«Ο κήπος με τις αυταπάτες δε γίνεται

ν' ανθίσει και καρπούς να δώσει.

Οταν τ' όνειρο τελειώσει θ' αντικρίσεις

καμένη γη και ανοιχτές σπηλιές

για τον Αδη»

Μια αυταπάτη πλανιέται στη συνείδηση πολλών καλοπροαίρετων απέναντι στην επιχείρηση «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΡΑ». Είναι αυτή, που στο όνομα της «αντικειμενικής αξιολόγησης» γίνεται θεμέλιο αποδοχής της. Ο όρος «αντικειμενικότητα» στις μέρες μας αλλά και στο παρελθόν είναι γοητευτικός, επίμονος και αποτελεί ελκτική δυναμική για την παραχάραξη και στρέβλωση της αλήθειας με αιτιολογικό το σεβασμό στην αντικειμενικότητα. Ποια είναι όμως η αντικειμενική πραγματικότητα; Η κοινωνία της αγοράς και οι χυδαίες αξίες της, που στοχεύουν στην υπερεκμετάλλευση και εξαθλίωση των πολλών και στα υπερκέρδη των λίγων ή μήπως οι πολιτικές, που υλοποιούν αυτούς τους στόχους, καλλιεργώντας το μύθο της αξιοκρατίας και της οικονομικής πριμοδότησης «των ικανών»;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό οδηγεί στην αντίληψη πως η όποια αξιολόγηση, έστω και πιο «βελτιωμένη» ή ανάλαφρη, ανοίγει τον ίδιο φαύλο κύκλο ανισοτήτων. Η θέση μας αυτή δεν αποτελεί μια στείρα άρνηση, αλλά μια αντικειμενική προσέγγιση στο πρόβλημα της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ και στα αστικά ιδεολογήματα γύρω απ' αυτήν και αποκαλύπτει τον ύποπτο ρόλο που παίζουν.

Τι κρύβεται λοιπόν πίσω από το άρθρο 4 του ψηφισμένου τριπλού νόμου, που επιβάλλει την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων από το ΚΕΕ με κριτήρια και δείκτες που θα καθορίσει το ίδιο στο άμεσο μέλλον; Αρχικά οι διάχυτες προτάσεις (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, συνεντεύξεις Φ. Πετσάλνικου στο ΕΘΝΟΣ) οδηγούν στην εκτίμηση ότι τα κριτήρια αυτά θα είναι ποσοτικά, οικονομικά και όχι παιδαγωγικά (π.χ. απόδοση σε συγκεκριμένους δείκτες, βαθμολογία μαθητών, επίταση των ταξικών εξεταστικών πλεγμάτων με επέκτασή τους και στα Γυμνάσια, διαγνωστικά tests κλπ.). Είναι σίγουρο πως τα σχολεία οδηγούνται σε κατηγοριοποίηση, που με την επιλεκτική χρηματοδότηση, την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, θα κατατάσσονται σε διαφορετικά επίπεδα και θα ανταγωνίζονται σκληρά για την επιβίωσή τους.

Τα σχολεία μέσα από ένα πρώτο στάδιο συγχώνευσης και κατάργησης σχολικών μονάδων λόγω υπογεννητικότητας ή με το πρόσχημα της πρωινής βάρδιας, θα λιγοστέψουν και «αξιολογούμενα» αυστηρά θα οδηγηθούν στη δίνη του ανταγωνισμού και στη διείσδυση των χορηγών, ιδιωτών του επιχειρηματικού κεφαλαίου με τη διευκόλυνση και τη συναινετική βοήθεια των διαχειριστικών, για το σύστημα, φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Είναι φυσικό να αναρωτηθούν πολλοί πώς τεκμηριώνεται μια τέτοια εκτίμηση και πρόβλεψη και είναι βέβαια αναγκαίο να παραθέσουμε τα στοιχεία, τα επιχειρήματα και τα τεκμήρια, που οδηγούν τη συλλογιστική μας σ' αυτά τα συμπεράσματα:

Ι. Οι δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων για χρηματικά bonus στα σχολεία, που θα αξιολογηθούν με καλό βαθμό.

ΙΙ. Ο γενικός κρατικός προϋπολογισμός για την εκπαίδευση, που χαρακτηρίζεται από τη σοβαρή μείωση δαπανών σε σχέση με τον αριθμό και τις ανάγκες των σχολικών μονάδων. Και συγκεκριμένα το ποσό των 2.054.292 ευρώ, που έδινε στις Σχολικές Επιτροπές το 2001, μηδενίζεται στον πίνακα για το 2002. Η επιχορήγηση του ΥΠΕΠΘ προς αυτές, με την εκδοχή κάποιων άλλων μικροεπιδοτήσεων, που δεν είναι εμφανείς στον προϋπολογισμό και πιθανόν να υπάρχουν σε μη αναφερόμενους κωδικούς είναι ελάχιστη. Ο μηδενισμός αυτός σε κάθε είδους χρηματοδότηση των Σχολικών Επιτροπών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι σχολικές μονάδες θα πρέπει να αυτοχρηματοδοτούνται ή να επιτρέπουν την εισβολή των ιδιωτών σπονσόρων σε νευραλγικούς τομείς της λειτουργίας τους, όπως υλικοτεχνική υποδομή, Η/Υ, καταρτίσεις, αξιολογήσεις, που θα τις διαβαθμίζουν. Παράλληλα, οι δαπάνες για την κατάρτιση αυξάνονται κατά 32,9%, όπως και για τις απορριπτικές εισιτήριες εξετάσεις σημειώνουν αύξηση της τάξης του 413,450% σε σχέση με το 2001.

ΙΙΙ. Δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» (26/2/2002) αναφέρεται σε συγκρότηση parking αυτοκινήτων, σε ανεγειρόμενα σχολικά κτίρια, σε σχολικές βιβλιοθήκες ανοιχτές στο κοινό με πληρωμή κ.ά. Κι όλα αυτά μέσα από διαδημοτικές επιχειρήσεις είσπραξης και διαχείρισης τελών που θα χρηματοδοτούν τις σχολικές μονάδες. Ετσι πορευόμαστε στα σχολεία parking τροχοφόρων και μαθητών, στα σχολεία ιδιωτικές επιχειρήσεις, σε εκπαιδευτικούς τροχονόμους και εισπράκτορες της αξιολόγησης. Με άλλα λόγια οι σχολικές μονάδες θα πρέπει να επινοούν τρόπους αυτοχρηματοδότησης ή ετεροχρηματοδότησης, για να λειτουργούν και να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Παράλληλα θα χειροτερεύει το ήδη υποβαθμισμένο εκπαιδευτικό, μορφωτικό, παιδαγωγικό και κοινωνικό τους έργο. Πρόκειται δηλαδή για τη δημιουργία καθαρά ταξικών σχολείων, παρά τις κυβερνητικές διακηρύξεις πως η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων θα βελτιώσει συνολικά την εκπαίδευση. Η κυβερνητική προπαγάνδα και τα όργανά της προσπαθούν να συσκοτίσουν το τοπίο και να παραπληροφορήσουν, να αποκρύψουν τους στόχους και τις επιδιώξεις της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ.

• Το πείραμα «Αξιολόγηση» σε άλλες χώρες έχει δώσει ήδη σημαντικά αποτελέσματα και αποκαλύπτει ότι η αξιολόγηση δε βελτίωσε την ποιότητα της εκπαίδευσης, αλλά οδήγησε σε σχολεία διαφόρων κατηγοριών, αυτά των πλουσίων κι εκείνα των φτωχών, σε απόλυτη προσαρμογή με τις εντολές της ΕΕ και τις επιδιώξεις του μεγάλου κεφαλαίου για την εκπαίδευση, την απασχόληση, τη μόρφωση.

Για παράδειγμα: Στην Πορτογαλία κάθε σχολείο αποφασίζει μόνο του για το πρόγραμμά του, το προσωπικό του με παρεμβάσεις ιδιωτικών φορέων, στις ΗΠΑ οι επιχειρήσεις αποτελούν το βασικό χρηματοδότη των σχολείων, στην Αγγλία πολλά σχολεία που αξιολογήθηκαν με χαμηλούς βαθμούς και λόγω έλλειψης πόρων οδηγήθηκαν στην κατάργηση (βλ. εφημερίδα «ΟΔΗΓΗΤΗΣ», ενότητα ΜΑΘΗΤΕΣ, Φεβρουάριος 2002).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Αφού πρώτα υψώσουμε ατίθασο τείχος απέναντι στην αξιολόγησή τους, το συλλογικό μας όχι και την ακύρωσή της στην πράξη, απαντάμε άμεσα στο πρόβλημα της εκπαίδευσης με τις προτάσεις μας για το σχολείο των λαϊκών αναγκών και οραμάτων, που βρίσκεται σε αντίθεση με το φτηνό, νέο - ταξικό σχολείο του μεγάλου κεφαλαίου. Διεκδικούμε ανυποχώρητα ενιαίο, δωδεκάχρονο, δημόσιο, υποχρεωτικό και δωρεάν σχολείο ουσιαστικής μόρφωσης, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις. Αγωνιζόμαστε για την κατάργηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης και της παραπαιδείας και απαιτούμε επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και χορήγηση του 15% από τον κρατικό προϋπολογισμό για την Παιδεία. Για την πραγματοποίηση όμως της λαϊκής παιδείας και την ικανοποίηση των αιτημάτων μας, χρειάζονται επίμονοι, σκληροί, συνολικοί αγώνες μέσα από τη συγκρότηση και την ενίσχυση του λαϊκού μετώπου για την Παιδεία, που, εκτός από την αλλαγή στα ζητήματα της εκπαίδευσης, θα μπορεί να επιβάλει ριζικές αλλαγές στην οικονομία και την κοινωνία προς όφελος του λαού. Αυτός είναι ο δρόμος και το χρέος μας.