«Η στρατηγική χωρίς την τακτική είναι ο αργός δρόμος για τη νίκη, αλλά η τακτική χωρίς τη στρατηγική είναι απλός θόρυβος πριν από την ήττα», έγραφε ο Κινέζος στρατηγός Σουν Τσου πριν από 20 αιώνες και σύμφωνα με το βρετανικό Τύπο είναι ένα μάθημα που θα πρέπει να κατανοήσει ο πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν.

Το μάθημα που πρέπει να κατανοήσει ο Μπράουν αφορά στην πλέον δραματική αναστροφή στην πολιτική ιστορία της Βρετανίας, η οποία πραγματοποιήθηκε πριν μερικές μέρες. Παρά τις επισταμένες αρνήσεις του Μπράουν, γιατί, όπως τόνιζε, επιθυμεί να έχει τον αναγκαίο χρόνο ώστε να «υλοποιήσει το όραμά του για το μέλλον της χώρας», ήταν αποφασισμένος να καλέσει σε έκτακτες εκλογές.

Οι πολιτικές ανακοινώσεις διαδέχονταν η μία την άλλη προετοιμάζοντας το κλίμα για την κήρυξη των πρόωρων εκλογών μέσα σε ένα εξαιρετικά ευνοϊκό περιβάλλον, το οποίο είχαν κατασκευάσει τα βρετανικά και διεθνή ΜΜΕ καθώς και οι αλλεπάλληλες δημοσκοπήσεις... Κορυφαία στιγμή που είχε προγραμματιστεί με γκραν φινάλε την αναπάντεχη επίσκεψή του στη Βασόρα και την ομιλία του στη Βουλή των Κοινοτήτων περί μείωσης, κατά το ήμισυ, των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων που έχουν αναπτυχθεί στο Ιράκ, μέχρι την άνοιξη του 2008.

Εντούτοις, αυτό που οδήγησε στην αναστροφή του κλίματος δεν ήταν η απρόσμενη υποσχεσιολογία του ηγέτη των Συντηρητικών, Ντέιβιντ Κάμερον, που από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του κόμματος έθεσε στο επίκεντρο την οικογένεια και το περιβάλλον και υποσχέθηκε κατάργηση του φόρου χαρτοσήμου για την πρώτη κατοικία και άλλες εκτεταμένες φοροαπαλλαγές.

Ηταν κυρίως το εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον και η κρίση η οποία σοβεί που εξανάγκασαν τον Μπράουν σε αυτή τη θεαματική αναστροφή.

Ο Αλαν Γκρίνσπαν, πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) και πλέον σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης, είχε προειδοποιήσει τον Μπράουν ότι ενδεχόμενη ύφεση στην παγκόσμια οικονομία θα πλήξει τη Βρετανία ιδιαίτερα σκληρά. Ειδικότερα, επέστησε την προσοχή στις αποσταθεροποιητικές συνέπειες οποιασδήποτε ενδεχόμενης ύφεσης στην αγορά ακινήτων. Οι προειδοποιήσεις Γκρίνσπαν επαληθεύτηκαν πολύ σύντομα με την αναταραχή που προκάλεσε η αποκάλυψη ότι η τράπεζα Northern Rock είχε τιτλοποιήσει απαιτήσεις των επισφαλών, όπως αποδείχτηκε στην πορεία, αμερικανικών δανείων - γεγονός που οδήγησε χιλιάδες πανικόβλητους πελάτες να αποσύρουν τις καταθέσεις τους ύψους εκατοντάδων χιλιάδων λιρών - και τελικά ζήτησε ενίσχυση της ρευστότητάς της από την Τράπεζα της Αγγλίας.

Μετά ήρθε η εμφάνιση του Μπράουν στη Βασόρα, που είχε στόχο να μετριάσει την εχθρότητα του λαού προς την κυβέρνηση εξαιτίας του πολέμου στο Ιράκ. Ακριβώς τη στιγμή όμως που λάμβανε χώρα αυτό το προεκλογικό κόλπο γκρόσο αποκαλύφθηκε από τον Σέιμουρ Χερς στο περιοδικό «New Yorker» ότι ο Μπράουν είχε ήδη εκχωρήσει την πλήρη υποστήριξή του σε ενδεχόμενη επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν, κάτι που παραδέχτηκε και ο ίδιος δημοσίως λέγοντας ότι «δεν αποκλείουμε καμία πιθανότητα», γεγονός που πυροδότησε ακόμη περισσότερη οργή.

Ουδεμία από αυτές τις βασικές προϋποθέσεις, δηλαδή η οικονομία και ο πόλεμος, έχει αλλάξει. Ο υπουργός Οικονομικών, Αλιστερ Ντάρλινγκ, αναθεώρησε προς τα κάτω τις εκτιμήσεις του για το ρυθμό ανάπτυξης την περασμένη Παρασκευή, δηλώνοντας ότι η οικονομική αναταραχή που άρχισε στις ΗΠΑ αρχικά «επεκτείνεται και σε άλλα μέρη του κόσμου», επιμένοντας στην ανάγκη περικοπών και των δημόσιων δαπανών. Ο Μάρτιν Γουλφ στους «Financial Times» την ίδια μέρα ανέφερε: «Το Ηνωμένο Βασίλειο εμφανίζεται πιο εκτεθειμένο σε μία διόρθωση στην αξία των ακινήτων από ό,τι οι ΗΠΑ». Κάνοντας δε χρήση της λέξης «διόρθωση» υπονοεί το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων.

«Εάν τα νοικοκυριά στις ΗΠΑ βυθίζονται στα χρέη», συνέχισε, «τα νοικοκυριά στη Βρετανία πνίγονται από αυτά». Τα τελευταία δέκα χρόνια οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 144% έναντι 127% στις ΗΠΑ, ενώ οι υποθήκες στη Βρετανία έφθαναν στο 126% του ΑΕΠ έναντι 104% στις ΗΠΑ. Τα συνολικά χρέη των νοικοκυριών είναι 164% έναντι 140% αντίστοιχα.

Στοιχεία που επιβεβαιώνουν την κρίση και διαψεύδουν επί της ουσίας το «φιλολαϊκό», υποτίθεται, κυβερνητικό πρόγραμμα, που ανακοίνωσε ο Μπράουν, πριν λίγο καιρό, ο οποίος την περασμένη βδομάδα έθεσε το ζήτημα της στέγης και τη μεταρρύθμιση στον τομέα της Υγείας ως πρώτες προτεραιότητες. Γνωρίζοντας ότι οι τιμές των ακινήτων στη Βρετανία τριπλασιάστηκαν κατά τη δεκαετία του Τόνι Μπλερ και ότι το στεγαστικό έχει εξελιχθεί σε ένα από τα κυριότερα προβλήματα στη χώρα, υποσχέθηκε ότι μέχρι το 2020 θα χτιστούν τρία εκατομμύρια «προσιτές» νέες κατοικίες στη Βρετανία και ότι η κυβέρνησή του θα αποδεσμεύσει 550 κρατικές εκτάσεις προς ανοικοδόμηση. Οσο για το σύστημα Υγείας, το μόνο που έχει μείνει όρθιο από τις σαρωτικές αναδιαρθρώσεις, η μεταρρύθμισή του θα είναι «ριζοσπαστική» και θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, στο Λονδίνο, τη δημιουργία «υπερειδικευμένων» Κέντρων Υγείας αντί γενικών νοσοκομείων(;).

Τέλος, το ασφαλιστικό σύστημα, που τόσο απασχολεί την Ευρώπη εξαιτίας της φωτιάς που άναψε ο Γάλλος Πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, στη Βρετανία είναι ιδιωτικοποιημένο, με τεράστιο το χάσμα ανισοτήτων μεταξύ των ασφαλισμένων. Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης παραμένουν στα 65 και 60 έτη, ενώ χαρακτηριστικό στοιχείο είναι πως η δημόσια ασφάλιση καταλαμβάνει μόνο το 4%-5% του ΑΕΠ της χώρας. Παρόλο που η κυβέρνηση του Γκόρντον Μπράουν δεν έχει εξαγγείλει κάποια συγκεκριμένη άμεση αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος, βρετανικά και ευρωπαϊκά ΜΜΕ έχουν αναφερθεί στην πρόθεση των Εργατικών να αυξήσουν τα όρια ηλικίας στα 68 έτη, αλλά επίσης στη σύνδεση των ετήσιων αυξήσεων στις συντάξεις με τις αντίστοιχες μισθολογικές αυξήσεις, αποσυνδέοντάς τες έτσι από τον πληθωρισμό.

Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι ήταν ο Μπράουν, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών, ο αρχιτέκτονας το σχεδίου επιβολής των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην οικονομία, όπως της απορύθμισης των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, της καθιέρωσης της ασύδοτης ελευθερίας του κεφαλαίου και της έντασης της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Ως πρωθυπουργός πλέον αναλαμβάνει να προωθήσει περαιτέρω τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις σε κοινωνικοθεσμικό επίπεδο.

Μόλις ένα μήνα πριν, είχε ανακοινώσει τις βάσεις για ένα «νέο είδος πολιτικής», που θα προωθηθεί φυσικά με σειρά συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, μεταρρυθμίσεις που ήταν πρώτες στην ατζέντα Μπράουν, ώστε «να επαναπροσδιορίσει το χαρακτήρα του κράτους».

Με νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή των Κοινοτήτων, τάχθηκε υπέρ νέου γραπτού Συντάγματος και ζήτησε τη μεταφορά εξουσίας από τον πρωθυπουργό και την εκτελεστική εξουσία στο Κοινοβούλιο, σε σειρά ζητημάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται ο περιορισμός των λεγόμενων βασιλικών προνομίων, όπως η εξουσία της εκτελεστικής αρχής να κηρύσσει πόλεμο χωρίς τη συγκατάθεση του Κοινοβουλίου, καθώς και η ανάκληση βουλευτών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Ουδέν μεμπτόν, θα σκεφτεί κάποιος, εάν σε αυτό προϋπόθεση δεν ήταν η πρόταση δημιουργίας «δικαστηρίων των πολιτών», τα οποία υποτίθεται «θα επιλέγονται ανεξάρτητα» για να συζητούν ορισμένα ζητήματα πολιτικής.

Αυτές οι αρχικές ασκήσεις διαβούλευσης θα ακολουθούνται από «μία εθνική ομάδα δικαστηρίων πολιτών που θα συνεδριάζει για μία μέρα» ώστε να εξετάζει ζητήματα όπως το έγκλημα και η μετανάστευση, η Παιδεία, η Υγεία, οι μεταφορές και οι δημόσιες υπηρεσίες. Αυτό θα οδηγεί σε μία «Σύνοδο Πολιτών», η οποία θα «σχηματοποιεί» μία «διακήρυξη των βρετανικών αξιών», την ιδέα μίας Χάρτας Δικαιωμάτων και Ευθυνών, δηλαδή δικαιώματα και υποχρεώσεις. Προωθούμενες μεταρρυθμίσεις που συνιστούν μία διευρυμένη επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους, μία επίθεση που μπορεί να συνεχιστεί πλέον με το προκάλυμμα της λαϊκιστικής φενάκης, της «διαβούλευσης με το λαό». Ο Μπράουν, όπως και ο Μπλερ πριν από αυτόν και ο Σαρκοζί από την άλλη πλευρά της Μάγχης, αναζητά νέους μηχανισμούς λειτουργίας, μια και υπό τις υπάρχουσες συνθήκες κανένα από τα παλιά κόμματα δεν έχει την πολιτική και ηθική νομιμοποίηση και τη λαϊκή υποστήριξη για να επιβάλει τις κοινές πολιτικές υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων. Δεν είναι μόνο ισχυρισμός ότι τα «δικαστήρια των πολιτών» δε θα επιφέρουν αληθινή εμπλοκή της κοινής γνώμης στη διακυβέρνηση. Αποτελούν μέσο νομιμοποίησης της συρρίκνωσης της δυνατότητας ελέγχου της κυβέρνησης έστω ακόμη και από το εκλογικό σώμα.