Κάτω από τη μακεδονική γη, στα Λευκάδια της Νάουσας, κείται κρυμμένος ο Μακεδονικός Τάφος του Λύσωνα και του Καλλικλή.Το όνομά του προκύπτει από επιγραφή που αναφέρει τους δύο παραπάνω πολεμιστές, που θάφτηκαν εκεί. Οι τοιχογραφίες και οι επιγραφές είναι άριστα διατηρημένες.Κι αν απορήσει κανείς για την καλή διατήρηση μετά από 2.000 χρόνια, η απάντηση έρχεται αβίαστα: Ο τάφος ουδέποτε αποκαλύφθηκε και ουδέποτε διαταράχτηκε το περιβάλλον του.Μόνο από μία τρύπα είναι δυνατή η "είσοδος", αποκλειστικά για τους μελετητές και συντηρητές.

Αυτή την ισορροπία έρχεται να διαταράξει η ανθρώπινη πλεονεξία, που ψάχνει εναγωνίως να βγάλει στο φως ό,τι κρατάει η γη στα σπλάχνα της, λες και δε θα υπάρξει άλλη γενιά. Σ' αυτήν οφείλεται και μια τραγική παρεξήγηση που λέει ότι τα μνημεία πρέπει να "αποκαθίστανται" - συχνά άρον άρον, υπό την πίεση της απορρόφησης κονδυλίων - για τουριστική χρήση και έσοδα από τους επισκέπτες.

Θύμα της ίδιας παρεξήγησης παραλίγο να πέσει και ο τάφος των Λύσωνα και Καλλικλή. Η Κοινότητα Λευκαδίων ζητούσε επίμονα να αξιοποιηθεί τουριστικά το μνημείο. Η Διεύθυνση Συντήρησης αντιδρούσε, επειδή εξελίσσεται σχετική περιβαλλοντική μελέτη,για την κατανόηση των συνθηκών εξαιτίας των οποίων διατηρήθηκαν αναλλοίωτες οι τοιχογραφίες και κατ' επέκταση την εφαρμογή τους στους Τάφους της Κρίσεως και των Ανθεμίων.Η αρμόδια Εφορεία που, επίσης, απέκλειε κάθε άλλη πρόσβαση στο μνημείο, ύστερα από πιέσεις ανέθεσε μελέτη,η οποία παρουσιάστηκε την Τρίτη στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και προέβλεπε δημιουργία υπόγειας αίθουσας και κατασκευή ομοιώματος του τάφου σε κλίμακα 1:1.Η μελέτη, που μάλιστα χρηματοδοτήθηκε από το ΥΠΠΟ με 3 εκατ. (επί Μικρούτσικου), δεν υπολόγισε ούτε τις ανέπαφες ως τώρα τοιχογραφίες, ούτε "έφτασε", επίσημα, στη Διεύθυνση Συντήρησης.

Το ΚΑΣ απέρριψε τη μελέτη και οποιαδήποτε άλλη επέμβαση στον περιβάλλοντα χώρο,αφού οποιαδήποτε αλλαγή θα προκαλούσε διασάλευση του χώρου και της ισορροπίας.Εξάλλου, ο υδροφόρος ορίζοντας είναι τόσο κοντά στα θεμέλια του μνημείου, ώστε οποιαδήποτε επέμβαση, ίσως, θα ήταν μοιραία.Το πρόβλημα του υδροφόρου ορίζοντα αφορά και στους άλλους δύο μακεδονικούς τάφους, στην περιοχή, δηλαδή τον Τάφο της Κρίσεως και τον Τάφο των Ανθεμίων,αφού ορισμένες εποχές του χρόνου, εάν δε λειτουργήσουν οι αντλίες, τα νερά εισχωρούν στους τάφους.Ηδη ο καθηγητής Γεωλογίας, Ηλίας Μαριολάκος,συνέταξε προμελέτη οριστικής λύσης του προβλήματος.

Προς το παρόν οι τάφοι του Λύσωνα και του Καλλικλή απέφυγαν τη... στενωπό της δήθεν "αξιοποίησης". Θα ισχύσει, όμως, το ίδιο για δεκάδες άλλα μνημεία; Τα αρχαία θέατρα αποτελούν ήδη παράδειγμα προς αποφυγή...

Δ. Μ.

Το αντικρίζεις, διαβάζεις τον τίτλο του, το ξεφυλλίζεις εντυπωσιασμένος κι όσο αντιλαμβάνεσαι την πολύπλευρη αξία του, τόσο βεβαιώνεσαι πως τα σπουδαία δημιουργήματα του ανθρώπου είναι "καρπός" της δίψας του για γνώση, ακάματου μόχθου και ακαταμάχητου δημιουργικού πάθους. Αναφερόμαστε στον πρώτο τόμο πεντάτομου έργου - έργου ζωής - του δικηγόρου από το Βόλο, μελετητή και μεταφραστή του Χέρμαν Μέλβιλ (ένας από τους "γίγαντες" της παγκόσμιας λογοτεχνίας) Αθανασίου Κ. Χριστοδούλου "Χέρμαν Μέλβιλ "Μόμπι Ντικ ή η Φάλαινα"",που παρουσιάστηκε χτες από τις εκδόσεις "Γκούντενμπεργκ",στα πλαίσια της υψηλού επιπέδου σειράς κλασικών λογοτεχνικών έργων "Orbis Liter". Ο πρώτος τόμος (800 σελ.) περιλαμβάνει εκτενή εισαγωγή για τον δημιουργό του αθάνατου, αριστουργηματικού μυθιστορήματος "Μόμπι Ντικ", του Μέλβιλ, τη ζωή του, το βιοποριστικό αγώνα του με το γράψιμο, την κοσμοθεωρία του, σχόλια, σημειώσεις και υποσημειώσεις, ντοκουμέντα, το κείμενο και τη μετάφραση, ανάλυση του "Μάρντι" - έργο του Μέλβιλ - αφετηρία του "Μόμπι Ντικ". Το έργο του Α. Χριστοδούλου αποτελεί επιστημονικά τεκμηριωμένο δοκίμιο και ταυτόχρονα λογοτέχνημα, που αντανακλά την πολύχρονη, παθιασμένη ενασχόλησή του με τον συγγραφέα, άνθρωπο και στοχαστή Μέλβιλ.

Η αξία όμως του έργου του Α. Χριστοδούλου δε σταματά στο μελετητικό και λογοτεχνικό πεδίο. Ο συγγραφέας τίμησε και διά της αισθητικής όψης το βιβλίο για τον Μέλβιλ, αφού τα τυπογραφικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για την έκδοση αυτή είναι και αυτά δημιούργημα δικό του. Ο Α. Χριστοδούλου χρησιμοποίησε στην έκδοση - αληθινό κόσμημα της Τυπογραφίας - περίπου δέκα από τις τριάντα γραμματοσειρές που σχεδίασε, με κεφαλαία, πεζά και πεζοκεφαλαία. Στοιχεία που αισθητικά ξεπέρασαν τις παλιές σπουδαίες γραμματοσειρές του Καλαποθάκη,όπως σημείωσε χτες ο εκδότης Γιώργος Δαρδανός,εκφράζοντας το σεβασμό και το δέος του για το μελετητικό - συγγραφικό - τυπογραφικό έργο του Α. Χριστοδούλου και την περηφάνια του για τη μεγάλης (και συλλεκτικής) αξίας έκδοση (θα κυκλοφορήσει σε δύο ακόμη γλώσσες), έκδοση που ήδη θεωρείται μοναδική, και παγκοσμίως υποδειγματική εργασία για τον Μέλβιλ και το κορυφαίο μυθιστόρημά του "Μόμπι Ντικ".

Απόδειξη της αξίας της έκδοσης είναι ότι η αμερικανική εταιρία (ίδρυμα) "Μέλβιλ" θέλησε το 10ο Διεθνές Συνέδριο για το έργο του Μέλβιλ, με θέμα "Ο Μέλβιλ "στα διάφορα έθνη"", να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο Βόλο, τιμώντας έτσι, και στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το μελετητικό έργο του Α. Χριστοδούλου. Το συνέδριο, υπό την αιγίδα του Δήμου Βόλου και με συμμετοχή πολλών ξένων μελετητών του Μέλβιλ, θα διεξαχθεί από τις 2 έως 6/7 στο αμφιθέατρο "Δημήτρης Σαράτσης" του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Παράλληλα, στο Κέντρο Τέχνης του Δήμου Βόλου "Τζόρτζιο ντε Κίρικο" θα παρουσιαστεί από 4 έως 9/7 μια έκθεση εικαστικού υλικού, εμπνευσμένου από το "Μόμπι Ντικ", με θέμα τη φάλαινα και τη φαλαινοθηρία.

Να σημειώσουμε ότι μελετητικό - "προλογικό" θα είναι και το περιεχόμενο του δεύτερου τόμου. Ο τρίτος και τέταρτος θα περιέχουν το πρωτότυπο και τη μετάφραση του "Μόμπι Ντικ", ενώ ο πέμπτος θα περιλαμβάνει γλωσσάρια σχετικά με το έργο, τη θάλασσα και τους εργάτες της, παρατηρήσεις και πραγματολογικά σχόλια.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (του ανταποκριτή μας).-

Μάνατζερ του ροκ συγκροτήματος "U2" έγινε η "Πολιτιστική Πρωτεύουσα". Η διαφορά της από τους άλλους ατζέντηδες είναι ότι τα 600 εκατομ. δρχ. που θα στοιχίσει η μοναδική συναυλία του συγκροτήματος πληρώνει ο λαός. Οπως ανακοινώθηκε χτες σε συνέντευξη Τύπου ο ΟΠΠΕ πληρώνει 150 εκατομ., το ΥΠΠΟ 100 εκατομ. και η Γενική Γραμματεία Ν. Γενιάς 40 εκατομ, ενώ 200 εκατομ. υπολογίζουν να εισπράξουν από τα εισιτήρια και τα υπόλοιπα πουλώντας φανελίτσες και πατατάκια.

Ο χώρος της συναυλίας, στην πρώτη προβλήτα του λιμανιού, θα φρουρείται μόνο από ανθρώπους του συγκροτήματος, το οποίο απαιτεί: ειδικές διαμορφώσεις χώρων για τη σάουνα και τα ψυγεία του. Τα ξενοδοχεία του και αποκλειστικά φυτοφάγους μαγείρους, κλπ.Για το τρίωρο σόου θα έρθουν 52 νταλίκες. Η πρόταση της μάνατζερ "ΠΠ" στους χορηγούς περιλαμβάνει και το παρακάτω κείμενο που αποδεικνύει ότι η εμπορευματοποίηση του Πολιτισμού έχει γίνει αυτοσκοπός του ΟΠΠΕ: "Το φεστιβάλ αυτό θα μείνει στη μνήμη μας. Θα συνδεθεί με τη νεολαία, το τέλειο αγοραστικό κοινό. Αυτό που ζητούν όλοι οι έμποροι και όλες οι διαφημιστικές εταιρίες".

Οπως είπε στη συνέντευξη ο καλλιτεχνικός διευθυντής Π. Θεοδωρίδης, την ημέρα της συναυλία στο κέντρο της πόλης "δε θα κυκλοφορεί κανένα όχημα. Η μεταφορά από τις συνοικίες θα γίνεται δωρεάν και τα καταστήματα της πόλης θα κάνουν εκπτώσεις. Θα είναι μία μέρα αφιερωμένη στους πεζούς. Η ιδέα μού δόθηκε όταν είδα τι όμορφα λειτουργούσε η πόλη την ημέρα του μεγάλου συλλαλητηρίου για το Μακεδονικό. Ολη τη μέρα θα παίζουν διάφορα γκρουπάκια για να καταλάβει η πόλη ότι κάτι γίνεται" (!).

Σήμερα (6μμ) θα παρουσιαστεί το βιβλίο "Ορεστειάδα" του Χάρη Πλουμίδη,στο Πάντειο Πανεπιστήμιο,στην αίθουσα 209 του νέου κτιρίου. Η "Ορεστειάδα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΟΜΑL - Διάδοση και διάσωση της Κουρδικής Κουλτούρας,υπό την αιγίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών - Βιβλιοπωλών. Στην παρουσίαση συμμετέχουν: Αννα Κατσιγιάννη, Νίκος Χουρδάκης, Μπάμπης Τσέρτος και ο καθηγητής του Παντείου Νεοκλής Σαρρής.

Την τολμηρή, ερωτική αναγεννησιακή κωμωδία του Φερνάντο ντε Ρόχας"Σελεστίνα" παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το "Θέατρο επί Τάπητος",στο Ηρώδειο,(29, 30/6), και στη συνέχεια σε φεστιβάλ άλλων πόλεων. Πρόκειται για τον άτυχο έρωτα του Καλλίστο και της Μελιμπέα, ευγενών. Από τη βασική πλοκή προκύπτει η ερωτική ιστορία δύο ιερόδουλων με τους υπηρέτες του Καλλίστο, που το θάνατό τους θα εκδικηθούν στη συνέχεια οι αγαπημένες τους. Αυτό το ευρύ φάσμα από ευγενείς, υπηρέτες και πόρνες ελέγχει η γριά μάγισσα Σελεστίνα, πολυμήχανη ιέρεια του σαρκικού έρωτα, ακαταπόνητη και παμπόνηρη προαγωγός, που η απληστία της την οδηγεί στο θάνατο. Αν και πέρασαν 500 χρόνια από τη συγγραφή του, το έργο που προκαλεί επανειλημμένες εκδόσεις, σχόλια, έρευνες, ερμηνείες και φιλολογικές μελέτες, το φως της σκηνής είδε μόνο μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το έργο παρουσιάζεται σε μετάφραση Αννυς Κολτσιδοπούλου,σκηνικά - κοστούμια Λίλης Πεζανού,μουσική Νίκου Κυπουργού.Τη Σελεστίνα υποδύεται η Δέσποινα Μπεμπεδέλη.Παίζουν επίσης: Μάνια Παπαδημητρίου, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Κώστας Μπερικόπουλος, Μαίρη Σαουσοπούλου, Ελένη Κοκκίδου, Θέμης Πάνου, Βιβή Κόκκα, Ηλιάννα Παναγιωτούνη.

Το εσωτερικό του τάφου (νότιο τείχος) του Λύσωνα και του Καλλικλή στα Λευκάδια Νάουσας

Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη θα ερμηνεύσει την Σελεστίνα

Τ' όνομα του Μανώλη Καλομοίρη φέρει το μουσικό φεστιβάλ, που ξεκινάει αυτό το καλοκαίρι στη Σάμο. Σκοπός του, όπως αναφέρουν οι διοργανωτές (Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σάμου και Σύλλογος "Μανώλης Καλομοίρης") είναι η προβολή της έντεχνης και λόγιας ελληνικής μουσικής, κυρίως του έργο του Σαμιακής καταγωγής, Καλομοίρη. Το Φεστιβάλ (5/7 - 30/8), επιχειρείται να καθιερωθεί ως ετήσιος θεσμός. Για τον "Μανώλη Καλομοίρη και το έργο του" θα μιλήσει ο Φ. Τσαλαχούρης στις 5/7, οπότε θα εγκαινιαστεί έκθεση για τον μεγάλο μουσουργό. Στις 7/7, στο αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών,με διεύθυνση Β. Φιδετζή και σολίστ τη σοπράνο Τζ. Σουγλάκου θα παρουσιάσει συμφωνικά έργα του Καλομοίρη. Εργα του θα παρουσιαστούν και στη συναυλία της Ελενας Μουζάλα (πιάνο) και Μαρίας Σκαρλάτου (σοπράνο) με τη συμμετοχή της Παιδικής Χορωδίας "Μανώλης Καλομοίρης",στις 13/7. Από υπόλοιπες εκδηλώσεις σημειώνουμε τις συναυλίες των: Γιάννη Γεωργιάδη (βιολί) - Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου (20/7), Μαρίας Φαραντούρη - Ζιλφί Λιβανελί (31/7), Νένας Βενετσάνου (13/8) κ.ά.

• Τα εγκαίνια του νέου αναψυκτηρίου "Αστρα" πραγματοποιεί η Δημοτική Επιχείρηση του Δήμου Βύρωνα,τη Δευτέρα, στις 9μμ, στο χώρο των θεάτρων "Μελίνα Μερκούρη" και "Αννα Συνοδινού".