Οι πολλαπλές, ταυτόχρονες κρίσεις που σημειώνονται στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας δεν μπορούν να εξαιρεθούν από τις γενικότερες εξελίξεις και τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς για την περιοχή της Μέσης Ανατολής, τονίζει, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Ρ», ο Οζγκιούρ Σεν, μέλος της ΚΕ του ΚΚ Τουρκίας και υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του κόμματος.

- Είναι διακριτή μια σοβαρή κρίση στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας: Μια σύγκρουση ανάμεσα στους στρατηγούς, το «κοσμικό» κατεστημένο, και τους ισλαμιστές του Ερντογάν. Τι νομίζετε ότι θα συμβεί;

- Μπορούμε να αναλύσουμε την κατάσταση από δύο πλευρές. Η πρώτη είναι η εσωτερική δυναμική. Η άλλη είναι η διεθνής δυναμική. Νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από τη δεύτερη. Πολλά εξαρτώνται, κατά την άποψή μας, από τα σχέδια που υπάρχουν για την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Δεν μπορούν να εξαιρεθούν τα τεκταινόμενα στην Τουρκία, από όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, ειδικά όσον αφορά το Ιράν. Είχαμε την επίσκεψη της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις, είχαμε τις επισκέψεις δύο ακόμη σημαντικών προσώπων στην Τουρκία. Η πρώτη ήταν από τον επικεφαλής της CIA. Επίσης είχαμε επισκέψεις από αντιπροσωπείες υψηλόβαθμων αξιωματούχων του στρατού των ΗΠΑ και του Ισραήλ, σχεδόν ταυτόχρονα.

Παράξενες συμπτώσεις; Φυσικά, δεν πρόκειται για συμπτώσεις. Δε γνωρίζουμε τίποτα, αφού δεν υπάρχει πληροφόρηση. Ξέρουμε, όμως, ότι κάτι σχεδιάζεται, κάτι θα συμβεί στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή. Φυσικά, δεν είμαστε μάντεις, αλλά έχουμε τη δυνατότητα ανάλυσης της κατάστασης που τείνει να διαμορφωθεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη εκπονήσει τα σχέδιά τους για το Ιράν και την ευρύτερη περιοχή. Και η Τουρκία είναι σημαντικός παίκτης για τα σχέδιά τους, εξαιτίας των βάσεων, του στρατού κλπ., τη θέλουν μαζί. Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν δυνάμεις εντός της Τουρκίας που επιθυμούν η χώρα να αποτελέσει μέρος των σχεδίων των Ηνωμένων Πολιτειών και, φυσικά, οι ΗΠΑ θέλουν να συμπεριλάβουν την Τουρκία στους σχεδιασμούς τους. Αυτό είναι στοιχείο - κλειδί.

Ας πάμε στο δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης της κατάστασης. Την εσωτερική δυναμική. Αρκεί να κοιτάξουμε το πρόσφατο παρελθόν και τη στάση της Τουρκίας κατά τη διάρκεια της εξαπόλυσης του πολέμου στο Ιράκ. Ηταν μία πολύ δύσκολη περίοδος. Ο τουρκικός λαός σχεδόν σε απόλυτο βαθμό, το 95%, ήταν ενάντια στον πόλεμο. Ακόμη και το τουρκικό Κοινοβούλιο τάχθηκε με απόφασή του κατά του πολέμου του Ιράκ. Ηταν μία απόφαση που κατέπληξε πολλούς: Ηταν η πρώτη φορά που το Κοινοβούλιο πήρε σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα μια τέτοια απόφαση.

Αρχής γενομένης από την 1η Απρίλη 2003, η κυβέρνηση Ερντογάν έχασε μέρος της στήριξής της στις ΗΠΑ και στους ιμπεριαλιστικούς κύκλους. Και ξέρουμε ότι οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ποτέ δεν «ποντάρουν μόνο σε ένα άλογο», πάντα έχουν εφεδρείες. Στην περίπτωση της Τουρκίας, είναι ο Ντενίζ Μπαϊκάλ, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, και οι γνωστοί «παίκτες» του πολιτικού κατεστημένου. Οι ΗΠΑ έχουν καταλήξει ότι ίσως η κυβέρνηση Ερντογάν δεν είναι η «καλύτερη», ώστε να τις εξυπηρετήσει και να πραγματοποιήσουν τα σχέδιά στους. Από την άλλη, μπορεί κάλλιστα να γίνει! Σε κάθε περίπτωση όμως, θα πρέπει με κάθε τρόπο να ελέγξουν απολύτως την κυβέρνηση ΑΚΡ.

- Υπάρχει, ωστόσο, μια πραγματική πολιτική κρίση.

- Θα αναφερθώ σ' αυτήν σε λίγο. Πρέπει πριν απ' όλα να τονίσουμε ότι οι ιμπεριαλιστές, προκειμένου να δημιουργήσουν τις ευνοϊκές γι' αυτούς συνθήκες, κάνουν χρήση πραγματικών δεδομένων, ώστε να δημιουργήσουν κρίση. Ασφαλώς, στην Τουρκία υπάρχει πράγματι ένταση μεταξύ των αποκαλούμενων κύκλων της κοσμικής εξουσίας και της ισλαμιστικής κυβέρνησης του ΑΚΡ. Αλλά η έντασή της σχετίζεται, αν δεν είναι απόρροια των ιμπεριαλιστικών σχεδίων.

- Σημειώνονται τελευταία πολλαπλά επεισόδια βίας - πιο τρανταχτό η επίθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

- Βάσει στοιχείων που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι τώρα, πρόκειται για μία επιχείρηση που είναι πολύ πιθανόν ότι ενορχήστρωσαν δυνάμεις του ΝΑΤΟ με τη βοήθεια κρατικών ή παρακρατικών παραγόντων - θυμίζω την υπόθεση Gladio. Και όπως ήδη προανέφερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δημιουργήσουν ή θα εκμεταλλευτούν την κρίση για να ελέγξουν τα πράγματα, για να έχουν τον απόλυτο έλεγχο. Αναλόγως πράττουν και θα συνεχίσουν να πράττουν και με τους Κούρδους.

Εξάλλου, στο ΚΚ Τουρκίας έχουμε καταλήξει ότι βρισκόμαστε στο μέσον της κρίσης για όλη την περιοχή και όχι κοντά στο τέλος. Δύο είναι οι λόγοι: Πρώτο, τα σχέδια των ιμπεριαλιστών μέχρι στιγμής δεν έχουν στεφθεί με επιτυχία. Και, δεύτερον, η κυβέρνηση ΑΚΡ δε δείχνει σημάδια ότι θα παραδοθεί αμαχητί. Αντιστέκεται. Κλειδί των εξελίξεων πιθανώς θα είναι η προσεχής επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

- Ας μιλήσουμε για ένα ακόμη σενάριο. Τον αλυτρωτισμό των Κούρδων, την προσδοκία ίδρυσης ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Πιστεύετε ότι είναι πιθανό; Και τι θα σημάνει;

- Είναι πιθανό. Ωστόσο, το ζήτημα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο. Εάν η Τουρκία αποτελεί όντως μέρος των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για την περιοχή και εάν τελικά η Τουρκία αποδεχτεί να λάβει μέρος σε αυτά τα σχέδια, τότε μάλλον το κουρδικό ζήτημα θα τεθεί επί τάπητος και, φυσικά, θα υπάρξουν παζάρια.

Σ' αυτήν την περίπτωση, ο στρατός ίσως το διαπραγματευτεί ως εξής: Αφήστε μας να εξολοθρεύσουμε τους αυτονομιστές του ΡΚΚ, και θα σας βοηθήσουμε σε ενδεχόμενη δράση, σε ενδεχόμενη επίθεση εναντίον του Ιράν. Ασφαλώς, υπάρχουν πολύ σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, που γέννησαν και συνεχίζουν να πυροδοτούν το κουρδικό πρόβλημα, και κανείς παίκτης δεν μπορεί να κινηθεί με βάση «σχέδια». Ακόμη κι αν υπάρξει τέτοια συμφωνία, ο στρατός δε θα μπορούσε ποτέ να σκοτώσει όλα τα μέλη και όλους τους υποστηρικτές των τουρκικών κουρδικών αυτονομιστικών οργανώσεων. Παρότι ο τουρκικός στρατός έχει συγκεντρώσει 290.000 άνδρες στα σύνορα με το Ιράκ, μια δύναμη δηλαδή διπλάσια ακόμη και των αμερικανικών κατοχικών δυνάμεων στη χώρα.

Ο παράγοντας - κλειδί, πάντα, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Χωρίς την έγκρισή τους, δεν πιστεύω ότι οι τουρκικές δυνάμεις θα πράξουν τίποτα.

- Συνεπώς;

- Θεωρούμε ότι ανώτατα κλιμάκια του Στρατού έχουν ήδη συμφωνήσει να συνεργαστούν με τις ΗΠΑ. Γι' αυτό δρουν με αυτόν τον τρόπο. Εντούτοις, υπάρχουν δύο - τρία ακόμη ζητήματα σε εκκρεμότητα. Αλλά στα βασικά έχουν ήδη συμφωνήσει. Επομένως, αναμένουν εξελίξεις.

- Αλλά το Ιράν είναι μεγάλη πρόκληση.

- Ακριβώς! Και γι' αυτό χρειάζονται τόσο την Τουρκία, και γι' αυτό πιέζουν τόσο πολύ.

- Τι γίνεται με εκείνη την περιλάλητη «διαδικασία ένταξης» της Τουρκίας στην ΕΕ και τον «εκδημοκρατισμό» και την «παραχώρηση δικαιωμάτων», που πήγαιναν μαζί;

- Α, αυτή! Εχει σχεδόν ξεχαστεί στην Τουρκία. Τη θυμούνται κάτι φιλελεύθεροι. Και αυτό είναι άλλη μια διάσταση της κρίσης: Οι κυρίαρχοι κύκλοι στην Τουρκία δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει με ποιον θέλουν να συνταχθούν τελικά, τις Βρυξέλλες ή την Ουάσιγκτον.

Φυσικά, οι κυρίαρχοι κύκλοι στην Τουρκία δεν έχουν εγκαταλείψει τη φιλοδοξία ένταξής τους στην ΕΕ, αλλά αυτή μπορεί να περιμένει. Υπάρχουν πιο «καυτά» ζητήματα αυτή τη στιγμή.

- Τι συμβαίνει με την εντεινόμενη οικονομική κρίση; Παρατηρούμε νέα φυγή κεφαλαίων, διεύρυνση των ανισοτήτων... Πώς αντιδρά ο λαός;

- Δεν μπορούμε να πούμε, δυστυχώς, ότι αντιδρά δυναμικά, ειδικά σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά δικαιώματα. Αυτή είναι μια «κληρονομιά» από τις χούντες, με τελευταία αυτήν του '80. Τα πράγματα γίνονται διαρκώς χειρότερα. Οι αριθμοί ευημερούν, το ΑΕΠ αυξάνεται, αλλά το ζήτημα είναι ποιος ωφελείται - και δεν είναι η εργατική τάξη. Ο λαός δουλεύει όλο και πιο σκληρά, όλο και περισσότερο, και αμείβεται όλο και χειρότερα, όλο και λιγότερο. Επέρχεται μια κρίση που θα είναι πιθανώς πιο βαθιά, πιο διαρκής από εκείνη του 2001.

- Και το ΚΚ Τουρκίας;

- Προσπαθούμε να κινητοποιήσουμε ευρύτερα στρώματα του λαού, ειδικά στο θέμα του Ιράν. Καταφέραμε να κινητοποιήσουμε τον κόσμο σε τέσσερις σημαντικούς τομείς - στην Υγεία, στην Παιδεία, στη Βιομηχανία του Μετάλλου και στις Υφαντουργίες. Αυτό δε σημαίνει ότι δε δρούμε και σε άλλους τομείς, αλλά σε αυτούς είχαμε επιτυχίες, διοργανώσαμε πρόσφατα, μάλιστα, και μια διαδήλωση με συμμετοχή του ΠΑΜΕ στην Αγκυρα. Παράλληλα, προσπαθούμε να απευθυνθούμε στη νεολαία. Δημιουργήσαμε μια νέα καθημερινή έκδοση της Σολ (σ.σ.: Αριστερά), της εφημερίδας μας, στο Διαδίκτυο (http://www.sol.org.tr). Ωστόσο, όπως λέμε πάντα, χρειαζόμαστε μεγαλύτερη προσπάθεια...