Η μόνιμη σχεδόν κρίση στο τουρκικό πολιτικό σκηνικό κλιμακώθηκε ξανά αυτή τη βδομάδα. Οπως είχε προαναγγείλει από πέρυσι, ο στρατός, που παρά τις ανεδαφικές ευρωπαϊκές προτροπές διατηρεί τον ενεργό και κρίσιμο πολιτικό του ρόλο, παρενέβη με μια συνέντευξη του αρχηγού του μεικτού του επιτελείου, του διαβόητου στρατηγού. Πολιτικοί παρατηρητές σημείωσαν ότι η συνέντευξη θύμιζε έντονα εμφάνιση αρχηγού κόμματος, παραγνωρίζοντας το «θεσμικό» ρόλο του στρατού σε ένα κατά βάθος μιλιταριστικό καθεστώς. Ο Μπουγιούκανιτ απαίτησε, ουσιαστικά, τη συναίνεση της σημερινής πολιτικής ηγεσίας για εισβολή στο Ιράκ και εξόντωση των δυνάμεων του κουρδικού ένοπλου αυτονομιστικού κινήματος.

Η επιλογή θα δημιουργούσε νέες επιπλοκές με δεδομένο ότι το ΡΚΚ δρα και σε περιοχές που είναι των Ιρακινών Κούρδων, και ως γνωστόν οι Ιρακινοί Κούρδοι είναι ένα από τα πιο σοβαρά στηρίγματα των ΗΠΑ στην περιοχή.

Η πίεση της Αγκυρας προς τις ΗΠΑ προκειμένου να της επιτρέψουν μια «στρατιωτική λύση» στο κουρδικό πρόβλημα αποκρούστηκε πολλές φορές μέχρι σήμερα, και η κλιμάκωσή της δε φέρνει αποτελέσματα. Οι Αμερικανοί κάλεσαν την Τουρκία να μην προχωρήσει σε «μονομερή» δράση - μια φράση κωμική δεδομένης της πρόσφατης ιστορίας, που υποκρύπτει ωστόσο μια ελάχιστα συγκεκαλυμμένη απειλή: Μην εισβάλετε, θα μας βρείτε απέναντι. Αντ' αυτού, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε την τουρκική ηγεσία να «συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις» με την ιρακινή κυβέρνηση. Αυτό όμως οι Τούρκοι το έχουν ήδη δοκιμάσει, με μηδενικό αποτέλεσμα.

Το θέμα του βόρειου Ιράκ δεν εξαντλείται μόνο σε μερικά στρατόπεδα του ΡΚΚ, ανεξαρτήτως του τι λένε ο Μπουγιούκανιτ και οι Τούρκοι επιτελείς, αλλά περιλαμβάνει το ζήτημα του κουρδικού θύλακα, που θυμίζει όλο και περισσότερο κράτος, στο βόρειο Ιράκ, το οποίο οι Κούρδοι φιλοδοξούν να συμπεριλάβει το Κιρκούκ. Οι κάτοικοι της πόλης - που έχει δεχτεί αναρίθμητες εισβολές στην ιστορία της, αποτελεί στρατηγικό σημείο τόσο για την άμυνα εναντίον οποιουδήποτε εισβολέα ή για την επίθεση εναντίον οποιουδήποτε εχθρού, διακρίνεται για την εθνοτική και θρησκευτική της ποικιλομορφία και έχει την ευλογία και την κατάρα να έχει στο υπέδαφός της κολοσσιαία αποθέματα πετρελαίου εξαιρετικά φθηνού στην εξόρυξη (1-5 δολάρια το βαρέλι, έναντι 30 σε άλλες περιοχές του Ιράκ) - θα συμμετάσχουν, αργότερα φέτος, σε ένα δημοψήφισμα για να κριθεί η τύχη της. Η τουρκική ηγεσία απεύχεται σε κάθε περίπτωση την υπαγωγή της στον κουρδικό έλεγχο. Τόσο, μάλιστα, που ενίσχυσε ενεργά (οικονομικά, ακόμη και στρατιωτικά) τους Τουρκομάνους, μια από τις εθνοτικές ομάδες της περιοχής, προκειμένου να αποτρέψει το ενδεχόμενο. Σε μια αλησμόνητη περίπτωση, δε, Τούρκοι κομάντος έζησαν από πρώτο χέρι τη μεταχείριση που οι Αμερικανοί επιφύλασσαν στους Ιρακινούς πολίτες - τους συνέλαβαν, τους έγδυσαν και τους φόρεσαν κουκούλες.

Ο τουρκικός στρατός επείγεται να εισβάλει στο βόρειο Ιράκ για να αποδυναμώσει το ενδεχόμενο η κουρδική μειονότητα της Τουρκίας (περίπου 16 εκατ.), ή τουλάχιστον ένα τμήμα της, να αναζητήσει στο ιρακινό υπό διαμόρφωση κρατικό μόρφωμα δικαίωση του προαιώνιου αλυτρωτισμού της. Προς αυτό, μάλιστα, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ) της Τουρκίας φέρεται να έχει καταρτίσει και σχέδιο για οικονομικό στραγγαλισμό του κουρδικού θύλακα, κλιμάκωση της πολιτικής πίεσης σε διεθνές επίπεδο και, τελικά, εισβολή. Τα σχέδια αυτά όμως προσκρούουν πάντα στις αμερικανικές και τις ευρωπαϊκές επιδιώξεις. Μια βίαιη κλιμάκωση θεωρούνταν, ήδη από το 2003, ότι θα προκαλούσε γενικευμένη περιφερειακή σύρραξη.

Ενώ η κλιμάκωση στο Κουρδικό φθάνει πλέον σε σημείο βρασμού, η κατάσταση και στο εσωτερικό τουρκικό πολιτικό σκηνικό βρίσκεται επίσης σε πολύ κρίσιμη φάση. Την επόμενη βδομάδα, το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚ), της «ισλαμοδημοκρατικής» τουρκικής Δεξιάς, θα ανακοινώσει τον υποψήφιό του για την Προεδρία. Στην Τουρκία Πρόεδρο εκλέγει, για επταετή θητεία, η Βουλή - όπου το ΑΚ έχει συντριπτική πλειοψηφία. Καθώς ο Πρόεδρος θεσμικά κρατά τα κλειδιά του κρατικού μηχανισμού, αφού εγκρίνει ή απορρίπτει τους διορισμούς των δημόσιων λειτουργών, είναι ευνόητο ότι το ποιος θα είναι θα κρίνει το εάν οι ισλαμιστές θα πάρουν στα χέρια τους τον πραγματικό έλεγχο του μηχανισμού. Ηρθε η ώρα, λοιπόν, να κριθεί εάν η θρυλούμενη εδώ και χρόνια μεταπήδηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Προεδρία με αντικατάστασή του στον πρωθυπουργικό θώκο από τον Αμπντουλάχ Γκιουλ θα γίνει πραγματικότητα ή όχι.

Φυσικά, οι αυτόκλητοι υπερασπιστές του «κεμαλικού» κράτους έχουν ξεσπαθώσει εδώ και καιρό, και τόσο ο στρατηγός Μπουγιούκανιτ όσο και ο απερχόμενος Πρόεδρος, Αχμεντ Νετζντέτ Σεζέρ, προσέθεσαν τη φωνή τους, και το ειδικό θεσμικό τους βάρος, στην προσπάθεια αποτροπής αυτού του σεναρίου. Ο στρατηγός υπονόησε ότι ο επόμενος Πρόεδρος πρέπει να είναι κεμαλιστής - αφήνοντας ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο σε περίπτωση που προταθεί, πόσο μάλλον εκλεγεί, κάποιος ισλαμιστής. Με δεδομένη την ιστορία των τριών πραξικοπημάτων (τεσσάρων, μαζί με το «βελούδινο» κατά του Ερμπακάν), η τοποθέτηση αυτή συνιστά πολύ σοβαρή απειλή. Ο Πρόεδρος Σεζέρ, την Παρασκευή, έκανε μια τοποθέτηση σε πολύ λιγότερο υπαινικτικό ύφος: Το τουρκικό πολιτικό καθεστώς, είπε, ουδέποτε αντιμετώπισε τόσο «σοβαρή απειλή» στην ιστορία του! Αυτή η δήλωση μοιάζει - πολύ - με πρόσκληση στο στρατό να ανατρέψει την κυβέρνηση. Οσο κι αν οι Αμερικανοί έλεγαν, όταν οι ισλαμοδημοκράτες σάρωναν το 2003 στις εκλογές - πράγμα που αναμένεται να επαναλάβουν κι αργότερα φέτος, κατά τις δημοσκοπήσεις - ότι ο Ερντογάν πρέπει να αφεθεί να κυβερνήσει, οι υπέρμαχοι του «κοσμικού κράτους του Ατατούρκ» φρίττουν όλο και περισσότερο μπροστά σε αυτό που τους περιμένει την επόμενη βδομάδα.

Ο Ερντογάν διατυμπανίζει ότι δεν έχει «καμία μονομανία» με την ανάληψη της Προεδρίας. Μπλοφάρει; Θα φανεί - όπως και η αντίδραση των αντιπάλων του.

Ενώ οι αντιμαχόμενες ομάδες της τουρκικής άρχουσας τάξης - όπου ακόμη και το κεφάλαιο έφθασε τα τελευταία χρόνια να διαχωρίζεται σε «ισλαμικό» και μη, αναλόγως με το σε ποιο άλογο ποντάρει για την ικανοποίηση των συμφερόντων του - αναμετριούνται και συμπλέουν ταυτόχρονα, συνενώνονται σε ορισμένα πεδία και παλεύουν σε άλλα, η στροφή στον εθνικισμό (με «ισλαμική» ή «κοσμική» γεύση) είναι άλλο ένα γεγονός που προβληματίζει, όπως και η στροφή σε ακροδεξιά αντανακλαστικά. Οι ισλαμιστές, όσον αφορά στην καταπίεση των εργασιακών δικαιωμάτων, είναι εξίσου αντιδραστικοί με τους κοσμικούς πολιτικούς ή στρατιωτικούς. Είναι, αν μη τι άλλο, χαρακτηριστικό ότι ο κυβερνήτης της Κωνσταντινούπολης, Μουαμέρ Γκιουλέρ, διαμήνυσε πως δε θα επιτρέψει την πραγματοποίηση συγκεντρώσεων για την Εργατική Πρωτομαγιά στην πλατεία Τάξιμ, παρότι είναι γνωστό εδώ και μήνες πως τα συνδικάτα και τα κόμματα της Αριστεράς προετοιμάζονται γι' αυτές. Οι πολίτες πρέπει να ξέρουν, απείλησε ο Γκιουλέρ, ένα από τα πιο προβεβλημένα στελέχη του ΑΚ, ότι η συμμετοχή σε εκτός νόμου διαδηλώσεις είναι «έγκλημα». Το ΚΚ Τουρκίας διαμηνύει, πάντως, όπως και άλλες οργανώσεις της Αριστεράς, ότι θα είναι εκεί.