Από την τελευταία κινητοποίηση των σπουδαστών ΤΕΙ

Ο λόγος της κατάθεσης της τροπολογίας είναι προφανής και δεν προκύπτει από κάποιο ζωηρό ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τα ΤΕΙ, για το ρόλο τους, για τους σπουδαστές και τις οικογένειές τους. Τούτο, γιατί είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση είχε όλο το χρόνο στη διάθεσή της να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των ΤΕΙ, αν πραγματικά το πίστευε και το ήθελε, δεδομένου ότι με δική της πρωτοβουλία έχουν συζητηθεί αρκετά θέματα των ΤΕΙ κατά τη διάρκεια της θητείας αυτής της Βουλής.

Η κυβέρνηση θέλει να προλάβει την επίσημη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ και προπαντός να μη «σκάσει» αυτή κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, με κλειστή τη Βουλή και χωρίς το περιθώριο της οποιασδήποτε νομοθετικής ρύθμισης. Στην περίπτωση αυτή η κυβέρνηση, με δεμένα τα χέρια, δε θα μπορούσε εύκολα να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο από τη δημοσίευση της απόφασης, που θα ήταν ιδιαίτερα σοβαρός και θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος, μια κι αυτή η υπόθεση αφορά περίπου δυο εκατοντάδες χιλιάδες σπουδαστές και πτυχιούχους και μαζί μ' αυτούς τις οικογένειές τους. Τώρα μπορεί να αντιτείνει ότι έχει φροντίσει να καλυφθεί έγκαιρα.

Βέβαια, εμείς θα επιμείνουμε. Το πρόβλημα της κρίσης των ΤΕΙ δεν είναι νομικό, θεσμικό. Εκδηλώνεται ως τέτοιο. Εχει όμως μια σημασία να τονίσουμε, πως και με τη νέα νομοθετική ρύθμιση η λειτουργία των ΤΕΙ δεν εξασφαλίζεται, ότι με τη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ το πιθανότερο είναι, αν όχι βέβαιο, ότι θα υπάρξει, για άλλη μια φορά, προσφυγή στο ΣτΕ για την ακύρωσή της. Φυσικά η κυβέρνηση ισχυρίζεται σε κάθε ευκαιρία πως το θέμα άνοιξε έτσι κι αλλιώς και πως οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει από τις εκλογές θα είναι υποχρεωμένη να το αντιμετωπίσει.

Θυμίζουμε πως ο νόμος πλαίσιο για τα ΑΕΙ (1268/82) στο άρθρο 1 ορίζει ότι: «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ)». Δηλαδή, κάνει λόγο για ανώτατη εκπαίδευση και όχι για τριτοβάθμια.

Η παρατήρηση αυτή δεν είναι χωρίς σημασία, γιατί οι εξελίξεις που «τρέχουν» στην Ευρωπαϊκή Ενωση και οι αποφάσεις που προωθούνται, στοχεύουν στη διάσπαση του ενιαίου κύκλου σπουδών σε δυο νέους κύκλους, πράγμα που η κυβέρνηση, έστω και με επιφυλάξεις, όπως η ίδια ισχυρίζεται, το έχει αποδεχτεί.

Το γεγονός αυτό συντείνει στη διαμόρφωση ενός μεταδευτεροβάθμιου χώρου, του τριτοβάθμιου, με διαφορετικά επίπεδα σπουδών, κατηγοριοποιημένου και κατακερματισμένου, που το βασικό του χαρακτηριστικό θα είναι η μεταφορά της επαγγελματικής ειδίκευσης στο μεταπτυχιακό κύκλο και η παροχή ορισμένων γενικών γνώσεων στη βάση της τριετούς διάρκειας σπουδών. Η κίνηση αυτή εναρμονίζεται πλήρως με τις νέες ελαστικές εργασιακές σχέσεις που καθιερώνονται. Η ανησυχία μας αυξάνει ακόμη περισσότερο εξαιτίας και της συζητούμενης ενσωμάτωσης της κοινοτικής οδηγίας 89/48 για τα επαγγελματικά δικαιώματα στη νομοθεσία της χώρας μας.

Το συμπέρασμα είναι σαφές. Αντί τα ΤΕΙ να ακολουθήσουν μια πορεία αναβάθμισης, αυτά να αποτελέσουν το μοχλό της υποβάθμισης συνολικά και της ανώτατης εκπαίδευσης. Φυσικά, κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η κρίση είναι αποκλειστικό «προνόμιο» των ΤΕΙ. Και τα ΑΕΙ βρίσκονται σε κρίση εξαιτίας της κυβερνητικής πολιτικής και των κατευθύνσεων της ΕΕ. Πιο κατηγορηματικά. Θα μπορούσαμε να τονίσουμε, πως ήδη και τα ΑΕΙ βρίσκονται σε πορεία πραγματικής υποβάθμισης, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στο χώρο των ΤΕΙ. Αυτή την υποβάθμιση αντιμάχεται το ΚΚΕ με τη θέση του για διαφύλαξη του ανώτατου χαρακτήρα των σπουδών στα ΑΕΙ.

Από την άλλη πλευρά και η στάση των άλλων κομμάτων δεν αντιμετωπίζει επί της ουσίας την κρίση των ΤΕΙ. Η Νέα Δημοκρατία έκανε λόγο για την ανάγκη ανωτατοποίησης των ΤΕΙ, αναγνωρίζοντας την υποβαθμισμένη θέση τους σήμερα. Οπως ήταν φυσικό, και μπροστά στις εκλογές, την ευθύνη της τωρινής κατάστασης των ΤΕΙ την επέρριψε αποκλειστικά και μόνο στην κυβέρνηση.

Τη διαδικασία όμως της ανωτατοποίησης, η ΝΔ την προσδιόρισε ως μια πορεία που θα περιλαμβάνει ένα στάδιο αξιολόγησης. Απέφυγε όμως να προσδιορίσει τα κριτήρια με βάση τα οποία θα κριθούν τα ΤΕΙ. Είναι όμως γνωστό το πώς γίνεται η αξιολόγηση, με εσωτερικούς και εξωτερικούς κριτές, και είναι γνωστές επίσης οι προδιαγραφές της αξιολόγησης, όπως έχουν οριστεί από την ΕΕ. Το ερώτημα είναι: Θα βρει το θάρρος η ΝΔ να πει φωναχτά ό,τι σκέπτεται; Οτι από την αξιολόγηση θα διασωθούν ελάχιστα τμήματα των ΤΕΙ;

Εκεί που τα πράγματα προβάλλουν εντελώς καθαρά είναι στη θέση του ΣΥΝ. Τάχθηκε ανοιχτά υπέρ μιας ενιαίας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης «στην οποία θα συνυπάρχουν ΤΕΙ και ΑΕΙ και φυσικά με διακριτό και διαφορετικό ρόλο το καθένα από αυτά τα δύο», χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις εξελίξεις που ήδη έχουν δρομολογηθεί στην ΕΕ και στη χώρα μας. Κεντροαριστερά γαρ...

Παρά τις όποιες τοποθετήσεις του ΔΗΚΚΙ, για ανώτατη εκπαίδευση, αποδεχόμενο το διαχωρισμό της σε δύο κατηγορίες, που θα αντιπροσωπεύονται από τα ΤΕΙ και τα ΑΕΙ, ουσιαστικά αποδέχεται, σε τελική ανάλυση, την ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γιατί, πώς μπορεί να διαχωριστεί η τεχνολογία από τη γνώση; Οπως πολλές φορές έχουμε υποστηρίξει, η τεχνολογία είναι προϊόν της γνώσης και της κατάκτησής της. Αν επιχειρήσουμε το διαχωρισμό τους, τότε υποβαθμίζουμε και την τεχνολογία και τη γνώση.

Η μόνη ρεαλιστική θεωρητικά τεκμηριωμένη θέση, που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για να ξεπεραστεί η κρίση, τόσο στα ΤΕΙ όσο και στα ΑΕΙ, είναι να δρομολογηθεί και να δημιουργηθεί η Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση.

Πριν από όλα αυτό που χρειάζεται να υπάρξει είναι η πολιτική βούληση για τη δημιουργία της. Να εξαγγελθεί. Ασφαλώς και θα προβλέπεται μια ορισμένη μεταβατική περίοδος, όχι ιδιαίτερα μεγάλη. Σ' αυτή τη μεταβατική περίοδο το πρώτο που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι τα επιστημονικά αντικείμενα που θα καλύπτει, σε συνάρτηση με τις κοινωνικές και παραγωγικές ανάγκες της χώρας μας. Επιστημονικά αντικείμενα ενταγμένα στην αναπτυξιακή της πορεία και τις δυνατότητες που διαθέτει. Αλλά και την ίδια την εξέλιξη των επιστημών.

Οι σπουδαστές θα ενταχθούν στο σύνολό τους στην Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση και θα εγγραφούν σε τμήματα που ήδη παρακολουθούν ή και σε συγγενικά. Σε κάθε περίπτωση θα βρεθούν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι βρίσκονται τώρα. Επίσης μέσα από ένα πλέγμα μεταβατικών διατάξεων θα αντιμετωπιστεί και το υπάρχον διδακτικό προσωπικό. Ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα είναι η κατάσταση της σημερινής υλικοτεχνικής υποδομής, που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ανεπαρκής και μάλιστα παραμένει η ίδια από τότε που ξεκίνησαν τα ΤΕΙ.

Απορρίπτουμε την αξιολόγηση που προτείνει η ΝΔ, γιατί στην πραγματικότητα σημαίνει σχεδόν καθολική κατάργηση των ΤΕΙ. Η αξιολόγηση που προτείνει η ΝΔ είναι μια διαδικασία κατηγοριοποίησης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που βασίζεται κατ' εξοχήν σε ποσοτικά κριτήρια. Ουσιαστικά καταλήγει να κατατάσσει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε «καλά, κακά και άσχημα» πέρα έξω από αξιόπιστες επιστημονικές αρχές. Δεν προσφέρεται για την αναμόρφωση και την αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών δεδομένου ότι αποκλείει τα καθιερωμένα πανεπιστημιακά κριτήρια της αξιολόγησης και έχει προσαρμοστεί στις ανάγκες τις αγοράς. Είναι διαδικασία υποταγής των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στις απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου.

Απορρίπτουμε ταυτόχρονα την απλή σχηματική ανωτατοποίηση ή ένταξη στα ΑΕΙ, γιατί δε λαμβάνει υπόψη τη σημερινή κατάσταση στα ΤΕΙ στο σύνολο των παραμέτρων που τα συνιστούν. Το γεγονός δηλαδή ότι τα ΤΕΙ δημιουργήθηκαν ως άθροισμα ειδικοτήτων των ΑΕΙ. Χρειάζεται μια πορεία αναδιαμόρφωσης των επιστημονικών αντικειμένων, προσαρμοσμένης στις σύγχρονες απαιτήσεις, που θα βρει τη στήριξη των πρωτοπόρων μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα.

Αυτή η διαδικασία συγκρότησης της ενιαίας ανώτατης εκπαίδευσης δεν αφήνει απ' έξω ούτε τα ΑΕΙ. Στις μέρες μας θα χρειαστεί να επανεξεταστούν επιστημονικά αντικείμενα που υπάρχουν, αυτά πχ. που δημιουργήθηκαν με τα νέα τμήματα. Να καταργηθούν ολοσχερώς τα ΠΣΕ. Να προβλεφτεί η δημιουργία νέων αντικειμένων.

Η πρόταση του ΚΚΕ ουσιαστικά οριοθετεί και το πεδίο της διαπάλης που αναπτύσσεται σήμερα ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις και τις συνδικαλιστικές παρατάξεις. Και αυτό μετά τις τοποθετήσεις όλων των κομμάτων και της κυβέρνησης στη Βουλή, με αφορμή την ψήφιση της τροπολογίας, πρέπει να γίνει διακριτό και πιο σαφές. Οι σπουδαστές, οι φοιτητές και το επιστημονικό δυναμικό πρέπει να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης και με τον αγώνα τους να την επιβάλλουν.