιδιωτική χρηματική ιδιοκτησία ήταν το 1991 2 τρισεκατομμύρια ευρώ και τώρα έφτασε τα 4 τρισεκατομμύρια. Τα μισά από το ποσό αυτό τα κατέχει το 10% των οικογενειών.

Μια δίκαιη φορολογική πολιτική και η μείωση της ανεργίας, μόνο κατά 500.000, θα μείωνε την κρατική και δημοτική επιβάρυνση κατά πολλά δισεκατομμύρια ευρώ και έτσι θα έδινε τη δυνατότητα στους νέους να αποκτήσουν προοπτική, υποστηρίζει η κυρία Λουφτ.

Οι μαρξιστικές δυνάμεις θεωρούν τη λύση αυτή «μπαλώματα παπουτσιών», που δεν αντέχουν ούτε μια βαρυχειμωνιά. Βλέπουν τη διέξοδο στην άρση των τάξεων, στην κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής, στην κατάργηση της εκμετάλλευσης των ανθρώπων της δουλιάς από τους - λίγους - ανθρώπους του μεγάλου κεφαλαίου.