Λίγες μέρες πριν γιορτάσει τα ενενήντα της χρόνια, η Δανάη Στρατηγοπούλου, η καλλιτέχνις και αγωνίστρια, πήρε και έδωσε χαρά, απολαμβάνοντας το σπάνιο προνόμιο, να συνειδητοποιεί ότι εξακολουθεί να παραμένει δημοφιλής στο γύρισμα του αιώνα. Οπως τότε, στην Κατοχή, στο άλσος του Πεδίου του Αρεως, που τη χειροκροτούσαν δυο χιλιάδες άνθρωποι συνέχεια, επί δέκα λεπτά. Τα τραγούδια της δεν ήταν βέβαια άσχετα με το πατριωτικό της έργο και ο κόσμος έπιανε τα μηνύματα μέσα από τους «αθώους» στίχους.

Είχε ήδη «μπει» στην οργάνωση. Η Δανάη εργαζόταν για την «Αλληλεγγύη». Φυσικά, ακολούθησαν οι φυλακές Αβέρωφ και το «Εμπειρίκειο». Ακατάβλητη η «καλλιτέχνις» μέσα της - ακόμα και σήμερα - την ωθεί να επικοινωνεί με το κοινό, να σχολιάζει, να σατιρίζει και να σατιρίζεται, να λέει ανέκδοτα, να σκαρώνει οκτάστιχα μέσα σε λίγα λεπτά και να στηλιτεύει το σύστημα, που «θέλει να σακατέψει τη γυναίκα», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Γυναίκες της ΟΓΕ απήγγειλαν στίχους και λόγια της, που ποτέ δεν έπαψαν να είναι πολιτικά, επαναστατικά, γιατί, όπως παρατήρησε και ο πανεπιστημιακός και κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, «η Δανάη ακόμα και με το πιο λυρικό, το πιο ερωτικό από τα έργα της έκανε πολιτικό λόγο».

Ας την ακούσουμε: «Επτά σπουδαίοι άνθρωποι, είπαν ανέκδοτα, γέλασαν, μίλησαν για πετρέλαια, και αποφάσισαν: "Να γίνει ο πόλεμος"! Το είπαν στον πρωθυπουργό, αυτός στον υπουργό, αυτός στον επιτελάρχη, αυτός στον συνταγματάρχη, αυτός στον λοχαγό, αυτός στον λοχία, αυτός στον δεκανέα, αυτός στον υποδεκανέα... "Τι έχεις μωρό μου και κλαις;", "Ενας κακός φαντάρος σκότωσε τον πατέρα μου"»!

Η Δανάη θα ζήσει το μεσοπόλεμο στη Γαλλία «σε εποχή μεγάλων ζυμώσεων και ανατροπών», όπως παρατηρεί ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. Εποχή επαναστάσεων στην ποίηση και στην τέχνη. Το «αηδόνι» έρχεται στην Ελλάδα, «ώριμη και έτοιμη να καταγράψει τις μελωδίες του Αττίκ και των άλλων μεγάλων συνθετών του μεσοπολέμου, ανθρώπων με βαθιά μουσική κουλτούρα». Αττίκ, Κώστας Γιαννίδης, Γιάννης Σπάρτακος, Χρήστος Χαιρόπουλος, Μίμης Κατριβάνος, Μιχάλης Σουγιούλ από τους νεότερους. Η Δανάη θα φτάσει στην ωριμότητα της τραγουδιστικής της καριέρας σε μια εποχή μιζέριας και δυσκολιών, στην εποχή του Μεταξά. «Ομως, η ποιότητα είναι μια άμυνα σε κάθε τυραννία, σε κάθε λογοκρισία. Και η Δανάη ήταν ριζωμένη στην ποιότητα»...

«Δε χρειάζεται κάθε φορά να κάνουμε πολιτικό λόγο ή ρητορική, εφόσον ο καθένας είναι ριζωμένος στην ποιότητά του», υποστήριξε ο ομιλητής. «Εφόσον υπερασπίζεται το είδος που κάνει με μανία και πάθος, αυτό είναι πολιτική πράξη».

Η Δανάη κυνηγήθηκε, ταλαιπωρήθηκε για την αντιστασιακή της δράση. Σε δύσκολους καιρούς, έχασε τον αγαπημένο της άντρα. Κατόρθωσε να ξανασταθεί στα πόδια της και να ξαναλειτουργήσει, μέσα από το τραγούδι. «Δεν ευτέλισε το επάγγελμά της», τόνισε ο Κ. Γεωργουσόπουλος. «Δεν έκανε κοσμική ζωή η Δανάη. Δεν την είδαμε πουθενά σε κουτσομπολίστικα περιοδικά... ούτε σε ηλίθιες συνεντεύξεις».

Με τη δικτατορία, η Δανάη φεύγει για τη Χιλή, κοντά στην αδελφή της Μίρκα, που είναι καθηγήτρια, ειδικευμένη στο μεσαιωνικό τραγούδι. Μεταφράζει η ίδια στα ελληνικά τον μεγάλο επαναστάτη ποιητή Νερούντα, αλλά δεν αρκείται σ' αυτό. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο δημοτικό τραγούδι. «Είναι, υπογραμμίζει ο Κ. Γεωργουσόπουλος, η πρώτη Ελληνίδα μουσικολόγος, που κατορθώνει να αποδείξει επιστημονικά ότι ο ελληνικός καλαματιανός στίχος παραπέμπει στο δακτυλικό εξάμετρο του Ομήρου. (στο βιβλίο της με τίτλο "Τα δημοτικά τραγούδια των Ελλήνων")».

Με τη δικτατορία του Πινοσέτ ξαναγυρίζει στην πατρίδα. Από τότε, έχει αφοσιωθεί στη μετάφραση και στην προσωπική της λογοτεχνική δημιουργία, «ένα είδος ποίησης - ρεπορτάζ, αλλά και πεζογραφίας». Μεταφράζει Ελληνες ποιητές στα γαλλικά και Λόρκα στα ελληνικά. Ακούραστη, δεν αφήνει ούτε μια στιγμή που να μη μετέχει στα κοινά, διαβάζει και ενημερώνεται συνεχώς.

«Δεν είναι όλα τα επαγγέλματα λειτούργημα», κατέληξε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. «Οι δημιουργοί τα κάνουν λειτούργημα. Κάθε επάγγελμα μπορεί να γίνει λειτούργημα, εφόσον η λέξη "λειτούργημα" σημαίνει υπηρεσία του λαού - από το "λαό" και το "έργο"». Πνευματική προσωπικότητα πάντα στην υπηρεσία του λαού, η Δανάη θα γράψει μετά την επιστροφή της από τη Χιλή: «Με ρωτάνε, γιατί γύρισα, γιατί μένω εδώ... Ηρθα, γιατί το σκέφτηκα καλά, ήρθα εν μέσω κινδύνων στην πατρίδα, γιατί μόνο οι φτωχοί έχουνε πατρίδα. Και είμαι φτωχή. Και ποτέ δε θέλω να φύγω. Θα πεθάνω μ' αυτούς που δεν μπορούν να φύγουν»!

Και ακόμα: «Αν θες να γράψεις για ελευθερία, βγάλε για δυο λεπτά τις χειροπέδες σου... Αν θες να γράψεις για σένα, κάτσε κάτω και κλάψε... Αν θες να γράψεις για πόνο, πες ξέπνοα: "Κύριε, γιατί;". Αν θες να γράψεις για νοσταλγία, πήγαινε στην Ιθάκη...».

Κατά μάνα κατά κόρη, η Λήδα Χαλκιαδάκη μάς θύμισε τα τραγούδια της μητέρας της, μαζί με τον Γιώργο Καλκάνη στο πιάνο. Ωρες μετά την εκδήλωση, αντηχούσε μέσα μας το τραγούδι. «Το χρήμα γεννάει τους πολέμους στη γη, κι αυτή ακόμα την αλληλοσφαγή... το χρήμα, το χρήμα, το χρήμα». Και σήμερα θα λέγαμε το πετρέλαιο...

«Φαίνεται ότι οι λαοί έχουν αρχίσει να χτίζουν το αντίπαλο δέος», παρατήρησε η πρόεδρος της ΟΓΕ, Καλλιόπη Μπουντούρογλου, ξεφυλλίζοντας το καλαντάρι του χρόνου που πέρασε «από τη σκοπιά του μαχητικού γυναικείου κινήματος», όπως είπε. «Παλλαϊκά κινήματα διαδηλώνουν πολύμορφα, είτε ενάντια στα σχέδια πολέμου, είτε ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Οι μαυροφόρες μητέρες της Κύπρου ψάχνουν και δε βρίσκουν ούτε μια αράδα για τους αγνοούμενους στις συμφωνίες που ετοιμάζονται. Οι άνεργες νέες Ελληνίδες, οι μισοάνεργες, οι υποαπασχολούμενες δε νιώθουν ότι είναι πολίτες μιας "ισχυρής Ελλάδας", όπως θέλει να παινεύεται ο πρωθυπουργός μας. Δεν αντιλαμβάνονται ότι η περηφάνια των Ολυμπιακών Αγώνων θα τους λύσει τα προβλήματα της στοιχειώδους διαβίωσης που αντιμετωπίζουν, αντίθετα, είναι γεμάτες από άγχος και ανασφάλεια για το μέλλον της σύνταξής τους, για το μέλλον των παιδιών τους. Αλλά στους κρατούντες δε φτάνουν μόνον οι "αναδιαρθρώσεις" στην οικονομία, στην Υγεία, στις κοινωνικές παροχές. Τους χρειάζεται και η πνευματική υποδούλωση του καταρτιζόμενου, του απασχολήσιμου, του άνεργου, του νέου κλωνοποιημένου ανθρώπου, που, απομονωμένος, παραμένει κοινωνικά σιωπηλός. Είναι ο Homo Europeus»...

Εγκαινιάζοντας την πανελλαδική καμπάνια με σύνθημα «Αντίσταση στην τηλεβαρβαρότητα», η πρόεδρος της ΟΓΕ υπογράμμισε ότι δεν είναι τυχαίο που αυτό γίνεται τη μέρα που η Ομοσπονδία τιμά την Δανάη Στρατηγοπούλου, κορυφαία φυσιογνωμία του αγώνα, του τραγουδιού και της γραφής. «Στην εποχή της μετριότητας, της προχειρότητας, της αναξιοκρατίας, του σταρ σίστεμ και της τηλεβαρβαρότητας, θα αναπνεύσουμε καθαρό αέρα με τραγούδια και στίχους που αρμόζουν σε σκεπτόμενους και μάχιμους πολίτες...

Πολιτισμός είναι η δημιουργία, που φέρνει στο προσκήνιο τις πανανθρώπινες αξίες, που ψάχνει αδιάκοπα την αλήθεια και φορτώνει αγωνία την καρδιά του δημιουργού. Ο πολιτισμός δεν έχει σύνορα, έχει, όμως, καταγωγή, δημιουργούς που οφείλουμε να γνωρίσουμε. Γι' αυτό αναδεικνύουμε εκείνες και εκείνους τους τεχνίτες του πολιτισμού, που σέβονται τον άνθρωπο, βάζουν το έργο τους στην κοινωνική μάχη. Θα στηριχτούμε και θα στηρίξουμε το έργο τους, θα το προβάλουμε στα παιδιά που μεγαλώνουμε».

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, η ηθοποιός Αλέκα Παΐζη, ο πρόεδρος του ΣΕΗ Βασίλης Κολοβός, η Βέρα Νικολαΐδου αντιπρόεδρος της ΕΕΔΥΕ, η Βαγγελιώ Λύτρα δημιουργός του συγκροτήματος για τη διάδοση των δημοτικών χορών, οι συγγραφείς Φαίδρα Ζαμπαθά - Παγουλάτου και Ιωάννα Καρατζαφέρη, η Γιώτα Βέη, τραγουδίστρια, οι δυο κόρες του Μιχάλη Σιουγιούλ, η πρόεδρος της Ενωσης Ελληνίδων Νομικών Ιρις Αυδή - Καλκάνη, η νομαρχιακή σύμβουλος Ελένη Παπαδοπούλου εκ μέρους της ΝΑΣ, η κ. Κολυβά εκ μέρους της Γραμματείας της ΕΕΔΥΕ, ο κ. Μανδράκος εκ μέρους του Κέντρου Μελέτης Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης κ.ά. Το πρώτο φλουρί της πίτας «έπεσε» στην πρόεδρο της Ενωσης Ελληνίδων Νομικών Ιριδα Αυδή - Καλκάνη μαζί με την αυτοβιογραφία της Δανάης γραμμένη από την Πόπη Γαϊτάνου (εκδόσεις «Αγκυρα»). Προηγήθηκαν τα κάλαντα της ΟΓΕ: «Σιάτλ, Γενεύη, Γένοβα, φέτος, φέτος Θεσσαλονίκη / ο μαζικός αγώνας μας / θα φέρει - θα φέρει και τη νίκη...».