ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Γάλα» και «Δέκα Εντολές»

Οι ηθοποιοί της παράστασης «Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου»

Μετά την πολύ μεγάλη περυσινή του επιτυχία, «Το γάλα», του Βασίλη Κατσικονούρη, θα επαναληφθεί στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, στο «Χώρα» (Αμοργού 20), από 18/10 - 4/1/2007, σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη. Το έργο περιγράφει μια οικογενειακή ιστορία, όπου ο συγγραφέας φωτίζει το συναισθηματικό κόσμο των ηρώων και τις ανησυχίες τους, όπως αυτές πηγάζουν μέσα από το περιβάλλον. Τη μουσική επιμέλεια της παράστασης έκανε ο σκηνοθέτης, τα σκηνικά και τα κοστούμια επιμελήθηκε η Εύα Μανιδάκη, ενώ τους φωτισμούς η Κατερίνα Μαραγκουδάκη. Παίζουν: Μάνια Παπαδημητρίου, Κωνσταντίνος Παπαχρόνης, Πέτρος Λαγούτης, Μαρία Παπαστεφανάκη. Το Εθνικό Θέατρο, αφουγκραζόμενο τις ανάγκες και τα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας, στηρίζει την πρωτοβουλία του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής για την ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας στον αγώνα κατά της προκατάληψης που συνοδεύει την ψυχική ασθένεια. Στην προσπάθεια αυτή αφιερώνεται η παράσταση του έργου «Το γάλα».

Πρεμιέρα έχει αυτή την Παρασκευή (13/10) η Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, που στεγάζεται στο «Από Μηχανής Θέατρο». Είναι η πρώτη πρεμιέρα στο πλαίσιο της σειράς δέκα έργων υπό το γενικό τίτλο «Δέκα εντολές», που θα παιχτούν από τον Οκτώβρη έως το Μάη. Πρόκειται για την υλοποίηση μιας ιδέας του καλλιτεχνικού διευθυντή της Πειραματικής Σκηνής, Στάθη Λιβαθινού: Δέκα σκηνοθέτες να επιλέξουν μια από τις δέκα εντολές της Παλαιάς Διαθήκης και βάσει αυτής να γράψουν και να σκηνοθετήσουν ένα κείμενο, χρησιμοποιώντας μια ομάδα δέκα ηθοποιών, που όλοι μαζί οι σκηνοθέτες επέλεξαν. Η πρώτη πρεμιέρα (13/10) αφορά σε δύο εντολές. Η πρώτη, «Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου», είναι σε κείμενο - σκηνοθεσία Στρατή Πανούριου. Η δεύτερη, «Ουκ επιθυμήσεις τη γυναίκα του πλησίον σου», σε κείμενο - σκηνοθεσία Βασίλη Νικολαΐδη. Ακολουθούν οι εξής πρεμιέρες: 1 Δεκέμβρη, «Ου ψευδομαρτυρήσεις», σε κείμενο - σκηνοθεσία Μάγιας Λυμπεροπούλου, και «Ου λήψει το όνομα του κυρίου του θεού σου», σε κείμενο - σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου. 19/1/2007: «Ου ποιήσεις εαυτόν είδωλο», κείμενο - σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης και «Μνήσθητι την ημέρα του Σαββάτου», κείμενο - σκηνοθεσία Βίκη Γεωργιάδου. 9/3/2007: «Εγώ ειμί ο κύριος ο θεός σου», κείμενο - σκηνοθεσία Βίκτωρ Αρδίτης και «Ου φονεύσεις», κείμενο -σκηνοθεσία Λέα Μαλένη. 4/5/2007: «Ου κλέψεις», κείμενο -σκηνοθεσία Θοδωρής Αμπαζής και «Ου μοιχεύσεις», κείμενο - σκηνοθεσία Μάνια Παπαδημητρίου.

Απώλεια για τη δημοσιογραφία

Το πάθος του ήταν τα γράμματα και οι καλές τέχνες και τα υπηρέτησε με υποδειγματική πίστη και αφοσίωση επί πενήντα περίπου χρόνια, με τη ρεπορταζιακή και κριτική του πένα - έντυπη και ραδιοφωνική. Ο λόγος για τον εξαιρετικό δημοσιογράφο, Βαγγέλη Ψυρράκη, ο οποίος υπέκυψε μετά από μακρόχρονη πάλη με τον καρκίνο την περασμένη Κυριακή και κηδεύτηκε χτες το απόγευμα στο νεκροταφείο Βύρωνα, με αποχαιρετιστήρια από την ΕΣΗΕΑ και το Μορφωτικό Ιδρυμά της, στη δημιουργία (2001) του οποίου πρωτοστάτησε και του οποίου έκτοτε ήταν γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου. Μια θέση που επίσης υπηρέτησε μέχρι τέλους, ακάματα και καθημερινά.

Γεννήθηκε στην Αθήνα (1936). Μετά το Γυμνάσιο σπούδασε ελληνική και γαλλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Λιόν. Στη δημοσιογραφία βγήκε το 1957 και εργάστηκε σε πολλές ημερήσιες εφημερίδες και περιοδικά και διακρίθηκε στον πολιτιστικό τομέα. Δίδαξε (1992-1995) στο Τμήμα ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και στα σεμινάρια δημοσιογραφίας της ΕΣΗΕΑ. Ηταν μέλος και διατέλεσε διοικητικός σύμβουλος της Ενωσης Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών. Το 1990 βραβεύτηκε από το Ιδρυμα Μπότση για τη συνολική προσφορά του στο πολιτιστικό ρεπορτάζ.

Κύριε πρέσβη, μας κακομαθαίνετε...

Υπάρχουν κάποιοι δοκιμαστικοί σωλήνες στα Εργαστήρια που κατασκευάζουν τη Νέα Τάξη Πραγμάτων με αδιαφανή τοιχώματα, που είναι γεμάτοι με ύποπτης προέλευσης υγρά. Τόσο γεμάτοι που κάθε στιγμή τρέμεις ότι θα ξεχειλίσουν και θα γεμίσουν και βρωμίσουν τον κόσμο με το περιεχόμενό τους. Βέβαια, αυτούς τους σωλήνες όσοι τους συντηρούν φροντίζουν να είναι πάντα ξέχειλοι, αλλά και να μην πέσει έξω ούτε σταγόνα. Παρ' όλη την προστασία όμως, καμιά φορά και μια μικρή ανάσα μπορεί να γίνει η αιτία να αποβάλουν το περιεχόμενό τους γύρω μας και να μολύνουν τη γη, τους ανθρώπους, τα λουλούδια...

Κάποιοι ανεύθυνοι, λοιπόν, πριν λίγες μέρες έναν από αυτούς τους δοκιμαστικούς σωλήνες τον άφησαν να ξεχειλίσει. Τον διόρισαν Παγκόσμιο Πρέσβη επί τιμή, Πρέσβη καλής θέλησης του πιο υπάκουου οργάνου της ιμπεριαλιστικής τρομοκρατίας των Αμερικανών, των συμμάχων τους και των πολυεθνικών. Αντικείμενο της μέριμνάς του η προστασία των προσφύγων. Αυτό ήτανε. Βέβαια, ο σωλήνας ήταν σε αναβρασμό αρκετό καιρό πριν, όταν έβγαινε και κατηγορούσε τους πάντες και τα πάντα, πλασάροντας το δικό του περιεχόμενο σαν το άλας της γης και του πολιτισμού τη σημαία. Γιατί αυτός ο δοκιμαστικός σωλήνας είναι αοιδός, δημοφιλής, εμπορικός, πανέξυπνος. Ξέχασα να σας πω ότι αυτοί οι σωλήνες έχουνε πάντα το σχήμα και την εμφάνιση των ανθρώπων. Μίλησε, ξαναμίλησε για τα εγκλήματα που συμβαίνουν στον πολιτισμό μας και τους πουλημένους και αγορασμένους συναδέλφους του, όλους. Μίλησε και για τον Μίκη Θεοδωράκη, έγινε και τιμητής του μεγάλου δημιουργού κατηγορώντας τον, επειδή, όπως εμένετο, η κόρη του τον παρασύρει και χρησιμοποιεί ευτελείς και ανάξιους τραγουδιστές της επικαιρότητας, για να κάνουν γνωστό το έργο του. Αλήθεια, με τι μέτρο μετράει κανείς το μέγεθος του Μίκη Θεοδωράκη και του έργου του, του οικουμενικού και παγκόσμιου Μίκη;

Αυτές ήταν οι πρώτες μπουρμπουλήθρες στην επιφάνεια του σωλήνα. Υστερα τα έδωσε όλα. Φορώντας το στέμμα του πρεσβευτή του ΟΗΕ, του πειθήνιου οργάνου του ιμπεριαλισμού που λέγαμε. Ξεχύθηκαν όλα του τα λύματα στα μούτρα μας. Πρόσφυγες όλου του κόσμου μη φοβάστε πια, εσείς που τα αφεντικά του ΟΗΕ σας κατέστρεψαν τις πατρίδες τα σπίτια, εσείς που θάψατε τα παιδιά σας σε ομαδικούς τάφους, εσείς που δεν έχετε χέρια, πόδια, σπίτι, ουρανό, εσείς που καμένοι από τις φλόγες των έξυπνων όπλων γυρίζετε σε έναν κόσμο δίχως ήλιο...

Αλλά, για να μην αδικήσουμε τον πρέσβη μας και του φορτώσουμε όλου του κόσμου τα δεινά, ας πούμε για τους πρόσφυγες που ζουν στην πατρίδα μας, τους Αλβανούς, Πακιστανούς, Κούρδους, Παλαιστίνιους, Αφγανούς, Ινδούς, Ρώσους, Πολωνούς και Βούλγαρους, Πόντιους - Ρωσοπόντιους που τους λένε. Εσείς, λοιπόν, πρόσφυγες που ζείτε στην πατρίδα μας στα ειδικά κέντρα - στρατόπεδα ειδικής μεταχείρισης, στα τενεκεδένια τολ στη Β. Ελλάδα, στα κοντέινερ, δέκα άτομα σε κάθε δωμάτιο στα διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας και στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, εσείς που πηγαίνετε ακόμη ομαδικές εκδρομές στο εξωτερικό για ειδικές ανακρίσεις, αναθαρρήστε. Η ομπρέλα του ΟΗΕ απλώθηκε σαν σκέπη επάνω σας. Βλέπω να τελειώνουν τα βάσανά σας.

Ο εν λόγω πρέσβης, την εποχή που ο Μίκης Θεοδωράκης, η γυναίκα του και τα παιδιά του και η μικρή Αφροδίτη, η ψυχοκόρη, ήταν σε εξορία και αποκλεισμό, όταν μια παρέα από παιδιά της ηλικίας του ακόμη και μικρότερα, φοιτητές, καλλιτέχνες, αλλά και διανοούμενοι αγωνιστές μεγαλύτερων ηλικιών έκαναν μία κίνηση να μαζευτούν υπογραφές για να επιτραπούν τα τραγούδια του Μίκη από τη χούντα, αρνήθηκε να υπογράψει. Σχεδόν όλοι όσοι τραγουδούσαν υπέγραψαν από την Ιερά Οδό, την παραλία, την Εθνική οδό, άνθρωποι που ίσως δεν είχαν ιδέα από πολιτική, αλλά, βρε αδελφέ, είχαν ένα μεράκι να πούνε τον καημό τους «Βράχο βράχο», να τραγουδήσουν τη «Δραπετσώνα» και το «Σαββατόβραδο» έτσι για να ξεδώσουν.

Εκείνος πολύ ψυχρά είπε στους τρεις φίλους, που τον επισκέφθηκαν, δυο κορίτσια κι ένα αγόρι, και του ζήτησαν την υπογραφή του ότι έχει ένα στόχο μόνο, να κάνει καριέρα κι αυτό δεν το ρισκάρει για τίποτα στον κόσμο. Ενας από τους τρεις, το ένα κορίτσι, που ήταν πιο κοντά του, έβαλε τα κλάματα. Νόμιζε ότι γκρεμίστηκε ο κόσμος της τότε, γιατί ήτανε μόνο 18 ετών.

Αυτός ο Πρέσβης, επίσης ιδρυτικό μέλος επί τιμή του Πολιτιστικού Κέντρου Ζάτουνα «Μίκης Θεοδωράκης», φαντάζεστε το Σάββατο να έπαιζε συγκινημένος στην κιθάρα του τραγούδια του Μίκη...

Α, ρε γιαγιά, είχε πλάκα αυτό που έλεγες για κάποιους τύπους: «Και με τον αστυφύλακα και με το χωροφύλακα».

Ομως για τους Ελληνες πρόσφυγες στην πατρίδα τους, αυτούς που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας, τους απροστάτευτους, τους ανασφάλιστους, την άνεργη νεολαία μας, τους εξαθλιωμένους συνταξιούχους και αγρότες θα μιλήσουμε μόνο εμείς με τον αγώνα μας το συνεχή, την απειθαρχία και την ανυπακοή μας σ' αυτούς που σαν μαριονέτες κινούνται όταν τους τραβάνε τα σπαγκάκια η πλουτοκρατία, ο ιμπεριαλισμός και τα παράγωγά του, ΟΗΕ, UNESCO, «ανθρώπινα δικαιώματα», πολυεθνικές.

Γεια σας, για την ώρα.

ΥΓ: Ας μην αφήσουμε στιγμή τους αγώνες και την πάλη μας. Για να κατακτήσουμε τα δικαιώματά μας κι ό,τι μας ανήκει. Μόνο έτσι θα σταματήσουμε να είμαστε πρόσφυγες στην ίδια την πατρίδα μας και ο πολιτισμός μας ας γίνει παράγωγο ενός ελεύθερου και περήφανου λαού.

Μαρία ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ