Σε λιγότερο από ένα μήνα, στις 9/9/2001, αναμένεται να διεξαχθούν στη Λευκορωσία προεδρικές εκλογές. Δεν είναι λίγοι αυτοί που στη «Δύση» θα επιθυμούσαν να επαναληφθεί το σενάριο της Γιουγκοσλαβίας και ο νυν Πρόεδρος της χώρας Αλεξάντρ Λουκασένκο να ακολουθήσει τον δρόμο του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Κι αυτό γιατί είναι γνωστό πως ο Αλ. Λουκασένκο στα χρόνια που βρίσκεται στην προεδρία της χώρας δε βλέπει με θετικό μάτι τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς και μάλιστα βγαίνει δημόσια αυτό να το ομολογήσει.

Από τους περίπου 20 υποψήφιους προέδρους, τελικά στις εκλογές έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος μόλις 4 υποψήφιοι, που κατάφεραν να συγκεντρώσουν πάνω από τις απαραίτητες 100.000 υπογραφές. Εκτός από τον Αλ. Λουκασένκο, του οποίου η «επιτροπή υποστήριξης» (όπου έχουν ενταχθεί 30 κόμματα και μαζικές οργανώσεις) συγκέντρωσε γύρω στις 400 χιλιάδες υπογραφές, την κάθοδό τους στις εκλογές εξασφάλισαν οι Βλαντίμιρ Γκοντσάρικ (γύρω στις 150 χιλιάδες υπογραφές), όπως και ο Σεργκέι Γκαϊντουτσούκ, πρόεδρος του Φιλελευθερο-Δημοκρατικού Κόμματος Λευκορωσίας (κάτι σαν το Ρώσο Β. Ζιρινόφσκι) και ο Σεμιόν Ντομάς, πρώην νομάρχης μιας περιοχής της χώρας κι επικεφαλής του κοινωνικού κινήματος «Περιφερειακή Λευκορωσία». Το πιθανότερο είναι ο τελευταίος, κάτω και από την πίεση των ΗΠΑ, να παραιτηθεί του δικαιώματός του να κατέβει στις εκλογές. Μάλιστα λέγεται ότι έχει ήδη υπογράψει συμφωνία με τον Βλαντίμιρ Γκοντσάρικ για να τον υποστηρίξει και σε αντάλλαγμα να καταλάβει το αξίωμα του πρωθυπουργού, σε περίπτωση βέβαια που αυτός επικρατήσει. Κύριος αντίπαλος του Αλ. Λουκασένκο είναι ο Βλ. Γκοντσάρικ, πρόεδρος των συνδικάτων της Λευκορωσίας, τον οποίο υποστηρίζουν μια σειρά ακόμη πολιτικές δυνάμεις και υποψήφιοι που τελικά δε θα κατέβουν στις εκλογές. Πρόκειται για τον πρώην πρωθυπουργό Μιχαήλ Τσιγκίρ, (που συγκέντρωσε 85 χιλ. υπογραφές), τον πρώην υπουργό Αμυνας Πάβελ Κοζλόφσκι (με 79 χιλ. υπογραφές), αλλά και τον ηγέτη του Κόμματος των κομμουνιστών της Λευκορωσίας Σεργκέι Καλιάκιν (με 93 χιλ. υπογραφές). Να σημειώσουμε εδώ ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Λευκορωσίας (που προήλθε πριν από 5 χρόνια από διάσπαση του Κόμματος των κομμουνιστών της Λευκορωσίας) είναι μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων που δεν κατεβάζουν δικό τους υποψήφιο, αλλά υποστηρίζουν στις εκλογές τον Αλ. Λουκασένκο.

Ηδη όμως η «Δύση» απειλεί να μην αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών. Οι αρχές της Λευκορωσίας, απαγόρευσαν στον ΟΑΣΕ να προετοιμάσει χιλιάδες Λευκορώσους παρατηρητές, κυρίως από τις δυνάμεις της φιλο-δυτικής αντιπολίτευσης. Σύμφωνα με δηλώσεις του Λουκασένκο στην πραγματικότητα σ' αυτά τα «σεμινάρια» δε θα προετοιμάζονταν παρατηρητές για τις εκλογές, αλλά θα οργανώνονταν «ομάδες κρούσης» με στόχο τη μαζική αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος και την επανάληψη των γεγονότων του Βελιγραδίου, που οδήγησαν στην ανατροπή του Μιλόσεβιτς. Αργότερα, στις αρχές Αυγούστου, οι αρχές της Λευκορωσίας ανακοίνωσαν πως δεν είναι αντίθετες να στείλει ο ΟΑΣΕ κάποιους αντιπροσώπους. Ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ Ζεράρ Στούντμαν, κάνοντας όμως το... «βαρύ πεπόνι», χωρίς να αρνηθεί την πρόσκληση, έκανε λόγο για καθυστέρηση, αφού ο ΟΑΣΕ «συνηθίζει να στέλνει παρατηρητές 6 βδομάδες πριν τις εκλογές», χρόνος που είχε παρέλθει. Οι παρατηρητές, σύμφωνα με τον Στούντμαν, δε θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη «εικόνα» για την προεκλογική περίοδο. Ετσι, σύμφωνα με τον ίδιο, «μπαίνει σε αμφισβήτηση όλη η πορεία της εκλογικής διαδικασίας»... Ανοίγοντας εδώ μια παρέμβαση να σημειώσουμε ότι είναι πασίγνωστος πια αυτός ο ρόλος που παίζουν κατά καιρούς οι «παρατηρητές» του ΟΑΣΕ, αλλά και γενικότερα. Να θυμίσουμε μόνο ένα γεγονός. Το 1993, λίγο καιρό, μετά το βομβαρδισμό του ρωσικού κοινοβουλίου από το στρατό του Γιέλτσιν, τη σφαγή περίπου 200 ανθρώπων (με βάση τα επίσημα στοιχεία), διεξήχθησαν στη Ρωσία εκλογές. Μέσα σε κλίμα έντονου αντικομμουνισμού, με απαγορεύσεις πολιτικών κομμάτων, έγιναν εκλογές βίας και τεράστιας νοθείας. Ομως απ' όλες τις... «στρατιές» των «παρατηρητών» μόνο ο βουλευτής του ΚΚΕ Στρατής Κόρακας είχε καταγγείλει εκείνες τις εκλογές. Η πολιτική σκοπιμότητα υποστήριξης της αντεπανάστασης και του Γιέλτσιν είχε «βουλώσει» τα αυτιά και τα μάτια των υπόλοιπων «παρατηρητών». Αυτή τη φορά βέβαια η μη αναγνώριση του αποτελέσματος των εκλογών στη Λευκορωσία μπορεί να έχει συνέπειες που να ξεπερνούν τα σύνορα της Λευκορωσίας. Κι αυτό γιατί είναι πιθανό να αμφισβητηθεί από τη «Δύση» η νομιμότητα κάθε νέου βήματος στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης της Ενωσης Λευκορωσίας - Ρωσίας.

Ταυτόχρονα, οι γνωστοί για τον αντικομμουνισμό τους ραδιοσταθμοί «Ελευθερία» και «Ελεύθερη Ευρώπη», αποφάσισαν την προεκλογική περίοδο να διπλασιάσουν από 4 σε 8 και 10 ώρες τις καθημερινές εκπομπές τους για τη Λευκορωσία στην κατεύθυνση βέβαια υποστήριξης της αντιπολίτευσης. Οι ΗΠΑ δε δίστασαν επίσης να παραχωρήσουν δικό τους εξοπλισμό στην υπηρεσία εφημερίδων και ενημερωτικών μέσων της αντιπολίτευσης.

Επίσης από 29 Αυγούστου έως 6 Σεπτέμβρη η γειτονική Λιθουανία θα πραγματοποιήσει στρατιωτικά γυμνάσια ("Amber Hope 2001") με τη συμμετοχή στρατευμάτων από 14 χώρες. Από το εξωτερικό αναμένεται να πάρουν μέρος 3 χιλιάδες στρατιωτικοί από ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία, Καναδά, Τσεχία, Εσθονία, Λετονία, Φινλανδία, Πολωνία, Σουηδία, Δανία, Ολλανδία. Είναι τα πρώτα γυμνάσια που γίνονται στη Λιθουανία με βάση τις προδιαγραφές που θέτει το ΝΑΤΟ. Να τα παρακολουθήσουν έχουν προσκαλεστεί εκπρόσωποι της Ρωσίας, Λευκορωσίας, Ουκρανίας, Γεωργίας.

Εκτός από έργα δε λείπουν και οι δηλώσεις. Ετσι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Βλαντίμιρ Γκοντσάρικ πρόλαβε ήδη να δηλώσει ότι σε περίπτωση που νικήσει θα κλείσει στη φυλακή τον Λουκασένκο, όχι για την οικονομική πολιτική και τα λάθη της, αλλά για την εξαφάνιση 3 στελεχών της αντιπολίτευσης. Σύμφωνα με την αντιπολίτευση υπάρχει ένα «τάγμα θανάτου» του Λουκασένκο, που εξοντώνει στελέχη της αντιπολίτευσης. Από τη μεριά του ο Πρόεδρος της χώρας ανταπάντησε ότι οι «εξαφανισμένοι» κρύβονται στο εξωτερικό και στην πραγματικότητα υλοποιούν ένα σχέδιο για να δημιουργήσουν κακές εντυπώσεις εναντίον του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Ο λεγόμενος «δημοκρατικός» (βλέπε φιλοδυτικός) Τύπος της Λευκορωσίας συνεχίζει επίσης τις επιθέσεις στον Αλ. Λουκασένκο κάνοντας λόγο για «τρελό Πρόεδρο» και «διαταραγμένη προσωπικότητα». Ανοιχτά ζητά να περάσει ο Πρόεδρος από «ανεξάρτητη» ψυχιατρική εξέταση. Μάλιστα σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στις 8/8/2001 ο Αλ. Λουκασένκο, μια δημοσιογράφος ευθέως τον ρώτησε γιατί δεν περνά από «ανεξάρτητη επιτροπή για ψυχιατρική εξέταση». «Εσείς θα είσαστε επικεφαλής ή μήπως κάποιος από τις ΗΠΑ;» ανταπάντησε ο Αλ. Λουκασένκο.

Βέβαια πέρα από το... «μαστίγιο» δεν έλειψε και το... «καρότο». Ετσι αντιπροσωπεία του ΔΝΤ που επισκέφτηκε τη Λευκορωσία, την ίδια περίοδο προχώρησε σε «επαίνους» για τα «βήματα» της λευκορώσικης οικονομίας, αλλά βέβαια δεν έκρυψε την «ανησυχία» της για τις νέες προεκλογικές δεσμεύσεις του Λουκασένκο που προβλέπουν αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων. Τέτοιες αυξήσεις σύμφωνα με τους «ειδικούς» του ΔΝΤ θα είναι καταστροφικές για την οικονομία της χώρας...

Ανάμειξη στα εσωτερικά της χώρας αποτελούν και οι εκπομπές των ξένων ραδιοσταθμών. Η απάντηση του Λουκασένκο στις νέες προκλήσεις εναντίον του δεν άργησε. Ο Πρόεδρος της χώρας χαρακτήρισε «πλήρως εχθρικό βήμα προς τη χώρα μας» την απόφαση του ραδιοσταθμού «Ελευθερία». «Ενα τέτοιο βήμα, συνέχισε ο Λουκασένκο, αποτελεί ευθεία ανάμειξη στα εσωτερικά της χώρας μας». Εξέφρασε δε την πεποίθησή του πως θα έχει εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα από αυτό που προσδοκά η αντιπολίτευση.

Ταυτόχρονα, κάνοντας χρήση του προεδρικού διατάγματος 8, που απαγορεύει τη χρηματοδότηση των πολιτικών δυνάμεων από ξένους, οι αρχές της χώρας προχώρησαν στη δήμευση του αμερικανικού εξοπλισμού, που παραχωρήθηκε στην αντιπολίτευση. Η δήμευση αμερικανικής περιουσίας οδήγησε στις 7/8/2001 σε μια οργισμένη δήλωση τον εκπρόσωπο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Ρίτσαρντ Μπάουερ: «Καταγγέλλουμε, είπε ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ, την πρόσφατη δήμευση από τις αρχές της Λευκορωσίας, περιουσίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ, καλούμε το λευκορώσικο καθεστώς να προχωρήσει στην υλοποίηση των διεθνών του υποχρεώσεων κι απαιτούμε την άμεση επιστροφή της παράνομα δημευμένης περιουσίας. Στις 12/7 η αστυνομία στην πόλη Κρίτσεβε δήμευσε εξοπλισμό, ιδιοκτησίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ, ο οποίος είχε ενοικιαστεί στην ανεξάρτητη εφημερίδα "Βόλνι Γκόροντ". Την ίδια μέρα η αστυνομία δήμευσε κομπιούτερ που ανήκαν στις ΗΠΑ και είχαν ενοικιαστεί σε ένα ειδησεογραφικό κέντρο από την Επιτροπή για τα ζητήματα δημοκρατίας της πρεσβείας των ΗΠΑ. Αυτή τη βδομάδα η λευκορώσικη κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι η περιουσία δημεύτηκε στη βάση του Διατάγματος 8, στο οποίο έχει προχωρήσει το καθεστώς για να περιορίσει την ξένη βοήθεια προς τη δημοκρατική αντιπολίτευση. Αυτό το διάταγμα όπως και άλλα μέτρα, που πήρε το καθεστώς για να εμποδίσει τη διεξαγωγή ελεύθερων και τίμιων προεδρικών εκλογών στις 9 Σεπτέμβρη καταδικάστηκε από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας...». Στην ίδια ανακοίνωση ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ ζητά ή την επιστροφή της περιουσίας των ΗΠΑ ή το... αντίτιμό της σε δολάρια. Απαιτεί δε από τις αρχές της Λευκορωσίας να κάνουν εκλογές με βάση τα... «διεθνή στάνταρτς», ώστε να μπορέσει κάποτε η χώρα να βγει από την «αυτό-απομόνωση»...

Σε στρατιωτικά γυμνάσια μεγάλης κλίμακας («ΝΕΜΑΝ -2001»), τα μεγαλύτερα των 10 τελευταίων χρόνων, προχωρά στα τέλη Αυγούστου και η Λευκορωσία. Οπως ανακοινώθηκε σ' αυτά θα πάρουν μέρος γύρω στους 10 χιλιάδες στρατιώτες, χίλια οχήματα, 200 τεθωρακισμένα οχήματα προσωπικού, 60 πυραυλικά συστήματα, 60 τανκ και 40 αεροπλάνα. Ο ίδιος ο Λουκασένκο σημείωσε ότι μια σειρά γειτονικές χώρες μπήκαν ή ετοιμάζονται να μπουν στο ΝΑΤΟ, το οποίο μόνο την τελευταία χρονιά έχει διεξάγει 300 στρατιωτικά γυμνάσια. Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, αν αυτά τα γυμνάσια είναι μια επίδειξη δύναμης, ο Αλ. Λουκασένκο σημείωσε ότι «οποιαδήποτε γυμνάσια δεν είναι απλώς μια επιδίωξη του στρατού να γυμναστεί, να μάθει. Αποτελούν ακόμη και μια επίδειξη δύναμης. Πρόκειται για κάτι φυσιολογικό». Απαντώντας δε στην επόμενη ερώτηση, αν αυτά τα στρατιωτικά γυμνάσια έχουν σχέση με τις εκλογές, ο Αλ. Λουκασένκο απάντησε ως εξής: «Υπάρχει μια ιδιαίτερη στιγμή: Μια και που στη Λιθουανία την ίδια ώρα κάνει γυμνάσια το ΝΑΤΟ, θα κάνουμε κι εμείς δικά μας. Μπορώ κι εγώ να αναρωτηθώ: Γιατί το ΝΑΤΟ πραγματοποιεί αυτά τα γυμνάσια κατά μήκος των συνόρων μας στις παραμονές των εκλογών μας;».

Οπως εδώ και μήνες αναφερόταν από πολλές δημοσιογραφικές πηγές, η Μόσχα προσανατολιζόταν στην υποστήριξη μιας προσωπικότητας μη ελεγχόμενης από τη Δύση, αλλά ταυτόχρονα δεν επιθυμούσε την επανεκλογή του Αλ. Λουκασένκο. Θα προτιμούσε δε έναν άνθρωπο πιο «ανοιχτό» στα σχέδια της Μόσχας, όπως π.χ. στις «φιλελεύθερες» οικονομικές μεταρρυθμίσεις κι οπωσδήποτε στην ευκολότερη διείσδυση του ρωσικού κεφαλαίου στη Λευκορωσία. Δεν είναι τυχαίο πως παρά τις διακηρύξεις και τις «υπογραφές», η Ενωση Ρωσίας - Λευκορωσίας προχωρά πλέον με πολύ αργούς ρυθμούς, κι όχι τυχαία. Η ηγεσία της Λευκορωσίας, για παράδειγμα, θα ήθελε βέβαια, εξαιτίας της έλλειψης ενεργειακών πηγών, να μπορεί να τις παίρνει από τη Ρωσία, με τιμές εσωτερικού κι όχι εξωτερικού εμπορίου, αλλά από την άλλη καταλαβαίνει ότι η κοινή νομισματική, τελωνειακή και γενικά οικονομική πολιτική που προβλέπεται από την Ενωση, οδηγεί στο μια σειρά αποφάσεις να παίρνονται από άλλα κέντρα, που αντιστρατεύονται την πολιτική και κοινωνικο-οικονομική γραμμή που ακολουθείται σήμερα. Εμφανίζονται έτσι νέες αντιθέσεις, ισορροπίες και συμφέροντα στην περιοχή. Π.χ. δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου άσχετη η πρόσφατη δήλωση (10/08/2001) του Λουκασένκο για κατηγορηματική αντίθεσή του στην ιδιωτικοποίηση της κρατικής ρωσο-λευκορώσικης εταιρίας πετρελαίου «Σλαβνέφτ», ιδιωτικοποίηση που προωθεί η Μόσχα. Ετσι λοιπόν, σύμφωνα με πολλές πηγές, η Ρωσία προσανατολιζόταν στην υποστήριξη της υποψηφιότητας της Ναταλίας Μασέροβα, κόρης του Πιοτρ Μασέροβ, Γραμματέα του ΚΚ Λευκορωσίας (επί σοβιετικής περιόδου), παρτιζάνου στα χρόνια της φασιστικής κατοχής και ήρωα της ΕΣΣΔ. Ο Π. Μασέροβ, που σκοτώθηκε σε ένα αρκετά περίεργο, (όπως λέγεται στις μέρες μας), τροχαίο δυστύχημα το 1980, ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στο λαό της Λευκορωσίας, κι ως σήμερα ακόμη η εκτίμηση αυτή δε λέει να σβήσει. Τελικά όμως στα τέλη Ιούλη, για λόγους που η ίδια δεν εξήγησε, η Ν. Μασέροβα παραιτήθηκε από την εκλογική μάχη. Σύμφωνα μάλιστα με τον Βιατσεσλάβ Ιγκρουνόφ, Ρώσο βουλευτή και διευθυντή του Ινστιτούτου ανθρωπιστικο-πολιτικών ερευνών, η Ν. Μασέροβα εγκατέλειψε την προεκλογική κούρσα με παρέμβαση της Μόσχας, εξαιτίας του φόβου ότι η κάθοδός της «θα βλάψει τελικά τις ρωσο-λευκορώσικες σχέσεις». Κι όχι μόνο, μπορεί να συμπληρώσει κάποιος. Κι αυτό γιατί μια ανατροπή του προσανατολισμού της ηγεσίας στη Λευκορωσία, σίγουρα θα επιδράσει και στα σχέδια επαναπροσέγγισης της Ρωσίας με την Ουκρανία, τη Μολδαβία και άλλες χώρες της ΚΑΚ, ενώ μπορεί να έχει επιπτώσεις και στην εσωτερική πολιτική ζωή της Ρωσίας. Ετσι, μπροστά στη σημασία που παίρνουν οι προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία, αλλά και η συσπείρωση των δυνάμεων της αντιπολίτευσης, το Κρεμλίνο προχώρησε σε αναδίπλωση των σχεδίων του.

Σύμφωνα με τους περισσότερους παρατηρητές, περισσότερες πιθανότητες να βγει νικητής από την εκλογική αναμέτρηση έχει ο Αλεξάντρ Λουκασένκο. Ακόμη όμως και στην περίπτωση που νικήσει, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τις μελλοντικές εξελίξεις στη Λευκορωσία. Κι αυτό γιατί όλα τα τελευταία χρόνια ο Πρόεδρος της χώρας προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε αντιθέσεις και μεγάλα συμφέροντα στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Η επικράτησή του δε σημαίνει ότι αυτόματα θα συνεχιστεί και θα γίνει πιο συνεπής η γραμμή της αντίστασης στις ιμπεριαλιστικές οργανώσεις, αφού οι δυνάμεις, κοινωνικές και πολιτικές που στηρίζουν σήμερα τον Λουκασένκο δεν έχουν ομοιογένεια, έχουν διαφορετικές αφετηρίες, αλλά και στρατηγικούς στόχους. Ετσι πολλά πράγματα στις μελλοντικές εξελίξεις θα εξαρτηθούν από την ενίσχυση (ή μη) της επιρροής των κομμουνιστικών κι αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων στη χώρα. Εντονος είναι και ο κίνδυνος ενσωμάτωσής του ή και βίαιης ανατροπής του. Η προϋπηρεσία του σημερινού πρέσβη των ΗΠΑ Μ. Κόζακ σε Παναμά, Νικαράγουα, Σαλβαδόρ, Αϊτή και Κούβα, δείχνει πως οι ΗΠΑ θεωρούν πιθανότερη και δουλεύουν στην κατεύθυνση της βίαιης, παρά της «νομότυπης» εκλογικής ανατροπής, την οποία φαίνεται να επιδιώκουν οι Δυτικοευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, με κύριο εργαλείο τους τον ΟΑΣΕ. Τέλος, οι μελλοντικές εξελίξεις στη Λευκορωσία συνδέονται επίσης σε πολύ μεγάλο βαθμό με τις εξελίξεις στις γειτονικές Ρωσία και Ουκρανία. Πάντως στις 9/9/2001 φαίνεται ότι το «Γιουγκοσλάβικο σενάριο» δε θα είναι τόσο εύκολο να επαναληφθεί. Ετσι μόνο η Πατριωτική Ενωση Νεολαίας της Λευκορωσίας, που υποστηρίζει τον Αλ. Λουκασένκο και στηρίζεται και από το ΚΚ Λευκορωσίας, ανακοίνωσε πως τα 250 χιλιάδες μέλη της θα προσπαθήσουν να βοηθήσουν στην ομαλή διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών και να μην επιτρέψουν την επανάληψη των γεγονότων του Βελιγραδίου.