Ρουχανί - Ερντογάν χαμογελούν αφού υπέγραψαν συμφωνίες που ανοίγουν νέους δρόμους στα μονοπώλια

Μόνο μέσα στο Γενάρη:

• Δημοσιεύματα διεθνών ναυαρχίδων του αστικού Τύπου (που αντανακλούν τι επιλέγουν οι διάφορες μερίδες της πλουτοκρατίας σε επενδύσεις και δια-κρατικές συνεργασίες) άρχισαν να εντοπίζουν «κοινά συμφέροντα» Τεχεράνης και Ουάσιγκτον, με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» να γράφουν πως «HΠΑ και Ιράν αντιμετωπίζουν κοινούς εχθρούς στη διαμάχη της Μέσης Ανατολής».
• Ο Πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ρουχανί εμφανίστηκε μετά από πολλά χρόνια στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για να υπενθυμίσει στους εκπροσώπους μεγάλων καπιταλιστικών συμφερόντων ότι η χώρα του είναι αγορά 75 εκατομμυρίων κατοίκων και διαθέτει μεγάλα ενεργειακά αποθέματα.
• Ενώ την περασμένη Πέμπτη ήταν το διήμερο ταξίδι του Τούρκου πρωθυπουργού Ρ. Τ. Ερντογάν στο Ιράν αυτό που επιβεβαίωσε ότι στην περιοχή αλλάζουν αρκετά πράγματα.

Με δεδομένα τα βήματα στη «συνεργασία» για την αποπυρηνικοποίηση του Ιράν και μπροστά στην άρση των οικονομικών κυρώσεων, που εδώ και χρόνια «φρενάρουν» τις επιχειρηματικές κινήσεις πολλών πολυεθνικών στην περιοχή, φαίνεται ότι τα μονοπώλια «κονταροχτυπιούνται» ήδη για το ποιο θα επενδύσει πρώτο στην πατρίδα του ιρανικού λαού.

Στο φόντο της παρατεταμένης και βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης, αλλά και φυσικά επειδή αυτό επιβάλλει μόνιμα το κυνήγι του όλο και μεγαλύτερου και γρηγορότερου κέρδους, τα μονοπώλια και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι μελετούν προσεκτικά τον παγκόσμιο χάρτη, υπολογίζουν δικά τους πλεονεκτήματα και αδυναμίες των ανταγωνιστών τους, αναλαμβάνουν δράση για τη μοιρασιά αγορών και πρώτων υλών, ετοιμάζουν την έφοδό τους στο φυσικό και συνολικά τον πλούτο των λαών όλου του πλανήτη, επιλέγουν και απορρίπτουν συμμάχους με μόνιμο στόχο το πώς θα εξασφαλίσουν τέτοιο βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης που θα τους επιτρέψει να υπερασπιστούν τα κέρδη και το προβάδισμά τους έναντι των αντιπάλων τους.

Οι ίδιες οι δηλώσεις στη διάρκεια της επίσκεψης Ερντογάν έδειξαν ότι η κόντρα για το ποιος «θα πάει με ποιον» και «ποιον θ' αφήσει» είναι ήδη έντονη: Ο μεν Ερντογάν δήλωσε πως οι σχέσεις των δύο χωρών πρέπει να είναι σαν «να δουλεύουν και να συνεργάζονται σ' ένα κοινό υπουργικό συμβούλιο». Ο δε Ρουχανί υπογράμμισε ότι «μοιραζόμαστε κοινές απόψεις σε κρίσιμα ζητήματα της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου της μάχης κατά της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού», ενώ ο θρησκευτικός ηγέτης Αγιατολάχ Χαμενεΐ ζήτησε «κατάλληλη χρήση των ευκαιριών που υπάρχουν».

Η συζήτηση που ακολούθησε στα αστικά ΜΜΕ μετά το ταξίδι επιβεβαίωσε ότι τα επιτελεία των ιμπεριαλιστών μελετούν πολύ προσεκτικά και τι «φίλους» θα κάνουν και τι «εχθρούς» θα αφήσουν.

Για παράδειγμα, πολλοί συνέδεσαν τη σύσφιξη των σχέσεων με το Ιράν ως επιλογή της κυβέρνησης Ερντογάν για να τερματίσει τη ...«μοναξιά» που απολαμβάνει πλέον η Τουρκία στην περιοχή (στο εσωτερικό της Τουρκίας πολλοί αποδίδουν στον Ερντογάν «αξιέπαινη απομόνωση» και «ανακήρυξη πτώχευσης» στην εξωτερική πολιτική). Η Τουρκία έχει άλλωστε «καταφέρει» πλέον κακές σχέσεις με πολλούς στην περιοχή (Αίγυπτος, Συρία, Ισραήλ). Η όλο και μεγαλύτερη επιρροή που διεκδικούν στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής άλλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Γαλλία κλπ.) δεν αποκλείεται να αφήσει την Τουρκία «ριγμένη», αν μάλιστα συνυπολογίσει κανείς πως την τελευταία περίοδο οι σχέσεις της με (παλιούς;) «φίλους» δεν είναι οι καλύτερες. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έχουν ενοχληθεί εδώ και καιρό από τη δραστηριοποίηση τουρκικών εταιρειών στο Ιράν, αφού θέλουν εκείνες να έχουν τον πρώτο λόγο στο πότε θα λήξει το εμπάργκο και φυσικά στο ποιος θα πρωτοκαρπωθεί τον πλούτο του ιρανικού λαού.

Ασχετη με τις εξελίξεις στο διεθνές σκηνικό δεν μπορεί να είναι καθόλου και η κατάσταση στο εσωτερικό κάθε χώρας. Για παράδειγμα, μέσα στην Τουρκία ο Ερντογάν δέχεται μεγάλη πίεση, μετά το σκάνδαλο διαφθοράς όπου εμπλέκονται στελέχη της κυβέρνησης και του κόμματός του. Η κριτική θα μεγαλώνει στο δρόμο προς τις τοπικές (το Μάρτη) και τις προεδρικές (το καλοκαίρι) εκλογές, ήδη του χρεώνουν τα σημάδια ύφεσης που εμφανίζει ξανά η τουρκική οικονομία.

Πάνω σ' αυτά τα δεδομένα, θα ενταθεί και η προσπάθεια στο εσωτερικό κάθε χώρας να εγκλωβιστούν οι εργάτες στους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστικών κέντρων, να ταυτίσουν τα δικά τους συμφέροντα με εκείνα της τάξης που τους εκμεταλλεύεται. Σ' αυτό το σημείο είναι που προβάλλει κρίσιμη η ευθύνη των Κομμουνιστικών Κομμάτων: Να αναδείξουν την ταξική βάση πάνω στην οποία πρέπει να ερμηνεύονται οι ανακατατάξεις στο διεθνές και στο εσωτερικό πεδίο, να οργανώσουν ταξικούς αγώνες που θα μεγαλώνουν την ενότητα των εργατών ενάντια στην πλουτοκρατία και μέσα από την ολόπλευρη ενίσχυση του προλεταριακού διεθνισμού να δυναμώνουν την πάλη ενάντια στους ιμπεριαλιστές, στοχεύοντας το ίδιο το βάθρο στο οποίο βασίζουν τη δύναμή τους: Την εξουσία και την καπιταλιστική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.

Αν και πολλές λεπτομέρειες δεν έγιναν γνωστές για το τι ακριβώς υπογράφτηκε, Ιράν και Τουρκία συμφώνησαν να δυναμώσουν τη συνεργασία τους σε:

• Ενέργεια. Η Τουρκία είχε αναγκαστεί να μειώσει τις εισαγωγές της λόγω των διεθνών κυρώσεων. Υπολογίζεται ότι καλύπτει το 40% των αναγκών της σε πετρέλαιο από το Ιράν, πράγμα που πολλοί λένε ότι θα τη μετατρέψουν σε ιδιαίτερα ένθερμο υποστηρικτή της γρήγορης άρσης του «εμπάργκο». Ανταποκρίσεις αναφέρουν ότι η Αγκυρα ζήτησε και μείωση των τιμών, ενώ συζητήθηκε η συνεργασία και στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.
• Εμπόριο. Μπήκε στόχος μέχρι το 2015 το μεταξύ τους εμπόριο να φτάσει τα 30 δισ. δολάρια από 20 δισ. που ήταν το 2013. Το Ιράν το 2012 ήταν η 3η βασικότερη αγορά για τις τουρκικές εταιρείες, που εξήγαγαν εκεί 20.000 προϊόντα, ενώ από το 2001 έχει εξαχθεί στην Τουρκία ιρανικό φυσικό αέριο συνολικής αξίας 10,2 δισ. δολαρίων. Μεταξύ άλλων συμφωνήθηκε μείωση των δασμών σε 220 τουρκικά βιομηχανικά προϊόντα και στα εισαγόμενα ιρανικά τρόφιμα. Ακόμα, η δημιουργία κοινής Επιτροπής Εμπορίου.

Αν και η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων κυριάρχησε στις συγκεκριμένες επαφές, Τεχεράνη και Αγκυρα δεν αποκλείουν να συνεργαστούν και σε άλλα πεδία. Ο Ρουχανί δήλωσε στην τουρκική εφημερίδα «Hurriyet Daily News» πως «το γεγονός ότι έχουμε διαφορετικές απόψεις για τη Συρία, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να συζητάμε για το θέμα». Στις συναντήσεις με τον Ερντογάν έχει σημειώσει ότι «η ιρανο-τουρκική συνεργασία σε άλλα θέματα της περιοχής, ειδικά αυτά που αφορούν την ασφάλεια των γειτόνων μας, συγκαταλέγονται στις ανησυχίες και των δυο μας».

Εξάλλου, δεν λείπουν ακόμα και (ανώνυμες) δηλώσεις αξιωματούχων των δύο κυβερνήσεων, σύμφωνα με τις οποίες το κεφάλαιο «Συρία» αποκτά δευτερεύουσα σημασία στην παρούσα φάση. Αλλωστε, Αγκυρα και Τεχεράνη συμφώνησαν στη δημιουργία του Ανωτάτου Συμβουλίου Πολιτικής Συνεργασίας των δύο χωρών που θα συνεδριάζει κάθε χρόνο με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη των διμερών σχέσεων.

Μετά από όλα αυτά, είναι απόλυτα δικαιολογημένο ότι το συγκεκριμένο ταξίδι προκάλεσε αντιδράσεις σε ιμπεριαλιστικά κέντρα όπως οι ΗΠΑ. «Οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να συνεργαστούν με το Ιράν οφείλουν πραγματικά να περιμένουν. Η ημέρα που το Ιράν θα είναι ανοιχτό για οικονομικές συμφωνίες μπορεί να έρθει, αλλά δεν έχει έρθει ακόμη», δήλωσε ο Αμερικανός υφυπουργός Οικονομικών και υπεύθυνος για ζητήματα οικονομικής τρομοκρατίας και κατασκοπείας των ΗΠΑ, Ντέιβιντ Κοέν.

Αναμφίβολα, τη στάση της μελετά και κάθε μερίδα της αστικής τάξης στο εσωτερικό των χωρών. Εκπρόσωποι του «Χιζμέτ» (του «κινήματος» του ισλαμιστή επιχειρηματία Γκιουλέν που έχει διασυνδέσεις με τις ΗΠΑ και φέρεται να είναι πίσω και από τις αποκαλύψεις στην Τουρκία) επιτέθηκαν στην κυβέρνηση με το επιχείρημα ότι οδηγεί την Τουρκία σε όσους θέλουν να την κάνουν «επαρχία του Ιράν».

Με λίγα λόγια, τόσο μέσα όσο και έξω από τα σύνορα κάθε χώρας, η πλουτοκρατία και οι εκπρόσωποί της ετοιμάζουν τις επόμενες κινήσεις τους για να οικοδομήσουν την πολυπόθητη «ανάπτυξή» τους πάνω στα συντρίμμια των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων.