Εφτά Σεπτέμβρη 1999. Η ώρα είναι τρεις περίπου το μεσημέρι, όταν ένας καταστροφικός σεισμός 5,9 της κλίμακας Ρίχτερ, με επίκεντρο την Πάρνηθα, σείει όλο το Λεκανοπέδιο. Οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο είναι το Μενίδι, η Ν. Φιλαδέλφεια, η Μεταμόρφωση, η Ν. Ερυθραία, η Ν. Κηφισιά, τα Α. Λιόσια, το Ζεφύρι, οι Θρακομακεδόνες, το Τατόι. Αλώβητο δεν έμεινε κανένα σημείο της Αττικής. Ζημιές υπάρχουν σε κάθε γειτονιά της Αθήνας και του Πειραιά.

Πολυκατοικίες κατέρρευσαν. Εργοστάσια, όπως η «Ρικομέξ», η «Φαράν», ο «Φουρλής», ο «Παπουτσάνης», σωριάστηκαν σαν χάρτινοι πύργοι. Νεκροί, τραυματίες, εγκλωβισμένοι, αγνοούμενοι. Ενας βαθύς πόνος να σκίζει την καρδιά κι ένα παράπονο: Γιατί; Γιατί η ανθρώπινη ζωή, το ανθρώπινο βιος να προσφέρεται θυσία, κάθε φορά που ένα φυσικό φαινόμενο εκδηλώνεται έντονα; Γιατί να την πληρώνει ο λαός, επειδή κάποιοι θέλουν να τα θυσιάζουν όλα στο βωμό του κέρδους;

Ο απολογισμός λίγες μέρες μετά το σεισμό είναι ακόμα τραγικότερος από τις εκτιμήσεις των πρώτων ωρών: Οι νεκροί έφτασαν τους 143, ενώ εκατοντάδες είναι οι τραυματίες. Σε πολλούς από αυτούς, δε θα αποκατασταθούν ποτέ τα σωματικά ή τα ψυχικά τους τραύματα. Χιλιάδες τα σπίτια, που κρίθηκαν προσωρινά ή μόνιμα ακατοίκητα. Εκατοντάδες χιλιάδες οι άστεγοι. Εικόνα πραγματικά εφιαλτική.

Το ΚΚΕ, που από την πρώτη στιγμή με τα στελέχη και τα μέλη του είναι δίπλα στους πληγέντες, διά χειρός της Γενικής Γραμματέα της ΚΕ Αλέκας Παπαρήγα, παραδίδει στους υπευθύνους υπόμνημα με τις προτάσεις και τις θέσεις του για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των σεισμοπαθών. Η πολιτεία, όμως, τι κάνει; Τις πρώτες μέρες που η αγανάκτηση είναι ακόμα έντονη, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης λέει ότι, τάχιστα, θα αποδοθούν ευθύνες και θα σταλθούν στη Δικαιοσύνη για να λογοδοτήσουν όσοι ευθύνονται. Παχιά λόγια, που γρήγορα ξεχάστηκαν, αφού, αμέσως μετά, άρχισε ένα άλλο τροπάρι: «Τι να κάνουμε; Σε σεισμογενή τόπο είμαστε...». Με αυτή τη λογική όμως, μένουν στο απυρόβλητο τόσο οι αρμόδιοι όλων των κυβερνήσεων που πέρασαν από αυτόν τον τόπο, όσο και οι πραγματικοί κατέχοντες την εξουσία εργοστασιάρχες, μεγαλοεργολάβοι κλπ. Οι αιτίες της τραγωδίας βρίσκονται στην αντιλαϊκή πολιτική γης και στη χρήση της, στην ανυπαρξία προγραμμάτων λαϊκής στέγης, στην απουσία αντισεισμικής θωράκισης, πολιτικές που ακολούθησαν και ακολουθούν όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα.

Δικαίως, η Αλέκα Παπαρήγα δηλώνει: «Σε μια χώρα σεισμογενή, όπως η Ελλάδα, δεν μπορεί να γίνει δεκτός ο ισχυρισμός πως δεν υπάρχουν υπεύθυνοι για τις καταστροφές που προκαλεί ένας σεισμός. Φυσικά, κανείς δεν είναι υπεύθυνος για το πότε και πού θα χτυπήσει ένας σεισμός. Ομως, ουδείς είναι "ανεύθυνος" για τα προβλήματα που δημιουργεί ο σεισμός...».

Πολύ σύντομα, η θέση του πρωθυπουργού πως θα πληρώσουν όσοι ευθύνονται για την τραγωδία μετατρέπεται στη θέση «όλοι φταίνε». Με την άποψη αυτή, ο Κ. Σημίτης επιδίωκε να καλύψει τις ευθύνες των προηγούμενων κυβερνήσεων, καθώς και της δικής του, που δεν έλαβαν και δε λαμβάνουν μέτρα αντισεισμικής θωράκισης της χώρας, δεν ανέπτυξαν και δεν αναπτύσσουν ένα πρόγραμμα λαϊκής στέγης και στηρίζουν την τεράστια κερδοσκοπία της γης, ενώ, ταυτόχρονα, επιδιώκει να αποδώσει σε κάθε βιοπαλαιστή ευθύνες, που δεν μπορούν να του αποδοθούν, όταν προσπαθεί να βάλει κάπου το κεφάλι του, επισήμανε, σε ανακοίνωσή του εκείνες τις μέρες, το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ.

Οι μετέπειτα εξελίξεις δικαίωσαν απόλυτα τις εκτιμήσεις του Κόμματος.

Τα κτίρια που κατέρρευσαν και στα οποία σημειώθηκαν θάνατοι ήταν 27. Από το ΥΠΕΧΩΔΕ διαβιβάστηκαν στη Δικαιοσύνη ισάριθμοι φάκελοι. Τελικά, απαγγέλθηκαν κατηγορίες για πέντε περιπτώσεις: «Ρικομέξ», Φαράν», «Φιαλοπλάστ», μια πολυκατοικία στη Ν. Φιλαδέλφεια και μια κατοικία στα Α. Λιόσια.

Εως τώρα, Σεπτέμβρη του 2004, έχουν γίνει τρεις δίκες κατηγορούμενων και αναμένεται στις 20 του μήνα να αρχίσει άλλη μία. Οι μέχρι τώρα επιβληθείσες ποινές είναι ανάλογες θανατηφόρου τροχαίου ατυχήματος. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι σχεδόν κανείς από τους πραγματικά υπεύθυνους δεν κάθισε στο σκαμνί, και όσοι κάθισαν είναι σήμερα ελεύθεροι στα σπίτια τους.

Η δίκη στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο άρχισε στις 4 Φλεβάρη του 2004 με κατηγορούμενους τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης Δημήτριο, Μάριο και Νικόλαο Κάτσικα, το μέλος του ΔΣ Νικόλαο Μάρκου και τον μηχανικό που ανέλαβε την επισκευή των ζημιών που είχε υποστεί το κτίριο στο σεισμό του 1981. Ηταν η μοναδική δίκη, που στο εδώλιο κάθονται εργοστασιάρχες. Από τις καταθέσεις των μαρτύρων, προκύπτει ότι το κτίριο ήταν παγίδα θανάτου. Προκύπτει, όμως, και κάτι άλλο πολύ πιο σοβαρό: Αυτό ήταν σε γνώση των κρατικών υπηρεσιών, που, όμως, δεν έκαναν τίποτα για να προφυλάξουν όσους εργάζονταν ή έμπαιναν σ' αυτό το κτίριο.

Από την πλευρά τους, οι ιδιοκτήτες εφαρμόζουν πιστά τη γραμμή Σημίτη: Φταίει ο σεισμός!!! Η απόφαση, που βγαίνει την Τρίτη 5 Απρίλη, αναμενόμενη: Στον Δημήτριο Κάτσικα φυλάκιση 4 χρόνια και 8 μήνες, στον Μάριο Κάτσικα 3 χρόνια και 8 μήνες και στον Νικόλαο Κάτσικα 2 χρόνια και 8 μήνες. Οι άλλοι δύο κρίθηκαν αθώοι. Οι καταδικασθέντες την ίδια μέρα ασκούν έφεση και πάνε σπίτι τους. Η επόμενη Κυριακή ήταν Πάσχα και όλοι τους γιόρτασαν ελεύθεροι και χωρίς, ουσιαστικά, να τιμωρηθούν για τους οκτώ εργάτες που βρήκαν τραγικό θάνατο στα ερείπια του εργοστασίου τους.

Λίγες μέρες πριν από την απόφαση για τη «Φαράν», στις 24 Μάρτη, είχε αρχίσει στο Μεικτό Ορκωτό η δίκη των υπευθύνων για την κατάρρευση του εργοστασίου της «Ρικομέξ», που καταπλάκωσε 39 ανθρώπους. Στη δίκη αυτή, δεν είναι κατηγορούμενος κανένας από τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Στο εδώλιο κάθονται τέσσερις μηχανικοί, που, με τον έναν ή άλλο τρόπο, ενεπλάκησαν είτε στην κατασκευή, είτε στην εκ των υστέρων διαμόρφωση χώρων του εργοστασίου. Είναι οι Νικόλαος Σχολίδης, Αλέξανδρος Δόβας, Αδαμάντιος Βασιλάκης και Εμμανουήλ Κοτζαστράτης. Τα όσα ακούγονται στη δίκη είναι ανατριχιαστικά για τις ευθύνες των κρατικών υπηρεσιών, ιδίως της Πολεοδομίας, που γνωρίζει, αλλά δεν επεμβαίνει.

Την Τετάρτη 28 Ιούλη βγαίνει η απόφαση. Οι Νικόλαος Σχολίδης και Αλέξανδρος Δόβας καταδικάζονται σε φυλάκιση 5 ετών, ενώ οι άλλοι δύο αθωώνονται ομόφωνα. Λίγες μέρες μετά, ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας ασκεί έφεση κατά της απόφασης. Ανεξάρτητα, πάντως, της όποιας τύχης έχει η έφεση αυτή, και πάλι οι πραγματικοί ένοχοι, οι εκπρόσωποι του κράτους δηλαδή, που με τις δικές τους πράξεις και παραλείψεις επετράπη και αυτή η τραγωδία, έμειναν στον απυρόβλητο. Στο απυρόβλητο και οι μεγάλοι ένοχοι, ιδιοκτήτες της επιχείρησης.

Μεταξύ της έκδοσης των αποφάσεων για τη ΦΑΡΑΝ και τη ΡΙΚΟΜΕΞ, είχε εκδοθεί μία άλλη αθωωτική απόφαση για τους μηχανικούς μιας κατοικίας στο Α. Λιόσια που πλάκωσε ένα άτομο. Ούτε εδώ στο εδώλιο, όμως, είχαν κάτσει οι ιδιοκτήτες του κτιρίου.

Τώρα αναμένεται να αρχίσει στις 20 Σεπτέμβρη η δίκη για την κατάρρευση της πολυκατοικίας στη Νέα Φιλαδέλφεια, στα συντρίμμια της οποίας θάφτηκαν 7 άνθρωποι. Να περιμένουμε να υπάρξει κάποια διαφορετική απόφαση;