«Στάσου ανήσυχος και δυνατός, μάθε να λες "όχι"» σε όλα τα ναρκωτικά, είναι το σύνθημα που υιοθετεί η ΚΝΕ για το πρόβλημα των ναρκωτικών, που το τελευταίο διάστημα έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα. Σε μια κομψή αυτοτελή έκδοση, το Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ κυκλοφόρησε τις θέσεις της Οργάνωσης για το πρόβλημα των ναρκωτικών, ένα χρήσιμο υλικό που θα αξιοποιηθεί πολύπλευρα από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ στις δραστηριότητές τους το επόμενο διάστημα.

Πολλές από τις εκδηλώσεις του 27ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-«Οδηγητή», που θα ξεκινήσουν σε λίγες μέρες, θα είναι αφιερωμένες στο μεγάλο πρόβλημα των ναρκωτικών το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα τη νέα γενιά. Μέσα από τα Φεστιβάλ, τα τελευταία χρόνια, το σύνθημα «ΟΧΙ σε όλα τα ναρκωτικά» έχει φτάσει σε πλατιά τμήματα της νεολαίας. Η έκδοση του ΚΣ της ΚΝΕ έρχεται να συμβάλει σ' αυτή την κατεύθυνση, του εξοπλισμού και της έντασης της δράσης του νεολαιίστικου κινήματος απέναντι στην κοινωνική μάστιγα.

Είναι γεγονός ότι το πρόβλημα των ναρκωτικών έρχεται στην επιφάνεια με δραματικό τρόπο καθώς η χρήση υπερδιπλασιάζεται και ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες, η εξάρτηση επίσης αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς, το ίδιο και οι θάνατοι από ναρκωτικά. Την ίδια στιγμή προβάλλονται προτάσεις «διαχείρισης» του προβλήματος, που θέλουν να μάθουν τη νεολαία και την κοινωνία γενικότερα να ζει με την εξάρτηση και την υποταγή, προτάσεις που αντί για ουσιαστική πρόληψη κι ενίσχυση των προγραμμάτων απεξάρτησης, προτείνουν την ελεύθερη κι απλόχερη προσφορά ουσιών, τη νομιμοποίηση της «ναρκω-κουλτούρας».

Η ΚΝΕ λέει ΟΧΙ σε όλα τα ναρκωτικά και απέναντι στη φυγή και στην αποξένωση αντιπροτείνει την ανυπόταχτη στάση ζωής, τη συνειδητή επιλογή της αισιοδοξίας και του αγώνα. Ακριβώς γι' αυτό, όπως τονίζεται και στην μπροσούρα, «για την ΚΝΕ ο αγώνας ενάντια στα ναρκωτικά είναι αγώνας για τη χειραφέτηση της νεολαίας. Γι' αυτό επιδιώκουμε ολοένα και λιγότεροι νέοι να "πέφτουν" στα ναρκωτικά και ολοένα και περισσότεροι που ζουν μέσα στο πρόβλημα να θεραπεύονται και να επανεντάσσονται».

Ετσι, οι θέσεις του ΚΣ της ΚΝΕ για τα ναρκωτικά ξεκινούν από μια αναδρομή στο κοινωνικό φαινόμενο της εξάρτησης, που είναι σύμφυτο με τον καπιταλισμό, στέκονται ιδιαίτερα στις αιτίες του φαινομένου, αναλύουν με επιστημονικό τρόπο τις έννοιες «χρήση», «εξάρτηση» και φτάνουν στη σημερινή κατάσταση και στην κυβερνητική πολιτική που ασκείται. Στις θέσεις του ΚΣ της ΚΝΕ περιλαμβάνεται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προτάσεων για την πρόληψη, τη θεραπεία και την επανένταξη καθώς και για το νομικό πλαίσιο που απαιτείται. Παράλληλα, περιλαμβάνεται μια ενότητα με την κριτική της Οργάνωσης απέναντι στα διάφορα επιχειρήματα της ναρκω-υποταγής (διαχωρισμός «μαλακών»-«σκληρών», νομιμοποίηση, «αυτοδιάθεση» του σώματος, υποκατάστατα) που προπαγανδίζονται έντονα το τελευταίο διάστημα.

Σκοπός της συγκεκριμένης έκδοσης είναι τα αιτήματα και οι διεκδικητικοί στόχοι, που παραθέτει μέσα σ' αυτήν η ΚΝΕ, να γίνουν πλαίσιο αγώνα για το ίδιο το κίνημα της νεολαίας και τους φορείς του. Οι Οργανώσεις της ΚΝΕ θα απευθυνθούν μέσα από τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ και τις υπόλοιπες δραστηριότητές τους, στους φορείς της νεολαίας σε κάθε χώρο, οργανώνοντας και στηρίζοντας πρωτοβουλίες, φέρνοντας πλατιά τους νέους και τις νέες σε επαφή με την αταλάντευτη πρόταση αγώνα ενάντια σε κάθε είδους υποκατάστατο της ζωής.

Απόγευμα της περασμένης Παρασκευής στο 132ο δημοτικό σχολείο Αθηνών που στεγάζεται στο συγκρότημα «Γκράβα» στο Γαλάτσι. Στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου γονείς, μαθητές, δάσκαλοι, οι άνθρωποι του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) έχουν συγκεντρωθεί για να κάνουν μια ξεχωριστή αποφοίτηση, την αποφοίτησή τους από τα... μαθήματα ζωής.

Στο σχολείο, την προηγούμενη χρονιά έγινε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πρόληψης, Αγωγής Υγείας που αφορούσε στους μαθητές, στους γονείς, στους δασκάλους. Ενα πρότυπο πρόγραμμα που στόχο του είχε την ανάπτυξη δεξιοτήτων στα παιδιά του δημοτικού, την εκπαίδευση των γονιών και των δασκάλων, τη συνεργασία ανάμεσα σε όλους εκείνους που μπορούν και πρέπει να παίξουν ενεργό ρόλο στην προστασία των παιδιών - μελλοντικών εφήβων από τα ναρκωτικά, από κάθε είδους κίνδυνο που μπορεί να παρουσιαστεί στη ζωή τους.

Με γνώμονα την πεποίθηση ότι πρόληψη δεν είναι να μιλάει κανείς για τα ναρκωτικά, αλλά να «χτυπάει» τις γενεσιουργούς αιτίες τους, τη χρονιά που πέρασε, οι άνθρωποι του ΚΕΘΕΑ καθοδήγησαν τους εκπαιδευτικούς και γονείς στους δρόμους προσέγγισης των παιδιών, δούλεψαν με τους μαθητές, τους έμαθαν για τον εαυτό τους, για τη φιλία, για την αγάπη, για τη συνεργασία, όλα αυτά που μπορούν να αποτελέσουν «ασπίδα» σε μια ζωή χωρίς νόημα.

«Το κλείσιμο αυτής της δουλιάς συμπίπτει με τη συγκυρία των ημερών που γίνεται συζήτηση για τα ναρκωτικά για διάφορους λόγους. Η δουλιά αυτή, στο συγκεκριμένο σχολείο δίνει μια απάντηση για το τι σημαίνει πρόληψη. Δίνει μια απάντηση για το ότι το σχολείο μπορεί να στηρίξει τα προγράμματα πρόληψης αλλά και ότι τα προγράμματα μπορούν να στηρίξουν τα σχολεία, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, για να στηρίξουν, να δυναμώσουν τα παιδιά απέναντι στον κίνδυνο των ναρκωτικών, απέναντι σε όλους τους κινδύνους», υπογράμμισε στην εκδήλωση η Ιωάννα Κυρίτση, υπεύθυνη του Τομέα Πρόληψης του ΚΕΘΕΑ.

Το «στίγμα» της παρέμβασης έδωσε άλλωστε στην εκδήλωση και η Σωτηρία Τσιώτρα, υπεύθυνη του ΚΕΘΕΑ για το συγκεκριμένο πρόγραμμα: «Πρόληψη είναι να δίνεις νόημα στη ζωή, να δημιουργείς ανθρώπους που γνωρίζουν και σέβονται τον εαυτό τους και τους γύρω τους, που είναι ενεργητικοί και όχι παθητικοί».

«Βασικός σκοπός της εκπαίδευσης είναι να προάγει την πνευματική, ηθική, πολιτιστική, διανοητική και σωματική πρόοδο των μαθητών. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητη η προσωπική και κοινωνική εκπαίδευση των μαθητών», υπογράμμισε η διευθύντρια του 132ου Δημοτικού Στέλλα Πρωτονοταρίου. Οπως επισήμανε: «Τα παιδιά πρέπει να αποκτήσουν γνώσεις και παράλληλα να καλλιεργήσουν δεξιότητες προσωπικές, όπως αυτοεκτίμηση, εμπιστοσύνη και αυτοσεβασμό και δεξιότητες κοινωνικές, όπως επικοινωνία και συνεργασία με τους άλλους, σχέσεις με την οικογένεια, τους συνομήλικους και τους φίλους τους. Να μάθουν να παίζουν ενεργό ρόλο στην προστασία τους. Να ξεπερνούν δυσκολίες και εμπόδια, να αποφεύγουν τη δημιουργία πιθανών επικίνδυνων καταστάσεων και όταν τέτοιες καταστάσεις προκύπτουν να τις αντιμετωπίζουν, να γνωρίζουν πώς και από πού θα ζητήσουν βοήθεια, να ερευνήσουν τις δικές τους αξίες, στάσεις και συμπεριφορά και κυρίως να αναλάβουν ευθύνη για τον εαυτό τους».

Η παρέμβαση στο σχολείο ξεκίνησε το σχολικό έτος 1999 - 2000, όπου πραγματοποιήθηκε ένα βραχύχρονο πρόγραμμα στους εκπαιδευτικούς του σχολείου και των συστεγαζόμενων σχολείων της Γκράβας για γνώση, ανταλλαγή εμπειριών και ευαισθητοποίηση στο θέμα της πρόληψης και στο φαινόμενο της εξάρτησης.

«Μέσα από το πρόγραμμα μάθαμε πράγματα που δεν ξέραμε, πράγματα απαραίτητα σε έναν εκπαιδευτικό. Λύσαμε τις δικές μας απορίες για το ζήτημα της εξάρτησης, μάθαμε πώς να προσεγγίζουμε τα παιδιά και τους γονείς», ανέφεραν οι δάσκαλοι του σχολείου μεταφέροντας την εμπειρία τους από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα.

Οταν στη συνέχεια το πρόγραμμα επεκτάθηκε στους γονείς και τους μαθητές, οι αλλαγές, όπως τις περιέγραψε ο Γιώργος Μακρυγιάννης, δάσκαλος του σχολείου, ήταν άμεσες: «Τα παιδιά άρχισαν να γνωρίζουν τον εαυτό τους, τα συναισθήματά τους, να τα ελέγχουν, να αγαπούν και να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους, να αποδέχονται τη διαφορετικότητά τους. Παρατηρώντας την καθημερινή συμπεριφορά των παιδιών στο σχολείο είδαμε ότι οι φιλονικίες μειώθηκαν, οι μαθητές ακολουθούσαν τους κανόνες που οι ίδιοι είχαν προτείνει. Ο ανταγωνισμός τους μειώθηκε, ενώ αναπτύχθηκαν σχέσεις συνεργασίας και η επικοινωνία τους βελτιώθηκε. Στο μικρόκοσμο της τάξης οι αλλαγές ήταν σημαντικές: Μαθητές φοβισμένοι και «αδύνατοι» μαθησιακά άλλαξαν στάση, συμμετείχαν περισσότερο στα μαθήματα, έπαιρναν με περισσότερο θάρρος το λόγο, αναπτύχθηκε η αλληλοεκτίμηση και στη συνέχεια η αυτοπεποίθησή τους».

Οι αλλαγές όμως ήταν δραστικές και για τους γονείς, πολλοί απ' τους οποίους είχαν πλήρη άγνοια για το θέμα. «Τι να μάθουμε για την πρόληψη, αφού τα ξέρουμε από την τηλεόραση;», ήταν τα λόγια κάποιων γονιών πριν το πρόγραμμα.

Μέσα από το πρόγραμμα, όμως η οπτική άλλαξε. «Ξεκινήσαμε από περιέργεια, δεν ξέραμε για τι πρόκειται. Στη συνέχεια, μας άρεσε, μετά ενθουσιαστήκαμε. Μας πρόσφερε εφόδια για να αντιμετωπίσουμε τις καθημερινές δυσκολίες με τα παιδιά μας, αλλά και τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον. Ρωτήσαμε και μάθαμε πράγματα για τα ναρκωτικά, τον αλκοολισμό. Νιώθαμε την ανάγκη να ενημερωθούμε, να έχουμε εφόδια σε αυτή τη μάχη. Και μέσα από το πρόγραμμα τα πήραμε αυτά τα εφόδια», επισήμανε η Ινα, μητέρα που συμμετείχε στο πρόγραμμα.

«Μετά από κάθε συνάντηση φεύγαμε γεμάτες. Μάθαμε την υπομονή, τη συνεργασία, να προσεγγίζουμε τα παιδιά μας», συμπλήρωσε η Δέσποινα που επίσης συμμετείχε στο πρόγραμμα, για να κλείσει με την ευχή όλων: «Να συνεχιστεί και να επεκταθεί το πρόγραμμα!».

Καθισμένοι στις μαθητικές καρέκλες τους, σε μια αίθουσα «στολισμένη» με τις ζωγραφιές τους, πλαισιωμένη από τις δημιουργίες τους, αλλά και από αυτές των γονιών και δασκάλων τους, οι μαθητές της Ε' και Στ' τάξης του δημοτικού περιγράφουν την εμπειρία τους από τα μαθήματα ζωής.

Πριν λίγη ώρα βρίσκονταν στη σκηνή του μικρού θεάτρου του σχολείου τους, παίζοντας θέατρο. Στη σκηνή εκτυλίσσονταν οι ιστορίες: Του μικρού φοβισμένου λιονταριού που μέσα από την κοινωνικότητα, τη φιλία και τη συνεργασία έμαθε να ξεπερνά τα προβλήματα και τους φόβους του. Η αξία της συζήτησης, της αγάπης. Αξίες, αλήθειες που έμαθαν μέσα από το πρόγραμμα.

«Στην αρχή μάθαμε κανόνες. Να συνεργαζόμαστε, να ακούμε. Μάθαμε για τη φιλία, για την αγάπη, για τα συναισθήματα τα δικά μας αλλά και των άλλων», θα πει η Πέρλα, μαθήτρια της Ε' τάξης του δημοτικού.

«Μου άρεσαν οι συναντήσεις και μου άρεσε που ήταν σε αυτές και η μαμά μου και ήδη έχω δει αλλαγή και σε 'μενα αλλά και στη συμπεριφορά στο σπίτι», θα πει η Αλεξάνδρα. «Μας βοήθησε σε πράγματα που δεν ξέραμε. Κάναμε ομάδες, γνωριστήκαμε με τα άλλα παιδιά, κάναμε φίλους, γνωρίσαμε τον εαυτό μας», θα πει ο Παύλος, αλλά και τα άλλα παιδιά που δε χορταίνουν να μιλούν για όσα έζησαν και έμαθαν στο χρόνο που πέρασε.