Οι αρχές του προσχεδίου νόμου για την Πολιτιστική Κληρονομιά παρουσιάστηκαν, χτες, από τον υπουργό Πολιτισμού Σταύρο Μπένο και τον γενικό γραμματέα του ΥΠΠΟ, Γιώργο Θωμά,που προήδρευσε 40μελούς επιτροπής. Το προσχέδιο βρίσκεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης, ενώ το Μάη θα γίνει διάλογος με φορείς και κόμματα και τον Ιούνη θα κατατεθεί στη Βουλή. Το προσχέδιο περιλαμβάνει και προβλέπει:

• Αρχαία Μνημεία.Είναι όλα τα εντός των ορίων της ελληνικής επικράτειας, χρονολογούμενα από το βάθος της αρχαιότητας μέχρι το 1700.Ο προηγούμενος νόμος προστάτευε αυτόματα μόνο ό,τι χρονολογούνταν μέχρι το 1453. Το προσχέδιο επεκτείνει την αυτόματη προστασία.
• Νεότερα Μνημεία.Οσα χρονολογούνται από το 1701 μέχρι πριν 100 χρόνια.Ισχύει η αυτόματη κήρυξη.
• Σύγχρονα Μνημεία.Οσα χρονολογούνται τα τελευταία 100 χρόνια.Απαιτείται προηγούμενη κήρυξη, ενώ το κράτος δεν μπορεί να επέμβει για τα έργα τέχνης, των οποίων ο δημιουργός ζει.

Στα Αρχαία Μνημεία ξεχωρίζουμε τις σημαντικότερες διατάξεις, ξεκινώντας από το ότι όλα ανήκουν στο κράτος.Αλλαγές γίνονται στο φαινόμενο της κατοχής. Η κατοχή δεν κληρονομείται, αλλά μεταβιβάζεται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη της Υπηρεσίας και απόφαση του υπουργού Πολιτισμού.Για τη διακίνηση, προκειμένου να υπάρχει έλεγχος στα προϊόντα αρχαιοκαπηλίας,ο κάτοχος υποχρεούται να αναφέρει τη χώρα προέλευσης αλλά και καταγωγής, τον τρόπο αγοράς και την ταυτότητα του προηγούμενου παραλήπτη.Το ίδιο ισχύει για τους συλλογείς που επιθυμούν να πλουτίσουν τη συλλογή τους. Θεσμοθετείται η δυνατότητα κατάργησης της κατοχής, αν δεν τηρούνται διατάξεις του νόμου.Οι υποχρεώσεις συλλογέων και κατόχων εξομοιώνονται, αλλά... απαλλάσσονται από τον έλεγχο για την προέλευσή τους οι υπάρχουσες συλλογές και κατοχές. Σχετικά με την ποινικοποίηση της αρχαιοκαπηλίας,βασική κατεύθυνση είναι η υπαγωγή της στα κακουργήματα,αλλά οι σχετικές διατάξεις βρίσκονται στο υπουργείο Δικαιοσύνης.

Για τα Νεότερα και Σύγχρονα Εργα,στα οποία περιλαμβάνονται και αρχιτεκτονικά σύνολα, ιστορικά κέντρα ή τόποι, καθιερώνεται τριών βαθμών προστασία:

• Διατήρηση του μνημείου ως έχει.Η χρήση υπακούει το μνημείο.
• Διατήρηση του μνημείου ως έχει.Η αποκατάσταση να υπακούσει στη χρήση, αλλά μόνο με εσωτερικές αλλαγές.
• Επιτρέπεται η καθ' ύψος ή καθ' έκταση επέκταση.Η χρήση του κτιρίου είναι ελεύθερη. Ενθαρρυντικό για την προστασία των νεότερων μνημείων είναι ο καθορισμός ζωνών προστασίας.

Αμφιβολίες για τη δυνατότητα υλοποίησής τους - χρειάζεται μία νέα ευέλικτη υπηρεσία που θα έχει τον έλεγχο - προκαλούν οι διατάξεις για τα κινητά νεότερα και σύγχρονα (φορεσιές, εικόνες κ.ά.). Στα νεότερα, η προστασία είναι αυτόματη, η κατοχή ελεύθερη, αλλά οι ιδιοκτήτες οφείλουν να ενημερώνουν σε περίπτωση εξαγωγής ή πώλησης. Το ίδιο ισχύει και για τους παλαιοπώλες, προκειμένου να παταχτεί το παραεμπόριο. Οι διατάξεις δεν αλλάζουν για τα σύγχρονα κινητά, αλλά προηγείται η κήρυξη.

Ξεκαθάρισμα γίνεται στον τομέα των ανασκαφών.Ο ανασκαφέας δεν μπορεί να κάνει περισσότερες από μία συστηματική ανασκαφή και απαγορεύεται να ξεκινήσει άλλη αν δε δημοσιεύσει - εντός μιας δεκαετίας - την προηγούμενη. Ο ερευνητής υποχρεούται να καταθέτει ετήσια υπηρεσιακή έκθεση. Οι ξένες σχολές δικαιούνται να έχουν μέχρι τρεις ανασκαφές.

Αναβαθμίζονται τα Τοπικά Αρχαιολογικά Συμβούλια.Το ΚΑΣ αποκτά ελεγκτικό και αποφασιστικό ρόλο (όχι μόνο γνωμοδοτικό), όταν πρόκειται για επιστημονικά θέματα. Η παραπάνω πρόθεση δε θα υλοποιηθεί αν δεν κινητοποιηθεί η ίδια η κρατική μηχανή και δεν ψηφιστεί ο Οργανισμός του ΥΠΠΟ.

Στις Αναστηλώσεις - Συντηρήσεις θα ισχύσουν οι διεθνείς συμβάσεις, ενώ γενικόλογα αναφέρθηκε η ανάγκη μουσειακής πολιτικής.Τέλος, τις αρχαιολογικές εκθέσεις στο εξωτερικό θα κάνει ΝΠΙΔ (!!!).