Τι γίνονται οι εργάτες όταν δεν έχουν δουλιά στο εργοστάσιο; Μια κοινωνία ανέργων; Μια φθίνουσα οικονομική τάξη; Ενας πολιτικός στόχος για να διαλυθούν, να διασκορπιστούν, να χάσουν τη δύναμή τους, να μην έχουν πλέον μαζικά αιτήματα, κοινούς αντιπροσώπους, προσβάσεις σε νομοθετικά και άλλα Σώματα, σαν οργανωμένες ομάδες;

Ενας πολιτικός στόχος για να καταργηθούν τα συνδικάτα, να μην εκδίδονται ψηφίσματα, να σβήσει η αλληλεγγύη; Για να μη διοργανώνονται απεργίες, για ν' απογυμνώνονται από τα όπλα τους οι πρώην εργάτες, για να καταργηθεί ο όρος "εργατική τάξη" ή "οι εργαζόμενοι";

Γιατί στη βιομηχανία δεν απασχολούνται μόνο εργάτες, αλλά και δακτυλογράφοι ή χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, λογιστές, διευθυντές παραγωγής και προώθησης και μια σειρά από κατηγορίες εργαζομένων με καθαρά νύχια.

Καθώς, όμως, βλέπουμε, το μεγάλο κεφάλαιο να κατρακυλάει από τη μια φτωχή χώρα σε άλλη φτωχότερη, δεν μπορεί παρά ν' ανατρέξουμε - είναι επιτακτική ανάγκη - στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.

Πότε άρχισε; που; κάτω από ποιες συνθήκες; όταν δεν υπήρχαν εργάτες, με την έννοια που τους προσδόθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα, ή όταν βρέθηκαν συγκεντρωμένοι στις βιομηχανίες;

Πρέπει να ξανακοιτάξουμε τον Ενγκελς και τον Μαρξ , για να δούμε την πορεία και τη στάση της οικονομικής ολιγαρχίας.

Σε ποιους χώρους θα μπορεί ν' αναπτυχθεί η πολιτική συνείδηση του ανθρώπου; του απόβλητου από τη δουλιά, από τον τόπο παραγωγής, από τη συναδελφική αντίληψη των προβλημάτων του, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών;

Με τη γεωργία υπό ξεριζωμό, την κτηνοτροφία με αφθώδη πυρετό, με τους εργασιακούς χώρους στη βιομηχανία σε σεισμικές δονήσεις; Αλλά φτάνει η ανησυχία;

Ιωάννα ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

Ο ένας από το '40 μέχρι σήμερα κατασκευάζει γραμμόφωνα και πουλά "πλάκες", δίσκους των 78 στροφών. Ο άλλος, σε σύγκριση με τον πρώτο, είναι ακόμα στην αρχή. Εχει πολλά χειροποίητα, παραδοσιακά, όργανα να κατασκευάσει ακόμα. Και οι δύο συνεχίζουν. Σε μια εποχή που από κοινωνιολόγους έχει χαρακτηριστεί "μεταβιομηχανική" και "μεταμοντέρνα". Που σύμφωνα με ορισμένους οικονομολόγους έχουμε να κάνουμε, πλέον, με τον τεταρτογενή και τον πεμπτογενή τομέα παραγωγής. Και όμως αυτοί συνεχίζουν. Με μεράκι, με πάθος και με όνειρα για το μέλλον.

Χωμένος κάπου στη γειτονιά του Ψυρρή, σ' ένα εργαστήρι, δύο μέτρα επί τρία, ο 83χρονος σήμερα Κωνσταντίνος Πετρόπουλος,συνεχίζει να κατασκευάζει και να επισκευάζει γραμμόφωνα, να πουλά δίσκους, εδώ και 57 χρόνια. Ξεκίνησε το '37, πιάνοντας δουλιά στο εργοστάσιο του Λαμπρόπουλου. Συντηρητής στο τμήμα γραμμοφώνων. Εκεί έμαθε να επισκευάζει παλιά και να κατασκευάζει καινούρια. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος σταμάτησε και στην Κατοχή ξεκίνησε "δουλιές του ποδαριού". Ξανάπιασε την "τέχνη" του όταν "ηρέμησαν τα πράγματα". Εγινε γυρολόγος. Εβγαζε πάγκο στην οδό Αθηνάς. Μέχρι να "νοικοκυρευτεί". Να βάλει ένα κεραμίδι πάνω από τα περίεργα κουτιά του, τις χοάνες, τις βελόνες και τις πλάκες.

Τώρα σκέφτεται το χτες και κρίνει το σήμερα: "Δεν υπάρχουν πια γυρολόγοι. Ούτε και πραγματικοί μαστόροι. Και οι λίγοι νέοι που ασχολούνται, δεν την ξέρουν τη δουλιά. Την κάνουν μόνο σαν συμπλήρωμα και για λίγα χρήματα παραπάνω. Οι περισσότεροι σε κοροϊδεύουν, δε σε εξυπηρετούν. Παλιά δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Εγώ απέμεινα τελευταίος, αλλά δεν τη σταματώ τη δουλιά. Θα συνεχίσω μέχρι να πεθάνω. Κάθε μέρα σηκώνομαι από τις 4 το πρωί και έρχομαι στο εργαστήρι. Ετσι, για το μεράκι μου...".

Ο Γιώργος Καρέλας έχει εργαστήρι μουσικών οργάνων στου Ψυρρή. Στα 35 του σήμερα, συμπληρώνει ήδη 20 χρόνια σ' αυτήν τη δουλιά. Να κατασκευάζει και να συντηρεί μπουζούκια, τζουράδες, μπαγλαμάδες, μαντολίνα, ούτια, λαγούτια και κιθάρες. Ο παππούς του έκανε κατασκευές από ξύλο και κοντά του γνώρισε τη χειροτεχνία. Παράλληλα, ασχολήθηκε, λίγο, και με τη μουσική. Οταν ήρθε στην Αθήνα, "κόλλησε" κοντά στο θείο του που ήταν κατασκευαστής μουσικών οργάνων και έμαθε την τέχνη.

Οσο για πάθος και "προοπτικές"; "Πάθος υπάρχει ακόμα, πέρα από τον επαγγελματισμό. Και μέλλον υπάρχει. Είμαστε περίπου 20 νέοι μαστόροι στην Αθήνα, καλοί κατασκευαστές. Και πελάτες υπάρχουν. Τα τελευταία δέκα χρόνια υπάρχει μια σημαντική στροφή του κόσμου, που ασχολείται με τη μουσική, προς το χειροποίητο. Τα δικά μας τα όργανα τα παραγγέλνουν όλοι οι καλοί μουσικοί. Τον κατασκευαστή θα προτιμήσουν, όχι τη μαζική παραγωγή και διάθεση. Βλέπεις ο ήχος που βγάζει ένα χειροποίητο όργανο είναι καλύτερος και η αντοχή του οργάνου, η "διαχρονικότητά" του, μεγαλύτερη. Ασε που αυτός που παραγγέλνει ένα όργανο, "δένεται" μαζί του. Είναι φτιαγμένο στα μέτρα του, όπως ακριβώς το παρήγγειλε". Το μυστικό της δουλιάς; "Να ξέρεις ότι αν δε δουλέψεις με τα χέρια, δε σου "βγαίνει". Με τα χέρια, "δένεσαι" με το όργανο, το προσέχεις, το κάνεις καλό. Βλέπεις, εμείς δεν είμαστε έμποροι". Οι ελπίδες του για το μέλλον; "Να συνεχίσει τη δουλιά η κόρη μου".

Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ