Η περιοχή της Καρυστίας και της νότιας Εύβοιας συνολικότερα είναι από τις πρώτες που βίωσε την πολιτική κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την «πράσινη μετάβαση», την «απελευθέρωση» και παραπέρα ιδιωτικοποίηση της Ενέργειας. Ο λαός της περιοχής βίωσε από πρώτο χέρι πως αυτή η ανάπτυξη δεν συνέβαλε στην αναβάθμιση της ζωής του, στους όρους δουλειάς των εργαζομένων, όπως διατυμπάνιζαν όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, οι περιφερειακές και δημοτικές αρχές.

Η επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας συνεχίζεται και επεκτείνεται και στο κεντρικό τμήμα της Εύβοιας. Με βάση στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), επικαιροποιημένα τον Απρίλη του 2024, στην Εύβοια είναι κατεστημένα 1.408 MW ή το 26,7% της αιολικής ισχύος της χώρας και στη Στερεά 2.293 MW ή το 44% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος, παρουσιάζοντας συνεχώς αυξητικές τάσεις.

Την ίδια στιγμή, σε διάφορα στάδια βρίσκονται διαδικασίες για νέα αιολικά πάρκα στη νότια και κεντρική Εύβοια, περίπου 800 MW, δηλαδή αύξηση κατά 57% στη σημερινή εγκατεστημένη ισχύ.

Οι σημαντικότερες νέες μεγάλες συστοιχίες αιολικών σχεδιάζεται να εγκατασταθούν στην οροσειρά της Δίρφυς, ενώ δεν λείπουν τα νέα έργα στην ήδη κορεσμένη περιοχή της Καρύστου, αλλά και οι αιτήσεις σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο, όπως στα χωριά του Αλιβερίου. Η συντριπτική πλειοψηφία των νέων αιολικών σταθμών ανήκουν στις εταιρείες ΤΕΡΝΑ και «Motor Oil», που τα τελευταία χρόνια έχουν εκτινάξει την κερδοφορία τους από την παραγωγή Ενέργειας, σε βάρος των λαϊκών νοικοκυριών που αδυνατούν να πληρώσουν το πανάκριβο ρεύμα και να ανταποκριθούν στη συνολικότερη ακρίβεια που προκαλείται.

Παράλληλα, και στο πλαίσιο της ανάγκης μεταφοράς και αποθήκευσης της Ενέργειας που παράγεται από τις ΑΠΕ, προωθείται η κατασκευή μπαταριών και νέων δικτύων μεταφοράς, όπως της υποθαλάσσιας σύνδεσης με Αττική και Στερεά Ελλάδα, μέσω των ΚΥΤ Παλλήνης και Λάρυμνας, αντίστοιχα.

Επίσης πληθαίνουν οι αιτήσεις για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, ακόμη και στη λιγοστή γη υψηλής παραγωγικότητας, στον κόλπο του Ευβοϊκού σχεδιάζεται ανάπτυξη πλωτών φωτοβολταϊκών, στην περιοχή της Αρτάκης και του Πισσώνα σχεδιάζονται μονάδες και καύσης βιοαερίου, ενώ προωθείται η παραπέρα καύση RDF στην τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤ στο Αλιβέρι.

Οι σχεδιασμοί αυτοί και η παραπέρα προώθηση της «πράσινης» ανάπτυξης προχωρούν μέσα από έντονους ανταγωνισμούς τμημάτων κεφαλαίου διεθνώς, στην Ευρώπη και τη χώρα μας, αλλά και στην περιοχή, όπως βέβαια και από τις εξελίξεις στις ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις και πολέμους.

Ανάμεσα σε άλλα υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις από μεγάλες μερίδες του κεφαλαίου, όπως οι ενεργοβόρες βιομηχανίες, που θέτουν ζητήματα κόστους παραγωγής και μείωσης της ανταγωνιστικότητάς τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι αναφορές Μυτιληναίου, ιδιοκτήτη του ομίλου «METLEN» και προέδρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης Μετάλλων, σχετικά με τις επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης στη βαριά βιομηχανία.

Την ίδια στιγμή εκδηλώνονται ανταγωνισμοί ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου, όπως για παράδειγμα των επιχειρηματικών συμφερόντων της Ενέργειας και του τουρισμού. Οι ανταγωνισμοί αυτοί έχουν αντανάκλαση και στα αστικά κόμματα και τους εκπροσώπους τους στην Τοπική Διοίκηση, με αποτέλεσμα να βλέπουμε βουλευτές, δημάρχους και πολιτικούς παράγοντες να επιχειρούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στα αντικρουόμενα συμφέροντα. Για παράδειγμα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις δημάρχων όπως και της περιφερειακής αρχής, που στα λόγια εναντιώνονται στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών αλλά ταυτόχρονα στηρίζουν ανοιχτά την «πράσινη» ανάπτυξη, προωθούν ή και διεκδικούν περισσότερα αντισταθμιστικά κ.λπ.

Οι εξελίξεις στον στρατηγικό κλάδο της Ενέργειας, συνέπειες που πληρώνει ο λαός, είναι αποκαλυπτικές για το γεγονός ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη για όλους. Για να κερδίσουν τα μονοπώλια, πρέπει να χάσει η εργατική τάξη και ο λαός.

Οι ενεργειακοί όμιλοι έχουν εκτινάξει τα κέρδη τους στα τελευταία χρόνια από την πολιτική της «πράσινης» μετάβασης. Την ίδια στιγμή το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος έχει εκτιναχθεί για το λαό, με την αύξηση της ηλεκτρικής ενέργειας να συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών στα βιομηχανικά προϊόντα, στα τρόφιμα, στις μεταφορές, στο κόστος παραγωγής της μικρομεσαίας αγροτιάς.

Η αντίθεση αυτή δεν αποτελεί κάποια στρέβλωση της αγοράς, κάποια κακή παρένθεση λόγω τυχαίων περιστατικών (φύσηξε/δεν φύσηξε κλπ). Αντίθετα, αυτό που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια στα τιμολόγια ρεύματος είναι η κανονικότητα της πλήρους λειτουργίας της απελευθερωμένης αγοράς ενέργειας.

Παρά τα εκατοντάδες εκατομμύρια που παράγονται από το αιολικό δυναμικό της Εύβοιας, δεν δίνεται δεκάρα για την προστασία της ζωής των εργαζομένων. Η εντατικοποίηση και η εργολαβοποίηση, ειδικά στον ΔΕΔΔΗΕ, καταργεί εργασιακά δικαιώματα και βάζει στη μέγγενη του κέρδους την ασφάλεια κατά την εργασία με συνέπεια τα τελευταία χρόνια να θρηνούμε 2 νεκρούς εργάτες στη συντήρηση του δικτύου, καθώς και τραυματίες στην περιοχή της Εύβοιας. Αντίστοιχα, οι συνθήκες δουλειάς στην εγκατάσταση των αιολικών είναι σκληρές, με συνεχείς υπερωρίες, δουλειά σε μεγάλο υψόμετρο - με ότι συνεπάγεται αυτό για τις καιρικές συνθήκες - με χαμηλούς μισθούς και χωρίς πλήρη ασφάλισης.

Παρά το ότι έχουν αναπτυχθεί και συνεχίζουν να αναπτύσσονται χιλιάδες χιλιόμετρα δικτύων, ότι παράγονται πολλές GWh ηλεκτρικής ενέργειας, με την εκδήλωση ακόμα και ασθενών βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων παρουσιάζονται διακοπές στο ρεύμα. Πολύ περισσότερο που λόγω της ελλιπούς συντήρησης, το δίκτυο γίνεται αιτία για πολλές πυρκαγιές κάθε καλοκαίρι.

Το κυνήγι του κέρδους είναι ο λόγος που απειλούνται και τα βουνά της κεντρικής Εύβοιας ή που παραγωγικά εδάφη όπως του κάμπου των Ψαχνών και της Τριάδας έχουν αρχίσει να καλύπτονται από φωτοβολταϊκά, με τους βιοπαλαιστές αγρότες να έχουν να αντιμετωπίσουν μαζί με το τεράστιο κόστος παραγωγής και τις χαμηλές τιμές των προϊόντων την αύξηση των τιμών των ενοικίων αγροτικής γης, κάτι που χειροτερεύει ακόμα περισσότερο την καλλιέργεια βασικών αγροτικών προϊόντων και την αγροδιατροφική επαρχία της χώρας.

Η συνεχιζόμενη επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας και η αυξανόμενη αγανάκτηση για τις επιπτώσεις της «πράσινης» μετάβασης και της εκτίναξης της τιμής της Ενέργειας έχουν προκαλέσει έντονη κινητικότητα και διεργασίες σε διάφορες περιοχές του νησιού.

Με πρωτοβουλίες συλλόγων και μαζικών φορέων στα χωριά της Δίρφυς, της Κύμης, του Αλιβερίου και της Καρύστου, οργανώνονται συνελεύσεις, ενημερώσεις και κινητοποιήσεις, ενώ παράλληλα ασκούνται πιέσεις προς την κυβέρνηση και την Τοπική Διοίκηση.

Ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με τον Τάσο Μπαλτά, πρόεδρο του Ορειβατικού Συλλόγου Χαλκίδας, που μαζί με συλλόγους και μαζικούς φορείς στην περιοχή Διρφύων - Μεσσαπίων πρωτοστατούν στην οργάνωση του αγώνα ενάντια στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών και στην κεντρική Εύβοια.

«Αν μου έλεγες πριν από 4-5 χρόνια ότι θα φτάναμε σήμερα να έχουμε αναπτύξει όλη αυτή τη δράση, να έχουμε πετύχει τον συντονισμό δεκάδων συλλόγων και μαζικών φορέων και όλη αυτή η προσπάθεια να έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη και να έχει αγκαλιαστεί από τους κατοίκους των χωριών της κεντρικής Εύβοιας, δεν θα το πίστευα. Εχουν γίνει ενημερωτικές εκδηλώσεις και Γενικές Συνελεύσεις στα χωριά, μαζικές κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας, ακόμα και πάνω στο βουνό, έχουμε οργανώσει την άμεση παρέμβασή μας όπου και όταν χρειαστεί. Επιδιώκουμε επίσης να είμαστε σε άμεση επαφή με τους κατοίκους και τους συλλόγους των χωριών, ώστε να συμμετέχουν ενεργά σε κάθε πρωτοβουλία και να αντιλαμβάνονται πως πρόκειται για δικό τους αγώνα. Και εκεί πιστεύουμε ότι θα κριθεί η μάχη. Στο πόσο αποφασιστική και μαζική θα είναι η στάση των κατοίκων των χωριών, στο πόσο θα αντέξουν στις πιέσεις που ασκούνται. Για παράδειγμα, είναι σημαντική έως καθοριστική η στάση που θα κρατήσουν οι δασικοί συνεταιρισμοί που έχουν στην ιδιοκτησία τους μεγάλες εκτάσεις στις περιοχές που έχουν δεσμευτεί για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών. Οπως επίσης εξίσου σημαντική είναι η στήριξη και η αλληλεγγύη στους κατοίκους των χωριών που βρίσκονται αντιμέτωποι με πολύ ισχυρά συμφέροντα, με πολιτικές κατευθύνσεις και επιλογές», σημείωσε ο Τάσος Μπαλτάς για την εξέλιξη του αγώνα.

Αναφερόμενος στα νέα έργα αιολικών που προωθούνται στη Δίρφη και την κεντρική Εύβοια και τις διαδικασίες που ακολουθούνται, ο Τάσος Μπαλτάς επισημαίνει: «Πλέον δεν κρατιούνται ούτε τα προσχήματα. Δεν υπάρχει καμία προστασία για περιοχές natura, για αρχαιολογικούς χώρους, για περιοχές ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς. Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, εκτός του ότι στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αντιγραφή, έρχονται για διαβούλευση μόλις λίγων ημερών, ενώ η όποια γνωμοδότηση δεν έχει ουσιαστικά καμία ισχύ. Με αυτές τις διαδικασίες, τους νόμους και τα δικαστήρια προσαρμοσμένα για να τις διευκολύνουν, παραδίδονται στους επιχειρηματικούς ομίλους η Δίρφη, ο Πυξαριάς, τα Κοτύλαια, για να έχουν την τύχη των βουνών της νότιας Εύβοιας».

Από τη συζήτηση δεν λείπει η αναφορά στα «αντισταθμιστικά οφέλη» και το πώς αξιοποιούνται ως «δούρειος ίππος» στις τοπικές κοινωνίες, με τον πρόεδρο του Ορειβατικού Συλλόγου Χαλκίδας να τονίζει:

«Ο μύθος των περιβόητων αντισταθμιστικών οφελών έχει καταρρεύσει. Μπορεί κάποιος να το διαπιστώσει χαρακτηριστικά στην περιοχή της Καρυστίας. Οι "χορηγίες"' τους δεν μπορούν να "ξεπλύνουν" όλη αυτή την κατάσταση, ούτε βέβαια να αντισταθμίσουν την εκτόξευση της τιμής του ρεύματος. Χρησιμοποιήθηκαν και συνεχίζουν ακόμη να χρησιμοποιούνται προκειμένου να καμφθούν οι αντιστάσεις των τοπικών κοινωνιών, ιδιαίτερα μέσω των δήμων και κοινοτήτων, αξιοποιώντας το υπαρκτό πρόβλημα της υποχρηματοδότησης. Δυστυχώς όμως υπάρχουν κάποιοι "καλοθελητές", που είτε από προσωπικό συμφέρον, είτε από την ανάγκη να υπηρετήσουν συγκεκριμένες πολιτικές κατευθύνσεις, περιδιαβαίνουν ακόμη τα χωριά και τάζουν διάφορα. Αξιοποιούν τη φτώχεια και την εγκατάλειψη που κυριαρχεί προκειμένου να εξαγοράσουν συνειδήσεις και να δώσουν τάχα οικονομική διέξοδο. Ορισμένοι από αυτούς μάλιστα έρχονται και στις εκδηλώσεις που κάνουμε, εκφράζοντας δήθεν τη στήριξή τους, ενώ βλέπουμε ξεκάθαρα δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων να αποδέχονται ή και να ζητούν χορηγίες από τις εταιρείες που έχουν λεηλατήσει τον τόπο μας και θησαυρίζουν στις πλάτες μας. Ωστόσο ο κόσμος αρχίζει και αντιλαμβάνεται τον ρόλο του καθενός. Εχει βγάλει τα συμπεράσματά του και σε αυτό έχει βοηθήσει και η δραστηριότητα που έχουμε αναπτύξει και η πλατιά ενημέρωση στα χωριά».

Επισημαίνει παράλληλα ότι το «τυράκι» των αντισταθμιστικών οφελών ήρθε να πατήσει πάνω στην τεράστια περικοπή της χρηματοδότησης των δήμων την τελευταία δεκαπενταετία. «Η χρηματοδότηση στους δήμους μέσω των ΚΑΠ θα έπρεπε σύμφωνα με τα νομοθετημένα να είναι 7,2 δισ. ευρώ, ωστόσο θα πάρουν μόλις 2,3 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα η ΣΑΤΑ που δόθηκε το 2009 ήταν 1,1 δισ ευρώ και φέτος δεν ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ. Ετσι οι επιχειρηματικοί όμιλοι εμφανίζονται ως "ευεργέτες" δίνοντας μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ για μικροέργα, κάνοντας "χορηγίες" αναλώσιμων σε σχολεία, στηρίζοντας προληπτικές ιατρικές εξετάσεις από ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.λπ. Δηλαδή, όχι μόνο εμφανίζονται ως "σωτήρες", αλλά ταυτόχρονα εξυπηρετούν και τη λογική εμπορευματοποίησης της Παιδείας και της Υγείας μέσω της αντικατάστασης της κρατικής χρηματοδότησης από την αναζήτηση χορηγιών. Την ίδια στιγμή μάλιστα οι συγκεκριμένοι επιχειρηματικοί όμιλοι θησαυρίζουν από την τιμή του ρεύματος και τα δισεκατομμύρια επιδοτήσεις από το Ταμείο Ανάπτυξης και άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα, τα οποία θα φορτωθούν και πάλι στις πλάτες του λαού».

Στην οργάνωση του αγώνα εντάσσεται και η κοινή πρωτοβουλία των πολιτιστικών συλλόγων Ατταλης, Μακρυκάπας, Τριάδας, Μακρυμάλλης και Καθενών, καθώς και των Αγροτικών Συλλόγων Τριάδας και Διρφύων - Μεσσαπίων για συλλογή υπογραφών ενάντια στην επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας.

«Απέναντι σ' αυτές τις εξελίξεις κανένας δεν πρέπει να μείνει αμέτοχος! Ολοι εμείς που ζούμε, δουλεύουμε και μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σε αυτόν τον τόπο, δεν ανεχόμαστε να γεμίσουν τα βουνά της περιοχής μας με ανεμογεννήτριες και οι κάμποι με φωτοβολταϊκά, δεν ανεχόμαστε τα βουνά μας να καίγονται σχεδόν κάθε χρόνο, δεν ανεχόμαστε με την πρώτη ψιχάλα να τρέμουμε μην πλημμυρίσουμε», αναφέρουν οι Σύλλογοι στο κείμενο συλλογής υπογραφών και μεταξύ άλλων προσθέτουν:

«Εταιρείες, κυβερνήσεις και άλλοι καλοθελητές σχεδιάζουν να μετατρέψουν το σπάνιο φυσικό περιβάλλον της Δίρφυς σε ενεργειακό κέντρο, χωρίς κανέναν σεβασμό στη ζωή και τις δραστηριότητές μας. Μας μιλούν συνεχώς για την ανάγκη να προστατευτούμε από την κλιματική αλλαγή, για την "πράσινη μετάβαση", η οποία μάλιστα θα έφερνε φθηνό ρεύμα, ενεργειακή αυτάρκεια στη χώρα, πολλές και καλές θέσεις εργασίας... Πράσινα άλογα! (...) Γιατί ενώ μιλούν για προστασία, δεν παίρνουν κανένα μέτρο προστασίας της Δίρφυς, της ζωής και της περιουσίας μας; Ενωνόμαστε όλοι μαζί και απαιτούμε: Καμιά ανεμογεννήτρια στη Δίρφη! Να μπει τέρμα στην επέκταση των φωτοβολταϊκών που καταλαμβάνουν παραγωγική γη και αυξάνουν τα ενοίκια για τους αγρότες, φθηνό ρεύμα για νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αγρότες, μέτρα αντιπυρικής και αντιπλημμυρικής προστασίας για τις ζωές και τις περιουσίες μας!».

Στο πλευρό του λαού, των συλλόγων και των μαζικών φορέων της Εύβοιας που αντιστέκονται στην επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων της Ενέργειας στέκεται το ΚΚΕ, στηρίζοντας τον αγώνα και παλεύοντας μαζί τους.

Μέλη και φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στην Εύβοια συμμετέχουν στην οργάνωση του αγώνα και τις κινητοποιήσεις, οι βουλευτές και οι ευρωβουλευτές του Κόμματος καταθέτουν Ερωτήσεις και πραγματοποιούν παρεμβάσεις στη Βουλή και την Ευρωβουλή. Παράλληλα, μέσα από τη δράση τους οι Οργανώσεις του ΚΚΕ συμβάλλουν στο να φωτιστούν οι πραγματικές αιτίες του προβλήματος και να οξυνθεί η αμφισβήτηση στην πολιτική που το γεννά. Δείχνουν τον δρόμο της οργάνωσης μέσα από τα σωματεία και τους συλλόγους, ώστε ο λαός να βάλει στο επίκεντρο τις δικές του ανάγκες και να διεκδικήσει να μπει εδώ και τώρα τέρμα στην εγκατάσταση νέων αιολικών σταθμών και έργων ΑΠΕ στην Εύβοια. Να διεκδικήσει μέτρα για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος, φθηνό ρεύμα για τα λαϊκά νοικοκυριά και τους αγρότες, κατάργηση των φόρων των πράσινων και άλλων χαρατσιών στο ηλεκτρικό ρεύμα, στην Ενέργεια συνολικότερα και το νερό. Δίνουν τη μάχη για να διαδοθεί πλατιά η πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ, με την οικονομία και την εξουσία στα χέρια των εργαζομένων, για να ανοίξει ο δρόμος για να ικανοποιηθούν πλήρως οι εργατικές - λαϊκές ανάγκες, για τον σοσιαλισμό.

Γιατί μόνο ο σοσιαλισμός, η κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας μπορούν να διασφαλίσουν την κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Ετσι και στην Ενέργεια, όπου η παραγωγή της δεν θα σχεδιάζεται με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος, αλλά με κριτήριο τις ανάγκες της κοινωνίας, αξιοποιώντας όλες τις μορφές παραγωγής Ενέργειας και τις δυνατότητες της τεχνολογίας και της επιστήμης, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας του λαού.

Για παράδειγμα, το υψηλό αιολικό δυναμικό που διαθέτει η Εύβοια εξαιτίας της γεωμορφολογίας και των ισχυρών ανέμων, δεν θα αποτελεί κίνητρο για την επέλαση και την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, αλλά θα αξιοποιείται σχεδιασμένα και με γνώμονα την προστασία του πληθυσμού, των δραστηριοτήτων του και του περιβάλλοντος. Οπως επίσης η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών δεν θα γίνεται σε βάρος γης υψηλής παραγωγικότητας. Θα υπάρχει αξιοποίηση της γεωθερμίας από θερμά λουτρά, όπως στην περιοχή της Αιδηψού, για τη θέρμανση κατοικιών, την ανάπτυξη θερμοκηπιακής καλλιέργειας, την παραγωγή Ενέργειας. Θα γίνεται αξιοποίηση των θαλάσσιων ρευμάτων όπως στον πορθμό του Ευρίπου, το Καβοντόρο, τον δίαυλο των Ωρεών, αλλά και κάθε δυνατότητας παραγωγής Ενέργειας προς όφελος του λαού και όχι για τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων.