Ποιος ξέρει αν και πόσο ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, γνωρίζει την ιστορία του αγροτικού κινήματος στη Θεσσαλία. Ισως να γνωρίζει μόνο για την εξέγερση του Κιλελέρ κι οπωσδήποτε για τους πρόσφατους ξεσηκωμούς της αγροτιάς, που ξεκίνησαν από τη Θεσσαλία και εξαπλώθηκαν σ' ολόκληρη τη χώρα. Ομως, η ιστορία των αγροτικών εξεγέρσεων στη θεσσαλική γη ξεκινάει από την προ Χριστού εποχή.

Θα κάνουμε μια αναδρομή σ' αυτές τις εξεγέρσεις - με τη βοήθεια στοιχείων που περιέχονται σε σημείωμα του καθηγητή Γεωργίου Κούτρα, στην εφημερίδα της Λάρισας "Ελευθερία", σε βιβλία Θεσσαλών συγγραφέων - ιστορικών και άλλων, τα οποία αφορούν στη σύγχρονη εποχή και αντλήθηκαν από συζητήσεις που είχαμε με αγωνιστές του αγροτικού κινήματος της περιοχής - με την ελπίδα ότι η σημερινή κυβέρνηση θα πάρει σοβαρά υπόψη την αγωνιστική παράδοση των Θεσσαλών αγροτών, όταν, εντός των προσεχών ημερών, βρεθεί μπροστά στη νέα"αγροτική αναταραχή".

Οπως αναφέρει, λοιπόν, ο Γεώργιος Κούτρας, οι πρώτες εξεγέρσεις των Θεσσαλών αγροτών άρχισαν το 445 π.Χ. και πνίγηκαν στο αίμα, χωρίς να πάρουν μεγάλες διαστάσεις.

Το 410 π.Χ. ο μαθητής του Σωκράτη Κριτίας εγκαταστάθηκε στη Λάρισα και συνεργάστηκε με τον Λαρισαίο Προμηθέα,με στόχο να ανατρέψουν το σύστημα της δουλοπαροικίας. Η προδοσία, όμως, ανέτρεψε το σχέδιο του Κριτία. Οι επαναστάτες αγρότες, που ξεκίνησαν από τα σημερινά Τέμπη και, μέσω της Λάρισας, έφτασαν στο Μαντείο των Δελφών, σφάχτηκαν ανηλεώς προτού προλάβουν να επιτεθούν εναντίον των Αλευάδων.

Το 388 μ.Χ.,όταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Θεοδόσιος ο Α,οι δουλοπάροικοι της Θεσσαλίας, αντιδρώντας στους βαρείς φόρους, ξεσηκώθηκαν. Τα αυτοκρατορικά στρατεύματα κινήθηκαν εναντίον τους και τους ανάγκασαν να καταφύγουν στους θεσσαλικούς βάλτους, για να γλιτώσουν το κεφάλι τους.

Το 1066 μ.Χ.,όταν αυτοκράτορας ήταν ο Κωνσταντίνος Ι Δούκας,οι δουλοπάροικοι επαναστάτησαν και, με ορμητήριο τη Λάρισα, επέκτειναν τη δράση τους σε ολόκληρο τον θεσσαλικό κάμπο. Πέρασαν τα Φάρσαλα, το Φανάρι, το Μουζάκι, την Καρδίτσα, τα Τρίκαλα και κατέληξαν στην Ελασσόνα. Ο αυτοκράτορας αναγκάστηκε να συμβιβαστεί και να λάβει μέτρα βελτίωσης των συνθηκών ζωής των αγροτών.

Το 1420 μ.Χ.,όταν η Θεσσαλία πέρασε κάτω από τον ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Θεσσαλοί κολίγοι, στους οποίους είχαν επιβληθεί δυσβάσταχτοι φόροι, αντέδρασαν δυναμικά και κατέφυγαν στα ορεινά μέρη της περιοχής, για να δημιουργήσουν επαναστατικούς πυρήνες.

Στην περίοδο 1601 - 1611,οι Θεσσαλοί κολίγοι, με επικεφαλής τους φωτισμένους κληρικούς Διονύσιο,φιλόσοφο και μητροπολίτη Λαρίσης - Τρίκκης και Σεραφείμ,επίσκοπο Φαναρίου - Νεοχωρίου Καρδίτσας, εξεγέρθηκαν, αλλά η εξέγερσή τους πνίγηκε στο αίμα.

Το 1770 εξεγέρθηκαν πάλι με αίτημα την εθνική και κοινωνική απελευθέρωσή τους. Ομως τα σουλτανικά στρατεύματα τους χτύπησαν αλύπητα. Μόνο στην περιοχή των Τρικάλων σφάχτηκαν 3.000 αγρότες. Στη Λάρισα, οι γενίτσαροι έσφαζαν 10 - 20 σε καθημερινή βάση. Φρικιαστικές σκηνές εξελίχθηκαν και στη Μητρόπολη της Καρδίτσας.

Αλλά και στην επανάσταση του 1821 οι αγρότες πρώτοι και καλύτεροι πήραν τα όπλα, παλεύοντας για την ελευθερία και την κοινωνική αποκατάστασή τους.

Οι Βαυαροί, που διαδέχτηκαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία, όξυναν το αγροτικό πρόβλημα ακόμα περισσότερο από τους Τούρκους, εξαναγκάζοντας τους φτωχούς αγρότες να ξεσηκωθούν. Ομως οι εξεγέρσεις του 1834 και του 1848 πνίγηκαν στο αίμα. Το κράτος χρησιμοποίησε σκληρά βασανιστήρια - μυλόπετρες στο στήθος, καυτό λάδι, πυρακτωμένα σίδερα κ.ά. - εναντίον των επαναστατών αγροτών.

Μεγάλη έκταση πήρε η εξέγερση του 1895 στον Παλαμά και την Καρδιτσομαγούλα της Καρδίτσας, όπου εκατοντάδες αγρότες σύρθηκαν στα δικαστήρια και διώχτηκαν από τα σπίτια τους.

Με την αυγή του 20ού αιώνα οι εξεγέρσεις των Θεσσαλών κολίγων παίρνουν μεγάλες διαστάσεις, περνώντας σε νέα φάση, από το 1910,με επικεφαλής τους Μαρίνο Αντύπα και Δημήτριο Μπούσδρα.Οι δολοφονίες αγωνιστών στην εξέγερση του Κιλελέρ στη Λάρισα και στην Καρδίτσα, αντί να "γονατίσουν", γιγάντωσαν το αγροτικό κίνημα και ο κόσμος των σκλάβων άρχισε να θέτει και το δικό του στίγμα στην ανάπτυξη της Ελλάδας. Ακολούθησαν οι εξεγέρσεις των δεκαετιών του 1920 και του 1930,στα Τρίκαλα και στους άλλους θεσσαλικούς νομούς.

Η συμβολή της αγροτιάς της Θεσσαλίας κι ολόκληρης της Ελλάδας στα έπη του Αλβανικού μετώπου και της Εθνικής ΕΑΜικής Αντίστασης είναι αναγνωρίσιμη απ' όλους. Η μάχη της σοδειάς - όπως την περιέγραψε ο δημοσιογράφος του "Ριζοσπάστη" Κ. Βιδάλης,ο οποίος δολοφονήθηκε από τους τρομοκράτες Σούρληδες, αφήνοντας τα κόκαλά του στη θεσσαλική γη - έσωσε, ουσιαστικά, τους Ελληνες από την πείνα κι έδωσε ένα μάθημα αντίστασης στους Γερμανούς κατακτητές. Μετά την απελευθέρωση οι Θεσσαλοί αγρότες - όσοι δεν είχαν δολοφονηθεί, εκτελεστεί, φυλακιστεί, εξοριστεί από το τρομοκρατικό μετεμφυλιακό κράτος που επέβαλαν οι ξένοι "προστάτες" στη χώρας μας - συνέχισαν τους αγώνες.

Στην περίοδο της 7χρονης στρατιωτικής δικτατορίας - όταν "όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά" - η αγροτιά της Θεσσαλίας δε σταμάτησε να μάχεται για τα δίκια της. Ο ξεσηκωμός των αγροτών των Μεγάλων Καλυβίων Τρικάλων το 1968,που αντέδρασαν μαζικά, "συν γυναιξί και τέκνοις" και δυναμικά στην απόφαση της χούντας να δεσμεύσει κοινοτική έκταση, όπου δημιουργήθηκε η Ελληνική Βιομηχανία Κρέατος (ΕΛΒΙΚ), συγκλόνισε ολόκληρη την Ελλάδα και προκάλεσε αίσθηση και στο εξωτερικό. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μέχρι σήμερα οι Μεγαλοκαλυβιώτες παλεύουν για να επιστρέψει αυτή η έκταση - την οποία η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ χάρισε, μέσω της ΑΤΕ, σε ιδιώτη - στην κοινότητά τους.

Μετά την πτώση της χούντας η αγροτιά της Θεσσαλίας οργανώθηκε σε αγροτικούς συλλόγους και συνεταιρισμούς και δίνει μάχες, για να μείνει και να καλλιεργεί τη γη της.

Μέχρι το 1981 - πριν την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ - οι αγροτικοί αγώνες αποσκοπούσαν στη διαφύλαξη και ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος, που δεχόταν απανωτά πλήγματα από τις κυβερνήσεις της ΝΔ. Είναι γνωστές οι μεγάλες κινητοποιήσεις στη Λάρισα, στην Ελασσόνα, στα Τρίκαλα και στην Καρδίτσα στην περίοδο 1978 - 1980,με πολυήμερους αποκλεισμούς των πόλεων.

Μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ το 1981,η πάλη της αγροτιάς της Θεσσαλίας κι ολόκληρης της χώρας, πήρε χαρακτηριστικά υπεράσπισης της ελληνικής αγροτικής οικονομίας από την αντιαγροτική πολιτική που καθορίζεται στις Βρυξέλλες. Μεγάλες κινητοποιήσεις, με βασικό σύνθημα "τιμές Αθηνών και όχι Βρυξελλών", πραγματοποιήθηκαν στους θεσσαλικούς νομούς χωριστά και σε πανθεσσαλικό επίπεδο στην περίοδο 1986 - 1988.

Σταθμό στους αγώνες των Θεσσαλών αγροτών αποτελεί η μεγαλειώδης κινητοποίηση, που κράτησε 13 μερόνυχτα, του Μάρτη του 1995.Οι Θεσσαλοί πρώτοι και στη συνέχεια οι συνάδελφοί τους σ' ολόκληρη την Ελλάδα - από τον Εβρο μέχρι την Κρήτη - έστησαν μπλόκα με τρακτέρ στην Εθνική οδό Αθήνας - Θεσσαλονίκης και σε βασικούς επαρχιακούς οδικούς κόμβους, απαιτώντας λύση των οξυμένων προβλημάτων τους που δημιουργεί η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης,την οποία εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις. Η μάχη εκείνη ανέδειξε, για πρώτη φορά και με τόση καθαρότητα, το αγροτικό πρόβλημα της Ελλάδας.

Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με πρωθυπουργό τον Α. Παπανδρέου,στάθηκε αδιάλλακτη μπροστά στους εξεγερμένους αγρότες, αρνήθηκε να ικανοποιήσει τα δίκαια αιτήματά τους και προχώρησε σε διώξεις εναντίον τους. Ο Α. Παπανδρέου προχώρησε σε απαράδεκτη και προκλητική επίθεση εναντίον των αγροτών και των ηγετών τους, χαρακτηρίζοντάς τους "υπονομευτές της δημοκρατίας" και κατηγορώντας τους ότι με τις κινητοποιήσεις απειλούν την πατρίδα και το έθνος!Ταυτόχρονα, έκανε αήθη επίθεση εναντίον στελεχών του ΚΚΕ, κατηγορώντας το κόμμα ότι υποκινεί τους αγρότες.

Η αναδρομή στην ιστορία αιώνων του αγροτικού κινήματος στη Θεσσαλία - όπως προαναφέραμε - δεν αποτελεί απλώς μια ιστορική αναφορά. Γίνεται με την ελπίδα να αντιληφθούν η κυβέρνηση και τ' αφεντικά της ΕΕ - ενόψει και των νέων κινητοποιήσεων που ξεκινούν στο αμέσως διάστημα στη Θεσσαλία - ότι δεν μπορούν εύκολα να "ξεμπερδέψουν" με την ελληνική αγροτιά.

Βεβαίως, αυταπάτες δεν έχουμε. Η "εκσυγχρονιστική" κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, υποταγμένη πλήρως και δουλικά στην ΕΕ και εξυπηρετώντας αποκλειστικά το μεγάλο κεφάλαιο, δε θέλει να αλλάξει την αντιαγροτική πολιτική της και να εφαρμόσει μια άλλη προς όφελος της αγροτιάς. Αυτό το έχουν συνειδητοποιήσει πολύ καλά οι Θεσσαλοί αγρότες και γι' αυτό μάχονται, όχι μόνο για την ικανοποίηση κάποιων αιτημάτων τους και τη λύση κάποιων προβλημάτων, αλλά και για την ανατροπή της αντιαγροτικής πολιτικής που καθορίζεται στις Βρυξέλλες και εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις.Οι αγρότες της Θεσσαλίας χρωστούν αυτή τη μάχη στους προγόνους τους και την υπόσχονται στους απογόνους.

"Οψόμεθα ες Φιλίππους", λοιπόν, στα νέα μπλόκα κατά της αντιαγροτικής πολιτικής, που θα στηθούν πάλι πολύ γρήγορα.

Παύλος ΡΙΖΑΡΓΙΩΤΗΣ