Διαδηλώσεις ενάντια στη νοθεία και την εκλογή του Νιέτο

Η ορκωμοσία του νέου προέδρου την 1η Δεκέμβρη 2012 συνοδεύτηκε με λαϊκές διαδηλώσεις που αντιμετωπίστηκαν με ένα στρατιωτικό σχέδιο εκ μέρους της αστυνομίας και καταστολή που περιελάμβανε κανόνια νερού, τόνους χημικών, αλλά και πλαστικές σφαίρες (η χρήση των οποίων απαγορεύεται στο Μεξικό). Δεκάδες οι τραυματίες, μεταξύ αυτών ο Χουάν Κάρλος Βαλντίβια και ο Φρανσίσκο Κουτενάλ, που νοσηλεύτηκαν για ημέρες σχεδόν σε κωματώδη κατάσταση, ενώ ο Χοσέ Ουριέλ Ντίας έχασε την όρασή του από το ένα μάτι. Τουλάχιστον 101 διαδηλωτές συνελήφθησαν και κάποιοι παραμένουν ακόμη φυλακισμένοι.

Οι ταραχές και η καταστολή επανέφεραν τις αιματηρές μνήμες της κοινωνικής αναταραχής στο Σαν Σαλβαδόρ Ατένκο, στην πολιτεία του Μεξικού, το Μάη του 2006, κατά την οποία υπήρξαν δύο νεκροί, ενώ δεκάδες εξεγερμένοι τραυματίστηκαν, 210 συνελήφθησαν και από τις γυναίκες κρατούμενες 47 βιάστηκαν και κακοποιήθηκαν, σωματικά και ψυχικά. Κυβερνήτης της πολιτείας ήταν ο σημερινός πρόεδρος Ενρίκε Πένια Νιέτο και η καταστολή το «σήμα κατατεθέν» της διακυβέρνησής του, με αποκλειστικό στόχο την προώθηση των συμφερόντων του εγχώριου κεφαλαίου και των ξένων πολυεθνικών, και -στη συγκεκριμένη περίπτωση- του αμερικανικού κολοσσού της λιανικής «Walmart».

O τρόπος άσκησης εξουσίας δεν πρόκειται να αλλάξει, ούτε και η ατζέντα του. Σύμφωνα με τα αστικά μεξικανικά και διεθνή ΜΜΕ οι «προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πρόεδρος του Μεξικού, που πλασάρεται ως "αντινεοφιλελεύθερος", είναι πολλές και έχει δεσμευτεί για έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, δραστική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, ένα πιο προσοδοφόρο ενεργειακό τομέα και γενναία πολιτική στον τομέα της ασφάλειας»...

Κρίσιμες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής δύναμης, της εκμετάλλευσης στο έπακρο των πλουτοπαραγωγικών πηγών, της διαμόρφωσης ενός ειδικευμένου και παραγωγικού αλλά με μισθούς πείνας εργατικού δυναμικού και με αντάλλαγμα την ανάδυση του Μεξικού σε «περιφερειακή δύναμη», που θα λειτουργήσει ως αναχαιτιστικό τοίχος και συνάμα αγωγός κυρίως του βορειοαμερικανικού κεφαλαίου προς τη Λατινική Αμερική.

Το έδαφος γόνιμο, αφού καλλιεργήθηκε εντέχνως από τον προκάτοχό του, «φιλελεύθερο» Φελίπε Καλδερόν. Το ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα στην αγορά σε συνδυασμό με την πολιτική του «βρώμικου πολέμου» που έχει προκαλέσει εκατόμβες θυμάτων, μεταξύ αυτών και συνδικαλιστών και αγωνιστών, και ανείπωτη ανθρωπιστική κρίση, τέτοια που «οποιαδήποτε λύση» δοθεί θα γίνει αποδεκτή με ανακούφιση. Το μεγαλύτερο «δώρο» ωστόσο ήταν το κύκνειο άσμα της προεδρίας Καλδερόν, δηλαδή η σαρωτική νομοθεσία για την πλήρη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, ένας θεσμοθετημένος εργασιακός «μεσαίωνας» για τους εργαζομένους.

Η συναίνεση για την προώθηση των απαραίτητων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων ήταν η πρώτη που εξασφάλισε ο νέος πρόεδρος υπογράφοντας «το Σύμφωνο για το Μεξικό» με τα κόμματα της αντιπολίτευσης Κόμμα Εθνικής Δράσης (PAN) και Κόμμα Δημοκρατικής Επανάστασης (PRD) (που προβάλλει τη σοσιαλδημοκρατική διαχείριση).

Στόχος της διακομματικής συναίνεσης είναι να «απελευθερωθεί» παραπέρα ο τηλεπικοινωνιακός τομέας της χώρας, να βελτιωθεί η διαχείριση της τοπικής δημόσιας οικονομίας και να αναμορφωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα. Ενέργειες που κρίνονται απαραίτητες για την επίτευξη των πέντε στόχων του «Συμφώνου» όπως παρουσιάζονται: «Κυριαρχικά δικαιώματα, μέτρα κατά της διαφθοράς, δικαιοσύνη και ασφάλεια, οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνισμός»... Στην πραγματικότητα πρόκειται για ατζέντα που θέλει να προχωρήσει τη στρατηγική του κεφαλαίου. Αυτή εξάλλου είχε σκιαγραφηθεί κατά τη συνάντηση που είχε ο Ενρίκε Πένια Νιέτο, πριν την ορκωμοσία του με τους προέδρους του Καναδά Στίβεν Χάρπερ και των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, χώρες που αποτελούν τη Βορειοατλαντική Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου. Ειδικά κατά τη συνάντησή του με τον Μπαράκ Ομπάμα το πραγματικά καυτό ζήτημα της ατζέντας δεν ήταν η μετανάστευση ή η ασφάλεια, όπως προβλήθηκε, αλλά η οικονομία, η προώθηση σχεδίων για την ενίσχυση του διμερούς εμπορίου. To Μεξικό αποτελεί δέλεαρ για το αμερικανικό κεφάλαιο, καθώς κατέγραψε ρυθμό ανάπτυξης 3,9% -υψηλότερο και από της Βραζιλίας- ενώ η πρόσφατη έγκριση της εργασιακής μεταρρύθμισης που συντρίβει τα τελευταία απομεινάρια εργασιακών δικαιωμάτων δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την κερδοφορία των αμερικανικών επιχειρήσεων, που έτσι και αλλιώς έχουν πλημμυρίσει το Μεξικό.

Το ΚΚ Μεξικού κατάγγειλε το «Σύμφωνο» ως εχθρικό για τους εργαζόμενους, που αποκαλύπτει ότι τα αστικά κόμματα προκειμένου να εξασφαλίσουν κυβερνησιμότητα για το κεφάλαιο, συμπράττουν μεταξύ τους, σε μια περίοδο που βαθαίνει η καπιταλιστική κρίση.

Σημειώνει ότι τα κόμματα αυτά, όπως και στην καταστολή στο Ατένκο ή την Οαχάκα, ενώνονται από κοινού για να στηρίξουν την εξουσία των μονοπωλίων και τονίζει ότι οι εργαζόμενοι για να ξεφύγουν από τη βαρβαρότητα που ζουν δεν μπορούν να εναποθέτουν τις ελπίδες σε ένα αστικό κόμμα κόντρα σε ένα άλλο, όπως και στις προσπάθειες του συστήματος να ξαναστήσει τη συστημική αντιπολίτευση από σοσιαλδημοκράτες όπως ο Αντρές Λόπεζ Ομπραδόρ με το νέο λεγόμενο Κίνημα Εθνικής Ανανέωσης (ΜΟΡΕΝΑ), που δήθεν διαφώνησε με το «Σύμφωνο».

Το ΚΚ Μεξικού θα συνεχίσει να παλεύει για το μέτωπο των εργατών και των καταπιεσμένων ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων. Δηλώνει ότι θα αντιπαλέψει κατά μέτωπο την πολιτική Πένια, χωρίς όμως συμμαχίες με σοσιαλδημοκράτες και λαϊκιστές, με στόχο να συνειδητοποιείται με την οργάνωση του λαού παντού, η ανάγκη της ρήξης με τον καπιταλισμό, για την εργατική εξουσία.

Ενας ακόμη κρίσιμος τομέας για το αμερικανικό αλλά και πολυεθνικό κεφάλαιο είναι ο ενεργειακός. Οι ΗΠΑ ήδη έχουν συνάψει συμφωνία με το Μεξικό, τον περασμένο Φλεβάρη, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του «G20», για τον εντοπισμό, εξόρυξη και εκμετάλλευση πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού από πετρελαϊκές εταιρείες των δύο χωρών.

Η συμφωνία παρουσιάστηκε ότι «εξασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια του Μεξικού», καθώς τερματίζει το μορατόριουμ εκμετάλλευσης, αφού επιλύει τις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών στον Κόλπο του Μεξικού, όπου εκτείνονται τα χωρικά ύδατα και των δύο χωρών.

Ο Πένια Νιέτο υποστηρίζει ότι δε σκοπεύει να ιδιωτικοποιήσει την κρατική πετρελαϊκή, «Pemex», αλλά επιθυμεί την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για την πραγματοποίηση ενεργειακών επενδύσεων στους υδρογονάνθρακες. Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί. Μόνο το παράδειγμα που ανέφερε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Γερμανία αρκεί: Πρότυπο η βραζιλιάνικη ενεργειακή εταιρεία «Petrobras». Η «Petrobas» το 1997 ήταν αμιγώς κρατική και σταδιακά μετατράπηκε σε μετοχική, με το πλειοψηφικό πακέτο να ανήκει στο κράτος, ενώ πάνω από 30.000 εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους.

Η αναμενόμενη εισαγωγή της «Pemex» στη χρηματιστηριακή αγορά έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον της ExxonMobil, αλλά και της ΒΡ για να συμμετάσχουν στην αγορά του Μεξικού. Η ExxonMobil «προσφέρει» την τεχνογνωσία... αφιλοκερδώς σε κοινές μελέτες εξόρυξης, ενώ η ΒΡ αντιστοίχως «προσφέρει» την τεχνογνωσία «δίχως κανένα κόστος για την Pemex» για τις έρευνες που γίνονται στον Κόλπο του Μεξικού.

Τέλος, η «Pemex» έχει αναπτύξει εξαιρετικά στενούς δεσμούς με την ισπανική «Repsol» καθώς αποτελεί τον τρίτο τη τάξει μεγαλύτερο μέτοχο της ισπανικής πετρελαϊκής από τα τέλη της δεκαετίας του '80, όταν και η «Repsol» ιδιωτικοποιήθηκε. Στις αρχές του 2012 «Pemex» και «Repsol» ανακοίνωσαν δεκαετή συμφωνία συνεργασίας για έρευνες και εξόρυξη πετρελαίου, συμφωνία που περιλαμβάνει και τη μεξικανική θυγατρική της «Repsol».

Το έργο της συντήρησης, των επισκευών και της διάνοιξης νέων πηγαδιών έχει δοθεί με συμβόλαια σε ξένες εταιρείες, συμβόλαια που αντιπροσωπεύουν το 70% των δαπανών του ετήσιου προϋπολογισμού της. Εκτός αυτών η αποσύνθεση του πετροχημικού τομέα προχωρά γοργά και αναμένεται ότι το κλείσιμο της πετροχημικής μονάδας στο Καμάργκο, στην πολιτεία της Τσιουάουα, θα σημάνει και την απώλεια 5.000 θέσεων εργασίας.

Παρά την εκστρατεία δυσφήμισης και απαξίωσης της «Pemex» - εταιρείας που συστάθηκε το 1938 στο πλαίσιο των εθνικοποιήσεων στη βιομηχανία από τον πρόεδρο Λάσαρο Καρδένας, και μετά την εξέγερση των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις των πετρελαϊκών εταιρειών «Shell» και «Standard Oil» που διάρκεσε για επτά μήνες - ο δρόμος για την ιδιωτικοποίηση δε θα είναι εύκολος. Οι αντιδράσεις των εργαζομένων είναι κάτι περισσότερο από αναμενόμενες.