Τις τελευταίες βδομάδες εντάθηκε ακόμα περισσότερο η ιδεολογικοπολιτική εκστρατεία γύρω από τα μέτρα που «θα πρέπει να υιοθετήσουν τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης για να ισορροπήσουν τα δημόσια οικονομικά τους». Πρωταγωνιστές αυτής της εκστρατείας είναι οι υπεύθυνοι της σημερινής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Οπως και στο παρελθόν, προχωρούν σε νέες επιθέσεις στους μισθούς, στα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα και στις κοινωνικές λειτουργίες του κράτους. Φυσικά, αυτή η εφ' όλης της ύλης επίθεση του κεφαλαίου ενάντια στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, ούτε οφείλεται στις συγκυριακές δυσκολίες που προκάλεσε η βαθιά παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Αποτελεί αναγκαιότητα για τις σημερινές ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου, στην προσπάθεια να μη διαταραχθεί η κερδοφορία με μείωση της τιμής πώλησης της εργατικής δύναμης. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες - μέλη της ΕΕ, φυσικά με δεδομένες τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν ανάλογα με τη θέση στην πυραμίδα της καπιταλιστικής οικονομίας.

Σε παρόμοια μέτρα με τα μέτρα λιτότητας και ενίσχυσης του μεγάλου κεφαλαίου που παίρνει η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ προχωρούν και οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, αντίστοιχα.

Την Παρασκευή 5 Φλεβάρη, η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση Θαπατέρο της Ισπανίας παρουσίασε την αντιδραστική μεταρρύθμιση στις εργασιακές σχέσεις, ενώ προηγουμένως είχε εξαγγείλει αλλαγές και στο συνταξιοδοτικό, που στόχο έχουν να πέσει στις πλάτες του εργαζόμενου λαού το συνολικό κόστος της καπιταλιστικής κρίσης. Στη χώρα των πέντε εκατομμυρίων ανέργων, των 1.200.000 οικογενειών που όλα τα μέλη τους είναι άνεργα, στη χώρα όπου μετά από κάθε μεταρρύθμιση επιδεινώνονται οι όροι για πρόσβαση σε επίδομα ανεργίας και σε σύνταξη, όταν έχουν ήδη δοθεί στις τράπεζες και στην αυτοκινητοβιομηχανία δισεκατομμύρια ευρώ, όταν μειώνονται συνεχώς οι φόροι στις μεγάλες περιουσίες και στα τεράστια εργοδοτικά κέρδη, καθώς και οι εργοδοτικές εισφορές για την Κοινωνική Ασφάλιση κ.λπ., ο «σοσιαλιστής» Θαπατέρο προχωράει σε περαιτέρω επίθεση στα εργατικά δικαιώματα.

Στην παρουσίαση της «νέας μεταρρύθμισης των εργασιακών σχέσεων», ο Θαπατέρο αναφέρθηκε στα κύρια σημεία της, τονίζοντας ότι οι προτάσεις έχουν δήθεν στόχο τη δημιουργία πιο «σταθερής εργασίας», αλλά στα «πλαίσια ευέλικτων εργασιακών σχέσεων» με στόχο να «ευνοηθεί η εμπιστοσύνη στο παραγωγικό μας σύστημα»(δηλαδή, για να συνεχίσει απρόσκοπτα η κερδοφορία των μονοπωλίων με περαιτέρω περικοπές στα εργατικά δικαιώματα). Τόνισε ότι θα «ενσωματωθούν προτάσεις για τη σύμβαση αορίστου χρόνου» και επισήμανε την ανάγκη να μεταρρυθμιστεί η σύμβαση μερικής απασχόλησης, που χαρακτήρισε ως μεγάλη «πηγή απασχόλησης» (σ.σ. στην Ισπανία με ελαστικές μορφές απασχόλησης είναι το 34% του εργατικού δυναμικού).

Αλλα σημεία - κλειδιά της νέας μεταρρύθμισης είναι η λεγόμενη αναζήτηση μηχανισμών εσωτερικής ευελιξίας των επιχειρήσεων στα πλαίσια της συλλογικής διαπραγμάτευσης, ώστε να ευνοηθεί «υποτίθεται, η απασχόληση» (πρόκειται για τη γνωστή και στη χώρα μας διευθέτηση του χρόνου εργασίας κατά πώς βολεύει το κεφάλαιο, με κατάργηση του 8ωρου, αλλά και μείωση των ημερών εργασίας τη βδομάδα με υπερωρίες που δε θα πληρώνονται).

Ακόμα, ο Θαπατέρο υπερασπίστηκε την πρόταση για μείωση των ωρών εργασίας ώστε να μην προχωρούν σε απολύσεις, ως «προσωρινή προσαρμογή» της απασχόλησης, ακολουθώντας το γερμανικό μοντέλο.

Το αντιλαϊκό πρόγραμμα που προτείνει η κυβέρνηση βασίζεται σε τρεις άξονες περικοπών ενάντια στους εργαζόμενους: Μία δραστική μείωση των δημοσίων εξόδων ύψους 50 δισ. ευρώ (δεν αναφέρεται από πού), την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια και του χρόνου υπολογισμού των συντάξεων και μία πρόταση για μεταρρύθμιση στις εργασιακές σχέσεις που θέτει τις βάσεις για διαπραγματεύσεις με στόχο την κατάργηση μιας σειράς βασικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Στο θέμα των απολύσεων αναφέρεται στην πρόταση της κυβέρνησης: «Πρέπει να ανοίξει μία συζήτηση για το αν δεν είναι πιο αποτελεσματικό για τη λειτουργία της αγοράς εργασίας, να ενισχυθεί και να οργανωθεί ορθολογικά, όπως το αναφέρει το γράμμα του Καταστατικού των Εργαζομένων, η αρχή της αιτιολόγησης της απόλυσης μέσω μιας σαφούς διάκρισης μεταξύ των πειθαρχικών και των οικονομικών απολύσεων και ιδιαίτερα το διαχωρισμό αν πραγματικά είναι οικονομικού χαρακτήρα ή όχι».

Μέσα από αυτήν την παράγραφο θέτονται οι βάσεις ώστε να γίνουν διαπραγματεύσεις για πιο φτηνές απολύσεις διά της αναθεώρησης των αιτιών τους και διευκόλυνση του επιχειρηματία να μπορεί να απολύει πιο φτηνά με αποτελεσματικό τρόπο. Ηδη, έχουν βγει δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για μείωση της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης, από 45 εργάσιμες μέρες που είναι σήμερα, στις 33.

Το εργαλείο της συλλογικής διαπραγμάτευσης ανά τομέα εδαφικό και ανά επιχείρηση συσπειρώνει τους εργαζόμενους ως τάξη και ενισχύει την ενότητα του εργατικού κινήματος. Η ισπανική κυβέρνηση, λοιπόν, βάζει χέρι και στη συλλογική διαπραγμάτευση και απαιτεί από την εργοδοσία και τα συνδικάτα: «Τα μέτρα εσωτερικής ευελιξίας που θα διαπραγματεύονται οι επιχειρήσεις και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων για τη βελτίωση της προσαρμοστικότητας, της κινητικότητας και της παραγωγικότητας θα πρέπει να είναι το πεδίο αναζήτησης ώστε να βρεθούν οι απαραίτητες ισορροπίες». Με αυτόν τον τρόπο καταργούνται οι συμβάσεις ανά κλάδο και ενισχύεται η εξατομίκευση της εργατικής τάξης. Περνάει η συλλογική διαπραγμάτευση στα πλαίσια της επιχείρησης, που στην ουσία σημαίνει «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», εισάγοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, ώστε να χειροτερεύσουν οι συνθήκες εργασίας, πετυχαίνοντας, στα πλαίσια της μαζικής ανεργίας, την απώλεια εργατικών δικαιωμάτων σε εταιρείες με μικρότερη εργατική και συνδικαλιστική δύναμη.

Ακόμα, η κυβέρνηση Θαπατέρο, μέσω των προτάσεών της, προβάλλει την πιθανότητα ποινικοποίησης των εποχικών συμβάσεων, όμως ταυτόχρονα αναφέρει ότι οι Εταιρείες Εποχικής Απασχόλησης (ETT) με τάσεις κέρδους θα περάσουν στις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης (INEM) που στην ουσία σημαίνει απαρχή της ιδιωτικοποίησής τους με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν ακόμα περισσότερες πρόσκαιρες μορφές εργασίας χωρίς δικαιώματα, δηλαδή σύγχρονα σκλαβοπάζαρα.

Με περισσή υποκρισία, ο Ισπανός πρωθυπουργός επέμενε ότι η πρόταση της κυβέρνησης δεν προϋποθέτει απώλεια εργατικών δικαιωμάτων, ενώ ευελπιστεί στη συναίνεση επιχειρηματιών και συνδικάτων, γνωρίζοντας βεβαίως το συμβιβαστικό ρόλο που έπαιξαν τα συνδικάτα, που ούτε κατά διάνοια ήταν σε γραμμή σύγκρουσης.

«Η σοσιαλδημοκρατία», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Κομμουνιστικό Κόμμα των Λαών της Ισπανίας, «έπαιξε πιστά το ρόλο που της έχει αναθέσει ο καπιταλισμός: Να διαχειρίζεται το σύστημα εν καιρώ κρίσης χειραγωγώντας και εξαπατώντας τις εργαζόμενες μάζες, γεγονός που πέτυχε μέχρι τώρα στην Ισπανία με τη συνενοχή και υποταγή των ηγεσιών των συνδικάτων και του αριστερού ρεφορμισμού».

Φυσικά , ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων χαρακτήρισε την πρόταση της κυβέρνησης "θετική και στη σωστή κατεύθυνση", ενώ οι εκπρόσωποι των μεγαλύτερων ισπανικών συνδικάτων, της Γενικής Ενωσης των Εργαζομένων (UGT) και των Εργατικών Επιτροπών (CCOO), αποφάνθηκαν ότι με την πρόταση «θέτονται οι όροι για να ξεκινήσει μία διαπραγμάτευση» (σ.σ. αφού έχουν συμβιβαστεί με την κατάργηση της μόνιμης εργασίας και τη μερική απασχόληση), ωστόσο, σημείωναν ότι στο θέμα της μεταρρύθμισης στο συνταξιοδοτικό υπάρχουν πολλές τριβές, καθώς τα συνδικάτα αντιδρούν έντονα στο θέμα της αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης από 65 στα 67, καθώς και στη διεύρυνση του χρόνου για τον υπολογισμό της σύνταξης, με προφανή στόχο τη μείωση των συντάξεων.

Τη στιγμή που οι δύο παραπάνω συνδικαλιστικές ενώσεις μόλις υπέγραψαν μαζί με τους επιχειρηματίες την «κοινωνική ειρήνη» και μειώσεις μισθών για τρία χρόνια και συνεχίζουν τις διαπραγματεύσεις για τις συντάξεις και την εργατική νομοθεσία, εξήγγειλαν, για την τελευταία βδομάδα του Φλεβάρη, 57 κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας ενάντια στη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, στις πρωτεύουσες της επαρχίας ολόκληρης της χώρας.

Στην Πορτογαλία οι εργαζόμενοι αντιδρούν στα αντιλαϊκά μέτρα

Στη διάρκεια της πρώτης μέρας συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού στο Κοινοβούλιο, την περασμένη Τετάρτη, το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, διά στόματος του Γενικού του Γραμματέα Ζερόνιμο ντε Σόσα, κατηγόρησε τη «σοσιαλιστική» κυβέρνηση του Ζοσέ Σόκρατες ότι με τις προτάσεις για τον κρατικό προϋπολογισμό συνεχίζει την πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια, πολιτική που ευθύνεται για τη σοβαρότατη οικονομική και κοινωνική κρίση που περνάει η χώρα .

Κρίση, ανεργία, χαμηλοί μισθοί και συντάξεις, ανασφάλεια και κατάρρευση της εθνικής παραγωγής είναι το αποτέλεσμα της πάνω από τριάντα χρόνια δεξιάς πολιτικής των διαδοχικών κυβερνήσεων, «σοσιαλιστικών» και δεξιών.

Γίνεται λόγος για «συναίνεση» και «συμφωνίες», ώστε στο όνομα της «κρίσης» και του «ελλείμματος» να προχωρήσουν σε νέες επιθέσεις στα δικαιώματα των εργαζομένων, ενώ η σπέκουλα και τα κέρδη των επιχειρήσεων αυξάνονται θεαματικά.

Είναι σαφές ότι για να καταστεί δυνατόν οι τράπεζες να έχουν ημερησίως κέρδη ύψους 6 εκατομμυρίων ευρώ και να στηρίζεται οικονομικά ποικιλοτρόπως το κεφάλαιο, δεν είναι δυνατό να περισσεύουν χρήματα για αύξηση μισθών και συντάξεων, για τα επιδόματα ανεργίας, για την εκπαίδευση και την υγεία, για την καταπολέμηση της φτώχειας κ.λπ.

Σύμφωνα με στοιχεία του Eurostat, το Οκτώβρη του 2009 το επίσημο ποσοστό ανεργίας στην Πορτογαλία ήταν της τάξης του 10,2% (το τρίτο τρίμηνο του 2009 ήταν 9,8%) και ο επίσημος αριθμός των ανέργων έφτανε τις 567,7 χιλιάδες. Αν, όμως, σε αυτούς τους αριθμούς προστεθούν και όσοι δεν έχουν συμπεριληφθεί παρά το γεγονός ότι βρίσκονται στην ανεργία, αν ακόμα προστεθεί και η «αόρατη υποαπασχόληση», τότε ο πραγματικός αριθμός των ανέργων ξεπερνάει τις 716,9 χιλιάδες και το ποσοστό ανεργίας φτάνει στο 12,7%. Μια σοβαρή πλευρά της κατάστασης στην Πορτογαλία είναι το γεγονός ότι ενώ η ανεργία αυξάνεται, ταυτόχρονα η στήριξη στους ανέργους μειώνεται. Μεταξύ Σεπτέμβρη και Οκτώβρη του 2009, οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 20.000, ωστόσο ο αριθμός των ανέργων που λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας μειώθηκε κατά 4.000.

Με το νέο κρατικό προϋπολογισμό της κυβέρνησης Σόκρατες, δεν καταπολεμάται το σοβαρότατο θέμα της ανεργίας, αφού ακολουθεί την τακτική των τελευταίων χρόνων, όπου από το 2005, η κυβέρνηση Σόκρατες κατάργησε γύρω στις 72.000 θέσεις εργασίας στη δημόσια διοίκηση, από τις οποίες τις 17.000 μέσα στο 2009!

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προτίθεται να παγώσει τις αμοιβές στη δημόσια διοίκηση, που μεταφράζεται σε μια πραγματική μείωση των μισθών, όταν οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο έχασαν σχεδόν 4% της αγοραστικής τους δύναμης τα τελευταία δέκα χρόνια. Σε όλα αυτά αντιδρούν οι εργαζόμενοι με μαζικές κινητοποιήσεις, όπως το έπραξαν την Παρασκευή 5 Φλεβάρη δεκάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, που κατέκλυσαν τους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας Λισαβόνας, διαμαρτυρόμενοι για το «πάγωμα» των μισθών τους που αποφάσισε η κυβέρνηση. Ταυτόχρονα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης καταψήφιζαν τα μέτρα λιτότητας που πρότεινε η κυβέρνηση Σόκρατες για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης.

Σε αυτήν την κατάσταση, το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια τρίμηνη εθνική εκστρατεία με το σύνθημα «Με το ΠΚΚ - Αγωνιζόμαστε ενάντια στις αδικίες, απαιτούμε μια καλύτερη ζωή», για θέματα όπως η ανεργία, η εργασιακή ανασφάλεια και οι χαμηλοί μισθοί. Οι κομμουνιστές απευθύνονται, κατ' αρχήν στους εργαζόμενους, γιατί θεωρούν ότι οι κινητοποιήσεις τους και οι αγώνες τους θα ανοίξουν το δρόμο ρήξης και αλλαγής.