"Κάποτε (είχε τελειώσει πια ο πόλεμος)", έγραφε στις εξομολογήσεις του ο κορυφαίος Σοβιετικός συνθέτης Ντμίτρι Σοστακόβιτς,"έτυχε ν' ακούσω μια φράση που χαράχτηκε στη μνήμη μου: "Καμιά συμφωνία δεν μπορεί να σταματήσει ένα τανκ, κανένα τραγούδι δεν μπορεί να καταρρίψει ένα βομβαρδιστικό". Είναι εντυπωσιακή φράση, αλλά κατά βάθος ολότελα λαθεμένη. Μπορεί ν' απαντηθεί με την ερώτηση: Και τι είναι η "Διεθνής" μπροστά σε ένα τανκ ή ένα αεροπλάνο; Μια μελωδία μονάχα, τίποτα παραπάνω. Κι όμως αυτή η μελωδία, πρωτοτραγουδισμένη στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, έχει γίνει κομμάτι της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. Καμιά δύναμη δεν μπορεί να την κάνει να σιγήσει ή να την εμποδίσει να επηρεάζει την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας. Το τραγούδι αυτό έχει περάσει πολέμους και επαναστάσεις, έχει απαγορευτεί, συνόδεψε ανθρώπους στη μάχη ή στο εκτελεστικό απόσπασμα, βοήθησε να ηττηθεί ο εχθρός σε όλα τα σημεία του πλανήτη. Ο ύμνος των κομμουνιστών όλης της Γης είναι αθάνατος! Είναι δυνατότερος από στρατιές ολόκληρες τανκς κι αεροπλάνων".

Ο λόγος του Ντ. Σοστακόβιτς - επίκαιρος και ελπιδοφόρος για το ρόλο της μουσικής, της τέχνης γενικότερα, ακόμη και σε μέρες απερίγραπτης παράνοιας όπως αυτή που ξετυλίγεται στη Γιουγκοσλαβία - ήρθε και πάλι στη μνήμη μας με αφορμή το σημερινό αφιέρωμα της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ.Η ορχήστρα, υπό τη διεύθυνση του Αλκη Μπαλτά,τιμά τον μεγαλύτερο συμφωνιστή του αιώνα μας, στη συναυλία που θα δώσει σήμερα (8.30μμ) στο Μέγαρο Μουσικής. Θ' ακουστούν τα έργα του: "Εισαγωγή πάνω σε λαϊκά θέματα της Ρωσίας και της Κιργισίας", "Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 1" με σολίστ την Ιταλίδα πιανίστα Μαρίζα Ταντσίνι (σόλο τρομπέτα ο Σωκράτης Ανθης) και τη "Συμφωνία αρ. 5", έργο με το οποίο ήρθε η αναγνώρισή του ως μεγάλου συμφωνιστή.

Ενα ακόμη "ταξίδι" σε ρυθμούς βαλκανικούς, δοσμένους μέσα από την ιδιότυπη και συναρπαστική "γλώσσα" των χάλκινων πνευστών, προσφέρει η Μπάντα της Φλώρινας με τον τελευταίο (δεύτερο) δίσκο της "Μπάντα Φλώρινας ΙΙ". Ο δίσκος είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του παραδοσιακού συγκροτήματος των αδελφών Βαλκάνη, που ιδρύθηκε από τον πατέρα τους κυρ - Τάσο το 1960 και του μουσικού Φλώρου Φλωρίδη. Ορχήστρες όπως αυτή κράτησαν ζωντανά έναν ήχο και μια παράδοση, που έφθασαν στα Βαλκάνια μέσω των στρατιωτικών ορχηστρών του 19ου αιώνα. Δημιούργησαν ένα νέο ήχο στην ήδη υπάρχουσα μουσική των χωρών της Βαλκανικής, αποτελώντας και στη χώρα μας, κυρίως στη Δυτική Μακεδονία, ένα ιδιαίτερο είδος, παραδομένο στις κλίμακες, στους τρόπους και στη ρυθμική της περιοχής.

Ο δίσκος περιλαμβάνει δεκατρία παραδοσιακά τραγούδια σε διασκευές των Γιώργου Βαλκάνη, Λάζαρου Βαλκάνη και Φλώρου Φλωρίδη. Στη μουσική συντροφιά έχουν προστεθεί και δύο νέα μέλη, ο Νεκτάριος Καρατζής (ακουστικό μπάσο) και ο Νίκος Ψωφογιώργος (τύμπανα), προσδίδοντας στην μπάντα ένα νέο ήχο.

• "Μικρές αγγελίες" είναι ο τίτλος της τελευταίας δισκογραφικής δουλιάς του Μιχάλη Σιγανίδη με ερμηνευτές τους Σωκράτη Μάλαμα, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Σαββίνα Γιαννάτου, Αργύρη Μπακιρτζή, Ισίδωρο Παπαδάμου, Γιώργο Μακρή, Μαριώ και άλλους. Ο Μ. Σιγανίδης, που κυρίως τον έχουμε γνωρίσει από τη συμμετοχή του στα συγκροτήματα "Χειμερινοί Κολυμβητές" και "Πριμαβέρα εν Σαλόνικο", καταθέτει δώδεκα τραγούδια - αγγελίες, που απαρτίζουν το παζλ ενός ολοκληρωμένου έργου διάρκειας 56 λεπτών.
• Μια ευχάριστη έκπληξη μας έρχεται από το Βερολίνο και αφορά στην πρώτη δισκογραφική κατάθεση του ελληνικού σχήματος "Ανώνυμοι".Μια συντροφιά εραστών της ελληνικής μουσικής, που με ευαισθησία και μεράκι παρουσιάζει ένα πρώτο δείγμα της δουλιάς της. Οι Κώστας Χριστοδούλου, Λεωνίδας Αδαμίδης και Νίκος Φυντανίδης,πλαισιωμένοι από τέσσερις φίλους τους μουσικούς, προσφέρουν ένα δίσκο από τον οποίο αναβλύζουν ελληνικά ηχοχρώματα. Από την ερωτική "Κραυγή", σ' ένα "Ουράνιο ταξίδι", παραδομένο στα φτερουγίσματα του μπουζουκιού και από τον "Καραγκιόζη", αυτό το "παλικάρι της σκιάς", στο νοσταλγικό "Από τον Ολυμπο ψηλά". Τέσσερα τραγούδια, σε στίχους των Αρη Κόκκοβα και Νίκου Λυγερού,τα οποία ξεχωρίζουν και για την επιτυχημένη ενορχήστρωση.
• Μερικά από τα ωραιότερα δημοτικά τραγούδια ερμηνεύει η Νάντια Καραγιάννη,στην τελευταία δισκογραφική της δουλιά με τίτλο "Οι τόποι της καρδιάς μου". Συνοδοιπόρος της ο γνωστός τραγουδιστής Μπάμπης Τσέρτος.
• "Τον έρωτα ρώτα" είναι ο τίτλος του δεύτερου προσωπικού δίσκου της Αθηνάς Μόραλη,που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό. Ερμηνεύει τραγούδια των Χρ. Νικολόπουλου, Παντ. Θαλασσινού, Τ. Γκρους, Βαγγ. Γεωργίου, Γ. Αραπάκη, Στ. Χατζηευσταθίου, Ηλ. Κατσούλη και Α. Δασκαλόπουλου, σε ενορχήστρωση Γ. Ιωάννου.
• Τον πρώτο της προσωπικό δίσκο καταθέτει η Θεοδοσία Τσάτσου,μετά την αποχώρησή της από τους "Μπλε". Τίτλος του "Υποπτος Κόσμος". Ενα παιχνίδι της φαντασίας, μια μουσική ενότητα, στην οποία κυριαρχεί η δυναμική ερμηνεία της Θ. Τσάτσου.

Η ζωή γιατί μας δημιουργεί, γιατί μέσα σ' αυτήν υπάρχουμε και δημιουργούμε και η ιστορία (όταν γράφεται από σωστούς ανθρώπους), γιατί καταγράφει.

Μεγάλοι δημιουργοί έχουν να παρουσιάσουν αριστουργήματα, που μπορούμε να τα κατατάξουμε στην κατηγορία των έργων της στρατευμένης τέχνης.

Η στρατευμένη τέχνη δε συνθηματολογεί, δεν είναι φερέφωνο πολιτικών δογμάτων, δημιουργεί έργο το οποίο υποστηρίζει τον άνθρωπο, τη φύση, το ήθος.

Η τέχνη, λοιπόν, μπορεί, ιδιαίτερα σε καιρούς δύσκολους, απειλητικούς, δολοφονικούς να είναι ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ. Τότε μπορούμε να την πούμε και ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΗ.

Γιώργος ΜΗΝΑΣ

Συνθέτης - Καθηγητής

Τρία μεγάλα ονόματα της μαύρης μουσικής θα φιλοξενηθούν για τρεις συνεχόμενες βραδιές (Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή) στην "Ιερά Οδό". Η πρώτη βραδιά ανήκει στον "μάγο" του σαξόφωνου Pharoah Sanders,που θα "συζητήσει" μελωδικά με τους δικούς μας "Mode Plagal",ενώ το Σάββατο στη σκηνή θ' ανεβεί η "διάδοχος της Ελα Φιτζέραλντ", Dee Dee Bridwater και το Κοντραφούρης Τρίο.Το ξεχωριστό τριήμερο θα ολοκληρωθεί με τον πρωτοποριακό Courtney Pine και το ελληνικό συγκρότημα "Human Touch".Τα εισιτήρια κοστίζουν 7.500 δρχ. και διατίθενται στην "Ιερά Οδό" και σε κεντρικά δισκοπωλεία. Εναρξη: 9.30μμ.

• Τα μουσικά σύνολα και οι χορωδίες των παραρτημάτων του Εθνικού Ωδείου πραγματοποιούν συναυλία σήμερα (8μμ), στο Γαλλικό Ινστιτούτο (Σίνα 31). Είσοδος ελεύθερη.
• Αφιέρωμα στον ποιητή της θάλασσας Νίκο Καββαδία διοργανώνει η Πολιτιστική Ομάδα "Παράθυρο", σήμερα (8μμ), στο Πολιτιστικό Κέντρο "Μελίνα Μερκούρη" (Εμ. Μπενάκη 70, Αμφιάλη), με ελεύθερη είσοδο.
• Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση σε γνωστά τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη επιχειρούν η Σωτηρία Λεονάρδου και ο Κώστας Θωμαϊδης,από αύριο μέχρι και το Σάββατο (10.30μμ), στη μουσική σκηνή "Α Καπέλα" (Γ. Θεοτόκη 8, Πειραιάς). Μαζί τους και τέσσερα μέλη της Λαϊκής Ορχήστρας "Μίκης Θεοδωράκης".

Αποσπάσματα από τον πάντα επίκαιρο λόγο του μεγάλου οραματιστή Ρήγα Βελεστινλή και του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού περιλαμβάνονται στο CD, με τίτλο "Ρήγας - Σολωμός. Εις μνήμην",που κυκλοφόρησε από τη "Λύρα" με πρωτοβουλία του Γ Προγράμματος της ΕΡΑ.

Πρόκειται για την ηχογράφηση του μουσικοποιητικού δρώμενου, που παρουσιάστηκε πέρσι στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο επετειακής εκδήλωσης για τα 200 χρόνια από το θάνατο του Ρήγα και από τη γέννηση του Σολωμού. Πρόκειται για έργο πρωτότυπο που συνδυάζει λόγο, έντεχνη αλλά και δημώδη μουσική, όπως αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του, το οποίο ερμήνευσαν οι λυρικοί τραγουδιστές Μάρθα Αράπη, Διονύσης Τρούσσας, Ελενα Λιώνα, Κατερίνα Παπαδοπούλου και οι ηθοποιοί Κάτια Δανδουλάκη, Εύα Κοταμανίδου, Γιάννης Φέρτης, Μηνάς Χατζησάββας,με τη σύμπραξη της Δημοτικής Συμφωνικής Ορχήστρας Αθηνών (υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Τσαγκάρη), της Ανδρικής Χορωδίας της Εμπορικής Τράπεζας, του Παραδοσιακού Συνόλου Αρχείου Ελληνικής Μουσικής, της Παιδικής Χορωδίας του Γ Προγράμματος και των Τραγουδιστών της Ζάκυνθος(διευθύνουν: Σταύρος Μπερής, Μιχάλης Πατσέας). Τα έσοδα από την πώληση του cd θα διατεθούν για την ενίσχυση του Μουσείου Σολωμού στη Ζάκυνθο, καθώς και για τις πολιτιστικές δραστηριότητες του Γ Προγράμματος.

Ο συνθέτης και μουσικός παιδαγωγός Ντμίτρι Σοστακόβιτς