Στις 17 Δεκέμβρη επέστρεψαν στην πατρίδα τους, δίνοντας μεγάλη χαρά στους συγγενείς τους και στο παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης, οι τρεις Κουβανοί αγωνιστές από την ομάδα των Πέντε, που κρατούνταν στις αμερικανικές φυλακές από το 1999 (είχαν συλληφθεί στις 12 Σεπτέμβρη 1998). Οι Χεράρδο Ερνάντες με ποινή δύο φορές ισόβια, Ραμόν Λαμπανίνο που είχε ποινή έως το 2024 και Αντόνιο Γκερέρο που θα ολοκλήρωνε την ποινή του το 2017, ενώθηκαν με τα «αδέλφια» τους Ρενέ Γκονζάλες και Φερνάντο Γκονζάλες, που είχαν ήδη απελευθερωθεί νωρίτερα .

Αυτό το ξεχωριστό γεγονός αποτελεί το πρώτο βήμα σε μια πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων ΗΠΑ και Κούβας που προχωράει η σημερινή κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, ως μια νέα τακτική που δεν αλλάζει τον στόχο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού να ανατρέψει το σοσιαλισμό στην Κούβα. Οι 3 αγωνιστές ανταλλάχτηκαν με 2 πράκτορες της CIA, τον Αμερικανό Αλαν Γκρος, 65 χρονών που δούλευε στην Υπηρεσία των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID), παραμάγαζο της CIA, και είχε συλληφθεί το 2009 και καταδικαστεί σε 15 χρόνια κάθειρξη, ως υπεύθυνος για το στήσιμο υπονομευτικού δικτύου τηλεπικοινωνιών στο νησί, και έναν κουβανικής καταγωγής πράκτορα που δεν έγιναν γνωστά τα στοιχεία του.

Η απελευθέρωση και των 5 Κουβανών αποτελεί μια νίκη του παγκόσμιου κινήματος αλληλεγγύης και της χώρας μας, που στήριξε το δίκαιο αγώνα της Κούβας. Οι αγωνιστές αυτοί έγιναν σύμβολο ηρωισμού σε όλο τον κόσμο, είχαν συλληφθεί και καταδικαστεί επειδή αποκάλυψαν στις αμερικανικές αρχές τη δράση των αντικουβανικών οργανώσεων της μαφίας του Μαϊάμι, που οργανώνουν δολιοφθορές και εγκληματικές πράξεις ενάντια στο Νησί της Επανάστασης, με πάνω από 3.500 νεκρούς. Η υπόθεση των 5 ήταν μια χαρακτηριστική περίπτωση πολιτικής δίωξης και τιμωρίας, γιατί υπερασπίζονταν την επανάσταση και το σοσιαλισμό στη χώρα τους.

Στη χώρα μας, το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, οργανώσεις του μαζικού κινήματος και του κινήματος αλληλεγγύης, ο Ελληνοκουβανικός Σύνδεσμος Φιλίας και Αλληλεγγύης, η Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Δημοκρατικής Αλληλεγγύης, η Ελληνική Επιτροπή Διεθνούς Υφεσης και Ειρήνης, που απέστειλε επιστολή στο κίνημα ειρήνης της Κούβας, η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας χαιρέτισαν την απελευθέρωση των Κουβανών αγωνιστών και ταυτόχρονα διατράνωσαν ότι θα συνεχίσουν τον αγώνα ως την κατάργηση του αποκλεισμού και της Κοινής Θέσης της ΕΕ κατά του νησιού και την υπεράσπιση της Κουβανικής Επανάστασης.

Σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων (σ.σ. είχαν διακοπεί από το 1961) που συμφωνήθηκε, ήταν πολύ χαρακτηριστική η αποστροφή στο μήνυμα του Προέδρου της Κούβας, Ραούλ Κάστρο, που μεταδόθηκε ραδιοτηλεοπτικά στη χώρα (την ίδια ώρα με τις ανακοινώσεις του Μπαράκ Ομπάμα). Σημείωσε:

«Αυτό δε σημαίνει ότι λύθηκε το κύριο ζήτημα. Ο οικονομικός, εμπορικός και χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός που προκαλεί τεράστιες ανθρώπινες και οικονομικές ζημιές στη χώρα μας πρέπει να σταματήσει. Παρόλο που οι κυρώσεις έχουν μετατραπεί σε νόμο, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί να τροποποιήσει την εφαρμογή τους, χρησιμοποιώντας τις εκτελεστικές του εξουσίες». Και συμπλήρωνε: «Καλώ την κυβέρνηση των ΗΠΑ να αφαιρέσει τα εμπόδια που αποτρέπουν και περιορίζουν τους δεσμούς μεταξύ των λαών, των οικογενειών και των πολιτών των δύο χωρών μας, ιδιαίτερα εκείνων που σχετίζονται με τα ταξίδια, τις ταχυδρομικές υπηρεσίες και τις τηλεπικοινωνίες. Η πρόοδος στις ανταλλαγές έχει αποδείξει ότι είναι δυνατόν να βρεθεί λύση σε πολλά προβλήματα. Οπως έχουμε πει, θα πρέπει να μάθουμε την τέχνη της συμβίωσης, με πολιτισμένο τρόπο, με τις διαφορές μας. Γι' αυτά τα σημαντικά ζητήματα θα μιλήσουμε και αργότερα».

Επίσης, ο Ρ. Κάστρο ευχαρίστησε για τη διαμεσολάβηση του Πάπα Φραγκίσκου και του Βατικανού και της κυβέρνησης του Καναδά για τη διευκόλυνση του διαλόγου σε υψηλό επίπεδο, που διήρκεσε ενάμισι χρόνο.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εκτίμησε ότι «μετά από 50 χρόνια της πολιτικής του εμπάργκο αυτό έχει ξεπεραστεί, γιατί απέτυχε να προωθήσει τα αμερικανικά συμφέροντα». Ανήγγειλε συνομιλίες με στόχο άνοιγμα πρεσβειών και την απάλειψη της Κούβας από τη λίστα των χωρών που προωθούν την τρομοκρατία.

Με τη γνωστή αντικομμουνιστική ρητορική, περί «ελευθεριών του κουβανικού λαού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» ήταν ξεκάθαρος στις πιέσεις για προώθηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων στην κατεύθυνση της οικονομίας της αγοράς. Κάλεσε να ξεκινήσουν βήματα προς την κατεύθυνση της ανεμπόδιστης ταξιδιωτικής κίνησης Αμερικανών προς την Κούβα και της παράλληλης «ροής πληροφοριών, διαφάνειας και αμεσότητας στις διμερείς σχέσεις», σημειώνοντας ότι οι «Αμερικανοί πολίτες θα είναι οι καλύτεροι "πρεσβευτές" του αμερικανικού τρόπου ζωής» και πρόσθεσε ότι «οι ΗΠΑ σκοπεύουν να δημιουργήσουν περισσότερες ευκαιρίες για να συνεργαστούν Αμερικανοί και Κουβανοί». Το επικοινωνιακό σόου περιελάμβανε και με αναφορά στον Κουβανό ποιητή Χοσέ Μαρτί και με τη φράση στα ισπανικά «όλοι είμαστε Αμερικανοί».

Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και στη συνέντευξη Τύπου, που έδωσε το βράδυ της Παρασκευής, λέγοντας προκλητικά ότι «η κυβέρνηση της Κούβας συνεχίζει να καταπιέζει τους πολίτες της χώρας» και ότι αν αλλάζει μια πολιτική που δεν έφερε αποτέλεσμα τα τελευταία 50 χρόνια το «κάνει για να εξυπηρετηθούν καλύτερα τα συμφέροντα των ΗΠΑ». Σημείωσε ότι το γεγονός ότι «η Κούβα είναι ανοιχτή στον κόσμο, υπάρχει το διαδίκτυο και γίνονται αλλαγές, αυτό μας διευκολύνει και με την πρεσβεία που θα έχουμε να διευρύνουμε την επιρροή μας». Επίσης, σημείωσε ότι η άρση του αποκλεισμού μπορεί να γίνει σταδιακά και όχι σε ένα βράδυ, ενώ, απαντώντας σε ερώτηση για τις αντιρρήσεις που προβάλλουν οι ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο, είπε ότι η πράξη θα δείξει το δρόμο, ενώ δεν απέκλεισε να αναθεωρηθούν και πάλι οι σχέσεις των δύο χωρών.

Αν κάτι επομένως γίνεται φανερό είναι το γεγονός ότι η υπονομευτική προσπάθεια για την ανατροπή του σοσιαλισμού, που κλιμακώνεται διάφορους τρόπους, θα συνεχιστεί. Στο λεγόμενο «ασύμβατο πόλεμο», όπως τον αναφέρουν οι Κουβανοί αξιωματούχοι και στελέχη του ΚΚ Κούβας, είδαμε τα τελευταία χρόνια προσπάθεια στησίματος υπονομευτικού δικτύου τηλεποικοινωνιών -στο πρόγραμμα με τα δωρεάν μηνύματα σε κινητά Zunzuneo ήταν μπλεγμένος και ο Αλαν Γκρος- προσπάθεια δήθεν προγράμματος προστασίας από το ΑIDS και τελευταία αποκαλύφθηκε προσπάθεια στησίματος υπονομευτικού δικτύου μέσω νεανικών συγκροτημάτων μουσικής ραπ. Και είναι σίγουρο ότι όλα αυτά θα ενταθούν ακόμα περισσότερο.