Ούτε τα εκατομμύρια δολάρια, ούτε η προπαγάνδα, ούτε οι πρώτες προσπάθειες για πραξικόπημα, ώστε να αποτραπεί η ορκωμοσία του Αλιέντε, ευοδώθηκαν. Ομως, το δίκτυο της CIA, ετοιμοπόλεμο εδώ και μία δεκαετία, υπό τις διαταγές της Ουάσιγκτον σε συνεργασία με την εγχώρια ολιγαρχία, καραδοκούσε και μελετούσε τα επόμενα βήματά της, όπως οικονομικός πόλεμος, παραπληροφόρηση, εξαγορά, σαμποτάζ, αποσταθεροποίηση και, φυσικά, πάντα η στρατιωτική διέξοδος, δηλαδή το πραξικόπημα.

Εκτός των εκατοντάδων πρακτόρων που είχαν διεισδύσει σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της Χιλής από τα μέσα της δεκαετίας του '60 και η οικονομία της Χιλής ήταν σχεδόν υπό απόλυτο έλεγχο. Το μέγεθος της ανάμειξης των επιχειρήσεων συμφερόντων ΗΠΑ ήταν τέτοιο, που και στις προηγούμενες κυβερνήσεις, και του Αλεσάντρι, αλλά και του Φρέι, είχε προκαλέσει ουκ ολίγες εντάσεις, ενώ αποτελούσε και την αιχμή του δόρατος της δράσης του εργατικού κινήματος της Χιλής.

Ενδεικτικό αυτής της «ανάμειξης» στην οικονομία του μεγαλύτερου εξαγωγέα χαλκού παγκοσμίως, είναι ότι το 80% της παραγωγής του και το 60% των εξαγωγών του, βρίσκονταν στα χέρια ξένων επιχειρήσεων και ειδικά αμερικανικών, όπως η «Anaconda» και «Kenecott Copper». Ακόμη πιο συγκεκριμένα, στα τέλη του 1968, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ, οι μετοχές των αμερικανικών επιχειρήσεων στη Χιλή πλησίαζαν το ποσόν του 1 δισ. δολαρίων. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης χρονιάς, το καθαρό κέρδος για τις αμερικανικές επιχειρήσεις ανερχόταν στο 17,4%, ενώ στον τομέα της εκμετάλλευσης των ορυκτών και του χαλκού το κέρδος ξεπερνούσε ελάχιστα το 26%. Το 1968 και πάλι σύμφωνα με τις επίσημες εκθέσεις για την εποχή, το 28,3% του χιλιανού λαού ζούσε υπό συνθήκες φτώχειας και του αναλογούσε μόλις το 4,8% του ΑΕΠ, εν αντιθέσει με το 2% που βρισκόταν στο υψηλότερο σκαλοπάτι της οικονομικής πυραμίδας και το οποίο νέμονταν το 45,9% του ΑΕΠ.

Συνεπώς, μπορεί κανείς να αναλογιστεί τις αντιδράσεις των αμερικανικών επιχειρήσεων στις αλλαγές, πολύ σημαντικές, που προχώρησε η κυβέρνηση της «Λαϊκής Ενότητας». Εθνικοποιήθηκε κατ' αρχήν ο χαλκός, ενώ σταδιακά οι εθνικοποιήσεις περιέλαβαν και πολλούς άλλους καίριους κλάδους της οικονομίας, όπως τα μεταλλουργεία, τα ορυχεία σιδηρομεταλλεύματος και νίτρου, τα εργοστάσια τσιμέντου, την κλωστοϋφαντουργία, την παραγωγή και διανομή ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και τις τράπεζες. Οι εθνικοποιήσεις έλαβαν χώρα σε συνδυασμό με μέτρα που στήριζαν τα χαμηλά εισοδήματα. Σύμφωνα με τα «αποχαρακτηρισμένα» έγγραφα που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας στις ΗΠΑ το 1998, εξαναγκάζοντας την κυβέρνηση Κλίντον να ζητήσει συγνώμη για την ανάμειξή της στο πραξικόπημα, αλλά και τη στήριξή της στη χούντα του Πινοτσέτ, η ανάμειξη των επιχειρήσεων στην αιματηρή ανατροπή του Σαλβαδόρ Αλιέντε ήταν ανάλογου μεγέθους με αυτήν της αμερικανικής κυβέρνησης. Μόνον η ΙΤΤ, η διεθνής τηλεπικοινωνιακή εταιρία, η οποία ήταν το μεγαθήριο των αμερικανικών επιχειρήσεων στη Χιλή, «πρόσφερε» στη CIA, 1 εκατομμύριο δολάρια για την ανατροπή της κυβέρνησης Αλιέντε.

Το Φλεβάρη του 1971 συστήθηκε το «ενιαίο μέτωπο» από τους Αμερικανούς επιχειρηματίες και με τη συμμετοχή του Αμερικανού υπουργού Εμπορίου Τζον Κόναλι. Οι τράπεζες Chase Manhattan, Chemical, First National City, Manufacturers Hanover και Morgan Guaranty σταμάτησαν τις πιστώσεις. Τον Αύγουστο του 1971, ο Πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον, παρουσιάζοντας τη νέα οικονομική του πολιτική, παρέδωσε το «πρόβλημα της Χιλής» στο υπουργείο Οικονομικών - από ευθύνη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που ήταν μέχρι τότε - ενώ οι εταιρίες «Anaconda» και «Kenecott Copper» με συνεχείς μηνύσεις μπλόκαραν τις πωλήσεις του χαλκού στη Γαλλία, στην Ελβετία, στη Γερμανία και την Ιταλία. Τους τελευταίους μήνες του 1971, έναν περίπου χρόνο από την εκλογή του Αλιέντε, άρχισαν, όπως ήταν φυσικό,να διαφαίνονται οι πρώτες οικονομικές δυσκολίες, κυρίως εξαιτίας της εφαρμογής του «αόρατου οικονομικού αποκλεισμού» της Χιλής, αλλά και της πτώσης της τιμής του χαλκού στην παγκόσμια αγορά. Σταδιακά, άρχισε να ανεβαίνει ο πληθωρισμός και μαζί το κόστος ζωής. Ο ανεφοδιασμός σε προϊόντα, μαζί και σε προϊόντα πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, άρχισε επίσης να παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες.

Η πρώτη διαδήλωση που οργάνωσε η αντιπολίτευση, που την ονόμασαν «η διαδήλωση της άδειας κατσαρόλας», έγινε την 1η Δεκέμβρη του 1971, ενώ οι σελίδες της εφημερίδας «El Mercurio», με τις οδηγίες του Αγκουστίν Εντουαρντς - «άνθρωπος - κλειδί της CIA» - κορύφωναν την εκστρατεία της μαύρης προπαγάνδας περί τρόμου και χάους που θα δημιουργήσει η κυβέρνηση Αλιέντε.

Σιγά - σιγά, άρχισαν να «παρουσιάζονται» και άλλα προβλήματα, όπως η άνοδος της τιμής των εισαγόμενων προϊόντων, κυρίως τροφίμων και πετρελαίου. Η φυγή ειδικευμένων επιστημόνων στο εξωτερικό, η κωλυσιεργία της διοίκησης, το σαμποτάρισμα της παραγωγής, οι βομβιστικές ενέργειες κατά εργοστασίων, γεφυριών κλπ. Η απόκρυψη εμπορευμάτων και η παρεμπόδιση μεταφοράς τους.

Η κυβέρνηση της «Λαϊκής Ενότητας» προσπάθησε να αντιμετωπίσει τη δύσκολη κατάσταση, αυξάνοντας τη φορολογία των εύπορων στρωμάτων για να αυξήσει τα έσοδα, Προσπάθησε, επίσης, να αναπτύξει την παραγωγή με εθελοντική εργασία και το σχεδιασμό, ενώ για τη λύση του προβλήματος εισαγωγών και εξαγωγών προσανατολίστηκε περισσότερο στις σχέσεις συνεργασίας με την ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες.

Παράλληλα με την οικονομική πίεση που ασκούσαν οι ΗΠΑ, υπήρχε και η εγχώρια ολιγαρχία και η πολιτική δραστηριότητα της αντίδρασης, εκμεταλλευόμενη ακριβώς τις οικονομικές δυσκολίες. Τον Αύγουστο του 1972 δημιουργήθηκε το μέτωπο CODE, από το Εθνικό Κόμμα και το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, που στήριζαν τις απεργίες των μικροεμπόρων, των φορτηγατζήδων, των ιδιωτικών μέσων μεταφοράς, με κύριο στόχο να κερδίσει τα μεσαία στρώματα και να κλονίσει την επιρροή της «Λαϊκής Ενότητας» στην εργατική τάξη. Στην προσπάθεια αυτή, η αντίδραση χρησιμοποιούσε συνδυασμένα τα νόμιμα και τα παράνομα μέσα, την προπαγάνδα και την εξαγορά, την κοινοβουλευτική πάλη, το πεζοδρόμιο, ενώ το Μάρτη του 1972 αποκαλύφθηκε το σχέδιο της νεοφασιστικής οργάνωσης «Πατρίδα και Ελευθερία», που προέβλεπε τη δημιουργία ταραχών και στρατιωτικής ανταρσίας για την κατάληψη του προεδρικού μεγάρου. Τέλη Αυγούστου του 1972, οργανώθηκε η απεργία της Ομοσπονδίας Εμπόρων Λιανικής Πώλησης. Τον Οκτώβρη, η Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Φορτηγών Αυτοκινήτων ξεκινά απεργία αόριστης διάρκειας. Ακολουθούν οι έμποροι λιανικής πώλησης και μετά οι σύλλογοι των γιατρών, των δικηγόρων και άλλοι.

Παρά την έξαλλη προπαγανδιστική εκστρατεία όλων των σκοτεινών κέντρων, στις εκλογές του Μάρτη του 1973, η «Λαϊκή Ενότητα» έλαβε το 44% των ψήφων, λίγο λιγότερο βέβαια από τις δημοτικές του 1971, αλλά κατά 8% περισσότερο από τις προεδρικές του 1970. Από την άλλη, το μέτωπο CODE δεν κατόρθωσε για άλλη μία φορά το στόχο, που ήταν να συγκεντρώσουν τα 2/3 των εδρών που χρειάζονταν, με βάση το Σύνταγμα, για να καθαιρέσουν τον Πρόεδρο.

Ενα μήνα μετά τις εκλογές, η αντιπολίτευση συνέρχεται από την ήττα της και καθοδηγεί την απεργία στα μεταλλεία χαλκού «Ελ Τενιέντε». Αν και συμμετέχει σ' αυτήν μόνο το 35% του προσωπικού, η απεργία διαρκεί οκτώ βδομάδες και η παραγωγή πέφτει κατά 70% περίπου.

Μετά από αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και συγκρούσεις στους δρόμους με οπαδούς της κυβέρνησης, τον Ιούλη του 1973, στασίασε ένα σύνταγμα τεθωρακισμένων στο Σαντιάγο. Η στάση καταστάλθηκε από στρατεύματα υπό τον στρατηγό Πρατς, ο οποίος όμως τον Αύγουστο του 1973 ξυλοκοπείται αγρίως και παραιτείται αργότερα από αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα τα σχέδια για πραξικόπημα. Διάδοχός του στην αρχηγία ήταν ο Αουγκούστο Πινοτσέτ.

Στις 4 Σεπτέμβρη, μια βδομάδα πριν το πραξικόπημα, 800.000 οπαδοί της «Λαϊκής Ενότητας» συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν την τρίτη επέτειο από την εκλογή του Αλιέντε. Ομως, ο δρόμος είχε ανοίξει για τον Αουγκούστο Πινοτσέτ και τους μαθητές του Μίλτον Φρίντμαν, «τα παιδιά του Σικάγο» για να πραγματώσουν από κοινού το «χιλιανό θαύμα».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ