Τελευταία κινηματογραφική βδομάδα του 2023 και στη διανομή βγαίνουν μόνο τρεις νέες ταινίες και προστέθηκε μόλις χτες και η επανέκδοση της επικής ταινίας του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι «Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας». Γράφουμε από σήμερα για το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου, αν και η κανονική της διανομή στους κινηματογράφους είναι επίσημα την 1η Γενάρη του 2024. Η τελευταία βδομάδα λοιπόν ανήκει σε έναν από τους σπουδαιότερους μαέστρους όλων των εποχών, τον Ενιο Μορικόνε. Το βιογραφικό ντοκιμαντέρ για τον Μαέστρο, σε σκηνοθεσία Τζουζέπε Τορνατόρε, ανήκει στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς που αποχαιρετάμε. Αύριο, Παρασκευή 29/12, αποχαιρετάμε και το αγαπημένο μας «Ιντεάλ» αφού είναι η τελευταία προβολή του ιστορικού κινηματογράφου. Στο πλαίσιο των Νυχτών Πρεμιέρας θα παιχτεί η ταινία «Pulp Fiction» του Κουέντιν Ταραντίνο. Δύσκολοι αποχαιρετισμοί, και μοιάζει σαν κάποια σατανική σύμπτωση να έφερε το όνομα του σκηνοθέτη του «Σινεμά ο Παράδεισος» σε αυτόν τον πρόλογο δίπλα σε εκείνο του «Ιντεάλ». Θα ήταν ο ιδανικός αποχαιρετισμός για το σινεμά μας, αν μαζεύαμε όλες τις κομμένες σκηνές από τα φιλιά των ταινιών που πέρασαν από τη μηχανή προβολής του και όλες τις αναμνήσεις των θεατών του, θα γεμίζαμε συγκίνηση και ελπίδα ότι το «Ιντεάλ» με κάποιον τρόπο, κάποτε, θα ξαναλειτουργήσει... Κλείνουμε τη χρονιά με το ιδιαίτερα αισιόδοξο νέο ότι ένας ακόμα ιστορικός κινηματογράφος του κέντρου επαναλειτουργεί αυτές τις μέρες και πλέον θα λέγεται «Cinobo Οπερα», με δύο αίθουσες προβολής. Το «αντίο» μας στο 2023 το αφήνουμε για τη στήλη με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.

Η Μπέλα Μπάξτερ είναι μια νεαρή γυναίκα που «ανασταίνεται» χάρη στον αντισυμβατικό επιστήμονα δρ. Γκόντγουιν Μπάξτερ. Η Μπέλα ανυπομονεί να μάθει τον κόσμο και το σκάει με τον Ντάνκαν Γουέντεμπερν, έναν δικηγόρο με αμβλυμένη ηθική, για ένα ταξίδι σε όλες τις ηπείρους. Απελευθερωμένη από τις προκαταλήψεις της εποχής της, η Μπέλα επιδιώκει να δώσει τη μάχη της για ελευθερία.

Ο Γιώργος Λάνθιμος, περνώντας τα ελληνικά σύνορα προ πολλού, έχει φτιάξει μια καριέρα αξιώσεων, διεθνούς αναγνώρισης και σημαντικότατων βραβείων. Βασισμένος αυτήν τη φορά στο μυθιστόρημα του Alasdair Gray, φτιάχνει έναν στυλιζαρισμένο - μη ρεαλιστικό - κόσμο που ακροβατεί ανάμεσα στη βικτωριανή εποχή και την επιστημονική φαντασία, δίνοντας ουσιαστικά μια μάχη με τον μεταμοντέρνο εαυτό των προηγουμένων ταινιών του, την οποία θα λέγαμε ότι κερδίζει. Πιστός στο ρεύμα του weird wave, της διαστρέβλωσης της πραγματικότητας και μακριά από κάθε ιστορικοκοινωνική προσέγγιση, επιλέγει πολύ ιδιαίτερα, πλούσια και φαντασμαγορικά σκηνικά, κουστούμια και μεταμφιέσεις για να αφηγηθεί το συμβολικό παραμύθι του σχετικά με τη γυναικεία απελευθέρωση. Σε τι συνίσταται όμως η γυναικεία απελευθέρωση κατά τον Λάνθιμο; Εάν προσθέσει κανείς όλες τις αντιδραστικές θεωρήσεις των τελευταίων ετών, τις πασπαλίσει με σεξουαλική ελευθεριότητα, «απελευθερωτική σεξεργασία» και «τσάκισμα της πατριαρχίας» μέσω αστείων συμβολισμών θα λάβει το Poor Things. Παραγνωρίζοντας κάθε τσουβάλιασμα φιλοσοφικών εννοιών, γινόμαστε μάρτυρες ενός ανορθολογικού συνονθυλεύματος τύπου... «προστάτευσε τον εαυτό σου με την αλήθεια και μην αποδέχεσαι θρησκεία, σοσιαλισμό και καπιταλισμό, γιατί η ελπίδα είναι εύθραυστη ενώ ο ρεαλισμός δεν είναι» και ...«εμείς είμαστε τα μέσα παραγωγής μας» διά στόματος μιας πόρνης. Δυστυχώς για την πραγματικότητα, η γυναίκα Φρανκενστάιν που προβάλλει ως απελευθερωμένη ο Λάνθιμος, είναι ουσιαστικά βαθύτατα συντηρητική μέχρι το μεδούλι. Ετσι συνοπτικά, λοιπόν, όσο κι αν αποσυνθέσεις τις επιταγές της αστικής τάξης, τελικά με τα ίδια συστατικά τις ξαναφτιάχνεις, αυτήν τη φορά με ωραιότερο περίβλημα και ευκολότερη διείσδυση στη νέα γενιά που βομβαρδίζεται από όλες τις μπάντες.

Ο Μορικόνε, ένας μαέστρος που άλλαξε την έννοια και το κύρος της κινηματογραφικής μουσικής, αφηγείται τη ζωή του από την αρχή μέχρι το τέλος, συγκινεί και συγκινείται. Μουσικοί και σκηνοθέτες μιλούν στο ντοκιμαντέρ για το φαινόμενο Μορικόνε, για το πόσο επηρέασε τους ίδιους και την εξέλιξη της μουσικής.

Τούτη εδώ η ταινία είναι φτιαγμένη από τα καλύτερα υλικά που θα μπορούσε να έχει ένας σκηνοθέτης. Αρχικά τη μοναδική και μαγική προσωπικότητα του ανθρώπου που σκιαγραφεί και την τεράστιας γκάμας πρωτοποριακή μουσική του, συνυφασμένη με σπουδαίες ταινίες που θεωρούνται κλασικές για τον παγκόσμιο κινηματογράφο. Επειτα τους ανθρώπους που μιλούν για εκείνον, σκηνοθέτες, μουσικούς, συνθέτες, ανθρώπους από όλο το φάσμα της μουσικής και του σινεμά από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Τούτο το ντοκιμαντέρ δεν είναι μια ψυχρή απογραφή της ζωής του Μαέστρο, είναι ένα ταξίδι στην ιστορία του κινηματογράφου από το 1960 και μετά. Μια ζωντανή μαρτυρία και ένα σπουδαίο μάθημα του μεγαλύτερου ίσως συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής, για τον ρόλο που παίζει η μουσική στο τελικό αποτέλεσμα μιας ταινίας και κατά πόσο την καθορίζει. Κατά τη διάρκειά της θαυμάζει κανείς τη ζωντάνια και την απλότητα του 90χρονου συνθέτη, την ευαισθησία και τον σεβασμό που μιλάει για τους σκηνοθέτες, τους συνεργάτες, τους συνάδελφους, τους δάσκαλους, τους γονείς και την οικογένειά του. Τότε καταλαβαίνεις γιατί η μουσική του έμεινε ανεξίτηλα χαραγμένη στις ψυχές των θεατών και γιατί θα παραμείνει ένας από τους καλλιτέχνες που καθόρισαν τον αιώνα που μας πέρασε. Ο Τζουζέπε Τορνατόρε έκανε πάλι το θαύμα του.

Βρισκόμαστε σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Ιρλανδίας, το 1970. Ανυπομονώντας να αφήσει πίσω του το σκοτεινό παρελθόν του, ο Φίνμπαρ Μέρφι ζει μια ήσυχη ζωή. Οταν όμως κάποιοι τρομοκράτες, με επικεφαλής την αδίστακτη Ντοριάν Μακάν, απειλούν γνωστούς και φίλους του, εκείνος πρέπει να επιλέξει μεταξύ της αποκάλυψης της μυστικής του ταυτότητας και της υπεράσπισης των αθώων.

Με πολύ καλό καστ (Λίαμ Νίσον, Κιάραν Χιντς και Κέρι Κόντον), αλλά αδύναμο σενάριο, καμιά ταινία δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά... Ενώ θα είχε τις προϋποθέσεις να εξελίξει την πλοκή της ιστορίας και το βάθος των χαρακτήρων, μας αφήνει με ένα ιδιαίτερα ρηχό «ανάθεμα» στον IRA και τον βασικό του πρωταγωνιστή, που μόλις αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, να σκοτώνει για να προστατεύσει μια γυναίκα κι ένα παιδί από την κακοποίηση... Ούτε την επάνοδο του πληρωμένου δολοφόνου δεν καταφέρνει να εκμεταλλευτεί σεναριακά ο Λόρενζ... Μας μένουν τα υπέροχα ιρλανδικά τοπία και τίποτα άλλο, αλλά αυτά τα απολαύσαμε ήδη φέτος στα εκπληκτικά «Πνεύματα του Ινισέριν».