«Ο θόρυβος των άλλων γύρω μας»

«Κάθε χρόνο, το πρόγραμμα του Διεθνούς Διαγωνιστικού δεν αποτελεί θεματική ενότητα αλλά πρισματική εικόνα του παγκόσμιου νέου κινηματογράφου. Επιλέξαμε τα πιο ελπιδοφόρα ξεκινήματα σκηνοθετών από την Ευρώπη, την Ασία και τη Λατινική Αμερική και φέτος νιώθουμε τυχεροί καθώς αυτά τα "ξεκινήματα", μοιάζουν περισσότερο με "αφίξεις" στην καλλιτεχνική ωριμότητα».

Βέβαια, οι εκτιμήσεις, ιδιαίτερα για τα ζητήματα της τέχνης, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι υποκειμενικές. Για να γίνουν αντικειμενικές, πέρα από την αλλαγή θεώρησης των πραγμάτων, επιβάλλονται και συνολικότερες λειτουργίες. Το φεστιβάλ, όμως, είναι προσωπικό φεστιβάλ. Ενας, το πολύ δυο, αποφασίζουν για τα πάντα!

«Ανεμοι του Σεπτέμβρη»

Ετσι, όμως, δε χτίζεται όμορφος κόσμος! Και η τέχνη για να αποδώσει τα μέγιστα, απαιτεί αξιοπρεπείς και περήφανους δημιουργούς. Δημιουργούς οι οποίοι θα πιστεύουν σε συλλογικές αποφάσεις, σε συλλογικές λειτουργίες. Η παραίτηση, που είναι σύμπτωμα των τελευταίων μίζερων χρόνων, πρέπει να τελειώσει. Η επίθεση των δημιουργών, επίθεση σε όλους τους τομείς και σε όλες τις σφαίρες, είναι αυτή που θα εξασφαλίσει ελεύθερη κοινωνική τέχνη. Ο αντίποδας του συλλογικού είναι το αδιέξοδο προσωπικό με όλα τα συνεπακόλουθα! Συνεπακόλουθα που αντανακλώνται και μέσα στις ταινίες!

«Κλεψύδρα»

Θα μου πείτε μήπως ήταν καλύτερος ο... ηλικιωμένος (1946) Ολιβερ Στόουν, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα να προωθήσει την ταινία του (W) και αφού ήταν περαστικός από τον τόπο μας, τού δώσαμε, με την ευκαιρία, και έναν «Χρυσό Αλέξανδρο» (οικονομία στους Αλέξανδρους παιδιά, γιατί στο τέλος θα είναι σαν τα μαρουλόφυλλα, δε θα τους παίρνει κανείς).

Και αυτός σκόρπιες εικόνες μάς προσέφερε. Εικόνες από έναν χαζό, έναν σχεδόν μογγολικό Μπους. Ομως, με τα αστειάκια και τα ανέκδοτα δεν εξηγείται ο πολύπλοκος κόσμος. Ο άγριος αμερικάνικος κόσμος. Αντιλαμβάνεστε γιατί στην εισαγωγή μας, μιλήσαμε για προσωπική πολιτική, για προσωπικές επιλογές! Με ποια λογική επιλέχτηκε η ταινία του Στόουν, η οποία, έτσι και αλλιώς, από την Πέμπτη θα βρίσκεται στις αίθουσες;

Χτες παίχτηκαν δυο ακόμα ταινίες στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ! Οι «Ανεμοι του Σεπτέμβρη», του ταϊβανέζου Τομ Σου-γιου Λιν, που αναφέρεται, με φτωχό κινηματογραφικό τρόπο, σε ένα σκάνδαλο που ξέσπασε στην Ταϊβάν και αφορούσε στα παράνομα στοιχήματα, στους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές (μπέιζμπολ) και στις επαφές τους με τους τοπικούς γκάνγκστερ (έχει άφθονους τέτοιους η Ταϊβάν). Αυτό είναι το φόντο της ταινίας. Η ιστορία αφορά σε μια ομάδα μαθητών και στην ενηλικίωσή τους.

Η δεύτερη ταινία είναι από τη Γαλλία. Λέγεται «Ο θόρυβος των άλλων γύρω μας», και τη γύρισε ο Ντιασέμ. Εδώ το φόντο είναι το φεστιβάλ της γαλλικής πόλης Αβινιόν και η ιστορία είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις μιας ομάδας καλλιτεχνών. Μια ακόμα γαλλική μικροαστική ταινία. Η οποία, κάποιες στιγμές κάτι προσπαθεί να πει, όμως, τελικά αυτό δεν ολοκληρώνεται. Αυτό είναι ένα από τα πολλά ελαττώματα των μικροαστών.

Η Τουρκάλα σκηνοθέτης Γεσίμ Ουστάογλου

Οκτώ ταινίες εκπροσωπούν την Τουρκία στο αφιέρωμα «Ματιές στα Βαλκάνια», με τις νεότερες δουλειές των γνωστών από τα μέσα του '90, Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, Γεσίμ Ουστάογλου κ.ά. Αλλά και εκπροσώπους μιας νέας γενιάς, όπως τον Ουγιγκάρ Ασάν («Καβούκι»), τον Εζκαν Αλπέρ («Φθινόπωρο»), τον Χουσεγίν Καράμπεϊ («Είσαι ο Μάρλον μου κι ο Μπράντο μου») και τον Νεζίχ Υνέν («Τα χαμένα τραγούδια της Ανατολίας»).

• Η νέα ταινία «Τρεις πίθηκοι» του Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν («Σύννεφα του Μάη» και «Μακριά») κέρδισε στις Κάννες το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας. Η μοιχεία και οι ενοχικές συνέπειες ωθούν μια οικογένεια να συμπεριφέρεται όπως οι τρεις πίθηκοι: δε μιλάει, δεν ακούει, δε βλέπει.

Η σιωπή και οι ελάχιστοι διάλογοι συμπυκνώνονται σε μια εσωτερική ένταση, στην εξαιρετική ερμηνεία των ηθοποιών. Με τον αργό ρυθμό μέσα από στατικά πλάνα, την ελλειπτική κινηματογραφική αφήγηση, τους μεμονωμένους έντονους ήχους και τη φλου αισθητική, ο σκηνοθέτης χτίζει ένα υποβλητικό ψυχολογικό δράμα, με στοιχεία θρίλερ.

• Η Γεσίμ Ουστάογλου («Ταξίδι στον ήλιο» και «Περιμένοντας τα σύννεφα») είναι μέλος της φετινής Κριτικής Επιτροπής. Στη νέα της ταινία «Το κουτί της Πανδώρας», τρία μεσήλικα αδέρφια, αποξενωμένα μεταξύ τους, ξανασμίγουν όταν η ηλικιωμένη μητέρα τους παθαίνει Αλτσχάιμερ.

Ενα σκληρό θέμα, δοσμένο με τρυφερότητα μέσα απ' τη συγκλονιστική ερμηνεία της Τσίλα Σέλτον, στο ρόλο της ηλικιωμένης. Η ψυχολογική ένταση και η αποξένωση υπογραμμίζονται και από την αντιπαράθεση φυσικού και αστικού τοπίου, μέσα από όμορφα πανοραμικά πλάνα, λουσμένα σ' ένα υπέροχο φως. Η αργή κίνηση της κάμερας με συχνά στατικά πλάνα, και η υπέροχη θλιμμένη μουσική του Ζαν-Πιερ Μας, συμπληρώνουν τη συγκινητική ατμόσφαιρα.