ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Αρχαιολογικά ευρήματα

Τα παλαιολιθικά εργαλεία που βρέθηκαν στο Ρέθυμνο και που ίσως αποτελούν απόδειξη του αρχαιότερου θαλάσσιου ταξιδιού, περιλαμβάνονται στην πρώτη δεκάδα των πιο σημαντικών αρχαιολογικών ανακαλύψεων το 2010, κατά το περιοδικό «Archaeology».

Τα παλαιολιθικά εργαλεία που βρέθηκαν στον Πλακιά Ρεθύμνου είναι ηλικίας 130.000 έως 700.000 ετών. Δεδομένου ότι η Κρήτη είναι νησί εδώ και 5 εκατομμύρια χρόνια, συμπεραίνεται ότι οι κατασκευαστές των εργαλείων αυτών έφτασαν στον τόπο μέσω θαλάσσης. Αν ισχύει αυτό, τότε η ιστορία της ναυσιπλοΐας μεταφέρεται 100.000 χρόνια πίσω, αφού η αποίκιση της Αυστραλίας χρονολογείται ως το αρχαιότερο θαλάσσιο ταξίδι, πριν 60.000 χρόνια.

Ο καθηγητής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, Κέρτις Ράνελς, που συμμετείχε στις έρευνες στην Κρήτη, θεωρεί ότι οι αρχαίοι αυτοί ναυτικοί διέσχισαν τουλάχιστον 40 μίλια ανοιχτής θάλασσας, ενώ ο τεράστιος αριθμός των εργαλείων (μικρά τσεκούρια, ξέστρες, λεπίδες) δείχνει ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένη μετάβαση, αλλά για πολλές που δημιούργησαν ολόκληρο πληθυσμό.

Τα ευρήματα μοιάζουν πολύ με αυτά που χρησιμοποιούσαν ο Homo erectus και ο Homo heidelbergensis (Χαϊδελβέργειος Ανθρωπος), εξαφανισμένο είδος, πρόγονος του Νεάτερνταλ και του Homo Sapiens.

Ανάμεσα στις άλλες αρχαιολογικές ανακαλύψεις συγκαταλέγονται η ανακάλυψη του τάφου του Εκατόμνου (4ος αι. π.Χ.), σατράπη της Καρίας, πατέρα του Μαυσώλου, για τον οποίο χτίστηκε ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού. Η ανακάλυψη επιτεύχθηκε από τη σύλληψη από τις τουρκικές αρχές (Αύγουστος 2010) δέκα αρχαιοκαπήλων που οδήγησαν στην ανεύρεση του τάφου.

Στη Γουατεμάλα, ένα χαντάκι λαφυραγωγών οδήγησε τους αρχαιολόγους στην ανεύρεση μιας ασύλητης κρύπτης με μακάβρια αντικείμενα (δάχτυλα, δόντια, αποτεφρωμένα νήπια, πιθανότατα υπολείμματα ανθρωποθυσιών), που ήταν τοποθετημένα ακριβώς δίπλα σε τάφο του 350 μ.Χ., με τα λείψανα ενός άνδρα με περίτεχνη ενδυμασία, πιθανότατα ιδρυτή δυναστείας. Τα ευρήματα ανακαλύφθηκαν κάτω από την πυραμίδα Ελ Ντιάμπλο, στην πόλη των Μάγια Ελ Ζοτζ.

«Εφυγε» ο Νίκος Παπατάκης

Στα 92 χρόνια του «έφυγε» από τη ζωή ο σκηνοθέτης Νίκος Παπατάκης, στις 17/12, στο Παρίσι. Γεννήθηκε το 1918 στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας, από Ελληνες γονείς. Εγκαθίσταται στην Ιταλία, αλλά, λόγω της δράσης του εναντίον του φασίστα Μουσολίνι, αναγκάστηκε να αυτεξοριστεί, βρίσκοντας καταφύγιο αρχικά στο Λίβανο και για λίγο στην Ελλάδα, από όπου επίσης φεύγει λόγω της μεταξικής δικτατορίας. Το 1939 εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι, όπου γνωρίζεται με διανοούμενους, όπως ο Σαρτρ, ο Ζενέ, ο Μπρετόν.

Το 1950 γίνεται ο παραγωγός της ταινίας του Ζαν Ζενέ «Ενα ερωτικό τραγούδι», με διευθυντή φωτογραφίας τον Ζαν Κοκτό. Η ταινία λογοκρίθηκε και προβλήθηκε πρώτη φορά το 1975. Το 1962 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία «Οι Αβυσσοι», βασισμένη στο μυθιστόρημα του Ζενέ «Οι δούλες». Η ταινία προβλήθηκε την ίδια χρονιά στο Φεστιβάλ των Καννών προκαλώντας σκάνδαλο.

Το 1967 γύρισε την ταινία «Οι βοσκοί», καταγγέλλοντας τη δικτατορία στην Ελλάδα. Το 1975, η ταινία του «Gloria Mundi», για τα βασανιστήρια στην Αλγερία, κατέβηκε από τις αίθουσες έπειτα από βομβιστική επίθεση στον κινηματογράφο «Μαρμπέφ». Με τους «Ισορροπιστές» (1991) υπέγραψε ένα αιχμηρό πορτρέτο του Ζενέ, τον οποίο υποδύθηκε ο Μισέλ Πικολί.

Στη «Φωτογραφία» (1987), μία από τις λυρικότερες ελληνικές ταινίες, εξερευνά το θέμα της νοσταλγίας του ξενιτεμένου και την αποξένωση της μετανάστευσης και θίγει πολλά σημεία της τραγικής ιστορίας της νεότερης Ελλάδας.

Το 2000 ανακηρύχθηκε επίτιμο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών και το 2005 βραβεύτηκε με τον «Χρυσό Αλέξανδρο» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ΕΕΣ και το ΥΠΠΟΤ εκφράζουν τη θλίψη και τα συλλυπητήριά τους.

«Ταξίδια» μελωδίας και μνήμης

Αφιερωμένο στο τραγούδι και στη μουσική, που δεν έχει σύνορα αλλά μόνο αλήθεια, ομορφιά και πάθος δημιουργίας, είναι το ρεσιτάλ με τίτλο «Στην άκρη ενός φιλιού» της Μαργαρίτας Ζορμπαλά, στο θέατρο «Κάππα» (Κυψέλης 2, 210-8831.068), που παρατείνεται για δυο ακόμη βραδιές, στις 29/12 και 5/1 (9.30 μ.μ.). Η Μ. Ζορμπαλά ξεδιπλώνει μια γοητευτική μουσική αναδρομή και διαδρομή μέσα από τις χώρες, γλώσσες και κουλτούρες που βίωσε, «ταξιδεύοντας» από το ρώσικο ρομαντισμό στα ελληνικά «αρώματα» και από το αργεντίνικο πάθος στον αισθησιακό κόσμο της Ιβηρικής Χερσονήσου. Μαζί της, τρεις σολίστες μουσικοί, οι Θοδωρής Οικονόμου (επιμέλεια, ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας), Κώστας Ράπτης (ακορντεόν) και Μιχάλης Πορφύρης (βιολοντσέλο).

Οι μελωδίες των Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη και Σταύρου Ξαρχάκου, δίπλα στο λόγο σπουδαίων ποιητών, πλημμυρίζουν κάθε Κυριακή και Δευτέρα, το «Gazarte» (Βουτάδων 32-34, Γκάζι, στάση Κεραμεικός, 210-34.60.347), όπου φιλοξενούνται οι παραστάσεις του Σταύρου Ξαρχάκου και της ΚΟΕΜ. Τα διήμερα 2- 3/1, 9-10/1, 16- 17/1 μαζί του θα βρίσκονται η Νατάσσα Μποφίλιου και ο Γιάννης Χαρούλης. Σε ένα «ταξίδι» με τραγούδια που είναι κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης.

Δώρα ... του Α. Τάσσου

Το μη κερδοσκοπικό σωματείο Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», για την οικονομική στήριξη του έργου που επιτελεί, τη διάσωση και διάδοση του σπουδαίου, διαχρονικής και ιστορικής αξίας έργου του κορυφαίου χαράκτη - ζωγράφου και αγωνιστή Α. Τάσσου (Τάσου Αλεβίζου), συνεχίζει να διαθέτει σε προσιτές τιμές έργα του, που αποτελούν ξεχωριστής ομορφιάς δώρα για τις γιορτές, αλλά και όλο το χρόνο. Στα γραφεία του σωματείου (Αρδηττού 34 και Φωτιάδου 2, ΤΚ 11636, τηλέφωνο - φαξ 2109243100) μπορείτε να βρείτε τα - εικονογραφημένα με χαρακτικά - βιβλία του Α. Τάσσου «Ασμα Ασμάτων» και «Λυσιστράτη», καθώς και πρωτότυπα έργα του.

Η Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά (Παλαιό Ταχυδρομείο, Φίλωνος 29) και το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού παρουσιάζουν (σήμερα, αύριο, 10 π.μ. - 1 μ.μ. και 6 - 9 μ.μ.) την 3η έκθεση ζωγραφικής, με τίτλο «Από τον Ομηρο στον Καββαδία (Ελληνες ποιητές μέσα από τα μάτια των εγκλείστων εκπαιδευομένων του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού)». Στην έκθεση συμμετέχουν 42 κρατούμενοι που με ομαδικό πνεύμα ζωγράφισαν έργα εμπνευσμένα από ποιήματα Ελλήνων ποιητών.