Στις 21 Μάρτη αναμένεται να φανεί αν θα έχει συνέχεια η σοβαρή εσωτερική πολιτική κρίση στην Αρμενία. Κι αυτό γιατί εκείνη τη μέρα η χώρα θα βγει από το «γύψο» των απαγορεύσεων της «κατάστασης εκτάκτου ανάγκης», που κήρυξε ο Πρόεδρος της χώρας Ρόμπερτ Κοτσαριάν, στις 2 Μάρτη.

Η απόφαση αυτή πάρθηκε μετά από δύο μέρες σφοδρών συγκρούσεων στην πρωτεύουσα Ερεβάν μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και χιλιάδων διαδηλωτών, που διαμαρτύρονταν για εκλογική νοθεία στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές της 19ης Φλεβάρη. Να θυμίσουμε πως στις εκλογές αυτές επικράτησε ο πολιτικός σύμμαχος του Κοτσαριάν, πρωθυπουργός Σερζ Σαρκισιάν, με ποσοστό 52,82%, ενώ ο πρώην Πρόεδρος της χώρας, Λέβον Τερ - Πετροσιάν, είχε συγκεντρώσει ποσοστό 21,5%.

Ολα ξεκίνησαν την 1η Μάρτη, όταν οι αστυνομικές δυνάμεις «ξήλωσαν» μια σκηνή υποστηρικτών της αντιπολίτευσης στην πλατεία «Ελευθερίας» στο κέντρο της Ερεβάν, όπου πραγματοποιούνταν πολυήμερη εκδήλωση διαμαρτυρίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αστυνομίας, στα βίαια επεισόδια που ακολούθησαν στο κέντρο του Ερεβάν, που μετατράπηκε σε «θέατρο μάχης», έπεσαν νεκροί 7 πολίτες κι 1 αστυνομικός, ενώ τραυματίστηκαν πάνω από 130 άτομα.

Οι αρχές προχώρησαν στη σύλληψη 60 περίπου υποστηρικτών του Λέβον Τερ - Πετροσιάν, μεταξύ των οποίων είναι και ο επικεφαλής του εκλογικού επιτελείου του και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας, Α. Αρζουμανιάν.

Ολα δείχνουν πως δεν πρόκειται για μια «καθαρή» εσωτερική πολιτική κρίση, αλλά πως σ' αυτήν είναι έντονος ο ρόλος των ξένων παραγόντων. Πολλοί κάνουν λόγο για «βερικοκί επανάσταση», κατά την «επανάσταση των ρόδων» στη Γεωργία και την «πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία, που είχαν ως «κοινό παρονομαστή» την κινητοποίηση λαϊκών μαζών για την αποδυνάμωση του ρόλου της Ρωσίας σ' αυτές τις χώρες. Ο νικητής των προεδρικών εκλογών έκανε λόγο για «αποτυχημένη έγχρωμη επανάσταση» και κατηγόρησε την «παλιά ελίτ, κάτω από την οποία ο λαός πέρασε τις πιο σκοτεινές και κρύες μέρες», για προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας.

Πρόσφατα και σχετικά με το ζήτημα, η αζέρικη ειδησεογραφική ιστοσελίδα Day.Az συνέδεε την πολιτική επανεμφάνιση του Λέβον Τερ - Πετροσιάν (μετά από μια δεκαετία απραξίας) σε επιλογή των ΗΠΑ, που φέρονται να «επιδιώκουν να διώξουν ολοκληρωτικά τη Ρωσία από το Νότιο Καύκασο».

Οι ΗΠΑ έκαναν νωρίτερα ένα «βήμα» για να κερδίσουν τη συμπάθεια των Αρμενίων, περνώντας από την Επιτροπή Διεθνών Υποθέσεων του Κογκρέσου απόφαση αναγνώρισης της «γενοκτονίας των Αρμενίων».

Η επαναφορά στην πολιτική ζωή του πρώην Προέδρου συνδέθηκε με τις υποσχέσεις που αυτός έδωσε για άμεση καλυτέρευση της ζωής των απλών πολιτών, αφήνοντας να εννοηθεί πως έχει «ισχυρές πλάτες» των ΗΠΑ, τόσο στα ζητήματα της ανόρθωσης της οικονομίας, όσο και στο λεγόμενο «εθνικό» ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση στο συμμαχικό τους Αζερμπαϊτζάν, ώστε αυτό να αποδεχτεί τα «τετελεσμένα» της απόσχισης αυτής της επαρχίας του από το 1991, που κατοικείται από Αρμένιους.

Την ίδια ώρα βέβαια, πρέπει να σημειωθεί πως η Ρωσία διατηρεί στρατιωτικές βάσεις στην Αρμενία, ενώ η Αρμενία συμμετέχει στη στρατιωτική συμμαχία της «Οργάνωσης του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας» (ΟΣΣΑ), που έχει συγκροτήσει η Μόσχα με ορισμένες χώρες που προήλθαν από την ΕΣΣΔ.

Αυτή όμως η «στρατηγική συνεργασία» με τη Ρωσία δεν είναι μονοσήμαντη, αφού, από την άλλη, η Αρμενία συμμετέχει τόσο στο λεγόμενο «Συνεταιρισμό για την ειρήνη» του ΝΑΤΟ, όσο και στα κατοχικά στρατεύματα σε Ιράκ (46 στρατιωτικοί έχουν ενσωματωθεί στο πολωνικό σώμα) και στο Κόσσοβο (34 στρατιωτικοί έχουν ενσωματωθεί στο ελληνικό σώμα), στη βάση πάντα των επιδιώξεων των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Η Μόσχα, που σαφώς στηρίζει τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο, Σερζ Σαρκισιάν, δε θα πρέπει να αγνοεί πως αυτός ήταν που, ως πρωθυπουργός, συνέδραμε στην αποστολή Αρμενίων σε αποστολές του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, όμως την ίδια ώρα φαίνεται να τον θεωρεί ως τον καταλληλότερο, τη δεδομένη στιγμή, για τη διατήρηση της πολιτικο-στρατιωτικής και οικονομικής επιρροής της στην περιοχή του Καυκάσου.

Να σημειωθεί πως η αντιπαράθεση αυτή, που πλέον δε διεξάγεται μόνο στην Αρμενία, αλλά σε όλη την περίμετρο των χωρών που περιβάλλουν τη Ρωσία κι ακόμη και σε άλλες περιοχές, όπου κάνει αισθητή την παρουσία του το ρωσικό μονοπωλιακό κεφάλαιο, ερχόμενο σε αντιπαράθεση με ΗΠΑ και ΕΕ, ήρθε στο φως στην Αρμενία το 1999. Οταν ο τότε πρωθυπουργός Βαζγκέν Σαρκισιάν (ο αδελφός του Σερζ Σαρκισιάν) έπεσε νεκρός μέσα στο Κοινοβούλιο, μαζί με άλλους 7 Αρμένιους πολιτικούς, μετά από ένοπλη εισβολή «υπερ-εθνικιστών». Λίγες ώρες νωρίτερα, ο συγκεκριμένος πολιτικός είχε ταχθεί υπέρ της ένταξης της Αρμενίας στην ένωση Ρωσίας - Λευκορωσίας, που συγκροτούνταν εκείνη την περίοδο.

Ο ίδιος ο Λέβον Τερ - Πετροσιάν, αμέσως μετά την πρόσφατη βίαιη καταστολή των μαζικών κινητοποιήσεων, κάλεσε τις δυτικές κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς να δηλώσουν πως δεν αναγνωρίζουν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. «Η τύχη της δημοκρατίας στην Αρμενία βρίσκεται στα χέρια των ΗΠΑ, των χωρών της ΕΕ, του ΟΑΣΕ και των άλλων διεθνών δομών», είπε ο πρώην Πρόεδρος.

Η έκκλησή του «έπεσε σε εύφορο έδαφος». Οι ΗΠΑ έστειλαν στην περιοχή τον διπλωμάτη τους Μ. Μπράιζ, που στις 10 Μάρτη εξέφρασε την ανησυχία του για την καταστολή της αντιπολίτευσης και δήλωσε πως «η αντίδραση των αρχών ήταν επιθετική και σκληρή». Ζήτησε να ανακληθεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να απελευθερωθούν οι συλληφθέντες, ενώ κάλεσε τις αρχές της Αρμενίας «να κάτσουν στο τραπέζι του διαλόγου» με την αντιπολίτευση και από κοινού να προχωρήσουν σε «μεταρρυθμίσεις».

Την ίδια ώρα, οι εξελίξεις στο Κόσσοβο πυροδότησαν ένα νέο γύρο εχθροπραξιών και στα σύνορα του Ναγκόρνο Καραμπάχ και του Αζερμπαϊτζάν, για πρώτη φορά μετά την κατάπαυση πυρός (1994), ανάμεσα σε Αζέρους και Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ, περιοχής που αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν. Οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ κατέχουν με τα όπλα το 20% του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν, αφού εκτός από την περιοχή τους έχουν καταλάβει και ορισμένες ακόμη περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, δημιουργώντας «δίαυλο» επικοινωνίας με την Αρμενία. Στις συγκρούσεις αυτές (4/3) υπήρξαν 16 νεκροί και από τις δύο πλευρές.

Η αρμενική πλευρά κατηγόρησε το Αζερμπαϊτζάν πως, ενόψει των εξελίξεων που φέρνει η «ανεξαρτητοποίηση» του Κοσσόβου, προσπαθεί στρατιωτικά και πολιτικά να επωφεληθεί και να βρεθεί σε καλύτερες θέσεις πριν την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων.

Από τη μεριά του, το Αζερμπαϊτζάν κατηγόρησε την Αρμενία πως χρησιμοποιεί τις εχθροπραξίες για να αποπροσανατολίσει από τις πρόσφατες αιματηρές εσωτερικές εξελίξεις.

Το σίγουρο είναι πως οι εξελίξεις στο Κόσσοβο μπορούν να «τινάξουν στον αέρα» την έτσι κι αλλιώς εύθραυστη εκεχειρία στην περιοχή.

Ανακοίνωση «ανησυχίας» για τις εξελίξεις εξέδωσε ήδη η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Μπακού, ενώ η Μόσχα άφησε ανοιχτό το να καλέσει σε ακροάσεις στη ρωσική Βουλή τους εκπροσώπους του Ναγκόρνο Καραμπάχ, είδηση που προκάλεσε την αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν.

Από τη μεριά της, η «Οργάνωση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας» (ΟΣΣΑ) διαβεβαίωσε το Αζερμπαϊτζάν πως τα προγραμματισμένα στρατιωτικά γυμνάσιά της στην Αρμενία δε στρέφονται ενάντιά του.

Το επόμενο διάστημα, οι ΗΠΑ αναμένεται να δραστηριοποιηθούν στην «επίλυση» του ζητήματος του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αμερικανικό σχέδιο προβλέπει την ανταλλαγή εδαφών ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Στη βάση αυτού του σχεδίου, το Ναγκόρνο Καραμπάχ διατηρεί δίαυλο με την Αρμενία, όμως η Αρμενία χάνει τα κοινά σύνορα με έναν σημαντικό οικονομικό και πολιτικό εταίρο της, το Ιράν! Επίσης, προβλέπεται η αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την Αρμενία και η αντικατάστασή τους από δυνάμεις του ΝΑΤΟ.

Εννοείται πως το σχέδιο αυτό συναντά αντιδράσεις όχι μόνον από τη Ρωσία, αλλά και από το Ιράν και από κύκλους που αυτό επηρεάζει στην Αρμενία.

Να γιατί το επόμενο διάστημα οι εξελίξεις στον Καύκασο, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς τα εκεί, όπως και οι εξελίξεις σε Αμπχαζία και Νότια Οσετία (που έχουν αποσχιστεί από τη Γεωργία), θα συνεχίσουν να προκαλούν προστριβές επικίνδυνες για τους λαούς της περιοχής, εξαιτίας της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.